Skutki podatkowe odpłatnego zbycia udziałów w lokalu mieszkalnym nabytych w drodze spadku i działu spadku oraz kosztów uzyskania przychodu z tytułu powyższego zbycia.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie:

-    skutków podatkowych sprzedaży udziałów w lokalu mieszkalnym nabytych w drodze spadku – jest prawidłowe;

-    skutków podatkowych sprzedaży udziałów w lokalu mieszkalnym nabytych w drodze działu spadku – jest nieprawidłowe;

-    możliwości zaliczenia wydatków poniesionych na uzyskanie świadectwa energetycznego, wynagrodzenie pośrednika przy sprzedaży lokalu mieszkalnego i wynagrodzenia notariusza do kosztów uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia udziałów w lokalu mieszkalnym – jest nieprawidłowe;

-    możliwości zaliczenia darowizny przekazanej na rzecz spadkodawcy tytułem  wykupu lokalu mieszkalnego do kosztów uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia udziałów w tym lokalu – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych odpłatnego zbycia udziałów w lokalu mieszkalnym nabytych w drodze spadku i działu spadku oraz kosztów uzyskania przychodu z tytułu powyższego zbycia. Uzupełniła Pani wniosek – w odpowiedzi na wezwanie – pismem złożonym 12 marca 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu 23 listopada 2022 r. zmarła ..., która w chwili śmierci była wdową – mąż zmarł w 1995 r. Spadkodawczyni nie pozostawiła jakichkolwiek testamentów. Jej spadkobiercami ustawowymi są dwie córki.

W skład spadku po zmarłej wchodził samodzielny lokal mieszkalny uregulowany księgą wieczystą. Przedmiotowy lokal spadkodawczyni nabyła w dniu 19 listopada 2009 r. od … … będąc wdową, na podstawie aktu notarialnego Rep. A Nr (…). Środki pieniężne na wykup przedmiotowego lokalu zmarła ... pozyskała w całości w darowiźnie od jednej z córek, tj. Wnioskodawczyni (obdarowana złożyła deklarację SD-Z2 z tytułu otrzymanej darowizny w dniu 4 lutego 2010 r. we właściwym urzędzie skarbowym, tj. ….).

W dniu 9 lutego 2023 r. przed notariuszem zostały spisane:

-    protokół dziedziczenia w formie aktu notarialnego Rep. A Nr (…), w którym spadkobierczynie zgodnie oświadczają, że w skład spadku wchodzi samodzielny lokal mieszkalny położony w …, o pow. 37,20 m²,

-    akt poświadczenia dziedziczenia w formie aktu notarialnego Rep. A Nr (…), w taki sposób, że notariusz poświadcza, iż obie córki nabyły spadek po zmarłej w 1/2 (jednej drugiej) każda z nich.

W dniu 8 marca 2023 r. został sporządzony akt notarialny Rep. A Nr (…) umowa o dział spadku, na podstawie którego obie córki oświadczyły m.in., że swoje udziały wynoszące obecnie po 1/2 części lokalu mieszkalnego nabyły w całości w drodze dziedziczenia po swojej matce. Nabycie spadku po zmarłej zostało zgłoszone do opodatkowania, przy czym, podatek od spadków i darowizn nie należał się, gdyż zastosowano zwolnienie od podatku (art. 4a ustawy od spadków i darowizn), oraz że organ podatkowy wydał zaświadczenie w trybie art. 19 ust. 6 ww. ustawy. Ponadto, obie spadkobierczynie oświadczyły, że dokonują między sobą działu spadku po zmarłej matce w ten sposób, że wchodzący w skład spadku samodzielny lokal mieszkalny uregulowany w księdze wieczystej wraz z przynależnymi do niego prawami do nieruchomości wspólnej uzyskują: Wnioskodawczyni w 65/100 części i druga córka w 35/100 części bez żadnych spłat ani dopłat, oraz że dokonany między nimi umową dział spadku po zmarłej matce, wyczerpuje w całości wszelkie ich wzajemne roszczenia z tego tytułu i nie pozostawia on między nimi z tego tytułu żadnych roszczeń na przyszłość. Obie również oświadczyły, że są w zgodnym współposiadaniu lokalu mieszkalnego i znane im są przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące współwłasności.

W dniu 5 września 2023 r. spadkobierczynie dokonały sprzedaży lokalu mieszkalnego nabytego w drodze spadku po zmarłej matce. Na tę okoliczność sporządzono umowę sprzedaży w formie aktu notarialnego Rep. A Nr (…), w oparciu o którą spadkobierczynie sprzedały lokal wg przysługujących im udziałów, tj. odpowiednio: Wnioskodawczyni 65/100 i druga córka 35/100.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że na mocy sporządzonego aktu notarialnego Rep A Nr (…) umowa o dział spadku – obie spadkobierczynie (Wnioskodawczyni i druga córka) oświadczyły m.in.:

-    w chwili obecnej w skład spadku po zmarłej ... (ich matce) wchodzi jedynie opisany we wniosku samodzielny lokal mieszkalny nr (…) przy ulicy (…) w …, uregulowany w księdze wieczystej (…) i wyczerpuje w całości skład masy spadkowej po ww. zmarłej;

-   działu spadku po ... dotychczas nie dokonały;

-    żadna z nich nie otrzymała od spadkodawcy darowizn ani zapisów windykacyjnych.

Nie istnieją inne składniki majątku (nieruchomości, rzeczy ruchome, pieniądze, papiery wartościowe).

Umowa o dział spadku z dnia 8 marca 2023 r. dotyczyła jedynego składnika masy spadkowej, którym był przedmiotowy lokal mieszkalny.

Wnioskodawczyni i druga córka spadkodawczyni w następstwie prawnym, będąc współwłaścicielkami w udziałach po 1/2 części każda z nich samodzielnego lokalu mieszkalnego, stanowiącego odrębną nieruchomość w budynku wielolokalowym, dokonały między sobą działu spadku po zmarłej jedynego składnika masy spadkowej w taki sposób, że Wnioskodawczyni uzyskała udział 65/100 części, druga córka uzyskała udział 35/100 części lokalu bez żadnych spłat ani dopłat. Są w zgodnym współposiadaniu lokalu mieszkalnego. Dokonany umową dział spadku po matce, w sposób wyżej określony, wyczerpuje w całości wszelkie ich wzajemne roszczenia z tego tytułu i nie pozostawia on między nimi z tego tytułu żadnych roszczeń na przyszłość.

W konsekwencji, wartość rynkowa składników majątkowych nabytych przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku przekroczyła o 15/100 wartość udziału nabytego w spadku we wszystkich składnikach majątku wchodzących w skład spadku.

Lokal mieszkalny (jedyny składnik masy spadkowej) zmarła ... nabyła w listopadzie 2009 r. aktem notarialnym Rep. A Nr (...) Umowa sprzedaży odrębnej własności lokalu od .... Spadkodawczyni była wcześniej najemcą przedmiotowego lokalu. Lokal położony jest w budynku wielolokalowym (lokal komunalny). Zgodnie z aktem notarialnym stanowi on samodzielną jednostkę mieszkalną w rozumieniu art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. Nr 85/94, poz. 388 ze zm.). Zakup lokalu został sfinansowany w całości z darowizny Wnioskodawczyni, co zostało zgłoszone do urzędu skarbowego.

Pytania

1.Czy u Wnioskodawczyni sprzedaż lokalu mieszkalnego, którego współwłasność do momentu sprzedaży nie została zniesiona, będzie skutkowała obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego w części przekraczającej udział Wnioskodawczyni potwierdzony aktem poświadczenia dziedziczenia?

2.W przypadku, gdy Wnioskodawczyni będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego w części przekraczającej udział potwierdzony aktem poświadczenia dziedziczenia (tj. 15/100), to czy za koszty uzyskania przychodów (art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) można uznać do rozliczenia w poz. 21 zeznania PIT-39:

a)kwotę darowizny przekazaną w 2009 r. przez Wnioskodawczynię na rzecz spadkodawcy tytułem wykupu od .... lokalu będącego przedmiotem spadku, przy czym, na udokumentowanie zdarzenia jest sporządzony akt notarialny Rep. A Nr (...) Umowa sprzedaży zawarta pomiędzy zmarłą ... i ..., wyciągi bankowe poświadczające przekaz środków, oświadczenie spisane i poświadczone pieczęcią notarialną, że pieniądze przeznaczone na wykup lokalu pochodzą z darowizny od Wnioskodawczyni?

b)wynagrodzenie dla podmiotu, który wydał dla lokalu świadectwo energetyczne w maju 2023 r.przed jego sprzedażą, czyli koszt poniesiony przez Wnioskodawczynię w 65/100 części i drugą spadkobierczynię w 35/100 części?

c)wynagrodzenie biura nieruchomości – pośrednika przy sprzedaży lokalu we wrześniu 2023 r., czyli koszt poniesiony przez Wnioskodawczynię w 65/100 części i drugą spadkobierczynię w 35/100 części?

d)wynagrodzenie notariusza, tj. koszt poniesiony przez Wnioskodawczynię w 65/100 części i drugą spadkobierczynię w 35/100 części, w związku z działem spadku po zmarłej dokonanym w formie aktu notarialnego?

Pani stanowisko w sprawie

W odniesieniu do pierwszego pytania, w przedstawionym stanie faktycznym, w ocenie Wnioskodawczyni, sprzedaż lokalu nie będzie skutkowała obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego, w tym również w części przekraczającej udział potwierdzony aktem poświadczenia dziedziczenia.

Jak wynika z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odpłatne zbycie nieruchomości, które nie następuje w wyniku działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, stanowi w podatku dochodowym od osób fizycznych tzw. źródło przychodów, przy czym, w myśl art. 10 ust. 5 ww. ustawy, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości nabytych w drodze spadku, wskazany w powołanej wyżej regulacji okres, o którym mowa w tym przepisie liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie tej nieruchomości lub nabycie prawa majątkowego przed spadkodawcę.

Zdaniem Wnioskodawczyni, wątpliwość powstaje przy interpretacji przepisu art. 10 ust. 7 ww. ustawy, na mocy którego nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia, o którym mowa w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) odpowiednio nabycie w drodze działu spadku nieruchomości lub praw majątkowych określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.

W wyroku NSA z dnia 3 listopada 2022 r., sygn.  II FSK 590/20, Sąd m.in. wyraził pogląd, że: „nabycie w drodze spadku to nabycie od spadkodawcy, bo tylko po nim następuje dziedziczenie rozumiane jako spadkobranie (drogą spadku), a nie od innego spadkobiercy. Dział spadku jest czynnością, nabyciem wtórnym w stosunku do nabycia spadku. Nie można nabyć własności rzeczy tylko i wyłącznie w drodze działu spadku, a więc poprzez dziedziczenie, spadkobranie. Nabycie w wyniku działu spadku nie oznacza, że z punktu widzenia interpretacji pojęcia „w drodze spadku” jest to inne nabycie. W obu tych przypadkach za datę nabycia w drodze spadku uznać należy datę otwarcia spadku, także w odniesieniu do tych składników majątku, które później przypadają spadkobiercom w wyniku działu spadku, nawet jeśli przewyższają one ich udział w masie spadkowej (...).”

W ocenie Wnioskodawczyni nabycie lokalu mieszkalnego ponad wartość udziału w spadku równości prawa nie narusza i źródłem nabycia lokalu mieszkalnego jest bez wątpienia spadek. Na powyższe stanowisko składają się również inne argumenty:

-z chwilą działu spadku nie ustała wspólność majątku spadkowego, tylko spadkobierczynie zgodnie oświadczyły zmianę części udziału we współwłasności lokalu oraz podział został dokonany bez żadnych spłat i dopłat – zmiana udziałów nie spowodowała, że powstała nowa forma prawna;

-ustawodawca nie zawarł w przepisie art. 10 ust. 7 treści: „… do wysokości przysługującego podatnikowi udziału określonego aktem poświadczenia dziedziczenia (…)”, tylko dokonał zapisu „… do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku (…)”;

-ustawa nie określa pojęcia „udział w spadku”;

-odpłatne zbycie lokalu mieszkalnego nie nastąpiło w ramach prowadzenia działalności gospodarczej;

-lokal mieszkalny do momentu sprzedaży stanowił współwłasność obu córek;

-od daty nabycia lokalu (listopad 2009 r.) przez spadkodawczynię do daty zbycia nieruchomości został zachowany pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 5.

Zatem, nie doszło do nabycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, a tym samym przychód uzyskany ze sprzedaży również w tej części ponad udział Wnioskodawczyni, stwierdzony aktem poświadczenia dziedziczenia, nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W odniesieniu do drugiego pytania, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych koszty uzyskania przychodu stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, w sprawie kosztów uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia oraz posiłkując się broszurą do PIT-39, w ocenie Wnioskodawczyni, w poz. 21 zeznania PIT-39 wydatki, o których mowa w pytaniu 2 (lit. a-d), mieszczą się w katalogu nakładów, o których mowa w art. 22 ust. 6c i 6e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Darowizna, którą Wnioskodawczyni przekazała w 2009 r. na rzecz zmarłej ... odpowiada wysokości kosztów poniesionych przez spadkodawczynię w chwili, kiedy nabywała lokal od .... Darowizna od Wnioskodawczyni pokryła w całości (100%) wartość wykupu lokalu, a dokumenty poświadczające powyższe zdarzenie to: akt notarialny, dowody bankowe zapłaty należności i przelania środków na wykup, oświadczenie zmarłej, że środki na wykup otrzymała od Wnioskodawczyni, deklaracja SD-Z2, umowa darowizny. Dokumenty te dowodzą, że środki pieniężne od Wnioskodawczyni pozwoliły zmarłej nabyć lokal, który stał się przedmiotem spadku.

Z kolei spadkobierczynie w sposób bezpośredni poniosły koszty z tytułu wynagrodzenia dla podmiotu, który wydał dla lokalu świadectwo energetyczne (niezbędne przy sprzedaży), wynagrodzenie dla biura pośrednictwa przy znalezieniu potencjalnego nabywcy oraz koszt biura notarialnego związany z działem spadku. Spadkobierczynie poniosły koszty odpowiednio do posiadanych udziałów. W przypadku, gdy udział spadkowy skutkowałby podatkiem, to powinny te koszty pomniejszyć przychód, ponieważ w ocenie Wnioskodawczyni miały ścisły związek z przychodem ze sprzedaży lokalu (art. 22 ust. 6c i ust. 6e).

Jednocześnie, biorąc pod uwagę treść art. 2a Ordynacji podatkowej o zasadach rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika, Wnioskodawczyni zwróciła się z prośbą o wybranie w powyższej sprawie korzystniejszej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Źródła przychodów

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy:

Przytoczony przepis formułuje generalną zasadę, zgodnie z którą sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie – nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W myśl  z art. 10 ust. 7 ww. ustawy:

Do wyliczenia 5-letniego okresu, od którego uzależnione jest opodatkowanie odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych nabytych w drodze spadku, wliczany jest zatem nie tylko okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkobiercy, który dokonuje odpłatnego zbycia, ale także okres własności nieruchomości (praw majątkowych) spadkodawcy. Jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie nieruchomości bądź nabycie prawa majątkowego przez spadkodawcę, do momentu odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) przez spadkobiercę upłynęło 5 lat – to odpłatne zbycie nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Wobec powyższego w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, nabytej w drodze spadku i dziale spadku istotne znaczenie ma ustalenie daty nabycia tej nieruchomości przez spadkodawcę oraz, czy w wyniku dokonania działu spadku nie nastąpiło nabycie majątku przekraczające pierwotnie posiadany udział w spadku.

Opis wniosku wskazuje, że nabyła Pani udział wynoszący  1/2 części samodzielnego lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, w drodze dziedziczenia po swojej matce. Pozostały udział 1/2 części ww. lokalu nabyła druga córka spadkodawczyni. 8 marca 2023 r. została sporządzona umowa o dział spadku w taki sposób, że Pani uzyskała udział 65/100 części, a druga córka uzyskała udział 35/100 części we własności przedmiotowego lokalu bez żadnych spłat ani dopłat. 5 września 2023 r. sprzedała Pani należący do Niej udział 65/100 części w lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, który nabyła Pani w spadku oraz dziale spadku po Pani matce zmarłej 23 listopada 2022 r.

Spadek i dział spadku

Wskazać należy, że zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego:

Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego:

Prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Art. 1035 Kodeksu cywilnego stanowi, że:

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 ww. ustawy:

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom, przechodzą na nich, ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadły poszczególnym spadkobiercom. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Jeżeli zatem wartość nieruchomości lub prawa (udziałów w nieruchomości lub prawie) nabytych w wyniku działu spadku jest zgodna z udziałem posiadanym przed działem spadku – nie następuje nabycie, ponieważ w ten sposób nie ulega powiększeniu zarówno zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem, jak i stan jej majątku osobistego. Dział spadku, w wyniku którego udział w nieruchomości lub prawie nie zwiększył się, zmienia wyłącznie charakter własności. Jednakże nabycie nieruchomości lub prawa w drodze działu spadku (nawet jeżeli działu spadku dokonano bez spłat lub dopłat) w części przekraczającej udział spadkowy stanowi, w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nabycie nieruchomości lub prawa w tym udziale, który przekracza udział nabyty w spadku. Wszelkie przypadki, gdy udział danej osoby ulega powiększeniu, traktowane być muszą w kategorii nabycia, gdyż w ten sposób ulega powiększeniu zakres dotychczasowego władztwa tej osoby nad nieruchomością lub prawem. Bezsprzeczne jest, że udziały, jakie otrzymuje spadkobierca powyżej swojego udziału (jeżeli nabywa majątek w dziale spadku o wartości większej od swojego udziału w spadku) były własnością pozostałych spadkobierców. Spadkobierca nie miał do nich żadnych praw, aż do momentu działu spadku.

Powyższe potwierdza brzmienie art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym nie stanowi nabycia albo odpłatnego zbycia, o których mowa w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, odpowiednio nabycie albo odpłatne zbycie, w drodze działu spadku, nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, do wysokości przysługującego podatnikowi udziału w spadku.

Natomiast, gdy w wyniku działu spadku udział danej osoby ulega powiększeniu, mamy do czynienia z nabyciem, gdyż zwiększa się stan jej majątku osobistego.

W złożonym wniosku wskazała Pani, że dział spadku po zmarłej matce odbył się bez spłat i dopłat, oraz że w jego wyniku otrzymała Pani udział 65/100 części we własności lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem spadku. Zatem, Pani udział w wyniku działu spadku uległ zwiększeniu o 15/100 części w stosunku do udziału, który nabyła Pani w drodze spadku. Jak wskazała Pani w zaprezentowanym stanowisku, źródłem nabycia przedmiotowego lokalu mieszkalnego jest bez wątpienia spadek, nie sposób jednak zgodzić się z Pani twierdzeniem, że w wyniku działu spadku nie nabyła Pani więcej ponad udział, który przysługiwał Pani w spadku. Niezaprzeczalnie wartość rynkowa nabytego przez Panią udziału w składnikach majątku w wyniku działu spadku przekraczała wartość udziału nabytego w spadku we wszystkich składnikach majątkowych wchodzących w skład spadku, gdyż nabyła Pani udział przekraczający 1/2 we własności lokalu mieszkalnego.

Wobec tego, nabycie w wyniku działu spadku części majątku (udziałów w nieruchomości), które należały do innego spadkobiercy (tj. do Pani siostry), należy traktować jako nabycie, w rozumieniu art.  10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W opisanej sprawie, wartość uzyskanych przez Panią nieruchomości po dziale spadku ewidentnie przekroczyła pierwotny udział w spadku.

Zatem, skoro w wyniku przeprowadzonego działu spadku uzyskała Pani więcej niż przed działem spadku, oznacza to, że dla tej części nieruchomości, którą nabyła Pani ponad udział spadkowy, datą nabycia zgodnie z brzmieniem art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie data, w której nastąpił dział spadku, tj. 2023 r.

Dokonując więc oceny skutków prawnych przedstawionego opisu stanu faktycznego należy uznać, że odpłatne zbycie udziału w lokalu mieszkalnym stanowiącym odrębną nieruchomość, w części odpowiadającej udziałowi nabytemu przez Panią w wyniku spadku, nie stanowi źródła przychodu, ponieważ zgodnie z przepisem art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zbycie tego udziału nastąpiło po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie. Oznacza to, że przychód z tego tytułu nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Ponieważ jednak, w odniesieniu do przedmiotowej nieruchomości, miał miejsce dział spadku, w wyniku którego Pani udział w prawie własności lokalu mieszkalnego uległ zwiększeniu, tym samym, datą nabycia dla części udziału w prawie własności opisanej nieruchomości, nabytego ponad udział przysługujący Pani przed działem spadku będzie rok 2023. Zatem, sprzedaż w 2023 r. udziału w lokalu mieszkalnym, w części nabytej w wyniku działu spadku, stanowi źródło przychodu w myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) w związku z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, dochód w tej części, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach określonych w art. 30e w związku z art. 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Opodatkowanie dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i koszty uzyskania przychodu

W myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy:

Jak stanowi art. 19 ust. 1 ww. ustawy:

Pojęcie kosztów odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ww. ustawy, nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane w ustawie, należy zatem stosować językowe rozumienie tego wyrażenia, zgodnie z którym za ww. koszty uważa się wszystkie wydatki poniesione przez sprzedającego, które są konieczne, aby transakcja sprzedaży mogła dojść do skutku (wszystkie niezbędne wydatki bezpośrednio związane z tą czynnością).

Do wydatków takich można zaliczyć przykładowo koszty wyceny nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego, prowizje pośredników w sprzedaży nieruchomości, koszty ogłoszeń w prasie związanych z zamiarem sprzedaży nieruchomości, itp. Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Koszty te nie są kosztami nabycia, lecz jako koszty odpłatnego zbycia pomniejszają przychód.

Zatem, do kosztów odpłatnego zbycia, o których mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, może Pani zaliczyć wynagrodzenie pośrednika przy sprzedaży lokalu mieszkalnego i koszt sporządzenia świadectwa energetycznego przekazywanego nabywcy przy sporządzaniu aktu notarialnego zbycia prawa własności – stosownie do art. 11 ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 101), niezbędne do zawarcia umowy sprzedaży przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Oznacza to, że te koszty można uwzględnić przy obliczaniu przychodu ze sprzedaży nieruchomości. Przy czym, może Pani odliczyć jedynie taką część ww. kosztów, które odpowiadają wartości udziału nabytego w wyniku działu spadku w części przekraczającej przysługujący Pani pierwotnie udział w tym lokalu, bo tylko przychód ze sprzedaży tego udziału w lokalu mieszkalnym stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Kosztów odpłatnego zbycia nie należy utożsamiać z kosztami uzyskania przychodu, których zasady ustalania określone zostały w art. 22 ust. 6c i ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zależności od tego, czy zbywaną nieruchomość lub prawo nabyto odpłatnie, czy nieodpłatnie.

W myśl art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 22 ust. 6e ww. ustawy:

Jak wskazano wyżej, w analizowanej sprawie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega tylko część przychodu z odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego – tj. udział nabyty przez Panią w 2023 r. w drodze działu spadku ponad przysługujący Pani pierwotnie udział w tym lokalu nabyty w drodze spadku po matce.

Zatem, skoro sprzedaż udziału w lokalu mieszkalnym nabytym w spadku po Pani matce nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, gdyż nie stanowi w ogóle źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to nie może generować także kosztów. W konsekwencji, przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odnoszący się do kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia tego udziału w nieruchomości, tj. art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie ma zastosowania do tej części przychodu z odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego.

Natomiast, analizując możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu kwoty darowizny przekazanej przez Panią matce na wykup przedmiotowego lokalu mieszkalnego należy stwierdzić, że z cytowanego powyżej art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że za koszty uzyskania przychodu w przypadku odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość nabytego w sposób nieodpłatny, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Przepis ten formułuje katalog zamknięty, który w żadnym wypadku nie dopuszcza zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu innych wydatków niż wymienione. Zatem, sam fakt poniesienia przez podatnika wydatku nie upoważnia go jeszcze do zaliczenia tego wydatku do kosztów, o których mowa w art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie wystarczy samo subiektywne przekonanie podatnika, że skoro wydatek w jakiś sposób z różnych względów towarzyszył nabyciu nieruchomości, to należy uznać go za wydatek mający wpływ na wysokość podstawy opodatkowania. Nie każdy bowiem wydatek będzie uznany za nakład na nieruchomość zwiększający jej wartość. Określając zatem koszty uzyskania przychodu należy brać pod uwagę tylko te wydatki, które mają bezpośredni wpływ na uzyskany przychód i zostały wymienione w art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pojęcie darowizny zostało zdefiniowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.).

Zgodnie z art. 888 § 1 tej ustawy:

Jak wynika z powyższego darowizna jest umową cywilnoprawną, cechującą się nieodpłatnością oraz przysporzeniem majątkowym tylko jednej ze stron umowy. Darowizna należy zatem do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu (bez żadnego świadczenia wzajemnego) i polega na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego.

W świetle powyższego darowizna środków pieniężnych, którą przekazała Pani w 2009 r. na rzecz matki, odpowiadająca wysokości kosztów poniesionych przez spadkodawczynię w chwili wykupu lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem spadku, nie może zatem zostać uznana za „cenę” jaką musiała Pani ponieść, żeby otrzymać w spadku udział w lokalu mieszkalnym.

Odnosząc powyższe unormowania prawne do opisu stanu faktycznego należy stwierdzić, że przekazana przez Panią kwota darowizny nie mieści się w ww. katalogu kosztów, gdyż została poniesiona przez Panią nieodpłatnie na rzecz obdarowanej, gdy nie była Pani jeszcze właścicielem ani posiadaczem opisanej nieruchomości. Zatem, poniesienie tych wydatków nie wypełnia dyspozycji art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

W myśl art. 30e ust. 4 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 45 ust. 1a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że nienastępująca w wykonaniu działalności gospodarczej sprzedaż przez Panią w 2023 r. lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, w odniesieniu do udziału nabytego w spadku po Pani matce, nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w związku z art. 10 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ sprzedaż tego udziału nastąpiła po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie ww. udziału w nieruchomości przez spadkodawcę, tj. Pani matkę, a tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, w tej części Pani stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Natomiast odpłatne zbycie ww. lokalu mieszkalnego, w odniesieniu do udziału nabytego przez Panią w 2023 r. w drodze działu spadku ponad przysługujący Pani pierwotnie udział w tym lokalu, stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) w związku z art. 10 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegające opodatkowaniu 19% podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 30e ww. ustawy, ponieważ zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tego udziału w drodze działu spadku.

W tej części Pani stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Do kosztów uzyskania przychodu ze sprzedaży przedmiotowego lokalu mieszkalnego nie jest Pani uprawniona zaliczyć kosztów wynagrodzenie pośrednika przy sprzedaży lokalu mieszkalnego i kosztu sporządzenia świadectwa energetycznego, ponieważ ww. wydatki należy zaliczyć do kosztów odpłatnego zbycia, o których mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, niezbędnych do zawarcia umowy sprzedaży przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Do odliczenia może Pani przyjąć taką część ww. kosztów, które odpowiadają wartości udziału nabytego w wyniku działu spadku w części przekraczającej przysługujący Pani pierwotnie udział w tym lokalu.

Zatem, w tej części Pani stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Do kosztów uzyskania przychodu ze sprzedaży przedmiotowego lokalu mieszkalnego nie może Pani także zaliczyć kosztów związanych z przekazaną przez Panią dla matki kwotą darowizny na wykup ww. lokalu mieszkalnego, ponieważ koszt ten nie mieści się w katalogu kosztów wskazanych w art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w myśl którego za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Skoro sprzedaż udziału w lokalu mieszkalnym nabytego w spadku po Pani matce nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, gdyż nie stanowi w ogóle źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to nie może generować także kosztów. W konsekwencji, przepis ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zaliczający do kosztów uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości nabytego w spadku udokumentowane koszty nabycia lub wytworzenia poniesione przez spadkodawcę, tj. art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie ma zastosowania do tej części przychodu z odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego.

Nieodpłatne nabycie  w dziale spadku udziału w lokalu mieszkalnym w części przekraczającej udział w spadku, powoduje stosownie do art. 22 ust. 6d ww. ustawy, brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z wynagrodzeniem notariusza z tytułu działu spadku, ponieważ koszt ten nie mieści się w katalogu kosztów wskazanych w art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, w tej części Pani stanowisko należało uznać za nieprawidłowe.

Jeżeli natomiast podlegający opodatkowaniu przychód z odpłatnego zbycia udziału w lokalu mieszkalnym nabytego w drodze działu spadku, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie niższy niż podlegające uwzględnieniu w obliczeniu podstawy opodatkowania (dochodu) koszty odpłatnego zbycia, wówczas nie wystąpi dochód, stanowiący podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W takiej sytuacji nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu opisanej sprzedaży.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny  będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacja podatkowa. Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).