Określenie obowiązków podatkowych w związku z kradzieżą kryptowaluty.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 lutego 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie określenia obowiązków podatkowych w związku z zaistniałą sytuacją kradzieży kryptowaluty. Wniosek został uzupełniony – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 29 marca 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W okresie od września i października Wnioskodawca nabył kryptowaluty (...) za równowartość około 120 000 zł. Zakupione kryptowaluty, zachęcony atrakcyjną ofertą i ulokowania i wysoką stopą zwrotu zainwestowanych aktywów, Wnioskodawca zdecydował się je zainwestować. Niestety nie była to trafiona decyzja, gdyż w październiku 2023 r. Wnioskodawca padł ofiarą oszustwa i kradzieży zakupionych przez niego kryptowalut. Perfidnie zaplanowany przez przestępców proceder doprowadził do tego, iż Wnioskodawca utracił wszystkie zakupione aktywa. Sprawa została zgłoszona organom ścigania i obecnie Prokuratura Rejonowa w (...) we współpracy z Komendą Miejską Policji w (...) prowadzi postępowanie, którego celem jest wykrycie i ukaranie sprawców. Gdyby niniejsza sytuacja nie miała miejsca Wnioskodawca byłby zobowiązany wykazać posiadane aktywa w zeznaniu podatkowym rocznym w oparciu o formularz PIT-38. W związku z zaistniałą sytuacją nie jest w posiadaniu aktywów, które zakupił ponieważ zostały one Wnioskodawcy skradzione w wyniku ww. procederu.

Uzupełnienie wniosku

Wnioskodawca padł ofiarą oszustwa określanego popularnie jako SCAM (to rodzaj internetowego oszustwa, którego celem jest uzyskanie przez przestępcę korzyści finansowych poprzez wzbudzenie zaufania u swojej ofiary. Najczęściej polega na wyłudzeniu pieniędzy dzięki różnego typu zabiegom z wykorzystaniem stron internetowych. Scamerzy mogą także używać innych kanałów komunikacji, w tym tradycyjnej poczty czy sieci telefonicznej).

Przestępstwo polegało najpierw na zachęceniu Wnioskodawcy do wpłacenia niewielkiej kwoty kryptowaluty, w tym przypadku zakupu kryptowaluty (...) na portfel matematyczny, a następnie poddaniu jej tzw. procesowi „stakowania”. Proces stakowania kryptowaluty to w praktyce blokowanie aktywów cyfrowych w specjalnym portfelu cyfrowym (wspomnianym portfelu matematycznym) lub na platformie wymiany. Działa to jako swoista lokata bankowa, ale zamiast tradycyjnych pieniędzy lokuje się kryptowaluty. Ponadto tzw. łańcuch bloków angażuje tokeny do wsparcia konkretnej sieci blockchain, a w zamian dostaje się wynagrodzenie. Nagrody mogą przybierać różne formy: od dodatkowych kryptowalut, przez tokeny NFT, aż po możliwość uczestniczenia w ważnych decyzjach dotyczących rozwoju projektu.

Na początku Wnioskodawca zakupił kryptowalutę za kilkaset złotych na giełdzie kryptowalutowej (...), płacąc ze swojego konta. Następnie środki te – zwabiony przez oszustów – Wnioskodawca wpłacił na portfel matematyczny w aplikacji (...), a stamtąd zostały one poddane procesowi stakowania (wtedy jeszcze tego nie wiedział), ale cały proces odbywał się na koncie oszustów internetowych. Po kilku tygodniach procesu stakowania i rzekomego osiągania profitów z tego procesu (rzekomego ponieważ nigdy nic z tych pieniędzy Wnioskodawca nie wypłacił i nie osiągnął z tego tytułu dochodu) otrzymał informację o przyznanej nagrodzie w wysokości około 10 tys. (...), a jako warunek jej odbioru oszuści wskazali realizację zadania polegającego na wpłaceniu przez Wnioskodawcę na ich konto kwoty nieco ponad 3700 (...). Wnioskodawca miał sporo wątpliwości czy to może być prawda. Dodatkowo oszuści zapewniali Wnioskodawcę i zachęcali do realizacji tego zadania pod pozorem otrzymania przez niego rzekomej nagrody i możliwości wykorzystania jej na dowolny cel.

Po kilku dniach namysłu i zapewnieniach, że wszystko jest w porządku Wnioskodawca dokonał wpłaty. Po czym okazało się, że to nie wszystko, bo musi ponieść jeszcze opłatę aktywacyjną i że po tym będzie mógł dysponować aktywami w kryptowlucie. Wielokrotnie był zapewniany przez obsługę, że to już ostatnia wpłata, po czym okazywało się, że jeszcze opłata za generowanie bloku, opłata za dowód stawki.

W całym tym procesie za każdym razem Wnioskodawca był zapewniany, że kolejna wpłata pozwoli mu odzyskać zarówno wpłacone przez niego pieniądze, jak i rzekomą nagrodę. Przez cały czas oszuści podtrzymywali z Wnioskodawcą kontakt zapewniając go o ostatecznej wpłacie. W pewnym momencie Wnioskodawca był już tak zdesperowany, aby odzyskać wszystko co wpłacił, że przestał myśleć racjonalnie. Chcąc odzyskać to co wpłacił kupował kolejne kwoty kryptowalut i wpłacał zachęcany przez oszustów, że to już ostatnia wpłata. Doprowadziło to Wnioskodawcę do tego, że wydał wszystkie swoje oszczędności na zakup kryptowalut i nie miał już więcej, więc nie mógł dokończyć i nadal wpłacać. Kontakt z oszustami się urwał, Wnioskodawca stracił wszystko co wpłacił.

Niestety po tym fakcie próbował znaleźć w sieci internetowej jakieś informacje, czy to wszystko jest normalne, czy tak powinno być, ponieważ dziedzina jest nowa w Polsce, niewiele jest informacji na ten temat. Któregoś dnia stojąc już przed ścianą i brakiem środków na zakup kolejnych kryptowalut trafił na artykuł w sieci na jednej ze stron internetowych wrocławskiej kancelarii prawnej, w którym ktoś opisał taką metodę oszustwa. W rezultacie oszuści wyłudzili od Wnioskodawcy kwotę blisko 115 000 zł, a Wnioskodawca został zarówno bez zakupionych kryptowalut, jak i życiowych oszczędności.

Powyższe działania trudno nazwać inwestycją, ponieważ pod pozorem otrzymania przez Wnioskodawcę nagrody dokonywał kolejnych wpłat w celu najpierw jej uzyskania, a następnie swoje wpłaty realizował, aby odzyskać przede wszystkim to co już wpłacił, bo w pewnym momencie rzekoma nagroda przestała mieć znaczenie. Tak więc pierwotnym zamiarem było poznanie przez Wnioskodawcę aktywów jakimi są kryptowaluty i możliwości inwestowania ich na rynku cyfrowym poprzez stakowanie, czyli odpowiednik lokaty. Wstępnie nigdy nie nosił się z zamiarem zainwestowania dużych pieniędzy, bo traktował to bardziej jako cel edukacyjny.

Lokowanie kryptowalut wiązało się najpierw z chęcią odbioru rzekomej nagrody i zainwestowaniu jej na rynku kryptowalutowym. Zakupione przez Wnioskodawcę kryptowaluty po odzyskaniu chciał z powrotem zamienić na polską walutę poprzez giełdę kryptowalutową (...). Oczywiście spełniając wszelkie wymogi prawa podatkowego obowiązującego w Polsce. Rzekoma nagroda miała zostać przekazana Wnioskodawcy w portfelu matematycznym w kryptowalucie (...), czyli w takiej samej w jakiej Wnioskodawca dokonywał wpłat za realizację koniecznych opłat do uzyskania rzekomej nagrody.

Kryptowaluta (...) spełnia definicję waluty wirtualnej w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Zgodnie z polskim prawem waluta wirtualna to cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej, nie jest międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące, nie jest pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, nie jest instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, nie jest wekslem ani czekiem.

(...) jest kryptowalutą, która jest powiązana z (...) w stosunku 1:1. Jest ona wymienialna w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowana jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywana lub przeniesiona albo może być przedmiotem handlu elektronicznego. Wszystko to sprawia, że (...) spełnia definicję waluty wirtualnej zgodnie z polskim prawem.

Wnioskodawca nie prowadzi działalności, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Zakup kryptowaut odbywał się poprzez giełdę kryptowalutową (...). Wnioskodawca posiada potwierdzenia przelewów realizowanych przez siebie w celu zakupu kryptowalut ze swoich kont osobistych.

Reasumując, Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że nie ma dostępu do wpłaconych przez siebie kryptowalut, jak również do dnia dzisiejszego nikt z oszustów nie kontaktował się z nim w ich sprawie. Nie ma możliwości zarządzania tymi aktywami, ani ich wypłaty, wymiany, sprzedaży – Wnioskodawca nie ma, jak wspomniał, do nich dostępu. Pierwszej wpłaty dokonał celem odbioru rzekomej nagrody, każda kolejna wpłata była manipulacją oszustów, a dla Wnioskodawcy po prostu chęcią przede wszystkim odzyskania już wpłaconych środków. Wnioskodawca zawsze przestrzega prawa i tak jest i w tym przypadku, dlatego też zwrócił się z prośbą o wydanie indywidualnej interpretacji co powinien zrobić w sytuacji, która Wnioskodawcę bardzo boleśnie dotknęła.

Pytania

Co w zaistniałej sytuacji Wnioskodawca jako podatnik musi zrobić, z jakich obowiązków zaistniała sytuacja go zwalnia ze składania PIT-38, ponieważ aktywa zostały Wnioskodawcy skradzione? Czy w zaistniałej sytuacji Wnioskodawca jest zobowiązany do złożenia jakichś dokumentów, oświadczenia, zeznania?

Pana stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy nie posiadając aktywów, które zostały mu skradzione i nie posiada ich, ani możliwości zarządzania nimi, nie powinien składać zeznania opartego o PIT-38 za rok podatkowy 2023.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 3 i 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odrębnymi źródłami przychodów są:

–pozarolnicza działalność gospodarcza (pkt 3);

–kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c) (pkt 7).

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy:

Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej.

W myśl art. 17 ust. 1f ww. ustawy:

Przez odpłatne zbycie waluty wirtualnej rozumie się wymianę waluty wirtualnej na prawny środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną.

Przepis art. 17 ust. 1g ww. ustawy stanowi, że:

Przepis ust. 1 pkt 11 stosuje się również do przychodów uzyskanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, z wyjątkiem działalności, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, zaliczanej do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Według art. 5a pkt 33a ww. ustawy ilekroć w ustawie jest mowa o walucie wirtualnej oznacza to:

walutę wirtualną w rozumieniu art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Pojęcie „waluta wirtualna” zostało zdefiniowane w art. 2 ust. 2 pkt 26 ustawy z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2023 r. poz. 1124 ze zm.). Ilekroć w ustawie jest mowa o walucie wirtualnej rozumie się przez to cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:

a)prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,

b)międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,

c)pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych,

d)instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,

e)wekslem lub czekiem

–oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego;

W świetle przytoczonych przepisów przychody z obrotu walutami wirtualnymi stanowią przychód z kapitałów pieniężnych w myśl art. 17 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast wymiana pomiędzy walutami wirtualnymi – niezależnie od miejsca dokonywania – jest obojętna podatkowo.

Zgodnie z art. 22 ust. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej stanowią udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej, w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 12 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

W myśl art. 22 ust. 15 ww. ustawy:

Koszty uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 14, są potrącane w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione, z zastrzeżeniem ust. 16.

Stosowanie do art. 22 ust. 16 cyt. ustawy:

Nadwyżka kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w ust. 14, nad przychodami z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej uzyskanymi w roku podatkowym powiększa koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej poniesione w następnym roku podatkowym.

A zatem koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej, tj.:

–udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz

–koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej,

podlegają rozliczeniu dla celów podatkowych w szczególnym trybie. Co do zasady są potrącane w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione. Jeśli jednak w danym roku podatkowym ich wartość przekracza wartość uzyskanych przez podatnika przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej – nadwyżka kosztów nad przychodami nie jest stratą podatkową, ale jest przenoszona do rozliczenia jako koszty uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej w następnym roku podatkowym. Dotyczy to również sytuacji, w której w danym roku podatkowym nie został w ogóle osiągnięty przychód z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej, a zostały poniesione koszty na jej nabycie.

W myśl art. 30b ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia walut wirtualnych podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Zgodnie z art. 30b ust. 1b ww. ustawy:

Dochodem z odpłatnego zbycia walut wirtualnych jest osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia walut wirtualnych a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 14-16.

Artykuł 30b ust. 5d ww. ustawy stanowi, że:

Dochodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w ust. 1 oraz w art. 27 lub art. 30c.

Stosownie do art. 30b ust. 6 pkt 2 powołanej ustawy:

Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1, wykazać uzyskane w roku podatkowym dochody, o których mowa w ust. 1 i 1a, i obliczyć należny podatek dochodowy.

W myśl art. 30b ust. 6a cyt. ustawy:

W zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1, podatnik wykazuje koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 14-16, także wtedy, gdy w roku podatkowym nie uzyskał przychodów z odpłatnego zbycia walut wirtualnych.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz cytowane wyżej przepisy prawa podatkowego, wydatki na nabycie wirtualnej waluty są Pana kosztem uzyskania przechodu, który jest potrącalny w tym roku podatkowym, w którym został poniesiony. Tym samym jest Pan zobowiązany do wykazania w PIT-38 jako kosztów uzyskania przychodu wydatków na nabycie wirtualnej waluty, pomimo że kryptowaluty zostały Panu skradzione. Koszty te będą powiększały koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej poniesione w następnym roku podatkowym.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).