Interpretacja indywidualna z dnia 5 kwietnia 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.86.2024.2.EC
Temat interpretacji
Zaniechanie poboru podatku - pożyczka hipoteczna.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
24 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia kredytu hipotecznego. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismami złożonymi 25 marca 2024 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
W dniu 14 maja 2008 r. Wnioskodawczyni zawarła wraz z mężem umowę o pożyczkę hipoteczną do CHF na kwotę 136 500 zł z … o nr ….. Umowa została zabezpieczona hipoteką na nieruchomości położonej w (...). Część pożyczki w wysokości 79 130,90 zł (około 58% jej wysokości) została wypłacona w gotówce i przeznaczona na cele mieszkaniowe - wykończenie mieszkania, zakupionego na podstawie umowy o kredyt hipoteczny do CHF z dnia 14 maja 2008 r., zawartej z (...). Z umowy o kredyt hipoteczny zakupiono mieszkanie położone w (...) w celach mieszkaniowych. W mieszkaniu przy ul. …. z części zaciągniętej pożyczki hipotecznej, tj. jej 58%, powiększono łazienkę, przestawiono ściany działowe, położono gładzie w mieszkaniu, założono podwieszane sufity i oświetlenie, założono parkiet bambusowy, zamontowano 4 pary drzwi wewnętrznych oraz pomalowano całe mieszkanie. Na te prace wydano kwotę 79 130,90 zł. W dniu 17 lutego 2023 r. w toku postępowaniu sądowego Wnioskodawczyni z mężem zawarła ugodę z bankiem, dotyczącą umowy pożyczki hipotecznej z dnia 14 maja 2008 r. Na mocy ugody bank umorzył dług w wysokości 117 757 zł (według średniego kursu CHF z dnia 17 lutego 2023 r.) oraz dokonał zwrotu na rzecz kredytobiorców kwoty 30 000 zł.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni nadmienia, że pożyczka hipoteczna (w piśmie Urzędu określana jako kredyt hipoteczny) - została zawarta na kwotę 136 500 zł, z czego kwotę 26 351,70 zł przeznaczono na spłatę innej pożyczki hipotecznej, kwotę 29 132,78 zł przeznaczono na spłatę kredytu gotówkowego, kwotę 1 884,62 zł przeznaczono na pokrycie ubezpieczenia związanego z zawieraną umową o pożyczkę hipoteczną, kwotę 79 130,90 zł przeznaczono na remont mieszkania, w którym Wnioskodawczyni mieszkała. Pożyczka było waloryzowana do CHF. Zatem pożyczka została zawarta częściowo na realizację wykończenia jednej inwestycji mieszkaniowej. Wnioskodawczyni nie jest właścicielem nieruchomości, na której nabycie zaciągnięto pożyczkę, gdyż jak wskazano we wniosku pożyczka w kwocie 79 130,90 zł została zaciągnięta na remont mieszkania oraz inne cele jak ww.
Wnioskodawczyni jest właścicielką mieszkania remontowanego z zaciągniętej pożyczki. Pożyczka hipoteczna została zaciągnięta w kwocie 26 351,70 zł na spłatę innej pożyczki hipotecznej, w kwocie 79 130,90 zł na cele mieszkaniowe, tj. remont mieszkania, w którym Wnioskodawczyni mieszkała, nie było konieczności składania w tym celu oświadczenia przy zawieraniu umowy pożyczki. Pożyczka została zawarta przed 15 stycznia 2015 r., tj. w dniu 14 maja 2008 r. pomiędzy bankiem …, wówczas jego numer KRS to … (obecnie jej następcą prawnym jest ...) i konsumentami - tj. Wnioskodawczynią i Jej mężem. W dniu 17 lutego 2023 r. zawarto ugodę pomiędzy … z siedzibą w ..., wpisanym do KRS pod numerem …, (będącym następcą prawnym ...), reprezentowanym przez jej pełnomocnika ....., a mąż (zam. ...) i wnioskodawczyni. (zam. ...) - konsumentami.
Ugoda została zawarta w związku z łączącą strony umową o pożyczkę hipoteczną z dnia 14 maja 2008 r. o nr …, zawartą między … a Wnioskodawczynią i mężem.
Na mocy ugody strony zmieniły walutę zadłużenia na PLN i uzgodniono, że zadłużenie z tytułu salda pożyczki i odsetek na dzień 17 lutego 2023 r. wynosi 116 014,73 zł. Bank zwolnił Wnioskodawczynię oraz męża z tego długu i małżonkowie zwolnienie przyjęli (bank umorzył względem nich pożyczkę). Według ugody, całe zadłużenie wobec Wnioskodawczyni i męża z tytułu umowy pożyczki hipotecznej zostało spłacone. Tak zostało to opisane w ugodzie. Dodatkowo bank zwrócił Wnioskodawczyni oraz mężowi łącznie 36 000 zł na rachunek bankowy. Na dzień zawarcia ugody zadłużenie wynosiło 23 939,78 CHF, po przeliczeniu według średniego kursu … z dnia 16 lutego 2023 r. kwotę 115 746,44 zł, odsetki od ostatniej spłaty wynosiły kwotę 55,49 CHF, po przeliczeniu według średniego kursu ……. z dnia 16 lutego 2023 r. kwotę 268,20 zł.
Według wiedzy Wnioskodawczyni były to odsetki karne, ale nie zostało to wprost określone w ugodzie. Łącznie zadłużenie wynosiło 116 014,73 zł. W umowie o pożyczkę jest postanowienie, według którego oprocentowanie dla należności przeterminowanych w stosunku rocznym w dniu wydania decyzji wynosi 12,89 %.
W ugodzie powołane są przepis art. 385(1) i następne Kodeksu cywilnego, w związku z którymi można uznać za bezskuteczne postanowienia umowy pożyczki, dotyczące zasad ustalania kursu walut, zasad waloryzacji do waluty obcej, stwierdzenia nieważności lub bezskuteczności umowy oraz można żądać zapłaty przez bank na rzecz pożyczkobiorców dotychczas spłaconych kwot pożyczki. Ponadto w załączniku do ugody przywołane są niedozwolone postanowienia umowne, które na podstawie art. 385(1) Kodeksu cywilnego zostały uznane jako klauzule abuzywne, dotyczyły sposobu ustalenia kursu zakupu i sprzedaży CHF i znajdowały się w przedmiotowej umowie pożyczki.
Przewalutowanie i umorzenie pożyczki dotyczyło wszystkich pożyczkobiorców współodpowiedzialnych solidarnie za dług. Do dnia złożenia uzupełnienia wniosku Wnioskodawczyni nie został doręczony przez Bank żaden PIT, w związku z zawartą ugodą w sprawie pożyczki hipotecznej. Jednakże w informacji uzyskanej od ………. jest podane, że kwota umorzenia stanowi przychód podatkowy i jeżeli nie korzysta ze zwolnienia, bank musi Wnioskodawczyni wystawić PIT-11, przygotować go za zakończony rok kalendarzowy. Do dziś nie doręczono Wnioskodawczyni PIT-ów. Wnioskodawczyni uzyskała od banku informację, że kwota zwrócona Jej przez bank 36 000 zł, tj. kwota wcześniej spłaconych rat kapitałowo-odsetkowych - … (Wnioskodawczyni powołuje się na interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Bankowej) - nie stanowi przychodu podatkowego i bank nie musi Jej wystawić żadnego PIT-u - Wnioskodawczyni nie realizuje informacji podatkowej.
Wnioskodawczyni zwrócono kwotę 36 000 zł (razem z mężem, z którym odpowiadała za pożyczkę solidarnie). Według Jej wiedzy, do dnia zawarcia ugody spłaciła całą kwotę udzielonej pożyczki, tj. 136 500 zł oraz nadpłaciła nad tą kwotę, raty kapitałowo-odsetkowe w wysokości około 57 000 zł. Według rozumienia ugody przez Wnioskodawczynię, kwota 36 000 zł to częściowy zwrot nadpłaconych ponad 136 500 zł rat kapitałowo-odsetkowych, wyliczonych na podstawie obowiązującego harmonogramu spłat, wyliczonej przez zliczenia poszczególnie wpłacanych rat kapitałowo-odsetkowych w PLN. Wnioskodawczyni wpłacała na konta zawsze kwoty w PLN i bank przeliczał je na CHF według własnych kursów - ustalonych według nieważnych postanowień umownych. W przeszłości Wnioskodawczyni nie korzystała z umorzenia kredytu hipotecznego zaciągniętego na cele mieszkaniowe, o którym mowa w przedmiotowym rozporządzeniu.
Pytanie
Czy w przypadku umorzenia przez Bank części pożyczki hipotecznej zaciągniętej w dniu 14 maja 2008 r., zastosowanie znajdzie w stosunku do Wnioskodawczyni zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, tj. zaniechanie poboru podatku od 58% kwoty umorzenia - 117 757 zł oraz od 58% zwróconej przez bank kwoty 30 000 zł?
Pani stanowisko w sprawie
W ocenie Wnioskodawczyni, skoro pożyczka w 58% została przeznaczona na cele mieszkaniowe, to Wnioskodawczyni spełnia w tym zakresie wszystkie warunki określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, dlatego Urząd Skarbowy zaniecha poboru podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu umorzenia przez Bank części kwoty pożyczki hipotecznej z dnia 14 maja 2008 r. Jako podstawę zaniechania Wnioskodawczyni przyjmie 58% umorzonego długu oraz 58% zwróconej kwoty 30 000 zł.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.
Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
W wyniku umorzenia wierzytelności po stronie dłużnika pojawia się rzeczywista korzyść, nie musi bowiem wydatkować środków, które byłby zobowiązany przeznaczyć na uregulowanie wierzytelności.
Zatem umorzenie wierzytelności – co do zasady – skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 omawianej ustawy:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
W konsekwencji, kwotę umorzonej wierzytelności należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Na podmiotach dokonujących świadczeń z innych źródeł ciążą natomiast obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 tej ustawy, zgodnie z którym:
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie podlegają jednak przychody, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.
W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).
Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Podkreślenia wymaga, że prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 2 czerwca 2022 r., sygn. akt I SA/Gl 115/22:
Wymaga bowiem przypomnienia, że co do zasady – przepisy o ulgach podatkowych, jako przewidujące wyjątki od zasady powszechnego opodatkowania, powinny być interpretowane ściśle, nie mogą być one przedmiotem wykładni rozszerzającej. Stanowisko to zgodne jest z wypracowanym przez orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i utrwalonym już poglądem, że przepisy dotyczące wszelkiego rodzaju ulg i zwolnień podatkowych – jako odstępstwo od sformułowanej w art. 84 Konstytucji RP zasady równości i powszechności opodatkowania – powinny być interpretowane ściśle. Wykładnia przepisów zawierających takie normy winna być precyzyjna, aby mogła doprowadzić do prawidłowego jej odczytania, wykluczone jest dokonywanie wykładni rozszerzającej, czy zawężającej mogącej spowodować skutki o charakterze prawotwórczym, przy czym organy podatkowe obowiązane są do stosowania przepisów prawa, zaś sądy do badania poprawności realizowania tego procesu (zob. wyroki WSA w Gdańsku z dnia 8 lipca 2014 r. I SA/Gd 538/14; NSA z dnia 25 lutego 2014 r. II FSK 94/12).
Odnosząc się do Pani wątpliwości wyjaśnić należy, że z literalnego brzmienia powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów wprost wynika, że dotyczy ono wyłącznie kredytu hipotecznego. Potocznie dosyć często pojęcia „kredyt” i „pożyczka” stosuje się jako synonimy. Choć mają wiele cech wspólnych, są to jednak dwa różne produkty finansowe. Na gruncie regulacji przepisów prawa kredyt i pożyczka to dwie odrębne instytucje różniące się podstawami prawnymi i zasadami ich zawierania, zatem nie są tożsame i nie mogą być używane zamiennie, jeśli chodzi o wykładnię przepisów prawa, które się do nich odnoszą.
Umowa pożyczki została uregulowana w przepisach Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego:
Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.
Stosownie do art. 720 § 2 ww. Kodeksu:
Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.
Kredyt został natomiast uregulowany przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Następne przepisy rozdziału 5 ustawy Prawo bankowe szczegółowo określają: elementy umowy kredytu, w tym w szczególności cel, na który kredyt został udzielony, zasady udzielania kredytu i oceny zdolności kredytowej, obowiązek udzielania informacji dotyczących kontroli sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy oraz wykorzystania i spłaty kredytu, zabezpieczenie i wypowiadanie umów kredytu, ochronę kredytobiorcy czy też zasady oprocentowania kredytu. Prawo bankowe rozróżnia więc udzielanie kredytów od udzielania pożyczek.
Ponadto tym, co odróżnia pożyczkę hipoteczną i kredyt mieszkaniowy, to przeznaczenie środków. W przypadku pożyczki hipotecznej mogą być one wydane na dowolny cel. Kredyt mieszkaniowy/hipoteczny może być natomiast przeznaczony wyłącznie na realizację celów mieszkaniowych kredytobiorcy.
Jak wynika z art. 3 ust. 1 ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2245 ze zm.):
Przez umowę o kredyt hipoteczny rozumie się umowę, w ramach której kredytodawca udziela konsumentowi kredytu lub daje mu przyrzeczenie udzielenia kredytu zabezpieczonego hipoteką lub innym prawem związanym z nieruchomością mieszkalną lub przeznaczonego na sfinansowanie niezwiązanego z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego nabycia lub utrzymania:
1)prawa własności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, a także ich budowy lub przebudowy w rozumieniu art. 3 pkt 6 i 7a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 oraz z 2022 r. poz. 88, 1557, 1768, 1783 i 1846);
2)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
3)prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części;
4)udziału we współwłasności budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w nieruchomości gruntowej.
Zatem kredyt mieszkaniowy/hipoteczny może być zaciągany wyłącznie na realizację celów mieszkaniowych kredytobiorcy, które jednocześnie nie są związane z działalnością gospodarczą lub prowadzeniem gospodarstwa rolnego.
Tymczasem jak wskazała Pani we wniosku, w 2008 r. zawarła Pani z …. umowę pożyczki hipotecznej. Część pożyczki w wysokości 79 130, 90 zł (około 58% jej wysokości) została wypłacona w gotówce i przeznaczona na cele mieszkaniowe - wykończenie mieszkania, zakupionego na podstawie umowy o kredyt hipoteczny do CHF z dnia 14 maja 2008 r., zawartej z (...). Z umowy o kredyt hipoteczny zakupiono mieszkanie położone w (...) w celach mieszkaniowych. W mieszkaniu przy ul. … z części zaciągniętej pożyczki hipotecznej, tj. jej 58%, powiększono łazienkę, przestawiono ściany działowe, położono gładzie w mieszkaniu, założono podwieszane sufity i oświetlenie, założono parkiet bambusowy, zamontowano 4 pary drzwi wewnętrznych oraz pomalowano całe mieszkanie. Ponadto część zaciągniętej pożyczki, tj. kwotę 26 351,70 zł przeznaczono na spłatę innej pożyczki hipotecznej, kwotę 29 132,78 zł przeznaczono na spłatę kredytu gotówkowego, kwotę 1 884,62 zł przeznaczono na pokrycie ubezpieczenia związanego z zawieraną umową o pożyczkę hipoteczną, kwotę 79 130,90 zł przeznaczono na remont mieszkania.
Tym samym, cele na jakie zostały przeznaczone pozyskane środki pieniężne były inne niż tylko Pani cele mieszkaniowe. Mając na uwadze powyższe, pożyczki hipotecznej, którą Pani zaciągnęła, nie należy utożsamiać z kredytem mieszkaniowym/hipotecznym, o którym mowa w omawianym rozporządzeniu Ministra Finansów.
W konsekwencji, nie można zgodzić się z Pani stanowiskiem, że spełnia Pani warunki w zakresie zaniechania poboru podatku dochodowego określone w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Skoro pożyczka hipoteczna nie została przez ustawodawcę uwzględniona w ww. rozporządzeniu, to umorzenie kwoty wierzytelności z tytułu jej zaciągnięcia nie może korzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego.
Zatem, umorzona w 2023 r. przez Bank kwota pożyczki hipotecznej zaciągniętej przez Panią wraz z małżonkiem w 2008 r., stanowi dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Na Banku natomiast spoczywa obowiązek wystawienia dla Pani informacji PIT-11, wynikający z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie się różnił od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.
Końcowo wskazać należy, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie Pani. Nie wywołuje skutków prawnych dla Pani męża.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).