Ulga prorodzinna na małoletnie dzieci. - Interpretacja - 0112-KDSL1-2.4011.38.2024.2.PR

shutterstock

Interpretacja indywidualna z dnia 5 marca 2024 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDSL1-2.4011.38.2024.2.PR

Temat interpretacji

Ulga prorodzinna na małoletnie dzieci.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 stycznia 2024 r. wpłynął Pani wniosek z 15 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 21 lutego 2024 r. (wpływ 23 lutego 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Od 2006 r. była Pani w związku małżeńskim z A. W 2018 r. Pani małżonek wyprowadził się z domu i jeszcze w tym roku złożyła Pani pozew o rozwód, lecz ze względu na pandemię wyrok rozwodowy został wydany w 2021 r. Orzeczenie Sądu Okręgowego w (…) o sygn. akt (…) stało się prawomocne (…) 2021 r. Jednak od 2019 r. jest Pani już matką samotnie wychowującą dzieci pochodzące ze związku małżeńskiego z A.

Sąd Okręgowy w (…) przy sprawie rozwodowej orzekł wyrok, w którym to powierzył Pani, jako matce, wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dwójką małoletnich dzieci, jednocześnie ograniczając władzę rodzicielską ojca.

W związku z powyższym powierzeniem pieczy nad dziećmi Pani osobie, dzieci mieszkają na co dzień i prowadzą swoje życie w miejscu Pani zamieszkania. Natomiast ojciec ma wyznaczone przez sąd dni, kiedy mógłby widywać się z dziećmi, jednak nie wywiązuje się z wyroku sądowego jak i ojcowskich zobowiązań. Z byłym mężem jest konflikt i nie można się dogadać.

Dzieci są małoletnie: córka ma 15 lat i syn 17 lat. Dzieci w związku z młodocianym wiekiem zajmują się wyłącznie nauką i nie pracują zarobkowo.

Od 2020 r. pracuje Pani na podstawie umowy zlecenia, które podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W związku z wyprowadzeniem się byłego męża z domu, następnie rozwodem, samodzielnie wychowuje Pani dwoje małoletnich dzieci (15 i 17 lat).

Wynikiem orzeczonego wyroku rozwodowego (sygn. akt powyżej) Pani były mąż ma ograniczone prawa rodzicielskie, natomiast Sąd powierzył władzę Pani, czyli matce dzieci. Ojciec dzieci mieszka osobno, w innym mieście i założył nową rodzinę. Dzieci mieszkają cały czas z Panią pod tym samym adresem zamieszkania. Od momentu wyprowadzki byłego męża z domu, dzieci nie spotykały się z ojcem, który ma orzeczone kontakty. W ogóle ich nie realizował. Nie dba o dzieci, ich naukę, rozrywkę, duchowość. Nie dba o odrabianie lekcji, utrzymywanie stanu zdrowia dzieci, jak również nie wspiera ich w codziennych sprawach. Córka ma wrodzoną chorobę – (…), która wiąże się z leczeniem jak i częstymi wizytami u hematologa. Musi być pod stałą kontrolą i zażywać lekarstwa do czasu operacji, na którą obecnie Państwo czekacie. Sprawuje Pani jako matka należytą opiekę i władzę rodzicielską w każdym zakresie. Zapewnia Pani dzieciom wyżywienie, również te przygotowane do szkoły oraz odzież i obuwie. Dba Pani o naukę dzieci i ich postępy. Cieszy się Pani ich sukcesami. Uczęszcza Pani na wywiadówki. Opłaca Pani dodatkowe zajęcia z j. angielskiego i matematyki. Motywuje Pani ich pod każdym względem. Wykonuje Pani wszelkie zalecenia lekarskie, chodzi z dziećmi do dentysty, przestrzega zasad higieny oraz przyjmowania leków na chorobę córki. Zabezpiecza Pani dzieciom odpoczynek po całorocznej nauce w postaci wspólnych wakacji.

Dzieci B i C w okresie, którego dotyczy wniosek zamieszkiwały z Panią pod adresem: (…). Pod tym adresem są również zgłoszone do odprowadzania opłat za wyprodukowanie śmieci. Do chwili obecnej nie były zgłaszane w innym miejscu, ani przemeldowywane.

Od czasu rozwodu z uwagi na sytuacje jak powyżej, rozliczyła Pani ulgę prorodzinną w całości za 2020 r. i 2021 r. Również ojciec dzieci bezprawnie w całości rozliczył ulgę za te lata. Urząd właściwy na miejsce zamieszkania Pani byłego męża kwestionuje Pani rozliczenie ulgi prorodzinnej w 100% i stoi na stanowisku, że przysługuje ulga po 50% dla obojga rodziców. Natomiast urząd właściwy ze względu na Pani adres zamieszkania nie kwestionuje Pani odliczonej ulgi w 100%. Pani były mąż nie ponosi żadnych innych kosztów, oprócz zasądzonych alimentów. Nie interesuje się zdrowiem dzieci oraz ich zainteresowaniami. Od dnia wyprowadzki Pani były mąż nie ma kontaktu z córką, nawet telefonicznego. Natomiast z synem ma kontakt bardzo sporadyczny, jedynie sms-owo. Władza rodzicielska byłego męża sprowadza się jedynie do władzy formalnej.

W odpowiedzi na wezwanie w piśmie z 21 lutego 2024 r. udzieliła Pani odpowiedzi na następujące pytania:

1)  Czy w latach podatkowych 2020 i 2021, których dotyczy Pani zapytanie, ustaliła Pani z ojcem dzieci – B i C – proporcję, według której dokonała Pani odliczenia ulgi prorodzinnej na małoletnie dzieci; a jeżeli tak, to w jakich proporcjach i w jakiej wysokości rodzice zgodzili się dokonać odliczeń od podatku dochodowego w ramach ulgi na dzieci?

Odpowiedź: W latach podatkowych 2020 i 2021 nie ustalała Pani z ojcem dzieci – B i C – proporcji, według której będzie dokonywane odliczenie ulgi prorodzinnej na małoletnie dzieci.

Proporcja ta nie została ustalona z ojcem dzieci, ponieważ od dnia jego wyprowadzki, tj. od 2018 r. nie macie Państwo kontaktu i jest konflikt na każdej płaszczyźnie życia, ponieważ ojciec dzieci uchyla się od wszelkich obowiązków rodzinnych, jak również nie realizuje nawet zasądzonych kontaktów z dziećmi.

2)  Czy w latach podatkowych 2020 i 2021 obydwoje rodzice posiadali władzę rodzicielską w stosunku do małoletnich dzieci – B i C?

Odpowiedź: W latach podatkowych 2020 r. i do połowy 2021 r. Pani oraz Pani były mąż posiadaliście pełną władzę rodzicielską. Władza rodzicielska ojca została ograniczona wyrokiem sądu wydanym dopiero w czerwcu 2021 r. Natomiast wniosek o rozwód został złożony tuż po wyprowadzce ojca dzieci, ale w związku z pandemią sprawa toczyła się dość długo. Od dnia jego wyprowadzki i przez cały okres trwania sprawy sądowej nie interesował się dziećmi i do dnia dzisiejszego się nie interesuje. Oprócz obowiązku alimentacyjnego nie ponosi żadnych innych dodatkowych kosztów w związku z utrzymywaniem dzieci, tak było również w 2020 r. i 2021 r.

3)  Czy w latach 2020 r. i 2021 r. przysługiwała Pani ulga prorodzinna na jeszcze inne dzieci (poza dziećmi – B i C)?

Odpowiedź: W latach 2020 r. i 2021 r. nie przysługiwała Pani ulga prorodzinna na inne dzieci, ponieważ nie posiada Pani już innych dzieci, oprócz B i C.

Pytanie

Czy ma Pani prawo do ulgi prorodzinnej w 100% na dwoje małoletnich dzieci za lata: 2020 i 2021?

Pani stanowisko w sprawie

Pani zdaniem, zgodnie z art. 27f ust. 1, ust. 2 i ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma Pani prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej w 100% za lata 2020 i 2021 na oboje małoletnich dzieci.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1)wykonywał władzę rodzicielską;

2)pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;

3)sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

W myśl art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1) jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:

a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,

b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;

2) dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;

3) trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:

a) 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,

b) 166,67 zł na trzecie dziecko,

c) 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Jak wynika z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2021 r.:

Za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Na podstawie art. 27f ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób:

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka.

Przy czym, ulga prorodzinna nie ma zastosowania w sytuacji, gdy do dziecka podatnika mają zastosowanie przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych, co wynika z art. 27f ust. 7 w zw. z art. 6 ust. 8 cyt. ustawy.

Na podstawie art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych do 31 grudnia 2020 r.:

Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Na podstawie art. 27f ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1)  odpis aktu urodzenia dziecka;

2)  zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;

3)  odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;

4)  zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Podkreślenia wymaga, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, warunkiem zastosowania przez rodzica ulgi na małoletnie dziecko jest wykonywanie w stosunku do tego dziecka władzy rodzicielskiej.

Natomiast, w myśl art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359):

Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.

Zgodnie z art. 93 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.

Jak wynika natomiast z art. 95 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowywania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.

Na podstawie art. 96 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim. Obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.

Stosownie do art. 97 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu. Kwotę tę rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest jednak wymagane w przypadku, gdy tylko jeden rodzic spełnia warunki określone w art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi prorodzinnej w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić posiadanie władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu. W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a więc spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.

Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.

O wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka.

Zatem, wykonywanie władzy rodzicielskiej należy odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Przystępując do oceny możliwości zastosowania ulgi prorodzinnej – wskazać należy, że wysokość odliczenia kwoty z tytułu ulgi na dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, została określona na dziecko, przy czym rodzicom dziecka ustawodawca przyznał jeden wspólny limit. W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to w określonych przypadkach każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującej kwoty ulgi. Powyższe oznacza, że suma miesięcznych odliczeń dokonanych przez oboje rodziców względem tego samego dziecka nie może przekroczyć kwoty obliczonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Co istotne, kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej, z tym, że biorąc pod uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania „lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej”, tj. po wyrazach „kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych”, należy przyjąć, że podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców – z których każdy ma prawo do zastosowania ulgi – jest podział tej kwoty w częściach równych. Tym samym, możliwość skonsumowania kwoty ulgi przez rodziców dziecka w inny sposób niż w proporcji pół na pół należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady) wymagającego zgody obojga rodziców.

Na mocy art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r., nadanym ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105 ze zm.) i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.:

Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę podatnicy mogą odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W przypadku braku porozumienia między podatnikami, którzy zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim – kwotę tę podatnicy odliczają w częściach równych. W pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje podatnik, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Stosownie do art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r., kwotę ulgi prorodzinnej rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku:

a)w dowolnej proporcji przez nich ustalonej,

b)w równych częściach w przypadku braku porozumienia między rodzicami, którzy:

-   zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub

-   gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak miejsce zamieszkania obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim.

Natomiast w przypadkach innych niż wyżej wymienione odliczenie w wysokości 100% stosuje ten z rodziców, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.).

Zgodnie z art. 25 Kodeksu cywilnego:

Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Stosownie do art. 26 § 1 powołanej ustawy:

Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej.

W myśl art. 26 § 2 cytowanej ustawy:

Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa. Jeżeli dziecko nie przebywa stale u żadnego z rodziców, jego miejsce zamieszkania określa sąd opiekuńczy.

Jak już wyjaśniono, samo posiadanie władzy rodzicielskiej, bez jej faktycznego wykonywania, nie wystarcza do zastosowania przedmiotowego odliczenia. W sytuacji, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka, nie ma zastosowania zasada, zgodnie z którą przysługującą rodzicom kwotę ulgi na dziecko rodzice dziecka mogą odliczyć w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Sposób podziału ulgi pomiędzy rodziców dziecka jest bowiem zagadnieniem wtórnym wobec samego prawa do ulgi.

W konsekwencji, przysługiwanie odliczenia obojgu rodzicom w kwotach równych lub dowolnej proporcji przez nich ustalonej może mieć miejsce tylko wówczas, gdy oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską.

Jak wynika z treści wniosku oraz jego uzupełnienia, od 2006 r. była Pani w związku małżeńskim z A. W 2018 r. Pani małżonek wyprowadził się z domu i jeszcze w tym roku złożyła Pani pozew o rozwód, lecz ze względu na pandemię wyrok rozwodowy został wydany w 2021 r., a orzeczenie stało się prawomocne (…) 2021 r. Od 2019 r. jest Pani matką samotnie wychowującą dzieci pochodzące ze związku małżeńskiego z A. Sąd powierzył Pani, jako matce, wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dwójką małoletnich dzieci (B – 17 lat i C – 15 lat), jednocześnie ograniczając władzę rodzicielską ojca. W związku z wyprowadzeniem się byłego męża z domu, następnie rozwodem, samodzielnie wychowuje Pani dwoje małoletnich dzieci. Dzieci w związku z młodocianym wiekiem zajmują się wyłącznie nauką i nie pracują zarobkowo i mieszkają na co dzień i prowadzą swoje życie w miejscu Pani zamieszkania. Od 2020 r. pracuje Pani na podstawie umowy zlecenia, które podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W latach podatkowych 2020 i 2021 nie ustalała Pani z ojcem dzieci – B i C – proporcji, według której będzie dokonywane odliczenie ulgi prorodzinnej na małoletnie dzieci. W latach podatkowych 2020 i do połowy 2021 Pani oraz Pani były mąż posiadaliście pełną władzę rodzicielską. Władza rodzicielska ojca została ograniczona wyrokiem sądu wydanym dopiero w czerwcu 2021 r.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy wyjaśnić należy, że odliczenia ulgi z tytułu wychowywania małoletnich dzieci dokonuje ten z rodziców, który wykonuje w stosunku do nich władzę rodzicielską. W przypadku, gdy tylko jeden z rodziców wykonuje władzę rodzicielską w stosunku do małoletnich dzieci, to rodzicowi temu przysługuje prawo do odliczenia ulgi w pełnej wysokości limitu określonego na te dzieci. Samo dysponowanie prawem wykonywania władzy rodzicielskiej nie jest wystarczające do skorzystania z ulgi na dzieci. Jeżeli rodzic dzieci pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dziećmi, a jego kontakty z dziećmi są sporadyczne, nie wykazuje żadnego zainteresowania ich wychowaniem i nie ponosi żadnych kosztów ich utrzymania poza zasądzonymi alimentami, jego władza rodzicielska jest jedynie formalna. Samo płacenie alimentów na małoletnie dzieci oraz sporadyczne kontakty z nimi nie są bowiem wystarczające dla przyjęcia, że również ojciec taką władzę wykonuje.

Jak wskazała Pani w treści wniosku oraz jego uzupełnieniu, ojciec małoletnich dzieci – C i B – pomimo wyznaczonych przez sąd dni, kiedy mógłby widywać się z dziećmi, nie wywiązuje się z wyroku sądowego jak i ojcowskich zobowiązań. Ojciec dzieci mieszka osobno i od momentu wyprowadzki dzieci nie spotykały się z nim. Nie dba on o dzieci, ich naukę, odrabianie lekcji, rozrywkę, duchowość, utrzymywanie stanu zdrowia dzieci, jak również nie wspiera ich w codziennych sprawach. Oprócz obowiązku alimentacyjnego ojciec nie ponosi żadnych innych dodatkowych kosztów w związku z utrzymywaniem dzieci. Ojciec dzieci nie interesuje się ich zdrowiem oraz zainteresowaniami i od dnia wyprowadzki nie ma kontaktu z córką, nawet telefonicznego, natomiast z synem ma kontakt bardzo sporadyczny, jedynie sms-owo. Natomiast to Pani zapewnia dzieciom wyżywienie, również te przygotowane do szkoły oraz odzież i obuwie. Dba Pani o naukę dzieci i ich postępy, cieszy się ich sukcesami, uczęszcza na wywiadówki, opłaca dodatkowe zajęcia z j. angielskiego i matematyki i motywuje pod każdym względem. Wykonuje Pani wszelkie zalecenia lekarskie, chodzi z dziećmi do dentysty, przestrzega zasad higieny oraz przyjmowania leków na chorobę córki. Zabezpiecza Pani dzieciom odpoczynek po całorocznej nauce w postaci wspólnych wakacji.

W konsekwencji, skoro ojciec małoletnich dzieci – C i B – nie wykazuje zainteresowania ich wychowaniem i nie ponosi żadnych kosztów ich utrzymania poza zasądzonymi alimentami, nie sposób uznać za wystarczające dla przyjęcia, że ojciec wykonywał w 2020 r. i 2021 r. władzę rodzicielską w rozumieniu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy zgodzić się z Pani stanowiskiem, że w tej sytuacji to Pani przysługuje wyłączne prawo do dokonania odliczenia w ramach ulgi prorodzinnej wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zeznaniach podatkowych składanych za 2020 r. oraz 2021 r.

Podsumowując, miała Pani prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej, na dwoje małoletnich dzieci, w pełnym jej wymiarze, tj. w wysokości 100% kwoty ustalonej zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zeznaniach podatkowych złożonych za 2020 r. oraz 2021 r.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, w związku z czym, niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Pani, jako osoby występującej z wnioskiem, nie wywiera natomiast skutku prawnego dla Pani byłego męża.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).