Możliwość skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego w związku z otrzymaniem odszkodowania wynikającego z ugody mediacyjnej.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zastosowania zwolnienia przedmiotowego. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 marca 2024 r. (wpływ do tutejszego organu 20 marca 2024 r.)

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W (...) 2022 r. otrzymała Pani wypowiedzenie umowy o pracę na podstawie art. 30 § 1 Kodeksu pracy. W spółce była Pani zatrudniona od (...) 2010 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Złożyła Pani pozew do Sądu Rejonowego Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne i przywrócenie do pracy. Po rozpatrzeniu (pozwu) Sąd skierował sprawę do postępowania mediacyjnego. Mediację prowadził wyznaczony przez Sąd Rejonowy Mediator Stały. W efekcie tych mediacji strony sporu zawarły ugodę mediacyjną. Sąd wydał postanowienie, w którym zatwierdził ugodę i nadał jej klauzulę wykonalności.

Pracodawca w 2023 r. wypłacił Pani odszkodowanie pieniężne za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę. Zgodnie z art. 183¹⁵ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc ugody zawartej przed sądem.

Ugoda zawarta przed mediatorem, w tym przypadku, została zatwierdzona przez Sąd, który nadał tej ugodzie klauzulę wykonalności. Ugoda ta stała się tytułem wykonawczym.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

W Spółce pracowała Pani 11 lat na stanowisku (...) na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony. Nowo powołany prezes utworzył nowe stanowisko (...) i (...).

Następnie wręczono Pani wypowiedzenie umowy o pracę i jako uzasadnienie podano: „powodem dokonania wypowiedzenia jest utrata zaufania”. W świadectwie pracy Zakład pracy wpisał: „rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem poprzez oświadczenie pracodawcy art. 30 § 1 pkt 2 kp.”

Po wypowiedzeniu Pani umowy prawie natychmiast awansowano (...) na stanowisko (...).

Ugoda Mediacyjna w § 1 pkt 1 wskazuje, że: „pracodawca zobowiązuje się zapłacić pracownikowi kwotę (..) tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę.” W ugodzie brak wskazania podstawy z kodeksu pracy.

Dalsze punkty ugody określają konieczność zatwierdzenia ugody przez sąd, termin zapłaty oraz klauzulę poufności i inne techniczne zapisy głównie o poufności i nieujawnianiu treści ugody. Sąd zatwierdził ugodę, następnie pracodawca zapłacił odszkodowanie.

Wysokość odszkodowania wskazanego we wniosku wynikała z zawartej przez strony ugody i została ustalona na skutek dokonanych uzgodnień w oparciu o wzajemne ustępstwa.

Szkoda dotyczyła wielu aspektów:

–szkoda moralna – naruszenie Pani dobrego wizerunku zawodowego poprzez nieprawdziwą opinię/informację, która wskazywała Panią jako osobę niegodną zaufania (po 11 latach pracy utrata zaufania),

–szkody zdrowotne spowodowane ogromnym stresem którego skutki odczuwa Pani do dnia dzisiejszego - utrata pracy i rozwiązanie umowy o pracę.

Kwota odszkodowania nie bazowała na korzyściach jakie mogłaby Pani osiągnąć gdyby umowa o pracę nie została bezpodstawnie wypowiedziana. Główny związek przyczynowo -skutkowy to podważenie i zakwestionowanie Pani profesjonalizmu zawodowego poprzez bezpodstawne twierdzenie o utracie zaufania do Pani osoby. Na skutek czego musiała Pani wystąpić na drogę sądową, a sąd skierował na mediację, zaś pracodawca uznał bezpodstawność wypowiedzenia i w efekcie mediacji z udziałem mediatora sądowego ustalono odszkodowanie.

Pytania

1.Czy, w opisanym stanie faktycznym, w tym konkretnym przypadku, ugoda mediacyjna zatwierdzona postanowieniem przez Sąd, zgodnie z art. 185¹⁵ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego jest ugodą sądową i korzysta ze zwolnienia przedmiotowego z art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

2.Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 1 jest negatywna, to czy odszkodowanie wypłacone na mocy tej ugody korzysta ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3, do wysokości wynagrodzenia za okres trzech miesięcy (co wnika z art. 47 ust. 1 Kodeksu pracy)?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem ugoda mediacyjna zatwierdzona przez Sąd – postanowieniem Sądu Rejonowego Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wraz z nadaną przez Sąd klauzulą wykonalności, zgodnie z art. 185¹⁵ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, według którego ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd ma moc prawną ugody zawartej przed sądem (…). Ugoda (…) jest tytułem wykonawczym - jest ugodą sądową i korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Art. 21 ust. 1 określa zwolnienia przedmiotowe, zaś art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g wskazuje na odszkodowanie wynikające z zawartych ugód jako zwolnione od podatku.

Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 1 jest negatywna, to w Pani ocenie odszkodowanie wynikające z ugody korzysta ze zwolnienia przedmiotowego wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3, w powiązaniu z Kodeksem pracy , tj. art. 47 ust. 1 z zastrzeżeniem, do wysokości wynagrodzenia przysługującego za okres 3 miesięcy.

Art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, jako wolne od podatku otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość (…) wynikają z przepisów odrębnych ustaw . Tutaj wskazuje Pani na powiązanie z art. 47 ust. 1 Kodeksu pracy, który wyraźnie określa, że odszkodowania przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy. Wynika z tego, że odszkodowanie korzysta ze zwolnienia do wysokości 3 miesięcznego wynagrodzenia.

Interpretacja przepisów prawa podatkowego, a w szczególności stanowisko w zakresie prawidłowego zastosowania przepisów jest dla Pani niezbędne do prawidłowego rozliczenia rocznego podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Brzmienie powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Ogólne określenie pojęcia „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stanowi on, że:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie co do zasady stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego.

Należy jednak podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji. Wszelkie ulgi i zwolnienia w prawie podatkowym są bowiem wyjątkiem od konstytucyjnej zasady powszechności opodatkowania, dlatego też wykładnia przepisów ustanawiających te zwolnienia musi być wykładnią ścisłą, co oznacza, że nie może być ani rozszerzająca, ani też zawężająca.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w (...) 2022 r. otrzymała Pani wypowiedzenie umowy o pracę na podstawie art. 30 § 1 Kodeksu pracy. W Spółce była Pani zatrudniona od (...) 2010 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Złożyła Pani pozew do Sądu Rejonowego Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne i przywrócenie do pracy. Po rozpatrzeniu (pozwu) Sąd skierował sprawę do postępowania mediacyjnego. Mediację prowadził wyznaczony przez Sąd Rejonowy Mediator Stały. W efekcie tych mediacji strony sporu zawarły ugodę mediacyjną. Sąd wydał postanowienie, w którym zatwierdził ugodę i nadał jej klauzulę wykonalności.

Pracodawca w 2023 r. wypłacił Pani odszkodowanie pieniężne za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę. Zgodnie z art. 183¹⁵ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc ugody zawartej przed sądem.

Ugoda zawarta przed mediatorem, w tym przypadku, została zatwierdzona przez Sąd, który nadał tej ugodzie klauzulę wykonalności. Ugoda ta stała się tytułem wykonawczym.

Ugoda Mediacyjna w § 1 pkt 1 wskazuje, że: „pracodawca zobowiązuje się zapłacić pracownikowi kwotę (..) tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę.” W ugodzie brak wskazania podstawy z kodeksu pracy. Dalsze punkty ugody określają konieczność zatwierdzenia ugody przez sąd, termin zapłaty oraz klauzulę poufności i inne techniczne zapisy głównie o poufności i nieujawnianiu treści ugody. Sąd zatwierdził ugodę, następnie pracodawca zapłacił odszkodowanie.

Wysokość odszkodowania wskazanego we wniosku wynikała z zawartej przez strony ugody i została ustalona skutek dokonanych uzgodnień w oparciu o wzajemne ustępstwa.

Dla rozstrzygnięcia, czy zawarta przez Panią ugoda mediacyjna zatwierdzona przez sąd stanowi ugodę sądową należy odnieść się do ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. z 2023 r. poz. 1550):

Stosownie do art. 183⁸ § 1 tej ustawy:

Sąd może skierować strony do mediacji na każdym etapie postępowania.

W myśl art. 183¹³§ 2 tego Kodeksu:

W razie skierowania przez sąd sprawy do mediacji mediator składa protokół w sądzie rozpoznającym sprawę, z oznaczeniem, czy sąd rozpoznający sprawę jest sądem wskazanym przez strony w trybie określonym w art. 183¹⁴ § 2¹. Strony mogą objąć ugodą również roszczenia nieobjęte pozwem.

Z art. 183¹⁴ § 1 i § 2 ww. Kodeksu wynika, że:

Jeżeli zawarto ugodę przed mediatorem, sąd, o którym mowa w art. 183¹³, na wniosek strony niezwłocznie przeprowadza postępowanie co do zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem.

Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją przez nadanie jej klauzuli wykonalności; w przeciwnym przypadku sąd zatwierdza ugodę postanowieniem.

Na mocy art. 183¹⁵ Kodeksu:

Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem. Ugoda zawarta przed mediatorem, którą zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli wykonalności, jest tytułem wykonawczym.

Z ww. przepisów wynika zatem, że ugoda mediacyjna zatwierdzona przez sąd ma moc ugody sądowej, czyli wywołuje takie same skutki prawne, jak ugoda zawarta przed sądem. Natomiast w powołanym przez Panią art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca wyłączył ze zwolnienia te odszkodowania lub zadośćuczynienia, które wynikają z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe. Jednakże z samego faktu, że odszkodowanie wypłacone zostało na mocy ugody sądowej nie sposób wywodzić, że objęte jest zwolnieniem wynikającym z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W opisanym stanie faktycznym wysokość wypłaconego Pani odszkodowania wynikała z zawartej przez strony ugody i została ustalona na skutek dokonanych uzgodnień w oparciu o wzajemne ustępstwa. W ugodzie nie stwierdzono naruszenia konkretnych przepisów prawa pracy. Zatem kwota Pani wypłacona przez byłego pracodawcę ma charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Tym samym wysokość ani zasady przyznawania odszkodowania, które zostało Pani wypłacone nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co nie pozwala na zastosowania przedmiotowego zwolnienia.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.