Preferencyjne rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 lutego 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 9 lutego 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 1 marca 2024 r. (wpływ 1 marca 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jest Pan ojcem dwójki dzieci: syna ur. (…) oraz córki ur. (…). W związku małżeńskim z matką dzieci był Pan od (…) 2007 r. do (…) 2017 r.

W wyniku licznych nieporozumień miedzą Panem a matką dzieci, z końcem 2014 r. matka dzieci zaprzestała zamieszkiwać z Panem i dziećmi w stałym miejscu Państwa zamieszkania, co też było zgodne z deklaracją jaką złożyła w obecności notariusza dnia: 3 września 2014 r. zrzekając się przy tym również praw do nieruchomości, jakimi jest m.in. mieszkanie będące stałym miejscem zameldowania i zamieszkania Pana oraz dzieci. Dzieci pozostały zameldowane i zamieszkiwały nadal w tym samym miejscu wraz z Panem. Z tego co Panu wiadomo matka dzieci po odejściu zamieszkała wraz z jej kolejnym partnerem. W tym okresie dzieci w głównej mierze przebywały z Panem.

W lutym 2017 r. odbyła się sprawa rozwodowa, z wyrokiem rozwodowym bez orzekania o winie. Sąd ustanowił opiekę naprzemienną i nałożył na Pana alimenty, które płaci Pan dla matki dzieci. Tak też to zostało ustalone między Państwem (Panem a matką dzieci), uznał Pan że porozumienie będzie w takiej sytuacji rozsądniejszym rozwiązaniem, aby nie narażać małoletnich dzieci na dodatkowe obciążenie psychiczne, ponieważ Pana rozstanie z matką dzieci i kilku letnie nieporozumienia były dla nich już wystarczająco złym doświadczeniem.

W przypadku Pana syna, zasądzona opieka naprzemienna w rzeczywistości nie trwała długo. Jeszcze tego samego roku, dokładnie od listopada 2017 r. małoletni syn (na swoją prośbę) zaczął regularnie mieszkać i przebywać pod Pana wyłączną opieką. Prawdopodobnym powodem prośby syna, z którą zwrócił się do Pana, mogła być informacja, że matka planuje lub już była w kolejnej ciąży ze swoim nowym partnerem. Nie chciał przebywać w miejscu zamieszkania matki. W związku z tym syn zaczął stale mieszkać z Panem, w Pana stałym miejscu zameldowania i zamieszkania, całodobowo, 7 dni w tygodniu.

Począwszy od listopada 2017 r. Pana opieka nad małoletnim synem polegała na codziennej opiece w pełnym wymiarze czasowym, różnie w okresie szkolnym, wakacyjnym, świątecznym czy ferii zimowych, czyli:

1)wykonywanie wszystkich podstawowych czynności domowych jak wyżywienie, porządki, zakupy, pranie ubrań czy spędzanie wspólnie czasu wolnego;

2)uczestnictwo w spotkaniach szkolnych, kościelnych, turniejach sportowych, zarówno na miejscu, jak i wyjazdowych;

3)odrabianie lekcji, nauka, organizował Pan również wycieczki edukacyjne w Pana miejscu pracy, dla klasy (...) do której uczęszcza syn;

4)wyjazdy wakacyjne, wycieczki;

5)wizyty u lekarzy, stomatologa, zarówno pod względem chorób jak badań profilaktycznych;

6)wspólne odwiedzanie rodziny i bliskich.

Ponosi Pan również całość kosztów związanych z jego utrzymaniem i potrzebami. Kontakt syna z matką ogranicza się niemal całkowicie do rozmów zdalnych, przez telefon i komunikatory internetowe.

Aby raz kolejny nie uczestniczyć w sprawach sądowych czy wizytach u notariusza, na wspomnianą wyżej okoliczność stałego pobytu małoletniego syna pod Pana opieką, spisali Państwo między sobą (Panem i matką dzieci) porozumienie rodzicielskie, ustalające opiekę nad synem. Każde z Państwa treść porozumienia konsultowało osobno wg swojego uznania z wybranymi przez siebie prawnikami. W rezultacie opieka została powierzona Panu, zgodnie z wolą małoletniego syna. Taka sytuacja trwa w dalszym ciągu, niezmiennie od listopada 2017 r.

W latach podatkowych 2018-2021 przysługiwała Panu i została zrealizowana możliwość rozliczenia się, jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Od 2022 r. z nie do końca jasnych Panu powodów, problemem rozliczenia się w ww. formie, miała być zasądzona w 2017 r. opieka naprzemienna. Co we wcześniejszych latach, czy jak również wynika z kilku aktualnych interpretacji wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, nie jest bezwzględnym warunkiem. W związku z tym postanowił Pan wystąpić o indywidualną interpretację dot. Pana sytuacji, za okres od 2022 r. i na lata kolejne, przynajmniej do czasu kiedy syn nadal będzie uczęszczał do szkoły, czyli do 202x r. Z prośbą o ustalenie możliwości kontynuowania rozliczania się, jako osoba samotnie wychowująca dziecko, gdyż zgodnie z tym co Pan opisał, w rzeczywistości sprawuje ją Pan nad małoletnim synem nieprzerwanie od listopada 2017 r.

Nie był Pan i aktualnie nie jest Pan w żadnym związku partnerskim i nikt z rodziny, czy przyjaciół nie wspomaga Pana w wychowaniu syna. Oświadcza Pan również, że do Pana oraz Pana syna nie mają zastosowania przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, liniowym podatku dochodowym, przepisy ustawy o podatku tonażowym. Pracę jako źródło dochodu wykonuje Pan w oparciu o umowę o prace.

W uzupełnieniu wniosku udzielił Pan następujących odpowiedzi na zadane w wezwaniu pytania:

1.Czy zgodnie z art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), ma Pan nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce?

Odpowiedź: Tak.

2.Czy Pana syn w okresie, którego dotyczy wniosek, uczył się/uczy/będzie uczył się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie?

Odpowiedź: Nie – syn uczęszczał i uczęszcza do placówek wyłącznie na terenie Polski.

3.Czy świadczenie wychowawcze (tzw. 500+) na syna zostało ustalone zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2023 r. poz. 810 i 1565) obydwojgu rodzicom? – jeśli nie, to któremu z rodziców i dlaczego?

Odpowiedź: Świadczenie na syna nie jest dzielone między Panem a matką dzieci, świadczenie na syna pobiera Pan, matka pobiera świadczenia na pozostałe dzieci. W przypadku syna zgodnie z przeznaczeniem ww. świadczenia i rzeczywistym sprawowaniem wychowania rodzicielskiego opieki.

4.Wobec wskazania w opisie sprawy:

Proszę wyjaśnić, czy w okresie którego dotyczy wniosek, tj. od 2022 r. matka (Pana była żona):

a)interesowała się synem, jego zdrowiem, samopoczuciem itd.?

Odpowiedź: Nie.

b)uczestniczyła w podejmowaniu decyzji dotyczących syna, np. związanych ze zdrowiem, szczepieniami, szkołą, dodatkowymi zajęciami, zainteresowaniami itd.?

Odpowiedź: Nie.

c)łożyła na utrzymanie syna, tzn. czy przekazywała pieniądze lub też czy kupowała ubrania, zabawki lub też finansowała inne niezbędne wydatki, np. prywatne wizyty lekarskie, szczepienia, leki czy też inne wydatki, np. wyjazdy, wycieczki?

Odpowiedź: Nie.

d)spędzała wspólnie z synem święta, wakacje, ferie, bądź też inne wolne od nauki/pracy dni?

Odpowiedź: Nie – w święta i czasem dzień wolny syn odwiedza w miejscu zamieszkania matki, młodsze rodzeństwo (około 1-2 h).

5.Wobec wskazania w opisie sprawy:

Proszę podać, jakie ustalenia wynikają z przyjętego porozumienia rodzicielskiego?

W szczególności, czy porozumienie:

a)wyznacza podział czasu opieki nad synem oraz kontaktów z synem, np. wyznacza daty/godziny spotkań z matką?

Odpowiedź: Nie wyznacza podziału, porozumienie powierza w całości wychowanie rodzicielskie i opiekę nad synem Panu. Określa również wprost, iż miejscem zamieszkania syna będzie miejsce zamieszkania ojca. Łącznie z ewentualną sytuacją zmiany miejsca zamieszkania Pana i syna, zgoda drugiego rodzica nie jest wymagana. Dokładne dni tygodnia i godziny były ustalone w wyroku sądowym, w taki sposób że: od środy od godz. 17.00 do niedzieli do godz. 10.00, dzieci miały przebywać z Panem, a następnie od niedzieli od godz. 10.00 do środy do godz. 17.00 pod opieką matki. Co w zasadzie mało kiedy było realizowane w takiej formie. A odniesieniu do syna od listopada 2017 r. w ogóle.

b)reguluje podział kosztów utrzymania i wychowania syna?

Odpowiedź: Tak – wszystkie koszty ponosi Pan. Ewentualnie gdyby zaistniał przypadek pojawienia się kosztów ze strony matki na rzecz syna, koszty mają zostać przez nią pokryte z alimentów które jej Pan płaci, takiej sytuacji jednak nie było.

c)określa, który z rodziców podejmuje istotne decyzje dotyczące syna, np. w zakresie edukacji, leczenia, wyjazdów? Czy decyzje te rodzice podejmują wspólnie?

Odpowiedź: Bezpośrednio nie określa – w związku z tym, że zgodnie z porozumieniem wychowanie rodzicielskie i opieka jest w całości powierzona Panu, podejmuje Pan te decyzje bez udziału matki. Zdarzało się, że informował Pan matkę o podjętych decyzjach dot. np. wyjazdów syna czy edukacji. Nigdy jednak nie wniosła żadnych zastrzeżeń co do tych decyzji. A wręcz się z nimi zgadzała.

d)czy porozumienie było/jest/będzie realizowane przez oboje rodziców?

Odpowiedź: Do ustaleń zawartych ww. porozumieniu stosują się wszyscy. Nie było też potrzeby zmiany tych ustaleń.

Pytanie

Czy w przedstawionym stanie faktycznym może Pan zostać uznany za osobę samotnie wychowującą małoletnie dziecko w rozumieniu art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za 2022 r. i lata następne, do chwili zmiany stanu faktycznego lub zmian w prawie podatkowym – w zakresie zasad korzystania z ww. ulgi?

Pana stanowisko w sprawie

Tak, ponieważ stan prawny jest tożsamy ze stanem faktycznym opisanym przez Pana we wniosku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na mocy art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) dalej zwanej ustawą:

Zgodnie z art. 6 ust. 4d ustawy:

Według art. 6 ust. 4e ustawy:

Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy:

Przepis art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 421) stanowi, że kwota świadczenia:

Na podstawie art. 6 ust. 8 ustawy:

Podkreślić należy, że – zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa – wszelkie preferencje podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania oraz mają charakter przywileju, z którego podatnik ma prawo, a nie obowiązek korzystania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

Brzmienie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje, że ustawodawca prawo do rozliczenia dochodów na preferencyjnych zasadach określonych w ust. 4d ww. przepisu przyznał jednemu z rodziców (opiekunów prawnych), który faktycznie samotnie wychowuje dzieci. Do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest zatem samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym, gdyż nie przysługuje ona wszystkim osobom stanu wolnego posiadającym dzieci własne lub przysposobione, a wyłącznie tym, które samotnie wychowują dzieci. Równie istotne jest więc samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.

W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. W sytuacji, gdy dziecko pozostaje pod stałą, codzienną opieką jednego rodzica, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmuje się dzieckiem doraźnie (np. według uzgodnienia stron), status samotnego rodzica ma ten, który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, który jest stanu cywilnego, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, i w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Jednocześnie przepisy powyższej ustawy nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku, a nie trwał przez cały rok.

Niezbędną przesłanką, jak już wcześniej zaznaczono, jest aby osoba, która chce skorzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów w trakcie roku podatkowego – faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców wychowywała dzieci.

Z uwagi na to, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się do jego definicji słownikowych.

„Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Wychowywanie dziecka nie sprowadza się jedynie do „jego utrzymania” czy też czasowego (doraźnego) przebywania z nim, lecz obejmuje ogół czynności zmierzających do należytego ukształtowania człowieka w sferze duchowej i psychicznej oraz zapewnienia mu materialnych podstaw rozwoju.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że jest Pan ojcem dwójki dzieci: syna urodzonego w 2008 r. oraz córki urodzonej w 2010 r. W związku małżeńskim z matką dzieci był Pan do lutego 2017 r. W lutym 2017 r. odbyła się sprawa rozwodowa, z wyrokiem rozwodowym bez orzekania o winie. Sąd ustanowił opiekę naprzemienną i nałożył na Pana alimenty, które płaci Pan dla matki dzieci. W przypadku Pana syna, zasądzona opieka naprzemienna w rzeczywistości nie trwała długo. Jeszcze tego samego roku, dokładnie od listopada 2017 r. małoletni syn (na swoją prośbę) zaczął regularnie mieszkać i przebywać pod Pana wyłączną opieką. Prawdopodobnym powodem prośby syna, z którą zwrócił się do Pana, mogła być informacja, że matka planuje lub już była w kolejnej ciąży ze swoim nowym partnerem. Nie chciał przebywać w miejscu zamieszkania matki. W związku z tym syn zaczął stale mieszkać z Panem, w Pana stałym miejscu zameldowania i zamieszkania, całodobowo, 7 dni w tygodniu. Począwszy od listopada 2017 r. Pana opieka nad małoletnim synem polegała na codziennej opiece w pełnym wymiarze czasowym, różnie w okresie szkolnym, wakacyjnym, świątecznym czy ferii zimowych, czyli: wykonywanie wszystkich podstawowych czynności domowych jak wyżywienie, porządki, zakupy, pranie ubrań czy spędzanie wspólnie czasu wolnego; uczestnictwo w spotkaniach szkolnych, kościelnych, turniejach sportowych, zarówno na miejscu, jak i wyjazdowych; odrabianie lekcji, nauka. Organizował Pan również: wycieczki edukacyjne w Pana miejscu pracy, dla klasy (...) do której uczęszcza syn; wyjazdy wakacyjne, wycieczki; wizyty u lekarzy, stomatologa, zarówno pod względem chorób jak badań profilaktycznych; wspólne odwiedzanie rodziny i bliskich. Ponosi Pan również całość kosztów związanych z jego utrzymaniem i potrzebami. Kontakt syna z matką ogranicza się niemal całkowicie do rozmów zdalnych, przez telefon i komunikatory internetowe.

Ponadto wskazał Pan, że spisali Państwo między sobą (Panem i matką dzieci) porozumienie rodzicielskie, ustalające opiekę nad synem. W rezultacie opieka została powierzona Panu, zgodnie z wolą małoletniego syna. Taka sytuacja trwa w dalszym ciągu, niezmiennie od listopada 2017 r.

W uzupełnieniu wniosku wyjaśnił Pan, że porozumienie rodzicielskie nie wyznacza podziału czasu opieki nad synem oraz kontaktów z synem, porozumienie powierza w całości wychowanie rodzicielskie i opiekę nad synem Panu. Określa również wprost, iż miejscem zamieszkania syna będzie miejsce zamieszkania ojca. W związku z tym, że zgodnie z porozumieniem wychowanie rodzicielskie i opieka jest w całości powierzona Panu, podejmuje Pan decyzje dotyczące syna bez udziału matki. Wskazał Pan również, że matka dziecka (Pana była żona) nie interesowała się synem, jego zdrowiem, samopoczuciem itd. Nie uczestniczyła w podejmowaniu decyzji dotyczących syna, nie łożyła na jego utrzymanie i nie spędzała z synem świąt, wakacji, ferii bądź też innych dni wolnych od nauki/pracy.

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego i powołane przepisy prawa wskazać należy, że skoro Pan jako rozwodnik, faktycznie samotnie wychowuje małoletniego syna, bez udziału jego matki, to – mimo orzeczenia sądu o opiece naprzemiennej, która w rzeczywistości nie była i nie jest realizowana (zawarte porozumienie rodzicielskie powierza w całości wychowanie i opiekę nad synem Panu i faktycznie jest ono stosowane) – ma Pan prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko, o którym mowa w art. 6 ust. 4c i ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za 2022 r. i 2023 r. oraz w latach następnych, o ile nie ulegnie zmianie stan faktyczny i prawny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).