Zasady ustalenia przychodu i kosztów z tytułu dobrowolnego umorzenia udziałów w spółce z o.o.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 stycznia 2024 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Wniosek został uzupełniony pismami z 18 marca 2024 r. i pismem z 5 kwietnia 2024 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca A.B. ma nieograniczony obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca jest udziałowcem w Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością Y spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, NIP …, KRS … Spółka została zarejestrowana w dniu … 2003 r. a wkłady w Spółce zostały pokryte w oparciu o majątek pieniężny, jak i majątek niepieniężny. W związku z zawiązaniem Spółki Wnioskodawca A.B. objął … udziałów po … zł każdy za wkład pieniężny, podczas gdy udziałowiec C.D. objęła … udziałów po … zł każdy. Natomiast w ramach wkładu niepieniężnego został wniesiony wkład w postaci Spółki cywilnej „X A.B., C.D.” Spółka cywilna w K. stanowiący przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 ustawy Kodeks cywilny obejmujący zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji zadań gospodarczych, w skład którego wchodziły m.in. samochody ciężarowe, znak towarowy, maszyny i urządzenia oraz pozostałe składniki materialne i niematerialne określone w bilansie na dzień … 2002 r. – wniesiony cały majątek spółki cywilnej. Po wniesieniu wkładu niepieniężnego w postaci Spółki cywilnej wskazana spółka cywilna przestała istnieć. Co szczególnie ważne pomiędzy Wnioskodawcą A.B., a udziałowcem B.C. w dacie złożenia wniosku, jak i w dacie wniesienia wkładu istniała wspólność majątkowa małżeńska.

Wartość zorganizowanego zespołu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji zadań gospodarczych Spółki cywilnej zgodnie z bilansem sporządzonym na dzień … 2002 r. wyniosła … zł (… złotych 00/100).

W zamian za wniesiony wkład niepieniężny Wnioskodawca A.B. oraz udziałowiec C.D. małżonka objęli na prawach współwłasności łącznej … udziałów po … zł każdy na łączną kwotę … zł. Co szczególnie ważne odpis aktualny z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego zawiera zapis o następującej treści:

a)Udziałowiec A.B. – … udziałów po … zł każdy, na łączną kwotę … zł, … udziałów po … zł każdy, o łącznej wartości … zł, na prawach współwłasności łącznej z C.D.;

b)Udziałowiec C.D. – 27 udziałów po … zł każdy, na łączną kwotę … zł, … udziałów po … zł każdy, na łączną kwotę … zł na prawach współwłasności łącznej z A.B.

Uwzględniając powyższe należy wskazać, że przedmiotem umorzenia będą wyłącznie udziały nabyte przez Wspólnika A.B. oraz Wspólnika C.D. w zamian za aport Spółki cywilnej na prawach współwłasności łącznej z C.D.

Jedynie na marginesie należy wskazać, że w ramach dokumentacji znajdującej się w dyspozycji Wnioskodawcy A.B., znajduje się protokół podkreślający, że proporcja udziałów w Spółce cywilnej wynosi 80 % dla Mocodawcy A.B., podczas gdy dla drugiego ze wspólników C.D. udział w Spółce cywilnej został ustalony w wysokości 20 %.

W związku z powyższym należy wskazać, że celem „niniejszej interpretacji” jest określenie zasad, w ramach których ustalona zostanie wysokość kosztów uzyskania przychodu, jak również w dalszej kolejności ustalone zostaną zasady podziału kosztów, zasady podziału przychodów pomiędzy Wnioskodawcą A.B. będącym wspólnikiem Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz drugim ze wspólników C.D.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że Wnioskodawca A.B. i udziałowiec C.D. przewidują umorzenie dobrowolne udziałów za wynagrodzeniem w formie pieniężnej. Umorzenie udziałów przybierze postać dobrowolnego umorzenia udziałów, gdzie podjęta zostanie uchwała Zgromadzenia Wspólników, a następnie umowa o umorzeniu udziałów dobrowolnym, a podstawą prawną będzie art. 199 § 1 ustawy Kodeks Spółek Handlowych. Przewidywane umorzenie udziałów ma nastąpić z czystego zysku Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W związku z umorzeniem udziałów Wnioskodawca A.B. oraz udziałowiec C.D. nadal pozostaną wspólnikami Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

W uzupełnieniu wniosku wskazano, że:

-wspólnicy  A.B. i C.E. (po zawarciu związku małżeńskiego w 1996 r. zmiana nazwiska na C.D.) zgłosili w dniu … 1995 r., do Wydziału Handlu i Usług Urzędu Miasta K. działalność gospodarczą, jako Y Spółka Cywilna - według posiadanej dokumentacji we wskazanej dacie dokonano wpisu działalności do ewidencji prowadzonej przez Prezydenta Miasta K. pod numerem ewidencyjnym nr …, a w dacie … 1995 r. rozpoczęto prowadzenie działalności gospodarczej. Przedmiotowa umowa Spółki cywilnej nie ustalała stałego kapitału założycielskiego, czego potwierdzeniem jest opinia biegłego rewidenta z dnia … 2002 r.

-zgodnie z wypisem z Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego dla Spółki A.B. posiada w Y., NIP …, KRS …, następujące udziały: a) … udziałów po … zł każdy na łączną kwotę … zł, oraz … udziałów po … zł każdy na łączną kwotę … zł na prawach współwłasności łącznej ze wspólnikiem C.D., czego potwierdzeniem jest wydruk pełny z KRS Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,

-umorzenie dobrowolne nastąpi w celu zmniejszenia zaangażowania finansowego, poprzez umorzenie części udziałów które będzie finansowane z zysku pozostawionego w Spółce w latach poprzednich.

-Spółka z o.o. otrzymująca wkład w postaci składników majątku tworzących przedsiębiorstwo, przyjęła do ksiąg rachunkowych dla celów podatkowych składniki majątku według wartości określonej w sporządzonym bilansie na kwotę … zł opartym na opinii sporządzonej przez biegłego rewidenta XX z dnia … 2002 r.,

-różnica w wartości wynika według A.B. z faktu, iż kwota … zł stanowi oszacowana przez biegłego wartość wnoszonych ogółu składników majątkowych wniesionych do Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, natomiast kwota … zł stanowi równowartość udziałów objętych za wkład niepieniężny przez wspólników na prawach współwłasności łącznej - jak wskazano w pkt 2 objęto … udziałów o łącznej wartości … zł.

Pytania po doprecyzowaniu

1.Czy w przypadku dobrowolnego umorzenia całości udziałów otrzymanych przez Wnioskodawcę A.B. w zamian za wkład w postaci przedsiębiorstwa Spółki cywilnej do kosztów uzyskania przychodów będzie mogła zostać zaliczona wartość majątku przedsiębiorstwa wniesionego do Spółki z o.o. określona według wartości bilansowej poparta opinią sporządzoną przez biegłego rewidenta ustalona na kwotę … zł?

2.Czy w przypadku dobrowolnego umorzenia całości udziałów przez Wnioskodawcę A.B. powstanie po Jego stronie obowiązek rozpoznania przychodu podatkowego w proporcji wysokości wynagrodzenia za umarzane udziały stosownie do udziału Wnioskodawcy w majątku Spółki cywilnej, której przedsiębiorstwo zostało wniesione do Spółki z o.o.?

3.Czy w przypadku dobrowolnego umorzenia całości udziałów przez Wnioskodawcę A.B. powstanie po Jego stronie uprawnienie do rozpoznania kosztu podatkowego w proporcji wartość wniesionego majątku za obejmowane całość udziałów stosownie do udziału Wnioskodawcy w majątku Spółki cywilnej, której przedsiębiorstwo zostało wniesione do Spółki z o.o.?

Pana stanowisko w sprawie po uzupełnieniu

Stanowisko do pytania nr 1:

Na wstępie należy podkreślić, iż umorzenie dobrowolne następuje na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników podejmowanej w oparciu o dobrowolnie wyrażoną zgodę przez udziałowców, których przeprowadzana operacja ma dotyczyć. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że wysokość wynagrodzenia za umorzone udziały jest ustalana na zasadach dobrowolności pomiędzy Wspólnikiem, którego udziały są umarzane, a Spółką.

W dalszej kolejności należy zaznaczyć, że w przypadku umorzenia udziałów dojdzie do powstania po stronie Wnioskodawcy do osiągnięcia przychodu z kapitału pieniężnego. Opodatkowanie tego rodzaju przychodu zostało przewidziane przez ustawodawcę w oparciu o art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym: „Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się: przychody z: a) odpłatnego zbycia udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni oraz papierów wartościowych”. Tym samym nie powinno budzić wątpliwości, iż środki pieniężne otrzymane z tytułu umorzenia udziałów stanowią przychód z kapitałów pieniężnych.

Kontynuując powyższe należy zaznaczyć, że ustawodawca w art. 17 ust. 1ab pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przewidział, że przychód z tytułu umorzenia dobrowolnego udziałów powstaje z chwilą przeniesienia na nabywcę udziałów podlegających umorzeniu. Wysokość przychodu z tytułu umorzenia udziałów określona zostaje w oparciu o umowę zbycia udziałów. Uzyskanie przychodów z tytułu zbycia udziałów podlega jako to zostało podkreślone opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a zasady zapłaty podatku określa art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym: „Od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji), z odpłatnego zbycia udziałów w spółdzielni oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu”. W związku z powyższym należy zaznaczyć, że zasady określania dochodu wprowadził również ustawodawca w art. 30b ust.2 pkt 4 ustawy zgodnie z którą: „Dochodem jest:...  różnica między sumą przychodów uzyskanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) albo udziałów w spółdzielni a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f oraz art. 23 ust. 1 pkt 38 i 38c”.

Odnosząc przedstawione regulacje do zasad ustalania kosztów uzyskania przychodów na poczet określania wysokości dochodu podlegającego opodatkowania dochodu należy wskazać na istnienie w ramach systemu prawnego dwojakiego rodzaju regulacji, a mianowicie w art. 22 ust. 1f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych czytamy, iż: „W przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji), koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości: według wariantu I – określonej zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych gdy udziały zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, w przypadku gdy do przychodów takich nie ma zastosowania przepis art. 21 ust. 1 pkt 109 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych; według wariantu II – przyjętej dla celów podatkowych wartości składników przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg podatkowych, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji), nie wyższej jednak niż wartość tych udziałów (akcji) z dnia ich objęcia, określona zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 – jeżeli zbywane udziały (akcje) zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, w przypadku gdy do przychodów takich ma zastosowanie przepis art. 21 ust. 1 pkt 109.

Natomiast ustawodawca w ramach regulacji, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 109) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazał, iż: „Wolne od podatku dochodowego są: przychody, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 9, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 23 – jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część i spółka lub spółdzielnia otrzymująca wkład przyjęła dla celów podatkowych składniki majątku wchodzące w skład tego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w wartości wynikającej z ksiąg podatkowych podmiotu wnoszącego ten wkład”.

Kontynuując powyższe należy wskazać, że przedstawiciele piśmiennictwa w odniesieniu do zasad ustalania kosztów uzyskania przychodów podnoszą co następuje: „Koszt uzyskania przychodu z tytułu zbycia udziałów ustala się w wysokości przyjętej dla celów podatkowych wartości składników zorganizowanej części przedsiębiorstwa (ZCP), wynikającej z ksiąg i ewidencji, określonej na dzień objęcia tych udziałów, nie wyższej jednak niż rynkowa wartość tych udziałów z dnia ich objęcia (art. 22 ust. 1f pkt 2 u.p.d.o.f.). W efekcie koszt zbycia tych udziałów będzie odpowiadał wartości rynkowej ZCP ustalonej przez biegłego, o ile będzie ona wynikała z ksiąg i nie będzie wyższa niż rynkowa wartość udziałów” (por. Krzysztof Klimek „Co stanowi koszt uzyskania przychodów w przypadku zbycia udziałów w spółce z o.o., objętych w zamian za wkład niepieniężny wniesiony w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa?” Lex 2022). Tym samym należy wskazać, że skoro wartość zorganizowanej części przedsiębiorstwa wnoszonej do Spółki wynosiła na dzień objęcia udziałów … zł (… złotych i 00/100), a wskazana wartość jest niższa bądź równa wartości rynkowej udziałów z dnia ich objęcia, to oznacza że wskazana kwota … zł stanowi koszt uzyskania przychodu w przypadku odpłatnego dobrowolnego umorzenia udziałów.

W dalszej kolejności należy zaznaczyć, że czynność wniesienia udziałów w zamian za wkład niepieniężny miała miejsce, jak zostało podkreślone na wstępie w dniu … 2003 r. Z uwagi na powyższe należy zaznaczyć, że ustawodawca art. 22 ust. 1f pkt 2 ustawy o podatku dochodowym wprowadził do porządku prawnego z dniem 1 stycznia 2001 r. Przedmiotowa regulacja wskazywała, iż przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji) albo wkładów, koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości wartości przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji) albo wkładów, nie wyższej jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia.

Przedmiotowa regulacja prawna została zmieniona ustawą z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. (Dz. U. z 2010 r. Nr 226, poz. 1478). Przywołany w zdaniach poprzedzających przepis rozpoczął obowiązywania od 1 stycznia 2011 r. i stanowił, że: „w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji) albo wkładów, koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości przyjętej dla celów podatkowych wartości składników przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg i ewidencji, o których mowa w art. 24a ust. 1, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji), wkładów, nie wyższej jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia”. Przeprowadzenie analizy porównawczej wskazanych przepisów prowadzi do wniosku, iż dokonana zmiana miała charakter precyzujący, stąd ustawodawca nie przewidział w związku z jej wprowadzeniem regulacji o charakterze przejściowym.

Co szczególnie ważne regulacje ustawowe dotyczące kosztów uzyskania przychodów, zasad zwalniania przychodów z opodatkowania były zmieniane również dalszymi postanowieniami ustawowymi, wśród których należy wymienić ustawę z dnia 8 listopada 2013 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku tonażowym.

Zmiana, o której mowa w dalszych zmianach weszła w życie w dniu 1 stycznia 2014 r. a w związku z jej wejściem w życie należy przyjmować następujący skutek: „w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji), koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości przyjętej dla celów podatkowych wartości składników przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg i ewidencji, o których mowa w art. 24a ust. 1, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji), nie wyższej jednak niż wartość tych udziałów (akcji) z dnia ich objęcia, określona zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 albo 9a”. Przedmiotowa zmiana również znalazła zastosowanie dla stanów faktycznych zaistniałych przed jej wejściem, gdyż ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie przepisów przejściowych. Kontynuując powyższe należy zaznaczyć, że ustawą z dnia 5 września 2016 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zmieniono art. 22 ust. 1f pkt 2 ustawy z dniem 1 stycznia 2017 r. Wprowadzona zmiana polegała na przyjęciu regulacji zgodnie z którą w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) w spółce objętych w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów (akcji), koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości przyjętej dla celów podatkowych wartości składników przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg i ewidencji, o których mowa w art. 24a ust. 1, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji), nie wyższej jednak niż wartość tych udziałów (akcji) z dnia ich objęcia, określona zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9.

Przedmiotowa zmiana została zaopatrzona w przepisy przejściowe, gdzie ustawodawca w art. 4 ustawy zmieniającej przyjął, że w przypadku wniesienia do spółki albo do spółdzielni wkładu niepieniężnego w postaci udziałów (akcji) lub wkładów w spółdzielni albo odpłatnego zbycia lub umorzenia udziałów (akcji) koszty uzyskania przychodów z tych tytułów ustala się na podstawie odpowiednio przepisów ustaw zmienianych w art. 1 albo art. 2, w brzmieniu dotychczasowym, jeżeli przychód z tytułu objęcia tych udziałów (akcji) w spółce albo wkładów w spółdzielni został określony na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, albo na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu dotychczasowym. W niniejszym przypadku należy przypomnieć, że wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczy zdarzenia przyszłego, stąd Wnioskodawca oraz udziałowiec nie osiągnęli jeszcze przychodu, stąd podniesiona regulacja przejściowa nie znalazła zastosowania w sprawie, stąd zmiana znajduje zastosowanie do stanu nabycia udziałów w zamian za wkład niepieniężny zaistniałego przed dniem wejścia regulacji z 2016 r. w życie.

Co szczególnie ważne należy zaznaczyć, że przedmiotowy przepis był nowelizowany jeszcze w 2019 r., jak również na podstawie ustawy z dnia 29 października 2021 r. zmieniającej ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych od 1 stycznia 2022 r. Warto zaznaczyć, że dalsze nowelizacje, w ocenie Wnioskodawcy, nie zawierały przepisów przejściowych odnoszących się do art. 22 ust. 1 f pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stąd w niniejszej sprawie do kosztów uzyskania przychodów zastosowanie znajdzie przedmiotowa regulacja w następującym brzmieniu: „przyjętej dla celów podatkowych wartości składników przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg podatkowych, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji), nie wyższej jednak niż wartość tych udziałów (akcji) z dnia ich objęcia, określona zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 – jeżeli zbywane udziały (akcje) zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, w przypadku gdy do przychodów takich ma zastosowanie przepis art. 21 ust. 1 pkt 109”.

Zatem uzupełniając przedstawione stanowisko, a jednocześnie je uzupełniając należy wskazać, że Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku dobrowolnego umorzenia całości udziałów otrzymanych przez Wnioskodawcę A.B. w zamian za wkład w postaci przedsiębiorstwa Spółki cywilnej do kosztów uzyskania przychodów będzie mogła zostać zaliczona wartość majątku przedsiębiorstwa wniesionego do Spółki z o.o. określona według wartości bilansowej poparta opinią sporządzoną przez biegłego rewidenta ustalona na kwotę … zł.

Stanowisko do pytania nr 2:

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów za wynagrodzeniem obowiązkiem Podatnika będzie rozpoznanie przychodu w ramach ustalonego wynagrodzenia za umorzenie całości udziałów objętych w zamian za wniesione przedsiębiorstwo w proporcji w jakiej Wnioskodawcy przysługiwał udział w majątku w postaci przedsiębiorstwa Spółki cywilnej wnoszonej do Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Dla wyjaśnienia jeżeli w związku z umorzeniem całości udziałów Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zapłaci wynagrodzenie w wysokości … zł, to obowiązkiem Wnioskodawcy będzie ustalenie przychodu stosownie do przysługującego Mu udziału w Spółce cywilnej przed wniesieniem przedsiębiorstwa do Spółki ograniczoną odpowiedzialnością.

Stanowisko do pytania nr 3:

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów za wynagrodzeniem uprawnieniem Podatnika będzie rozpoznanie kosztu uzyskania przychodu w postaci równowartości wniesionego przedsiębiorstwa do Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością określonej w ramach wartości bilansowej popartej opinią biegłego rewidenta w proporcji w jakiej ta wysokość przysługiwała Wnioskodawcy stosownie do udziału w majątku przedsiębiorstwa Spółki cywilnej wniesionej do Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przed wniesieniem. Dla wyjaśnienia jeżeli w związku z umorzeniem całości udziałów Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powstanie możliwość rozpoznania kosztu uzyskania przychodu w wysokości … zł, to uprawnieniem Wnioskodawcy będzie możliwość rozpoznania kosztu stosownie do przysługującego Podatnikowi udziału w tym majątku przed wniesieniem przedsiębiorstwa Spółki cywilnej do Spółki ograniczoną odpowiedzialnością.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady umarzania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością uregulowane zostały w art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2024 r. poz. 18 ze zm.).

Zgodnie z art. 199 § 1 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 199 § 2 Kodeksu spółek handlowych:

Umorzenie udziałów polega na unicestwieniu części udziałów spółki, będących częścią kapitału zakładowego. W przypadku umorzenia udziałów dochodzi do wygaśnięcia wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym, wynikających z posiadanego udziału. Tryb umarzania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością został – jak wskazano wyżej – uregulowany w art. 199 k.s.h.

Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Jednocześnie przepisy k.s.h. przewidują, że umorzenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może nastąpić bez wypłaty wynagrodzenia na rzecz wspólnika, którego udziały są umarzane. Przesądza o tym wprost art. 199 § 3 k.s.h. W takim przypadku dochodzi do nieodpłatnego nabycia udziałów przez spółkę od jej udziałowca w celu ich umorzenia.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest udziałowcem w Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka została zarejestrowana w dniu … 2003 r. a wkłady w Spółce zostały pokryte w oparciu o majątek pieniężny, jak i majątek niepieniężny. W związku z zawiązaniem Spółki Wnioskodawca A.B. objął … udziałów po … zł każdy za wkład pieniężny, podczas gdy udziałowiec C.D. objęła … udziałów po … zł każdy. Natomiast w ramach wkładu niepieniężnego został wniesiony wkład w postaci Spółki cywilnej „Y” A.B., C.D. Spółka cywilna stanowiący przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 ustawy Kodeks cywilny. Po wniesieniu wkładu niepieniężnego w postaci spółki cywilnej wskazana spółka cywilna przestała istnieć. Pomiędzy Wnioskodawcą A.B., a udziałowcem C.D. w dacie złożenia wniosku, jak i w dacie wniesienia wkładu istniała wspólność majątkowa małżeńska. Wartość zorganizowanego zespołu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji zadań gospodarczych Spółki cywilnej zgodnie z bilansem sporządzonym na dzień … 2002 r. wyniosła … zł (… złotych 00/100). W ramach dokumentacji znajdującej się w dyspozycji Wnioskodawcy A.B., znajduje się protokół podkreślający, że proporcja udziałów w Spółce cywilnej wynosi 80 % dla A.B., podczas gdy dla drugiego ze wspólników C.D. udział w Spółce cywilnej został ustalony w wysokości 20 %. Wnioskodawca A.B. i udziałowiec C.D. przewidują umorzenie dobrowolne udziałów za wynagrodzeniem w formie pieniężnej. W związku z umorzeniem udziałów Wnioskodawca A.B. oraz udziałowiec C.D. nadal pozostaną wspólnikami Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Definicja „przedsiębiorstwa” została zawarta w art. 5a pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.). W myśl tego przepisu:

Zgodnie natomiast z art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz.1610 ze zm.):

Jak wynika z tej definicji, przedsiębiorstwo jest zespołem składników majątkowych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Nie chodzi zatem o jakikolwiek zbiór składników materialnych i niematerialnych, które są wykorzystywane w działalności podatnika, ale o ich „zespół”. Przez „zespół” należy rozumieć zbiór składników pomiędzy którymi istnieją powiązania, które pozwalają uznać ten zbiór za wyodrębnioną funkcjonalnie całość. Przeznaczeniem tego zespołu jest prowadzenie działalności gospodarczej. Powiązania pomiędzy elementami przedsiębiorstwa wynikają z funkcji pełnionych w działalności.

Dla określenia skutków podatkowych tej czynności umorzenia dobrowolnego udziałów w spółce z o.o. należy odnieść się do regulacji w zakresie odpłatnego zbycia udziałów (akcji).

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy:

Stosownie do treści art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ww. ustawy:

W pojęciu odpłatnego zbycia udziałów, którym posługuje się przepis art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ww. ustawy mieści się zarówno sprzedaż udziałów, jak również dobrowolne umorzenie udziałów uregulowane przepisami Kodeksu spółek handlowych.

Stosownie do treści art. 17 ust. 1ab pkt 1 ustawy:

Wartość wynagrodzenia otrzymanego w związku z dobrowolnym umorzeniem udziałów spółki kapitałowej zaliczona jest do przychodów z kapitałów pieniężnych określonych w cytowanym powyżej art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W art. 17 ust. 2 ww. ustawy, ustawodawca wskazał, iż:

W myśl art. 30b ust. 1 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 4 ww. ustawy:

Zatem, w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w spółce kapitałowej koszty uzyskania przychodów ustala się na dzień ich zbycia, w zależności od sposobu nabycia tych udziałów – albo na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 albo art. 22 ust. 1f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Według opisu zdarzenia przyszłego Wnioskodawca jest udziałowcem w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Spółka została zarejestrowana w dniu … 2003 r. W ramach wkładu niepieniężnego został wniesiony wkład w postaci Spółki cywilnej stanowiący przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ ustawy Kodeks cywilny.

Podstawą dla ustalenia kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziałów oraz z umorzenia dobrowolnego udziałów są następujące przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią art. 22 ust. 1f pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2001 r.:

W zakresie ustalenia kosztów uzyskania przychodów w niniejszej sprawie będzie miał zastosowanie przepis art. 22 ust. 1f pkt 2 powyższej ustawy w brzmieniu obowiązującym w roku 2003, tj. obowiązującym w roku wniesienia do spółki z o.o. wkładu w postaci spółki cywilnej stanowiącej przedsiębiorstwo.

Przepis art. 22 ust. 1f pkt 2 ww. ustawy w powyższym brzmieniu przewiduje, że w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w spółce w zamian za wkład niepieniężny, na dzień zbycia tych udziałów, koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości wartości przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji) albo wkładów, nie wyższej jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia.

W art. 22 ust. 1f pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca nie posługuje się pojęciami „wartość bilansowa” lub „wartość księgowa” przedsiębiorstwa. Określenie przychodów, kosztów i dochodu dla celów podatkowych jest niezależną operacją dokonywaną wyłącznie na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, choć przy określeniu tych przychodów, kosztów i dochodu podatnik korzysta z informacji wynikających z ksiąg przedsiębiorstwa.

Dokonując wykładni przepisu art. 22 ust. 1f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie można pominąć wyżej wskazanego elementu, iż w pierwszej kolejności koszt należy ustalić w oparciu o wartość przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części wynikającą z ksiąg przedsiębiorstwa, określoną na dzień objęcia udziałów. Dopiero gdyby wartość ta była wyższa od wartości nominalnej udziałów z dnia ich objęcia należy odnieść się do nominalnej wartości udziałów.

Zgodnie z ogólną normą określoną w art. 22 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W przeciwieństwie więc do zasad rachunkowych, do podatkowych kosztów można zaliczać jedynie koszty rzeczywiście poniesione, nie podlegają zaś takiemu zaliczeniu koszty oparte na wycenie składników majątkowych dokonywanej dla celów rachunkowych.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe stwierdzić należy, iż przychody uzyskane przez Pana z tytułu umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, nabyte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa, będą stanowiły dla Pana przychód z kapitałów pieniężnych zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a.

Dochodem w tym przypadku będzie różnica pomiędzy uzyskanym przychodem, a kosztem odpowiadającym wartości przedsiębiorstwa wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa, określonej na dzień objęcia tych udziałów, nie wyższej jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia.

Z kolei, w zakresie ustalenia kosztów uzyskania przychodów w niniejszej sprawie będzie miał zastosowanie przepis art. 22 ust. 1f pkt 2 powyższej ustawy w brzmieniu obowiązującym w roku 2003, tj. obowiązującym w roku wniesienia do spółki z o.o. wkładu w postaci spółki cywilnej stanowiącej przedsiębiorstwo.

Uzyskany z tego tytułu dochód opodatkowany będzie 19% stawką podatku.

Reasumując, nieprawidłowe jest Pana stanowisko, że w przypadku dobrowolnego umorzenia całości udziałów otrzymanych przez Pana w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa spółki cywilnej do kosztów uzyskania przychodów będzie mogła zostać zaliczona wartość majątku przedsiębiorstwa wniesionego do Spółki z o.o. określona według wartości bilansowej poparta opinią sporządzoną przez biegłego rewidenta ustalona na kwotę … zł (pytanie nr 1).

Nieprawidłowe jest również Pana stanowisko, że w niniejszej sprawie do kosztów uzyskania przychodów zastosowanie znajdzie regulacja podatkowa w następującym brzmieniu: „przyjętej dla celów podatkowych wartości składników przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg podatkowych, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji), nie wyższej jednak niż wartość tych udziałów (akcji) z dnia ich objęcia, określona zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 – jeżeli zbywane udziały (akcje) zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, w przypadku gdy do przychodów takich ma zastosowanie przepis art. 21 ust. 1 pkt 109” (pytanie nr 1).

Dodać należy, że jeżeli odpłatnemu zbyciu na rzecz spółki z o.o. będą podlegać Pana  udziały objęte przez Pana za wkład w postaci przedsiębiorstwa, to ma Pan prawo rozliczyć tę część kosztów określonych zgodnie z art. 22 ust. 1f pkt 2 ww. ustawy w treści obowiązującej w 2003 roku, jaka odpowiada proporcji umarzanych dobrowolnie udziałów (objętych w zamian za przedsiębiorstwo) w stosunku do całości tak objętych przez Pana udziałów.

Nieprawidłowe jest również Pana stanowisko, że w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów za wynagrodzeniem obowiązkiem Pana będzie rozpoznanie przychodu w ramach ustalonego wynagrodzenia za umorzenie całości udziałów objętych w zamian za wniesione przedsiębiorstwo w proporcji w jakiej przysługiwał Panu udział w majątku w postaci przedsiębiorstwa spółki cywilnej wnoszonej do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (pytanie nr 2).

Nie można się również zgodzić z Pana stanowiskiem, że w przypadku dobrowolnego umorzenia udziałów za wynagrodzeniem Pana uprawnieniem będzie rozpoznanie kosztu uzyskania przychodu w postaci równowartości wniesionego przedsiębiorstwa do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością określonej w ramach wartości bilansowej popartej opinią biegłego rewidenta w proporcji, w jakiej ta wysokość przysługiwała Wnioskodawcy stosownie do udziału w majątku przedsiębiorstwa spółki cywilnej wniesionej do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przed wniesieniem oraz że w związku z umorzeniem całości udziałów spółka z ograniczoną odpowiedzialnością powstanie możliwość rozpoznania kosztu uzyskania przychodu w wysokości … zł i uprawnieniem Pana będzie możliwość rozpoznania kosztu stosownie do przysługującego Panu udziału w tym majątku przed wniesieniem przedsiębiorstwa spółki cywilnej do spółki ograniczoną odpowiedzialnością – które określił Pan w opisie zdarzenia przyszłego jako 80% (pytanie nr 3).

Wskazanej przez Pana w opisie zdarzenia przyszłego wielkości udziału w spółce cywilnej określonego jako 80% nie można uznać jako prawidłowej wielkości udziału jaką powinien Pan przyjąć do rozliczenia przychodu i kosztów z tytułu umorzenia Pana udziałów w spółce z o.o. z uwagi na poniższą argumentację.

Spółka cywilna nie jest podmiotem prawa, zatem nie posiada własnego majątku. Wkłady wniesione do spółki oraz składniki majątkowe nabyte w wyniku jej działalności stanowią majątek wspólników objęty współwłasnością łączną.

Współwłasność łączna jest zawsze stosunkiem prawnym związanym z innym stosunkiem prawnym – jego prawną konsekwencją, bez którego nie może ani powstać, ani też istnieć. Z istoty współwłasności łącznej wynika jej bez udziałowy charakter i dlatego współwłaściciel nie może rozporządzać swoim prawem dopóty, dopóki trwa współwłasność łączna.

Udziały w spółce z o.o. uzyskane ze środków z majątku wspólnego małżonków wchodzą w skład wspólności majątkowej małżeńskiej

W dniu 7 lipca 2016 r. Sąd Najwyższy w sprawie o sygn. III CZP 32/16 podjął uchwałę, w której stwierdził, że: „Jeżeli wkład wniesiony do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należy do majątku wspólnego wspólnika i jego małżonka, również udział w spółce objęty przez wspólnika wchodzi w skład tego majątku”.

W konsekwencji zatem udziały w spółce z o.o. uzyskane ze środków z majątku wspólnego małżonków wchodzą w skład wspólności majątkowej małżeńskiej.

Skoro udziały są (a wcześniej przedsiębiorstwo było) współwłasnością majątkową małżeńską Pana i Pana małżonki, to ma Pan prawo do uwzględnienia w swoich rozliczeniach podatkowych z tytułu umorzenia udziałów w spółce z o.o. 50% udział, czyli do uwzględnienia proporcji wynikającej ze współwłasności łącznej udziałów małżonków.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się, iż interpretacja nie wywiera skutku prawnego wobec innych wspólników spółki z o.o.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako: „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).