Preferencyjne rozliczenie jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 grudnia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 29 grudnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwania – pismami z 30 stycznia 2024 r. (wpływ 30 stycznia 2024 r.) oraz z 5 lutego 2024 r. (wpływ 5 lutego 2024 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Jest Pani matką samotnie wychowującą dwoje dzieci, pełnoletnią AB i niepełnoletnią AC. Z mężem nie mieszka Pani od 17 sierpnia 2022 r. W dniu 17 listopada 2022 r. złożyła Pani pozew rozwodowy, natomiast do dnia złożenia wniosku nie został nawet wyznaczony termin pierwszej sprawy rozwodowej. Formalnej separacji Pani nie posiada, natomiast faktycznie od półtora roku jest Pani z mężem w separacji. Ponadto, od 1 lutego 2018 r. ma Pani podpisaną rozdzielność majątkową i rozlicza podatek indywidualnie. Spór rozwodowy jest na takim poziomie, że (…). Termin sprawy (…) również nie został jeszcze wyznaczony.

W uzupełnieniu wniosku udzieliła Pani następujących odpowiedzi na zadane w wezwaniu pytania:

1.Czy zgodnie z art. 3 ust. 1 oraz ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), ma Pani nieograniczony obowiązek podatkowy w Polsce?

Odpowiedź: Tak.

2.Za który rok podatkowy/lata podatkowe oczekuje Pani wydania interpretacji indywidualnej?

Odpowiedź: Wniosek dotyczy rozliczenia za rok 2023 oraz w latach przyszłych, tj. za 2024, 2025 i 2026 r.

3.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, uzyskiwała/uzyskuje/będzie uzyskiwała Pani dochody opodatkowane według skali podatkowej (np. z tytułu umowy o pracę, umowy zlecenia itp.)?

Odpowiedź: Tak.

4.Czy w stosunku do Pani lub Pani dzieci, w okresie którego dotyczy wniosek, miały/mają/będą miały zastosowanie przepisy:

a)art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (opodatkowanie dochodów z działalności gospodarczej, działów specjalnych produkcji rolnej podatkiem liniowym),

b)ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego,

c)ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych?

Odpowiedź: Nie.

5.Czy Pani dzieci w okresie, którego dotyczy wniosek, uczyły się/uczą/będą uczyły się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie?

Odpowiedź: Tak.

6.Czy Pani dzieciw okresie, którego dotyczy wniosek, otrzymywały/otrzymują/będą otrzymywały, zgodnie z odrębnymi przepisami, zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną? Jeśli tak, to od kiedy oraz konkretnie, które z ww. świadczeń i na podstawie jakich przepisów?

Odpowiedź: Nie.

7.Czy Pani dzieci w okresie, którego dotyczy wniosek, uzyskały/uzyskują/będą uzyskiwać:

a)dochody podlegające opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (skala podatkowa) lub art. 30b (dochody ze zbycia papierów wartościowych, udziałów (akcji) lub pochodnych instrumentów finansowych) lub

b)przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148 (ulga dla młodych) lub art. 21 ust. 1 pkt 152 (ulga na powrót),

w łącznej wysokości przekraczającej dwunastokrotność kwoty renty socjalnej określonej w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 240 i 2476), z wyjątkiem renty rodzinnej?

Odpowiedź: Nie.

8.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, była/jest/będzie Pani rozwódką albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację, w rozumieniu odrębnych przepisów? W przypadku orzeczenia rozwodu lub separacji należy wskazać datę uprawomocnienia wyroku Sądu dotyczącego rozwodu lub separacji.

Odpowiedź: Ma Pani nadzieję, że będzie rozwódką, natomiast ze względu na opieszałość Sądu Okręgowego, nie wie Pani kiedy to nastąpi. Z mężem nie mieszka Pani od 18 sierpnia 2022 r. Od tego też dnia samotnie wychowuje Pani obie córki, tj. AB i AC. Pozew rozwodowy złożyła Pani 17 listopada 2022 r. Sprawa została zarejestrowana w xx wydziale cywilnym. Od 17 listopada 2022 r. do dnia dzisiejszego, tj. 30 stycznia 2024 r. nie został jeszcze wyznaczony termin pierwszej rozprawy rozwodowej. Pozew złożyła Pani z orzekaniem o winie małżonka ze względu na (...).

9.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, była/jest/będzie Pani osobą pozostającą w związku małżeńskim? Jeżeli tak, to:

Odpowiedź: Formalnie pozostaje Pani w związku małżeńskim. Faktycznie żyje Pani w separacji od 18 sierpnia 2022 r.

a)czy Pani małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich? Jeżeli tak, to należy wskazać datę od kiedy?

Odpowiedź: Małżonek nie został pozbawiony praw rodzicielskich.

b)czy Pani małżonek odbywa karę pozbawienia wolności? Jeżeli tak, to należy wskazać datę od kiedy?

Odpowiedź: Małżonek nie odbywa kary pozbawienia wolności. Małżonek ma postawione zarzuty (…).

Sprawa został skierowana do Sądu Rejonowego natomiast do dnia dzisiejszego nie został wyznaczony termin pierwszej rozprawy: (…).

10.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, została orzeczona przez sąd opieka naprzemienna nad Pani dziećmi, w związku z którą Pani i ojcu dzieci zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. z 2022 r. poz. 1577 i 2140)?

Odpowiedź: Nie.

11.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, ojciec dzieci wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do dzieci, tj. uczestniczył w wychowaniu dzieci, dbał o prawidłowy rozwój dzieci kształtując ich właściwe zachowania, rozwijał ich zainteresowania, sprawował nad nimi pieczę/opiekę, troszczył się o ich rozwój fizyczny i duchowy, ponosił wydatki związane z wypoczynkiem, ponosił koszty ich utrzymania, zabezpieczał potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne – poza płaconymi alimentami, pomagał w edukacji szkolnej, brał czynny udział w sprawach dotyczących dzieci związanych z ich kształceniem, dodatkowymi zajęciami itp.?

Odpowiedź: Nie, jedyny wydatek jaki poniósł to zabranie młodszej córki (…) na tygodniowe wakacje.

12.Czy w okresie, którego dotyczy wniosek, Pani jako matka dzieci wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do dzieci, tj. uczestniczyła w wychowaniu dzieci, dbała o prawidłowy rozwój dzieci kształtując ich właściwe zachowania, rozwijała ich zainteresowania, sprawowała nad nimi pieczę/opiekę, troszczyła się o ich rozwój fizyczny i duchowy, ponosiła wydatki związane z wypoczynkiem, ponosiła koszty ich utrzymania, zabezpieczała potrzeby bytowe, zdrowotne i edukacyjne, pomagała w edukacji szkolnej, brała czynny udział w sprawach dotyczących dzieci związanych z ich kształceniem, dodatkowymi zajęciami itp.?

Odpowiedź: Tak. Dzieci były pod wyłącznie Pani opieką, ponosiła Pani wszelkie wydatki związane z utrzymaniem oraz prawidłowym rozwojem dzieci. Samodzielnie zajmowała się Pani wychowaniem i rozwojem dzieci, zapewniała Pani im niezbędną opiekę medyczną i psychologiczną związaną z trudną sytuacją rodzinną spowodowaną przez zachowania męża.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy może Pani skorzystać z preferencyjnego rozliczenia osób samotnie wychowujących dzieci – zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za rok 2023 oraz w latach przyszłych, tj. za 2024, 2025 i 2026 r.?

Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Biorąc pod uwagę zarówno stan faktyczny, przedstawiony w złożonym wniosku, jak również stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w sprawie sygn. IPPB4/415-251/12-2/JK3.2012.06.01, że: „samotne wychowywanie dziecka, na które matka dostaje alimenty od ojca, który nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej jest możliwe. Gdy ojciec dziecka łoży na dziecko, zamieszkuje osobno i nie wychowuje go, czyli nie podejmuje czynności faktycznych przy dziecku, mających na celu jego wychowywanie – preferencja w rozliczaniu podatków przysługuje matce”, w Pani ocenie uzasadnione jest wydanie decyzji pozytywnej, umożliwiającej Pani rozliczanie się zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za rok 2023 oraz w latach przyszłych, tj. 2024, 2025 i 2026 r.

Opisany stan faktyczny wskazuje na samotne wychowywanie dzieci przez wnioskującą. Brak spełnienia warunków formalnych wskazanych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest zależne od Pani, nie ma najmniejszego wpływu na działanie policji, prokuratury czy sądów. Nie mieszka Pani z mężem, nie utrzymuje Pani z nim kontaktów oraz Prokurator wydał zabezpieczenie w postaci zakazu zbliżania się do Pani, zakazu kontaktu i dozór policyjny. Aby odciąć się od traumatycznych wspomnień związanych z mężem w lipcu 2023 r. wróciła Pani do nazwiska rodowego. Decyzja w tej sprawie została wydana przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w związku z opisanym powyżej stanem faktycznym. Do dnia dzisiejszego nie pozostaje Pani w żadnym innym związku i nie korzysta Pani przy wychowaniu dzieci z żadnego wsparcia osób trzecich.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na mocy art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.) dalej zwanej ustawą:

Zgodnie z art. 6 ust. 4d ustawy:

Według art. 6 ust. 4e ustawy:

Stosownie do art. 6 ust. 4f ustawy:

Na podstawie art. 6 ust. 8 ustawy:

Przystępując do oceny możliwości skorzystania przez Panią z preferencyjnego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych – za wskazany przez Panią okres, tj. za rok 2023 oraz w latach przyszłych, tj. za 2024, 2025 i 2026 r. – w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci, należy wyjaśnić, że każda preferencja podatkowa stanowi wyjątek od zasady równości i powszechności opodatkowania. Z przywołanych wyżej przepisów art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednoznacznie wynika, że stanowią odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość ich zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej. W konsekwencji, podatnikowi przysługuje prawo do jej zastosowania, jeśli spełni warunki dla niej określone, a w szczególności, jeśli spełnia wymogi definicji osoby samotnie wychowującej dziecko, a także jeśli w trakcie roku podatkowego faktycznie samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, wychowywał dziecko/dzieci.

Ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia „wychowywać”, należy odwołać się zatem do jego definicji słownikowych. „Wychowywać” w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Pojęcie wychowywania dziecka uszczegółowił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 31 maja 2011 r. sygn. akt II FSK 30/10, w uzasadnieniu którego znalazło się następujące stwierdzenie:

Użycie określenia „osoba samotnie wychowująca dzieci” oznacza zatem, że intencją ustawodawcy było przyznanie prawa do rozliczenia dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko jednemu z rodziców lub opiekunów prawnych, który faktycznie wychowuje dziecko. W przypadku, gdy żadne z rodziców nie jest pozbawione władzy rodzicielskiej, rodzic który faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę, ma prawo do przedmiotowej preferencji podatkowej. Nie jest przy tym konieczne, aby drugi z rodziców był całkowicie wyeliminowany z opieki i wychowania dziecka. W sytuacji, gdy dziecko zamieszkując wraz z jednym rodzicem, pozostaje pod jego stałą, codzienną opieką, a drugi rodzic jest zobowiązany do płacenia alimentów oraz zajmowania się dzieckiem doraźnie (w określonych, ustalonych przez sąd przedziałach czasowych, np. niektóre święta, tydzień ferii, miesiąc wakacji, co drugi weekend każdego miesiąca oraz ściśle określone dni powszednie), status samotnego rodzica ma ten, przy którym dziecko zamieszkuje i który wykonuje wszystkie obowiązki, dzięki którym dziecko będzie wychowywane w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój. Rodzic, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który w pojedynkę troszczy się o zaspokojenie bieżących potrzeb dziecka, nie traci statusu osoby samotnie wychowującej dziecko z racji utrzymywania sporadycznych kontaktów z dzieckiem przez drugiego rodzica lub płacenia przez niego alimentów.

Zauważyć również należy, że do skorzystania z tej preferencji, niewystarczające jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka – równie istotne jest legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Przepisy art. 6 ust. 4c ustawy wymieniają enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (np. panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców. Jest to więc taka osoba, która stale troszczy się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka, bez udziału (wsparcia) drugiej osoby. Jednakże nadmienić należy, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają prawa podatnika do preferencyjnego opodatkowania jego dochodów od tego, czy przez cały rok był osobą samotnie wychowującą dziecko. Wystarczające jest zatem, aby taki stan zaistniał w ciągu roku.

Prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie zatem przysługiwało jedynie temu z rodziców, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym. W konsekwencji, aby skorzystać z preferencyjnego opodatkowania swoich dochodów na zasadach przewidzianych w art. 6 ust. 4c, należy mieć ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dziecko (dzieci).

W przedmiotowej sprawie nie można uznać Pani za „osobę samotnie wychowującą dzieci” w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc nie przysługuje Pani prawo do preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci. Preferencja ta uzależniona jest bowiem – jak już wcześniej wyjaśniono – również od stanu cywilnego rodzica, starającego się o status osoby samotnie wychowującej dziecko (dzieci). W tym miejscu należy wskazać, że – jak sama Pani poinformowała we wniosku oraz jego uzupełnieniu – formalnie pozostaje Pani w związku małżeńskim. Podkreślić należy, że samo złożenie pozwu o rozwód nie pozwala na uznanie danej osoby za samotnie wychowującą dziecko, ponieważ status osoby rozwiedzionej nabywa się dopiero poprzez prawomocne orzeczenie o rozwiązaniu małżeństwa.

Biorąc zatem pod uwagę, że – jak wynika z okoliczności sprawy – w 2023 r. nie była Pani panną, wdową, rozwódką, ani osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, ani też osobą pozostającą w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, to nie można Pani przypisać statusu „osoby samotnie wychowującej dzieci”, ponieważ nie należy Pani do jednej z kategorii osób wymienionych w zamkniętym katalogu ustanowionym przez ustawodawcę w przywołanym wyżej przepisie art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nie kwestionując zatem Pani zaangażowania w proces wychowawczy córek – okoliczność, że w 2023 r. formalnie była Pani mężatką wyklucza możliwość uznania, że przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoby samotnie wychowującej dzieci. W konsekwencji, z tego względu nie spełniła Pani warunków określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wobec czego nie przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci za 2023 r.

Odnosząc się do lat przyszłych, tj. 2024, 2025 oraz 2026 r. wskazuję, że jeżeli uzyska Pani prawomocne orzeczenie o rozwodzie i będzie spełniała Pani pozostałe warunki określone w art. 6 ust. 4c – ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wówczas będzie mogła Pani skorzystać z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dzieci w danym roku podatkowym.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

-zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,

-zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanej przez Panią oraz interpretacji indywidualnej wskazuję, że została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).