Interpretacja indywidualna z dnia 7 grudnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.774.2023.1.KF
Temat interpretacji
Sprzedaż nieruchomości – możliwość skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego (darowizna na rzecz córki).
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
6 października 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 27 września 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
12 marca 2021 r. sprzedała Pani nieruchomość (mieszkanie) w (…). W skutek sprzedaży powstała należność podatkowa na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Mieszkanie nabyła Pani wraz z mężem w udziałach po połowie 25 sierpnia 2011 r. Mąż przekazał Pani swoją połowę mieszkania aktem darowizny 9 lutego 2017 r.
W listopadzie 2021 r. Pani córka wraz z mężem nabyli nieruchomość (dom) w (…). Dla sfinansowania wkładu własnego do kredytu hipotecznego oraz remontu domu niezbędna była sprzedaż mieszkania córki w (…).
Mieszkanie córki posiadało taki sam metraż, ale wyższy standard niż Pani. Posiadało również prawo do korzystania z dobrze zagospodarowanego ogródka przydomowego. Dlatego umówiła się Pani z córką na zamianę mieszkań, podczas której Pani zostanie właścicielem jej mieszkania, podczas gdy Pani zostanie sprzedane, a uzyskana ze sprzedaży kwota zostanie przeznaczona na wkład własny do wspomnianego wyżej kredytu hipotecznego.
Pieniądze ze sprzedaży Pani poprzedniego mieszkania w kwocie (…) zł, zgodnie ze zobowiązaniem, które podjęła Pani wobec córki przekazała jej Pani w całości w formie darowizny. W zamian otrzymała Pani od córki lepsze mieszkanie, również w formie darowizny.
Sprzedaż Pani poprzedniego mieszkania miała miejsce przed upływem okresu 5 lat od daty, w której została Pani właścicielem mieszkania w całości, który uprawniałby Panią do zwolnienia z podatku dochodowego.
W powyższej sytuacji powstaje jednak pytanie o możliwość zaliczenia kosztów ze sprzedaży Pani poprzedniego mieszkania jako wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe.
Powołując się na pismo – interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji skarbowej z 10 września 2019 r. o nr S-ILPB2/4511-1-1212/15/19-S/MKA:
„określone w umowie zamiany, świadczenie ze strony nabywającego rzecz lub prawo stanowi zatem niewątpliwie koszt przez niego poniesiony w celu tego nabycia. Uwzględniając powyższe, kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości, która została nabyta w drodze zamiany, będzie wartość nieruchomości, przekazanej w zamian za przedmiotowy lokal mieszkalny, ustalona na dzień zamiany. Bowiem wartość zbywanej w drodze zamiany nieruchomości stanowi specyficznego rodzaju „cenę”, jaką podatnik musiał zapłacić za nabywaną nieruchomość”.
W Pani przypadku tą „ceną” była darowizna środków uzyskanych ze sprzedaży mieszkania, które przekazała Pani córce zgodnie z podjętym wobec niej zobowiązaniem.
W związku z powyższym, uprzejmie prosi Pani o ocenę możliwości zaliczenia tych środków do wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe.
Pytanie
Czy i w jakiej wysokości kwotę darowizny pieniężnej przekazanej córce w zamian za darowiznę mieszkania można uznać za środki przeznaczone na nabycie mieszkania i zaliczyć do wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w świetle art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie
W Pani ocenie, kwotę darowizny pieniężnej wykonanej w zamian za darowanie mieszkania należy uznać za koszt konieczny do poniesienia celem nabycia tego mieszkania i jako taki powinien zostać uznany za koszt poniesiony na własne cele mieszkaniowe.
Umowa, którą zawarła Pani z córką zobowiązała ją do przeniesienia własności jej mieszkania w zamian za darowiznę środków pieniężnych pozyskanych ze sprzedaży Pani mieszkania, w myśl art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, jest niewątpliwie umową zamiany.
Ponieważ umowa zamiany, zgodnie z art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, należałoby uznać Pani darowiznę środków pieniężnych jako świadczenie konieczne do poniesienia przez Panią w celu nabycia tej własności.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:
a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c)prawa wieczystego użytkowania gruntów
– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.
Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.
Jak wskazała Pani we wniosku, w 2021 r. sprzedała Pani nieruchomość (mieszkanie) położone w (…). Mieszkanie to nabyła Pani w raz z mężem w udziałach po połowie w 2011 r., następnie w 2017 r. mąż przekazał Pani swoją połowę mieszkania aktem darowizny.
Zatem sprzedaż nieruchomości (mieszkania) w 2021 r., w odniesieniu do części nabytej w drodze darowizny od męża w 2017 r., nastąpiła przed upływem okresu, o którym mowa w tym przepisie i w konsekwencji stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Dochód uzyskany ze zbycia nieruchomości, co do zasady, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, na zasadach określonych w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.
Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy:
Podstawą obliczenia podatku, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw, określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.
Dochód ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 tej ustawy – może jednak zostać objęty zwolnieniem z opodatkowania przy spełnieniu warunków określonych w tym przepisie.
Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.
Powyższe zwolnienie obejmuje taką część dochodu uzyskanego z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa, jaka proporcjonalnie odpowiada udziałowi poniesionych wydatków na własne cele mieszkaniowe w osiągniętych przychodach z odpłatnego zbycia.
Cytowany powyżej przepis art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym wiąże skutki prawne w postaci zwolnienia od opodatkowania z faktem przeznaczenia – w warunkach określonych w ustawie – uzyskanego z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych dochodu wyłącznie na własne cele mieszkaniowe wymienione w przepisie art. 21 ust. 25 ww. ustawy.
Stosownie do art. 21 ust. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się:
1)wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
– położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej;
2)wydatki poniesione na:
a)spłatę kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, na cele określone w pkt 1,
b)spłatę kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, na spłatę kredytu (pożyczki), o którym mowa w lit. a,
c)spłatę każdego kolejnego kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, na spłatę kredytu (pożyczki), o których mowa w lit. a lub b
– w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, mających siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej, z zastrzeżeniem ust. 29 i 30;
3)wartość otrzymanego w ramach odpłatnego zbycia w drodze zamiany znajdującego się w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej:
a)budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, lub
b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, lub udziału w tych prawach, lub
c)gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie przeznaczonych pod budowę budynku mieszkalnego, w tym również gruntu lub udziału w gruncie albo prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, lub
d)gruntu, udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z budynkiem lub lokalem wymienionym w lit. a.
Podkreślenia wymaga, że zwolnienia podatkowe oraz ulgi są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających zwolnienia podatkowe, jak również ulgi, należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów. Stąd też, prawo do korzystania z przedmiotowego zwolnienia przysługuje podatnikowi tylko i wyłącznie w sytuacji spełnienia wszystkich przesłanek wskazanych w przepisie prawa. Należy również zastrzec, że w przypadku korzystania z ulg i zwolnień podatkowych, wynikających z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązek udowodnienia, że określony wydatek został poniesiony przy spełnieniu wszystkich warunków wynikających z przepisów podatkowych spoczywa na podatniku, który wywodzi z tego określone skutki prawne.
Odnosząc się do Pani wątpliwości, dotyczących możliwości uznania darowizny środków uzyskanych z odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego za wydatek na własne cele mieszkaniowe wyjaśniam, że z istoty rozwiązania zawartego w zacytowanym art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że podstawową okolicznością decydującą o możliwości skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest przeznaczenie środków uzyskanych ze sprzedaży nieruchomości nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym została ona dokonana, na wskazane w art. 21 ust. 25 ww. ustawy własne cele mieszkaniowe. Katalog wydatków stanowiących „własne cele mieszkaniowe” podatnika wymieniony w art. 21 ust. 25 ww. ustawy ma charakter zamknięty – jest to wyliczenie enumeratywne. Ustawodawca formułując przedmiotowe zwolnienie, w sposób jednoznaczny wskazał więc cele mieszkaniowe, których realizacja pozwala na zwolnienie z opodatkowania dochodu ze sprzedaży.
W przedstawionej sytuacji środków uzyskanych ze sprzedaży mieszkania nie wydatkowała Pani na nabycie nieruchomości, lecz podarowała je Pani córce. Z wniosku jednoznacznie wynika, że środki te przekazała Pani córce w formie darowizny. Ponadto Pani córka przekazała Pani mieszkanie również w drodze darowizny, a więc nieodpłatnie.
Pojęcie darowizny zostało zdefiniowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.). Zgodnie z art. 888 § 1 tej ustawy:
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Jak wynika z powyższego darowizna jest umową cywilnoprawną, cechującą się nieodpłatnością oraz przysporzeniem majątkowym tylko jednej ze stron umowy. Darowizna należy zatem do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu (bez żadnego świadczenia wzajemnego) i polega na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego.
Darowizna środków uzyskanych ze sprzedaży mieszkania na rzecz córki nie może zatem zostać uznana za „cenę” jaką musiała Pani ponieść, żeby otrzymać mieszkanie od córki.
Dokonanie wzajemnych darowizn pomiędzy Panią a córką nie może również zostać uznane za umowę zamiany, która uregulowana została w art. 603 Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z tym przepisem:
Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.
Umowa zamiany stanowi formę bezpośredniej wymiany towarów, w wyniku której każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Ekwiwalentem w tym wypadku jest inna rzecz, a nie wartości pieniężne.
Umowa zamiany jest więc umową konsensualną, odpłatną i wzajemną, w której świadczenia obu stron mają charakter niepieniężny.
O zawarciu umowy zamiany można by mówić w sytuacji, gdyby córka przekazała Pani swoje mieszkanie w zamian otrzymując mieszkanie, które należało do Pani. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca, bowiem jak wynika z wniosku córka przekazała Pani swoje mieszkanie w drodze darowizny, a więc nieodpłatnie (nie otrzymując nic w zamian). Natomiast Pani mieszkanie zostało sprzedane, a następnie środki uzyskane z tej sprzedaży podarowała Pani córce.
W związku z powyższym, opisanej sytuacji, w której przekazuje Pani córce w formie darowizny środki pieniężne, nie można uznać za umowę zamiany.
Biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że wydatki poniesione tytułem darowizny na rzecz córki nie uprawniają do zastosowania zwolnienia przedmiotowego, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wymienione w przepisie cele nie uwzględniają wydatków związanych z jakąkolwiek darowizną. Oznacza to, że kwota uzyskana z odpłatnego zbycia lokalu mieszkalnego i przekazana córce tytułem darowizny nie może zostać uznana za wydatek na cele mieszkaniowe, o których mowa w art. 21 ust. 25 ww. ustawy.
Odnosząc się do powołanej we wniosku interpretacji indywidualnej, stwierdzić należy, że została ona wydana w indywidualnej sprawie innego podmiotu i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).