Skutki podatkowe zawarcia umowy dożywocia.

 Interpretacja indywidualna

 – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 grudnia 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zawarcia umowy dożywocia. Uzupełniła Pani wniosek – na wezwanie organu – 27 lutego 2024 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Na podstawie zawartego (...) października 2023  r. aktu notarialnego umowy dożywocia w zamian za opiekę Wnioskodawczyni otrzymała od swojej matki mieszkanie o pow. (...)  m² stanowiące odrębną własność w X. Matka Wnioskodawczyni mieszka w tym lokalu od (...) stycznia 1964 r.

Od (...) lutego 1990 r. ww. mieszkanie stanowiło na podstawie przydziału przez zarząd X spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.

W związku z zamiarem przekazania przez matkę na rzecz Wnioskodawczyni mieszkania zaistniała konieczność podania - celem sporządzenia aktu notarialnego umowy dożywocia - numeru wpisu lokalu w księdze wieczystej, w której lokal stanowił udział we własności części wspólnych budynku oraz gruntu pod budynkiem. Z uwagi na powyższe sporządzono (...) czerwca 2023 r. umowę notarialną, której stroną była matka Wnioskodawczyni oraz spółdzielnia. W drodze ww. umowy nastąpiło przekształcenie mieszkania ze spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu w odrębną własność administrowaną przez spółdzielnię mieszkaniową.

Obecnie wobec ww. lokalu ustanowiono na podstawie umowy dożywocia dożywotnią służebność (prawo swobodnego korzystania z całego lokalu, opieka, odpowiednia pomoc, dożywotnie utrzymanie, pielęgnowanie w chorobie oraz sprawienie własnym kosztem pogrzebu).

Świadczenie polegające na pomocy w dostarczaniu matce wyżywienia, mieszkania i pielęgnowania w chorobie Wnioskodawczyni będzie wykonywała w miejscu obecnego zamieszkania matki tak długo, jak matka będzie tego oczekiwała, natomiast gdy matka tego zażąda Wnioskodawczyni przyjmie ją jako domownika w swoim lokalu mieszkalnym.

Pytanie

Czy w sytuacji przeniesienia własności lokalu mieszkalnego aktem notarialnym w drodze umowy dożywocia z matki na rzecz Wnioskodawczyni Wnioskodawczyni jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni, w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych przy zawarciu umowy dożywocia między matką a córką będzie miało zastosowanie zwolnienie z opodatkowania przewidziane dla najbliższych członków rodziny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł. Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnymi źródłami przychodów są m.in. określone w art. 10 ust. 1:

-pkt 8 – odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

–jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

-pkt 9 – inne źródła.

Stosownie natomiast do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami (...) są (...) wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Należy podkreślić, że cechą świadczenia nieodpłatnego jest brak zobowiązania otrzymującego takie świadczenie do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Innymi słowy, przychód ze świadczeń nieodpłatnych powstanie wtedy, gdy podatnik otrzyma rzeczy lub prawa, bądź inne świadczenia lub też możliwość korzystania z rzeczy lub praw, bez obowiązku świadczenia wzajemnego.

Z treści wniosku wynika, że otrzymała Pani od swojej matki w drodze umowy dożywocia mieszkanie stanowiące odrębną własność.

Zgodnie z art. 908 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Uwzględniając powyższe, umowa o dożywocie ma charakter umowy wzajemnej, a w konsekwencji jest czynnością prawną o charakterze odpłatnym, tj. w jej wyniku dochodzi do odpłatnego nabycia nieruchomości. W sytuacji opisanej we wniosku nabyciem jest również przeniesienie na Pani rzecz w drodze umowy dożywocia prawa własności do lokalu mieszkalnego. Przy czym samo odpłatne nabycie prawa do nieruchomości nie stanowi źródła przychodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, skoro opisana we wniosku czynność nabycia w drodze umowy dożywocia lokalu mieszkalnego jest dla Pani neutralna w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Niemniej jednak nieprawidłowe jest Pani stanowisko odnoszące się do zastosowania zwolnienia z opodatkowania nabycia lokalu mieszkalnego w drodze umowy dożywocia dla najbliższej rodziny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ta interpretacja dotyczy wyłącznie skutków podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•    Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) i musi się Pani zastosować do interpretacji.

•   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•      Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).