Możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu kredytu zaciągniętego na refinansowanie poprzedniego kredytu (na dom) i zakup lokalu mieszkalnego.

Interpretacja indywidualna - stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 listopada 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 22 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania z zaniechania poboru podatku z tytułu kredytu zaciągniętego na refinansowanie poprzedniego kredytu i zakup lokalu mieszkalnego w sytuacji ustanowienia rozdzielności majątkowej. Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismami z dnia 12 grudnia 2023 r. (wpływ 12 grudnia 2023 r.), z 13 grudnia 2023 r. (wpływ 18 grudnia 2023 r.) oraz z 13 lutego 2024 r. (wpływ 13 lutego 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Dnia (..) 2002 r. zawarła Pani wraz z mężem - R.K. - umowę Nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych "(…)" waloryzowany kursem CHF.

Umowa zawarta została z (…) Bank S.A. z siedzibą w (…).

Kredyt był kredytem mieszkaniowym hipotecznym udzielonym na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, kwota udzielonego kredytu - (…) PLN.

Kredyt przeznaczony był na budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego położonego we wsi (…) gm. (…), w budynku tym zamieszkała Panie razem z rodziną.

Dnia (…) 2008 r. zawarła Pani wraz z mężem - R.K. - umowę Nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych "(…)" waloryzowany kursem CHF.

Umowa zawarta została z (…) Bank S.A. z siedzibą w (…).

Kredyt ten był kredytem indeksowanym do waluty obcej franka szwajcarskiego.

Na mocy przedmiotowej umowy Bank udzielił kredytu w wysokości (…) zł, która to kwota w dniu uruchomienia kredytu została przeliczona na CHF według kursu kupna dewiz określonego w Tabeli Kursowej Banku. Na dzień uruchomienia kredytu, określono, że zobowiązanie wobec Banku wynosi (…) CHF.

Cel kredytu został określony:

• zakup na rynku wtórnym prawa do lokalu mieszkalnego położonego w (…) przy ul. (…);
• refinansowanie kredytu hipotecznego Nr dla osób fizycznych "(…)" w (…) Bank S.A. (…) (umowa Nr (…) o Kredyt hipoteczny dla osób fizycznych "(…)" waloryzowany kursem CHF umowę zawarta została z (…) Bank S.A. z siedzibą w (…) kredyt był kredytem mieszkaniowym hipotecznym udzielonym na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych);
• sfinansowanie kosztów okołokredytowych oraz części kosztów ubezpieczenia (...).

Kredyt został wypłacony w następujący sposób:

• (…) zł - zakup lokalu mieszkalnego;
• (…) zł - refinansowanie kredytu hipotecznego (kredytu Nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych "(…)" waloryzowany kursem CHF umowę zawarta została z (…) Bank S.A. z siedzibą w (…));
• (…) zł - sfinansowanie części kosztów ubezpieczenia PBS;
• (…) zł - sfinansowanie kosztów okołokredytowych.

Dnia (…) 2020 r. zawarła Pani z małżonkiem R.K. umowę majątkową małżeńską o ustanowieniu rozdzielności majątkowej oraz umowę o częściowy podział majątku wspólnego oraz darowizny.

W umowie zawarto zapis, że Pani będzie odpowiedzialna wobec (…) bank S.A. za spłatę kredytu hipotecznego.

Dnia (…) 2022 r. Sąd rozwiązał przez rozwód małżeństwo zawarte pomiędzy Panią a Pani mężem R.K.

W oparciu o harmonogram dokonywano spłaty rat kredytu. Spłata kredytu następowała w złotówkach. W 2023 r. (…) Bank (dawniej (…) Bank S.A.) przedstawił propozycję umowy do umowy nr (…).

W ugodzie zawarto zapis, że na dzień zawarcia ugody zadłużenie kredytobiorców z tytułu niespłaconego kapitału kredytu w kwocie (…) CHF po przeliczeniu na PLN wynosi (…) PLN i razem z odsetkami na dzień zawarcia umowy wynosi łącznie (…) PLN; zapis, że Strony zmieniają walutę zadłużenia z CHF na PLN oraz że bank zwalnia kredytobiorców z długu (umarza zadłużenie kredytobiorców z tytułu kredytu w kwocie (…) PLN).

Nie korzystała Pani i nie korzystał Pani były mąż dotychczas z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, a w szczególności o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Kredyt został zaciągnięty na zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym oraz na refinansowanie kredytu mieszkaniowego hipotecznego udzielonego na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych (budowa domu jednorodzinnego).

Kredyt został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości położonej we wsi (…) gm. (…).

Budowa domu na obciążonej hipoteką nieruchomości została sfinansowana z kredytu udzielonego w 2002 roku (umowa Nr (…)), kredyt ten został zrefinansowany kredytem nr (…), hipoteka została powiększona do łącznej sumy kaucyjnej (…) zł na zabezpieczenie wierzytelności wynikających z kredytu nr (…).

Kredyt został udzielony przed 15 stycznia 2015 r. przez bank, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady jego funkcjonowania.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Chce Pani skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym w zakresie kredytu Umowa nr (…) zaciągniętego dnia (…) 2008 r. na zakup lokalu mieszkalnego i refinansowanie kredytu z 2002 r.

Zarówno w stosunku do kredytu z 2002 r. jak i kredytu z 2008 r. odpowiada Pani wraz z byłym mężem za spłatę tych kredytów solidarnie, a więc do pełnej wysokości.

W odpowiedzi na pytanie, czy po ustanowieniu rozdzielności majątkowej został sporządzony aneks do umów kredytowych, na mocy którego Bank zwolnił Pani męża z solidarnego obowiązku spłaty kredytów i wyłącznie Pani od tego momentu odpowiadała za spłatę zaciągniętych kredytów wskazała Pani, że po ustanowieniu rozdzielności majątkowej nie został sporządzony aneks do umów kredytowych.

Stroną ugody zaproponowanej przez bank jest Pani i mój były mąż, ugoda zostanie podpisana przez Panią i Pani byłego męża.

Propozycja ugody z bankiem zawiera postanowienia:

a)Bank i Kredytobiorców łączy Umowa nr (…) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (…) waloryzowany kursem CHF;

b)Bank udzielił Kredytobiorcom kredytu przeznaczonego na realizację celu określonego w Umowie. Kwota w PLN w dniu wypłaty kredytu była przeliczona na CHF według kursu kupna z tabeli Banku. Bank wypłacił (…) PLN, co stanowiło równowartość (…) CHF;

c)na dzień zawarcia tej Ugody zadłużenie Kredytobiorców z tytułu niespłaconego kapitału Kredytu w kwocie (…) CHF po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia (…) 2023 r. publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl wynosi (…) PLN. Odsetki naliczone za okres od ostatniej spłaty rat do daty podpisania Ugody wynoszą (…) CHF, po przeliczeniu na PLN po kursie średnim Narodowego Banku Polskiego według Tabeli kursów średnich walut obcych z dnia (…) 2023 r. publikowanej przez Narodowy Bank Polski na stronie www.nbp.pl wynoszą (…) PLN;

d)strony zmieniają walutę zadłużenia na PLN i uzgadniają, że zadłużenie z tytułu salda kredytu oraz odsetek na dzień zawarcia Ugody wynosi łącznie (…) PLN;

e)Bank zwalnia Kredytobiorców z długu (umarza zadłużenie Kredytobiorców z tytułu kredytu w kwocie (…) PLN.

Zaciągnięcie w 2008 r. kredytu w części przeznaczonego na refinansowanie kredytu z 2002 r. było równoznaczne ze spłatą kredytu z 2002 r., tj. środkami pochodzącymi z kredytu z 2008 r. został spłacony kredyt z 2002 r. i umowa kredytowa z 2002 r. została uznana za zamkniętą.

Kredyt z 2002 r. również został zabezpieczony hipoteką na nieruchomości położonej w (…) przy ul. (…), tj. tej samej nieruchomości, na której powiększono kwotę zabezpieczenia hipoteką na kredyt z 2008 roku.

Ugodę z bankiem planuje Pani podpisać w pierwszej połowie 2024 roku.

Zadając pytanie miała Pani na myśli, że jeżeli dojdzie do zawarcia potencjalnej ugody z Bankiem, w ramach której bank umorzy m.in. pozostałą na dzień zawarcia ugody do spłaty kwotę wynikającą z kredytu, umorzona kwota (przychód) będzie objęta zaniechaniem poboru podatku, o którym mowa w § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym na cele mieszkaniowe w całości czy tylko w części, to chodziło Pani o to, czy może Pani skorzystać z zaniechania w odniesieniu do wszystkich celów, które obejmował kredyt z 2008 roku, tj. zarówno zakup lokalu mieszkalnego oraz refinansowanie kredytu hipotecznego z 2002 r. i sfinansowanie kosztów okołokredytowych, czy tylko do tej części, która dotyczyła zakupu lokalu mieszkalnego.

Pytania

1.Czy jeżeli dojdzie do zawarcia potencjalnej ugody z Bankiem, w ramach której Bank m.in. umorzy pozostałą na dzień zawarcia ugody do spłaty kwotę wynikającą z kredytu, umorzona kwota (przychód) będzie objęta zaniechaniem poboru podatku, o którym mowa w § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym na cele mieszkaniowe w całości?

2.Czy jeżeli dojdzie do zawarcia potencjalnej ugody z Bankiem, w ramach której Bank m.in. umorzy pozostałą na dzień zawarcia ugody do spłaty kwotę wynikającą z kredytu, umorzona kwota (przychód) będzie objęta zaniechaniem poboru podatku, o którym mowa w § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym na cele mieszkaniowe w części?

Pani stanowisko w sprawie

Uważa Pani, że kredyt Nr (…) jest kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe i w Pani przypadku znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku od umorzonej przez bank pozostałej do spłaty części kredytu.

Podstawą do zaniechania poboru podatku może być rozporządzenia Ministra Finansów dotyczące zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym z 11 marca 2022 r.

Uważa Pani, że spełnia Pani warunki przewidziane w rozporządzeniu Ministra Finansów dotyczące zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów związanych z kredytem hipotecznym z 11 marca 2022 r.

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że: Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

§ 4 ww. rozporządzenia stanowi, że: Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b )nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.

Zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. rozporządzenia). Istotne jest, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Reguły dotyczące opodatkowania

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Źródła przychodów

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Wskazała Pani, że na podstawie proponowanej ugody sądowej bank umorzy Pani i Pani byłemu mężowi pozostałe do spłaty zobowiązanie.

Umorzenie wierzytelności

Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.

Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):

Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.

Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaniechanie poboru podatku

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592) zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2022 r. (Dz. U. 2022 poz. 2743):

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.

Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenianiemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.

Przedstawiła Pani informacje, z których wynika, że:

1.w dniu (…) 2008 r. zaciągnęła Pani wraz z byłym mężem kredyt hipoteczny w walucie CHF z przeznaczeniem na refinansowanie kredytu zaciągniętego w 2002 r. na budowę domu, na zakup lokalu mieszkalnego oraz sfinansowanie kosztów okołokredytowych i części kosztów ubezpieczenia;

2.zaciągnięcie powyższego kredytu w części przeznaczonego na refinansowanie poprzedniego kredytu było równoznaczne ze spłatą kredytu z 2002 r., tj. środkami pochodzącymi z kredytu z 2008 r. został spłacony kredyt z 2002 r. i tym samym umowa kredytowa z 2002 r. została zamknięta;

3.w dniu (…) 2020 r. ustanowiła Pani z mężem umowę majątkową małżeńską o ustanowieniu rozdzielności majątkowej oraz zapis, że będzie Pani odpowiedzialna wobec banku za spłatę rat kredytu;

4.po ustanowieniu rozdzielności majątkowej nie został sporządzony aneks do umowy kredytowej;

5.w dniu (…) 2022 r. Sąd orzekł rozwód;

6.w 2023 r. bank zaproponował Pani i Pani byłemu mężowi zawarcie ugody, na mocy której umorzy pozostałe do spłaty zadłużenie, wynikające z kredytu zaciągniętego w 2008 r. na zakup lokalu mieszkalnego i refinansowanie kredytu z 2002 r. na budowę domu.

Powzięła Pani wątpliwość, czy będzie Pani mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do całej umorzonej kwoty, czy tylko do części.

Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności

Główną przesłaną do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie tego kredytu na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Katalog wydatków stanowiących „własne cele mieszkaniowe” podatnika wymieniony w art. 21 ust. 25 ustawy ma charakter zamknięty - jest to wyliczenie enumeratywne.

Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.

Z opisu sprawy wynika, że kredyt z 2008 r. będący przedmiotem zapytania został przeznaczony na refinansowanie kredytu zaciągniętego w 2002 r. na budowę domu, na zakup lokalu mieszkalnego oraz sfinansowanie kosztów okołokredytowych i części kosztów ubezpieczenia.

Tymczasem z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe jasno wynika, że kredyt mieszkaniowy powinien zostać zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego kredyty mieszkaniowe powinny zostać zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, np. na zakup i remont tej samej nieruchomości.

Przy czym przez jedną inwestycję mieszkaniową, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych: jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Natomiast przez jedno gospodarstwo domowe, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

Z przedstawionego przez Panią opisu wynika, że kredyt z 2008 r. nie został zaciągnięty na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, tj. związanej z jednym lokalem mieszkalnym, lecz związany był z dwiema odrębnymi inwestycjami mieszkaniowymi - tj. z domem - refinansowaniem kredytu zaciągniętego na jego budowę i z zakupem lokalu mieszkalnego.

Zatem umorzona przez bank kwota wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2008 r. stanowi dla Pani przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Skoro kredyt zaciągnięty w 2008 r. dotyczy dwóch różnych inwestycji mieszkaniowych (domu i lokalu mieszkalnego), zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe nie znajdzie zastosowania do przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu tego kredytu.

Będzie Pani zatem zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od całości umorzonej kwoty.

Pani stanowisko należało więc uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pani, to ta interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pani byłego męża.

Wyjaśnić również należy, że wydając interpretację indywidualną tutejszy Organ nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym. Dlatego też, tutejszy Organ nie odniósł się do kwot wskazanych we wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).