Skutki podatkowe zapłaty części kary umownej (zakaz konkurencji) za zatrudnionego pracownika oraz zapłaty części kary umownej przed zatrudnieniem pracownika.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych zapłaty części kary umownej za zatrudnionego pracownika oraz jest prawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych zapłaty części kary umownej przed zatrudnieniem pracownika.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 grudnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków płatnika związanych z zapłatą kar umownych za przyszłego pracownika i zatrudnionego pracownika. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – w dniu 9 lutego 2024 r. (data wpływu).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług spedycyjno-transportowych na terenie kraju i poza krajem oraz zatrudnia pracowników. W ostatnim czasie zatrudniła dwie osoby będące pracownikami innej firmy spedycyjnej, w której miały podpisane umowy o zakazie konkurencji.

Pierwszy pracownik rozwiązał umowę o pracę u poprzedniego pracodawcy z dniem 31 sierpnia, a zgodnie z treścią umowy o zakazie konkurencji pracownik przez następny rok był zobowiązany do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej. Pomimo to następnego dnia 1 września został zatrudniony przez spółkę, czym naruszony został zakaz konkurencji. W związku z tym poprzedni pracodawca obciążył pracownika karą umowną. Strony zawarły równocześnie jednak porozumienie w dniu 1 września, w którym spółka wyraziła wolę spłaty części kary umownej w zamian za zwolnienie pracownika z zakazu konkurencji i za zrzeczenie się przez poprzedniego pracodawcę pozostałego roszczenia. Zapłata części kary umownej nastąpiła po zatrudnieniu pracownika.

Drugi pracownik miał podobną sytuację z tym, że porozumienie zostało zawarte jeszcze przed zatrudnieniem pracownika w spółce. Zapłata części kary umownej nastąpiła również przed zatrudnieniem pracownika.

Pytania

Czy są to przychody z innych źródeł, które powinny być wykazane przez pracownika w PIT rocznym, od których powinien odprowadzić sam podatek PIT? Czy też wskazane we wniosku świadczenie należało zaliczyć do przychodów ze stosunku pracy i w konsekwencji Spółka jako płatnik była zobowiązana do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie zarówno dla pierwszego, jak i drugiego pracownika były to przychody z innych źródeł, które powinny być wykazane przez pracownika w PIT rocznym, od których powinien odprowadzić samodzielnie podatek dochodowy od osób fizycznych. W konsekwencji firma jako płatnik nie była zobowiązana do pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Państwo przedstawili wniosku, jest nieprawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych zapłaty kary umownej za zatrudnionego pracownika oraz jest prawidłowe w części dotyczącej skutków podatkowych zapłaty kary umownej przed zatrudnieniem pracownika.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Brzmienie tego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychód należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno w postaci pieniężnej, jak i w postaci niepieniężnej, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

W myśl art. 10 ust. 1 tej ustawy źródłami przychodów są m.in.:

•stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta (pkt 1);

•inne źródła (pkt 9).

Stosownie do art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Tak szerokie zdefiniowanie pojęcia przychodu pracownika wskazuje, że w każdym przypadku, w którym uzyska on od pracodawcy realną korzyść mającą wymiar finansowy, będzie to rodzić obowiązek zwiększenia jego przychodu, z wyjątkiem świadczeń określonych w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 32 ust. 1 ustawy:

Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.

Z kolei w myśl art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Natomiast zgodnie z art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług spedycyjno-transportowych na terenie kraju i poza krajem oraz zatrudnia pracowników. W ostatnim czasie zatrudniła dwie osoby będące pracownikami innej firmy spedycyjnej, w której miały podpisane umowy o zakazie konkurencji.

Pierwszy pracownik rozwiązał umowę o pracę u poprzedniego pracodawcy z dniem 31 sierpnia, a zgodnie z treścią umowy o zakazie konkurencji pracownik przez następny rok był zobowiązany do powstrzymania się od działalności konkurencyjnej. Pomimo to następnego dnia 1 września został zatrudniony przez spółkę, czym naruszony został zakaz konkurencji. W związku z tym poprzedni pracodawca obciążył pracownika karą umowną. Strony zawarły równocześnie jednak porozumienie w dniu 1 września, w którym spółka wyraziła wolę spłaty części kary umownej w zamian za zwolnienie pracownika z zakazu konkurencji i za zrzeczenie się przez poprzedniego pracodawcę pozostałego roszczenia. Zapłata części kary umownej nastąpiła po zatrudnieniu pracownika.

Drugi pracownik miał podobną sytuację z tym, że porozumienie zostało zawarte jeszcze przed zatrudnieniem pracownika w spółce i zapłata części kary umownej nastąpiła również przed zatrudnieniem pracownika.

Skoro zatem do zapłaty kar umownych w związku z naruszeniem zakazu konkurencji były zobowiązane wskazane we wniosku osoby (pracownik i przyszły pracownik), to uznać należy, że w wyniku zapłaty przez Spółkę za te osoby części kar umownych uzyskały one przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku zapłaty części kary umownej za zatrudnionego pracownika, przychód powstał już po zawarciu z tą osobą stosunku pracy, zatem wartość świadczenia poniesionego za pracownika stanowi przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że w związku z zapłatą części kary umownej za zatrudnionego pracownika, jako płatnik byli Państwo zobowiązani do obliczenia i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od tego świadczenia stosownie do art. 32 ust. 1 ustawy.

Natomiast w odniesieniu do przyszłego pracownika, przychód powstał jeszcze przed zawarciem z tą osobą stosunku pracy, zatem uznać należy, że osoba ta uzyskała przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku przychodów z innych źródeł, nie byli Państwo jako płatnik zobowiązani do obliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, natomiast ciążyły na Państwu obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 ustawy, związane ze sporządzeniem informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy PIT-11 i wykazaniem w niej przychodu uzyskanego przez przyszłego pracownika.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.