Skutki podatkowe sprzedaży udziału w nieruchomości byłemu małżonkowi.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 29 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

W dniu 19 grudnia 2018 r. Wnioskodawczyni nabyła wraz ze swoim mężem – na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu, umowy sprzedaży, umowy ustalenia sposobu korzystania z nieruchomości wspólnej, zawartej w 2018 r. (nr rep. …) – stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny (…), wraz z udziałem wynoszącym ½ w nieruchomości wspólnej obejmującej nieruchomość gruntową (…).

Wspomniane nabycie nastąpiło na prawach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej. W 2019 r. Wnioskodawczyni zawarła z mężem umowę majątkową małżeńską (nr rep. …), na mocy której została w ich małżeństwie ustanowiona rozdzielność majątkowa, w wyniku której każdy z małżonków zachował zarówno majątek nabyty przed zawarciem tej umowy, jak i majątek nabyty później, a także zarządzał samodzielnie swoim majątkiem.

W 2019 r. Wnioskodawczyni zawarła z mężem umowę o podział majątku wspólnego (nr rep. …), na mocy której został dokonany umowny, całkowity podział dotychczasowego majątku wspólnego Wnioskodawczyni i jej męża, m.in. w ten sposób, że z dotychczasowego majątku wspólnego strony umowy przeniosły na wyłączną rzecz własność Wnioskodawczyni wspomnianego wyżej lokalu mieszkalnego (…), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej – bez obowiązku dokonania przez Wnioskodawczynię spłaty na rzecz jej męża.

W 2019 r. Wnioskodawczyni i jej mąż rozwiedli się (wyrok Sądu Okręgowego w …). W 2023 r. Wnioskodawczyni zawarła z byłym mężem umowę przedwstępną (nr rep. …), na mocy której zobowiązała się sprzedać byłemu mężowi udział wynoszący ½ w lokalu mieszkalnym (…), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej. Przyrzeczoną umowę sprzedaży Wnioskodawczyni i jej były mąż zamierzają zawrzeć w 2024 r.

Pytanie

Czy dokonanie przez Wnioskodawczynię w 2024 r., sprzedaży byłemu mężowi udziału wynoszącego ½ w lokalu mieszkalnym (…), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, zrodzi po stronie Wnioskodawczyni obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, dokonanie w 2024 r. sprzedaży udziału w lokalu mieszkalnym (…), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, nie wiąże się z koniecznością zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu zbycia nieruchomości.

W wyroku NSA z dnia 24 sierpnia 2017 r. (II FSK 2012/15), zgodzono się ze stanowiskiem wyrażonym w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego (IIFPS 2/17 z dnia 15 maja 2017 r.). W przedmiotowej uchwale stwierdzono, że dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego małżonków i to, że tego wydatku (w momencie jego poniesienia) nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach w określonej wielkości.

Wspólność małżeńska (łączna) to bowiem wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej, a to oznacza, że obejmuje cały zbiór praw majątkowych takich jak własność i inne prawa.

W przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej, nie ma możliwości określenia tego w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej.

Skoro z uwagi na wspólność majątkową nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie nabyli w chwili nabycia nieruchomości, w małżeństwie przyjmuje się, że małżonkowie nabyli prawo majątkowe wspólnie, w całości.

Co za tym idzie, nie można użyć terminu nabycia określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od daty ustania ustawowej wspólności małżeńskiej.

Nie ma zatem podstaw prawnych, by w opisanych w niniejszym wniosku warunkach, termin nabycia udziału w lokalu mieszkalnym, liczyć od dnia zawarcia umowy ustanawiającej rozdzielność majątkową. Jako datę nabycia nieruchomości przyjąć trzeba datę nabycia do majątku wspólnego małżonków.

Takie stanowisko wyrażono, w podobnej sprawie, m. in. w piśmie z dnia 24 sierpnia 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0115-KDIT3.4011.459.2020.1.KR. W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2: a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, c) prawa wieczystego użytkowania gruntów, d) innych rzeczy, - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub praw majątkowych następuje przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej, stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie natomiast do art. 10 ust. 6 ww. ustawy, w przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a-c, okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej.

Jak wskazano we wniosku w 2018 r. Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem nabyła własność lokalu mieszkalnego (…), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej.

Następnie w 2019 r., w wyniku podziału majątku, Wnioskodawczyni nabyła własność wspomnianego lokalu w części należącej do jej męża i tym sposobem stała się jedyną właścicielką. W 2019 r. Wnioskodawczyni rozwiodła się.

W 2024 r. Wnioskodawczyni zamierza sprzedać byłemu mężowi udział wynoszący ½ w lokalu mieszkalnym (…), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 K.r.o., z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

W myśl art. 35 K.r.o. ustawy, w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Na podstawie art. 46 K.r.o, w sprawach nieunormowanych w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku.

Stosownie natomiast do art. 47 § 1 zdanie 1 K.r.o., małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa), przy czym do ustanowionej umową wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, z zachowaniem przepisów art. 49-501 (art. 48 K.r.o.).

Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu powyższych przepisów są wszelkie prawa majątkowe - zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Ponadto, wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna.

Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale.

Skoro w okolicznościach opisanych we wniosku nabycie przez Wnioskodawczynię i jej małżonka lokalu mieszkalnego (…), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, nastąpiło do majątku wspólnego małżonków w 2018 r., to pięcioletni okres, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a w zw. z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy liczyć od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano nabycia nieruchomości do majątku wspólnego małżeńskiego, czyli od 2018 r. Zatem ten pięcioletni okres upłynął w dniu 31 grudnia 2023 r.

W konsekwencji, dokonanie przez Wnioskodawczynię, w 2024 r., odpłatnego zbycia (sprzedaży) byłemu mężowi udziału wynoszącego ½ w lokalu mieszkalnym (…), wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej, nie będzie stanowić dla Wnioskodawczyni źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż zostanie dokonane po upływie pięciu lat, licząc od końca roku, w którym nastąpiło ww. nabycie do majątku wspólnego małżeńskiego.

W związku z tym, na Wnioskodawczyni nie będzie ciążyć obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy:

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości – dokonane poza działalnością gospodarczą – przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpi po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie – nie powstaje przychód w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie, kwota uzyskana z tego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że wraz z małżonkiem nabyła Pani w 2018 r. nieruchomość lokal mieszkalny wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej do majątku wspólnego. Następnie w związku z wprowadzeniem ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej oraz podziałem majątku wspólnego w lipcu 2019 r. nabyła Pani na wyłączną własność lokal mieszkalny wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej. Wątpliwość Pani budzi fakt, czy będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego w związku z planowaną sprzedażą byłemu mężowi udziału w lokalu mieszkalnym, wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej w 2024 r.

Biorąc pod uwagę fakt, że opisana we wniosku nieruchomość została nabyta przez Panią w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej, należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 cytowanej ustawy:

Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością.

W myśl art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Zgodnie z art. 47 § 1 ww. Kodeksu:

Wspólność małżeńska jest szczególnym rodzajem współwłasności – tzw. „współwłasność łączna”. Jest to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej i obejmuje cały zbiór praw majątkowych, takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności. Współwłasność łączna, w tym wypadku wspólność majątkowa, różni się od ułamkowej tym, że nie można w niej określić ilości udziałów każdego współwłaściciela.

W przypadku odpłatnego zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, nabytych do majątku wspólnego małżonków lub wybudowanych w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej nieruchomości lub nabytych do majątku wspólnego małżonków praw majątkowych, określonych w ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), okres, o którym mowa w tym przepisie, liczy się od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie do majątku wspólnego małżonków lub ich wybudowanie w trakcie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej (art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W tej sprawie za datę nabycia nieruchomości należy uznać datę jej nabycia do ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, tj. 2018 r. Zatem 5-letni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 6 upłynął z końcem 2023 r.

Wobec powyższego, stwierdzam, że planowane przez Panią w 2024 r. odpłatne zbycie udziału w lokalu mieszkalnym, wraz z udziałem w nieruchomości wspólnej nabytych na wyłączną własność w 2019 r. w wyniku wprowadzenia ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej oraz podziału wspólnego majątku małżonków, nie będzie stanowić źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 10 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż odpłatne zbycie nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości do majątku wspólnego małżonków. Zatem nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ponadto wskazuję, że powołane w treści wniosku orzeczenia sądów administracyjnych nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości niniejszej kwestii. Nie negując tych orzeczeń, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa podatkowego, stwierdzam, że – moim zdaniem – tezy badanych rozstrzygnięć nie mają zastosowania w tym postępowaniu.

W odniesieniu natomiast do powołanej przez Panią interpretacji stwierdzam, że zapadła ona w indywidualnej sprawie i nie jest wiążąca dla organu wydającego niniejszą interpretację.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).