Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na obsługę prawną związaną z unieważnieniem umowy kredytowej zawartej na nabycie lokalu mieszkalnego, w którego części prowadzona jest działalność gospodarcza.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Dnia 31 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 31 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 18 marca 2024 r. (wpływ 18 marca 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu stanu faktycznego

Prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą. Miejscem prowadzenia działalności jest Pani mieszkanie (własnościowe). Na część biurową przeznacza Pani ok. 25% powierzchni mieszkania i w takim stosunku rozliczane są koszty mieszkaniowe. Działalność prowadzi Pani od 2013 roku.

Mieszkanie, w którym prowadzi Pani działalność zostało zakupione w roku 2005. W tym celu skorzystała Pani z kredytu konsumenckiego zaciągniętego również w roku 2005 w walucie CHF. W latach 2020-2023 trwała sprawa sądowa dotycząca unieważnienia umowy kredytowej. Sprawa prowadzona była przez Kancelarię prawną. W roku 2023 zapadł wyrok sądowy, sprawa została rozstrzygnięta. Kancelaria wystawiła fakturę VAT obejmująca koszty obsługi prawnej.

Uzupełnienie

Prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą - usługi doradcze i szkoleniowe z zakresu psychologii zarządzania (Kod PKD: 70.22.Z Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania; 70.22.Z, 72.19.Z, 72.20.Z).

Działalność prowadzi Pani od roku 2013. Forma opodatkowania przychodów/dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej - podatek liniowy.

Miejscem prowadzenia działalności jest Pani mieszkanie (własnościowe). Na część biurową przeznaczam Pani ok. 25% powierzchni mieszkania i w takim stosunku rozliczane są koszty mieszkaniowe.

W kosztach obsługi prawnej znalazły się wydatki na:

• uczestnictwo kancelarii prawnej w rozprawach i reprezentacja prawna Pani osoby podczas tych rozpraw
• prowizja wynikająca z obsługi prawnej sprawy (w tym przygotowanie pozwu, pism procesowych, udzielane Pani konsultacje prawne),
• koszty zastępstwa procesowego.

Wydatki te nie będą Pani zwracane w jakiejkolwiek formie.

Przesłanką świadczącą o bezpośrednim powiązaniu wydatku z kosztami uzyskania przychodów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest fakt, że obsługa prawna Kancelarii dotyczyła rozwiązania sprawy kredytu udzielonego na zakup lokalu mieszkalnego, w którym aktualnie prowadzi Pani działalność gospodarczą (od roku 2013).

Pytanie

Czy opisany wydatek poniesiony na obsługę prawną może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów?

Pani stanowisko w sprawie

Stosownie do treści art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Aby zatem dany wydatek mógł zostać zakwalifikowany do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

• musi być ponoszony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu.

Wydatek poniesiony na opłacenie kosztów obsługi prawnej i prowadzenia sprawy sądowej dotyczy mieszkania, w którym prowadzona jest przez Panią działalność gospodarcza. Zabezpiecza w ten sposób możliwość prowadzenia przez Panią działalności gospodarczej i źródła uzyskania przychodu.

• nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,

Ten rodzaj wydatku nie jest wymieniony wprost w art. 23 ustawy o PIT.

• musi być należycie udokumentowany.

Wydatek jest należycie udokumentowany - faktura VAT wystawiona przez kancelarie prawną.

Pani zdaniem, podobnie jak w przypadku innych wydatków mieszkaniowych, które są wliczane w koszty uzyskania przychodu (takich, jak: opłaty mieszkaniowe, wydatki remontowe, wydatki na utrzymanie czystości), wydatek na obsługę prawną sprawy kredytowej dotyczącej zakupu tego mieszkania, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu w proporcji 25%, czyli w stosunku do tego jak rozliczane są pozostałe wydatki mieszkaniowe. Jest on należycie udokumentowany i nie zalicza się do wydatków niestanowiących kosztu uzyskania przychodu w myśl art. 23 ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów, winien, w myśl powołanego przepisu, spełniać łącznie następujące warunki:

• pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z przychodami lub źródłem przychodów i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
• nie znajdować się na liście kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• być właściwie udokumentowany.

Powołany przepis wskazuje, że przy ocenie danego wydatku przede wszystkim musi istnieć źródło przychodów. Z zasadą tą skorelowane są przepisy ustanawiające reguły potrącania wydatków w określonym czasie.

Stwierdzenie, że określone wydatki poniesione przez podatnika spełniają wszystkie wskazane przez ustawodawcę warunki podatkowego uznania ich za koszty uzyskania przychodów, stanowi bowiem niezbędną przesłankę odliczenia ich przez podatnika od osiągniętych przychodów.

W przypadku źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza, należy stwierdzić, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Przy czym – związek przyczynowy między poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodów bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem ich źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodów bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodów to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz, aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast kosztami służącymi zabezpieczeniu źródła przychodów są koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu niedopuszczenia do utraty źródła przychodów w przyszłości.

Zwracam przy tym uwagę, że obowiązek jednoznacznego wykazania związku przyczynowo-skutkowego między poniesionym wydatkiem a przychodami uzyskanymi z działalności, zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła tych przychodów – każdorazowo spoczywa na podatniku.

Ustawodawca, posługując się zwrotem „koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów”, przypisuje temu określeniu cechę świadomego, zamierzonego, przemyślanego i logicznego działania podatnika przyporządkowanego osiągnięciu przychodów, a nie odwołuje się do skutku będącego następstwem określonego działania. Wykładnia językowa użytego przez ustawodawcę pojęcia „koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów” oznacza, że podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem że wykaże, że świadomie poniósł określony wydatek, który ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a jego poniesienie miało lub mogło mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów. Zależność między poniesionymi w danym czasie kosztami a możliwością uzyskania przychodów trzeba zatem rozpatrywać na podstawie adekwatnego związku przyczynowego. Przy kwalifikowaniu określonych wydatków poczynionych przez podatnika do kosztów podatkowych należy jednocześnie brać pod uwagę przeznaczenie wydatku (jego celowość), jak też potencjalną możliwość przyczynienia się wydatku do osiągnięcia przychodów podatnika.

W orzecznictwie sądowo-administracyjnym, wskazuje się, że: „(...) zwrot „w celu” oznacza, że nie każdy wydatek poniesiony przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania, lecz tylko ten wydatek, który pozostaje w takim związku przyczynowo - skutkowym. Poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodów. Wydatek należy oceniać mając na uwadze racjonalność określonego działania dla osiągnięcia przychodu. Poniesienie wydatku musi zatem być powiązane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą, ukierunkowaną na uzyskanie przychodów; wydatek powinien, przynajmniej potencjalnie, wpływać na wielkość uzyskiwanych lub spodziewanych przychodów z tej działalności. Kosztowa kwalifikacja konkretnego wydatku u konkretnego podatnika musi więc uwzględniać charakter i profil prowadzonej działalności gospodarczej oraz ekonomiczną racjonalność poniesionego wydatku” – wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 października 2012 r. sygn. akt II FSK 430/11 oraz z dnia 17 stycznia 2017 r. sygn. akt II FSK 3813/14.

Z treści wniosku wynika, że prowadzi Pani jednoosobową działalność gospodarczą - usługi doradcze i szkoleniowe z zakresu psychologii zarządzania. Miejscem prowadzenia działalności jest Pani mieszkanie (własnościowe). Na część biurową przeznacza Pani ok. 25% powierzchni mieszkania i w takim stosunku rozliczane są koszty mieszkaniowe. Mieszkanie, w którym prowadzi Pani działalność zostało zakupione w roku 2005. W tym celu skorzystała Pani z kredytu konsumenckiego zaciągniętego również w roku 2005 w walucie CHF. W latach 2020-2023 trwała sprawa sądowa dotycząca unieważnienia umowy kredytowej. Sprawa prowadzona była przez Kancelarię prawną. W roku 2023 zapadł wyrok sądowy, sprawa została rozstrzygnięta. Kancelaria wystawiła fakturę VAT obejmująca koszty obsługi prawnej.

W sytuacji wykorzystywania na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej części nieruchomości (lokalu mieszkalnego) stwierdzam, że między wydatkiem poniesionym na obsługę prawną sprawy sądowej w zakresie unieważnienia umowy kredytowej dotyczącej sfinansowania nabycia ww. lokalu mieszkalnego a prowadzoną działalnością istnieje związek przyczynowo-skutkowy, o którym mowa wyżej. Wydatek ten może zatem – pod warunkiem jego prawidłowego udokumentowania – stanowić koszt uzyskania przychodów w części proporcjonalnie przypadającej na powierzchnię wykorzystania lokalu mieszkalnego na cele działalności gospodarczej do całej powierzchni lokalu mieszkalnego.

Zatem Pani stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

W odniesieniu do wyliczonej przez Panią proporcji określającej stosunek wykorzystywania powierzchni lokalu mieszkalnego do prowadzenia przez Panią działalności gospodarczej w odniesieniu do całej powierzchni tego lokalu wyjaśniam, że nie dokonuję weryfikacji i oceny prawidłowości tego wyliczenia, ponieważ interpretacji indywidualnej, w myśl art. 14b § 1 ustawy ‒ Ordynacja podatkowa, podlegają wyłącznie przepisy prawa podatkowego.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Pełna weryfikacja prawidłowości Pani stanowiska może być dokonana jedynie w toku ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej, do której zastosowanie mają przepisy określone w art. 14h (w zamkniętym katalogu) ustawy Ordynacja podatkowa.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 7 lipca 2023 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (Dz.U. z 2023 r. poz. 1634); dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).