Skutki podatkowe otrzymania darowizny przedsiębiorstwa.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest :

• nieprawidłowe w odniesieniu do ustalenia wartości początkowej środków trwałych nabytych w drodze umowy darowizny a wykorzystywanych w działalności gospodarczej darczyńcy,
• prawidłowe w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 lutego 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 5 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od spadków i darowizn oraz podatku od towarów i usług.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Pani ojciec od 1988 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą na wpisie do ewidencji. Jest czynnym podatnikiem w zakresie podatku od towarów i usług. Podatek dochodowy od osób fizycznych rozlicza w oparciu o księgi rachunkowe w formie podatku liniowego - 19%. Cała sprzedaż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest sprzedażą opodatkowaną. Pani ojciec prowadzi działalność w zakresie produkcji wyrobów mięsnych. Postanowił przekazać całe przedsiębiorstwo na Pani rzecz, na podstawie aktu notarialnego (dalej: „Umowa darowizny”). W skład przedsiębiorstwa będą wchodziły: nieruchomości, budynki, maszyny, urządzenia, wyposażenie, środki trwałe, towar, oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (logo), pracownicy. W akcie notarialnym darowizny będzie wzmianka, że przedmiotem darowizny jest przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Po przekazaniu (darowiźnie) przedsiębiorstwa Pani ojciec zakończy działalność gospodarczą. Od tego momentu działalność prowadzona będzie przez Panią w dotychczasowej formie (bez przerwy w działalności, łącznie z zatrudnionymi pracownikami).

Będzie Pani czynnym podatnikiem podatku VAT, natomiast podatek dochodowy od osób fizycznych rozliczała Pani będzie w oparciu o księgi rachunkowe w formie podatku liniowego – 19%. Cała sprzedaż w ramach prowadzonej działalności będzie sprzedażą opodatkowaną.

Otrzymane środki trwałe wprowadzi Pani do ewidencji środków trwałych, wyposażenie do ewidencji wyposażenia, materiały do ksiąg rachunkowych z adnotacją, że pochodzą z darowizny. Darowizna przedsiębiorstwa nie będzie się wiązała z przejęciem przez Panią/obdarowaną długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

Przekazanie całego przedsiębiorstwa stanowić będzie darowiznę w rozumieniu art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego.

Pytania

1.Czy dokonane przez Pani ojca przeniesienie w drodze darowizny przedsiębiorstwa na Pani rzecz (przy jednoczesnej likwidacji działalności prowadzonej przez Pani ojca) będzie korzystało ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn?

2.Czy taka darowizna całości przedsiębiorstwa podlegała będzie podatkowi od towarów i usług?

3.Jakie będą skutki darowizny całości przedsiębiorstwa w podatku dochodowym od osób fizycznych dla Pani?

4.Jakie będą skutki darowizny całości przedsiębiorstwa w podatku od towarów i usług Pani ojca?

5.Czy możliwa jest amortyzacja przez Panią środków trwałych wchodzących w skład darowanego przedsiębiorstwa i jaka będzie wartość początkowa tych środków trwałych?

Przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest udzielenie odpowiedzi na pytania Nr 3 i Nr 5 dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych. W zakresie pytania Nr 1 dotyczącego podatku od spadków i darowizn oraz pytań Nr 2 i Nr 4 dotyczących podatku od towarów i usług wydane zostały odrębne rozstrzygnięcia.

Pani stanowisko w sprawie

Ad. 3.

Zgodnie z art 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Nabycie przedsiębiorstwa w drodze darowizny przez Panią nie spowoduje powstania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po Pani stronie, jako obdarowanej.

Z uwagi na fakt, że przeniesienie przedsiębiorstwa (darowizna od ojca) będzie się wiązało z rozpoczęciem działalności gospodarczej przez Panią, wchodzące w skład przedsiębiorstwa towary handlowe i materiały zostaną ujęte w księdze handlowej.

Ponieważ nie poniosła Pani żadnych wydatków związanych z nabyciem towarów handlowych i materiałów, to nie będzie Pani mogła zakwalifikować ich do kosztów uzyskania przychodów. Przejęte wyposażenie ujmie Pani w ewidencji wyposażenia z tym zastrzeżeniem, że wartości wyposażenia nie zaliczy Pani do kosztów uzyskania przychodów. Otrzymane środki trwałe wchodzące w skład darowanego przedsiębiorstwa musi Pani wpisać do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Ad. 5.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie natomiast do art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem nabytych w drodze spadku lub darowizny, jeżeli:

• nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy  lub praw, lub
• dochód z tego tytułu jest zwolniony z podatku dochodowego, lub
• nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku.

Z kolei, przepis art. 22 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonane wyłącznie zgodnie z art. 22a-22o, z uwzględnieniem art 23.

W Pani ocenie, nie ma zatem przeszkód natury prawnej, aby dokonywała Pani odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych otrzymanych w formie darowizny, a także aby odpisy zaliczała do kosztów uzyskania przychodów.

Wartość początkową środków trwałych nabytych w drodze darowizny przedsiębiorstwa ustala się w wysokości wartości rynkowej z dnia dokonania darowizny chyba, że umowa darowizny określa wartość w niższej wysokości.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest :

• nieprawidłowe w odniesieniu do ustalenia wartości początkowej środków trwałych nabytych w drodze umowy darowizny a wykorzystywanych w działalności gospodarczej darczyńcy;
• prawidłowe w pozostałym zakresie.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

Powyższy przepis ustanawia generalną zasadę opodatkowania podatkiem dochodowym, zgodnie z którą opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkie uzyskane przez podatnika w danym roku korzyści majątkowe, z wyjątkiem tych, które na mocy ustawy wyłączone zostały z tego opodatkowania (np. poprzez wprowadzenie ustawowego zwolnienia z opodatkowania, czy też zaniechanie poboru podatku).

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 3 tej ustawy:

W myśl art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z powołanych powyżej uregulowań prawnych wynika, że do powstania przychodu, o którym mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodzi jedynie wskutek zbycia o charakterze odpłatnym.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia „darowizna”. Dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

I tak, zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 889 Kodeksu cywilnego:

Zatem, dana czynność jest darowizną, jeżeli posiada cechy tej umowy, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem że czynność ta nie została wymieniona w treści cytowanego wyżej art. 889 Kodeksu cywilnego.

Z powyższego wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego, kosztem majątku darczyńcy. Darowizna należy bowiem do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny – jako czynności nieodpłatnej – jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. Prowadzi ona do zmniejszenia majątku darczyńcy, a zarazem do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów po stronie majątku obdarowanego.

Z treści wniosku wynika, że Pani ojciec prowadzi działalność w zakresie produkcji wyrobów mięsnych. Postanowił przekazać całe przedsiębiorstwo na Pani rzecz, na podstawie aktu notarialnego W skład przedsiębiorstwa będą wchodziły: nieruchomości, budynki, maszyny, urządzenia, wyposażenie, środki trwałe, towar, oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo (logo), pracownicy. W akcie notarialnym darowizny będzie wzmianka, że przedmiotem darowizny jest przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Po przekazaniu (darowiźnie) przedsiębiorstwa Pani ojciec zakończy działalność gospodarczą. Od tego momentu działalność prowadzona będzie przez Panią w dotychczasowej formie (bez przerwy w działalności, łącznie z zatrudnionymi pracownikami). Darowizna przedsiębiorstwa nie będzie się wiązała z przejęciem przez Panią/obdarowaną długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. Przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe przekazanie całego przedsiębiorstwa stanowić będzie darowiznę w rozumieniu art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jednocześnie, zgodnie z brzmieniem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2023 r. poz. 1774 ze zm.):

Nabycie przez Panią umową darowizny przedsiębiorstwa wykorzystywanego wcześniej w prowadzonej przez Pani ojca działalności, niewątpliwe wiązać się będzie z przysporzeniem w Pani majątku. Ponieważ, jak wskazano we wniosku, do nabycia tego dojdzie w drodze darowizny, będzie się ono wiązało z powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Skoro nabycie ww. majątku przez Panią podlega przepisom ustawy od spadków i darowizn, to powyższe wyklucza, zgodnie z treścią cyt. art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, możliwość zastosowania do tej czynności przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, nabycie przez Panią przedsiębiorstwa w drodze darowizny nie spowoduje po Pani stronie powstania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponadto, zgodzić się należy z Panią, że otrzymane środki trwałe wchodzące w skład przedsiębiorstwa, które nabędzie Pani w drodze darowizny powinna Pani wprowadzić do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Przejęte wyposażenie winno zostać ujęte w ewidencji wyposażenia z tym, że wartość wyposażenia nie będzie podlegała zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Natomiast otrzymane towary handlowe powinna Pani wpisać do dokumentacji podatkowej, którą zaprowadzi Pani dla celów działalności gospodarczej (ponieważ nie poniesie Pani żadnych wydatków związanych z nabyciem towarów handlowych i materiałów, to nie będzie Pani mogła zakwalifikować ich do kosztów uzyskania przychodów).

Zatem, Pani stanowisko w zakresie pytania Nr 3 jest prawidłowe.

Przechodząc natomiast do kwestii zawartej w pytaniu Nr 5, wskazać należy, że w myśl art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wykazu wydatków, który przesądzałby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Dlatego przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie przychodów lub zabezpieczenie albo zachowanie źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości.

W takim ujęciu kosztami tymi będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas, gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Zatem, aby dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
• nie może być wymieniony w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany.

Przepis art. 22 ust. 8 ww. ustawy stanowi, że:

Zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie natomiast do treści art. 22c pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Art. 22g ust. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Z przepisu art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że:

Zgodnie z art. 22h ust. 3 ww. ustawy:

Należy także wskazać na treść art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego:

Stosownie do treści art. 23 ust. 9 ww. ustawy:

W niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie przepis art. 23 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że do kosztów uzyskania przychodów mogą być zaliczone odpisy amortyzacyjne od środków trwałych nabytych przez Panią w drodze darowizny. Otrzymane w darowiźnie środki trwałe wykorzystywane były przez darczyńcę w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Zatem, jeżeli darczyńca (Pani ojciec) dokonywał amortyzacji środków trwałych, które następnie zostały darowane na Pani rzecz, to Pani (obdarowana) będzie mogła kontynuować amortyzację otrzymanych w darowiźnie środków trwałych.

Wobec powyższego, możliwa jest amortyzacja przez Panią środków trwałych wchodzących w skład darowanego przedsiębiorstwa. Ponadto, Pani jako obdarowana do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych winna przyjąć powyższe środki trwałe w wartości określonej przez darczyńcę - nastąpi bowiem kontynuacja amortyzacji. Kontynuując amortyzację opisanych we wniosku środków trwałych, będzie Pani zobowiązana do uwzględnienia wartości początkowej ustalonej przez darczyńcę oraz wysokości dokonanych już przez darczyńcę odpisów oraz przyjęcia wybranej przez niego metody amortyzacji. Dokonywane przy zastosowaniu opisanej kontynuacji odpisy amortyzacyjne będą stanowić u Pani koszty uzyskania przychodów. W powyższej kwestii zastosowanie znajdzie art. 23 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, Pani stanowisko, że wartość początkową środków trwałych nabytych w drodze darowizny przedsiębiorstwa ustala się w wysokości wartości rynkowej z dnia dokonania darowizny chyba, że umowa darowizny określa wartość w niższej wysokości nie jest prawidłowe.

Dodać należy, że w sytuacji, gdy jakiś środek trwały został w całości zamortyzowany w działalności gospodarczej darczyńcy - nie ma możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych od otrzymanych w darowiźnie zamortyzowanych składników i zaliczania ich do kosztów podatkowych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Przy wydawaniu niniejszej interpretacji dokonałem wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie zgodne ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego nie przeprowadzam postępowania dowodowego, lecz opieram się jedynie na zdarzeniu przyszłym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Niniejsza interpretacja indywidualna stanowi rozstrzygnięcie tylko i wyłącznie w zakresie sprawy objętej pytaniami Nr 3 i Nr 5 w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. A zatem, nie odnosi się do innych kwestii zawartych w opisie sprawy oraz Pani stanowisku, które nie były przedmiotem zapytania w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na  adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).