Umorzenie części kredytu mieszkaniowego na zakup działki - zaniechanie poboru podatku.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 stycznia 2024 r. wpłynął Pana wniosek z 11 stycznia 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy umorzenia części kredytu mieszkaniowego. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 16 lutego 2024 r. (wpływ 16 lutego 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

29 stycznia 2023 r. podpisali Państwo (Pan i Pana małżonka) ugodę z (…) dotyczącą anulowania części kredytu mieszkaniowego, hipotecznego, waloryzowanym kursem franka szwajcarskiego, zaciągniętego na zakup działki na cele budowlane w miejscowości (…). Podpisanie umowy kredytowej na zakup powyższej działki z (…) miało miejsce w 2008 r., a akt notarialny przenoszący własność rzeczonej działki podpisali Państwo 18 sierpnia 2008 r. Zakup działki miał charakter inwestycji pod budowę domu mieszkalnego jednorodzinnego i kredyt został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej. W dniu zakupu rzeczonej działki obowiązywała decyzja (…) z 8 września 2006 r. wydana przez wójta gminy (…) o warunkach zabudowy (wybudowanie x domów jednorodzinnych) dla terenu, na którym znajdowała się działka (…).

Decyzja o warunkach zabudowy dla budowy budynku jednorodzinnego wolnostojącego na działce (…) (decyzja nr (…) wydana przez Wójta Gminy (…)) została przyznana 6 sierpnia 2012 r. 17 listopada 2014 r. wydano decyzję o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzielono pozwolenia na budowę (decyzja nr (…), Starosta (…)). Dom na rzeczonej działce dotychczas jednak nie został wybudowany.

Wysokość umorzonego kredytu na podstawie ugody z (…) z 29 stycznia 2023 r. wyniosła 122 337,23 PLN (umorzenie w całości dotyczyło niespłaconego kapitału), zatem przewidywana przez Państwa potencjalna wielkość podatku może wynieść nawet 32% od tej kwoty czyli 39 147,91 PLN. Posiadają Państwo interpretacje prawną tejże sytuacji, która wskazuje iż Minister Finansów zaniecha poboru podatku od umorzonego kredytu frankowego na podstawie ugody zawartej z bankiem.

Ponadto uzupełnił Pan wniosek o następujące informacje:

Kwota zadłużenia, którą umorzył bank stanowiła jedynie wartość niespłaconego kapitału. Zgodnie z umową kredytową z (…) był i jest Pan solidarnie z żoną zobowiązany do spłaty kredytu. Zgodnie z warunkami ugody (…) umorzył część zadłużenia wszystkim kredytobiorcom (czyli Panu i Pana żonie). Nie korzystał Pan (ani Pana żona) dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego. (…) jest podmiotem, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionym do udzielania kredytów. Kredyt, którego część została umorzona został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości.

Pytanie

Czy przysługuje Panu ulga podatkowa, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r, w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielanym na cele mieszkaniowe (Czy „przychód” uzyskany na skutek umorzenia kredytu w CHF jest faktycznie przychodem i czy podlega zwolnieniu z podatku?)?

Pana stanowisko w sprawie

Zakup rzeczonej działki poprzez kredyt hipoteczny był pierwszym krokiem inwestycji polegającej na wybudowaniu wolnostojącego domu jednorodzinnego dla Państwa i Państwa dzieci, celem zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych. W kolejnym kroku uzyskali Państwo zgodę na budowę wyżej wspomnianej nieruchomości na rzeczonej działce. Jednakże ze względu na fakt zaciągnięcia kredytu waloryzowanego frankiem szwajcarskim w (…), ten sam bank ((…)) odrzucił Państwa prośbę o kredytowanie budowy wolnostojącego domu jednorodzinnego na rzeczonej działce. Na skutek tej sytuacji nie byli Państwo w stanie na tamten moment wybudować domu i po dzień dzisiejszy działka jest niezabudowana. Ta sytuacja, iż działka po dziś dzień nie jest zabudowana w Państwa odczuciu nie zmienia faktu, że pierwsza część inwestycji polegała na zakupie działki budowlanej i dotyczyła inwestycji mieszkaniowej, której celem było zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych i z tego powodu powinno dojść do zaniechania poboru podatku dochodowego w myśl Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielanym na cele mieszkaniowe.

Poniżej interpretacja prawna ze strony Państwa prawnika: „W związku z Państwa zapytaniem chciałbym wskazać, iż występuje tutaj możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. zmienionego Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r. - w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Rozporządzenie określa katalog warunków, które należy spełnić łącznie aby pobór podatku został zaniechany: Zgodnie z par. 1 tego Rozporządzenia: Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

Rozporządzenie definiuje też kredyt mieszkaniowy: [Definicja kredytu mieszkaniowego] Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Art. 21 - ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - Wolne od podatku dochodowego są: 25. Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się: 1) wydatki poniesione na: c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego.

W Państwa przypadku, umowa kredytu hipotecznego została zawarta (kredytu udzielono) przed 15 stycznia 2015 r. przez podmiot podlegający pod organ nadzoru nad rynkiem finansowym, na podstawie uprawnienia wynikającego z ustawy - pierwszy z warunków został spełniony. Kredyt został zabezpieczony hipoteką ustanowioną na nieruchomości będącą przedmiotem kredytowania - drugi z warunków też jest spełniony. Kredyt został zaciągnięty na wydatki z art. 21 ust. 25 pkt 1 lit. c - ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - tj. na nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego - decyzja o warunkach zabudowy, o której Państwo wspominacie ((…)) obowiązywała już dla Państwa działki od 2006 r. - decyzja zezwalająca na budowę 13 domów jednorodzinnych - wobec tego trzeci i ostatni z warunków też jest spełniony.

W świetle powołanych regulacji przysługuje Państwu możliwość zaniechania poboru, ze względu na pkt 3 Rozporządzenia stanowiący: 3. W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego. Na podstawie par. 1 - Rozporządzenia zmieniającego - Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r. - przedłużono okres zaniechania poboru podatku do dnia 31 grudnia 2024 r. - wobec czego, zawarcie przez Państwa ugody z bankiem dnia 29 stycznia 2023 r. będzie mieściło się w okresie zaniechania poboru podatku. Wobec powyższych, należy stwierdzić, że w przedstawionym stanie faktycznym, Minister Finansów zaniecha poboru podatku od umorzonego Państwu kredytu frankowego na podstawie ugody zawartej z bankiem. Zatem nie zapłacicie Państwo podatku.”

Zwracam się Pan do Urzędu z prośbą o decyzje w tej sprawie. Jednocześnie dodaje Pan, że posiada Pan z żoną wspólnotę majątkową, a kredyt, o którym mowa w niniejszym wniosku zaciągnęli Państwo wspólnie i wspólnie są Państwo zobligowani do jego spłacania, a także rozliczają się Państwo wspólnie z podatków.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.):

W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:

Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank wierzytelności od kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego przez Pana, wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy wskazać na rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:

Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W literze c) art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostało wymienione m.in. nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie. Przepis ten ani rozporządzenie nie zawiera natomiast zapisu mówiącego, kiedy ewentualnie powinien na nim zostać wybudowany budynek mieszkalny.

Zatem zakup działki budowlanej pod budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego z kredytu wymienionego w rozporządzeniu daje prawo do zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem wierzytelności.

W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, że umorzenie przez bank części kwoty kredytu zaciągniętego przez Pana w 2008 r. na nabycie działki przeznaczonej pod budowę domu jednorodzinnego, stanowić będzie dla Pana przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Jednocześnie do uzyskanego przez Pana przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe. Będzie Pan bowiem spełniać wszystkie przesłanki umożliwiające zastosowanie ww. zaniechania. Zatem nie jest Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu umorzonej kwoty wierzytelności.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Z uwagi na to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej stosowania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, został złożony przez Pana jako jednego ze współkredytobiorców, zaznaczam, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego współkredytobiorcy, tj. Pana żony.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).