Interpretacja indywidualna z dnia 5 grudnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL2-1.4011.733.2023.3.DJ
Temat interpretacji
Skutki podatkowe umorzenia wierzytelności w ramach ugody bankowej.
Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej
11 października 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 11 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnili go Państwo pismami, które wpłynęły 11 października 2023 r. oraz 18 października 2023 r. oraz pismami, które wpłynęły – w odpowiedzi na wezwania – 14 listopada 2023 r., 15 listopada 2023 r. i 17 listopada 2023 r.
Treść wniosku wspólnego jest następująca:
Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem
1)Zainteresowana będąca stroną postępowania:
2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:
Opis zdarzenia przyszłego
1. Stan faktyczny:
W dniu (…) 2007 r. zawarli Państwo (Pani wraz z mężem A) oraz Pani siostrą C umowę kredytu bankowego nr (...)/2007. Umowa została zawarta z bankiem w celu zakupu mieszkania przez Pani siostrę C, która w taki sposób zrealizowała swoje potrzeby mieszkaniowe.
Zakup mieszkania aktem notarialnym dokonany został tylko przez Pani siostrę C, która następnie jako właściciel lokalu ustanowiła hipotekę zabezpieczającą spłatę kredytu zaciągniętego w walucie obcej, tj. franku szwajcarskim.
Przed zaciągnięciem zobowiązania kredytowego zawarto wewnętrzne porozumienie osób, które solidarnie miały zaciągnąć zobowiązanie kredytowe. Według tego porozumienia spłata kredytu miała być zrealizowana przez C, tj. z wyłączeniem Pani osoby i Pani męża A. Prawo własności mieszkania nabytego w wyniku kredytu miało w całości przypaść C. Zgodnie z tym porozumieniem kredyt spłacany dotychczas wyłącznie był przez C, która zamieszkiwała w tym lokalu. W dniu (…) 2009 r. do długu dołączył także mąż siostry D. Został on też współwłaścicielem lokalu. Od tego momentu spłata kredytu odbywała się z ich wspólnego konta.
W dniu (…) 2023 r. kredytobiorcy otrzymali ze strony banku propozycję zawarcia ugody. Według tej propozycji stan aktualny zadłużenia przeliczony przez bank z CHF na PLN to (…) zł. Kredyt pierwotny zaciągnięty na inwestycję to (…) zł. Bank proponuje umorzenie kwoty (…) zł i pozostawienie kwoty do spłaty (…) zł w oprocentowaniu stałym (…) % lub zmiennym (…) % na okres pozostały do spłaty czyli (…) miesięcy.
Jednocześnie z banku otrzymała Pani zaświadczenie wydane na Pani prośbę, gdzie zostały podsumowane wszystkie wpłaty C i D. Suma tych wpłat to (…) zł. Zgodnie z Państwa wewnętrznym porozumieniem rozliczenie kredytu przejmie na siebie C i D. Właścicielami lokalu są także tylko C i D.
2. Stan prawny.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. -Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2324).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo.
Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną kredytobiorcy kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 548 z późn. zm.): zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od:
1)umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania, w przypadku gdy:
a)zabezpieczenie w postaci hipoteki ustanowiono na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, w związku z zaciągnięciem przez osoby fizyczne kredytu na własne cele mieszkaniowe,
b)osoby fizyczne, których wierzytelność z tytułu kredytu uległa umorzeniu, nie skorzystały z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe;
2)świadczenia otrzymanego przez osoby fizyczne z tytułu umowy kredytu zaciągniętego przed dniem 15 stycznia 2015 r. na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie, od podmiotów, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionych do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania, w walucie obcej lub w polskich złotych, lecz nominowanych lub indeksowanych do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
W myśl § 3 ww. rozporządzenia kwoty wierzytelności, o których mowa w § 1, obejmują:
1)kwoty kredytu (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
Z kolei § 7 cytowanego rozporządzenia stanowi, że § 4 komentowanego rozporządzenia reguluje, że przez własne cele mieszkaniowe, o których mowa w § 1, rozumie się wydatki na cele, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 z późn. zm.).
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131 ppkt a), uważa się m.in. wydatki poniesione na nabycie lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem.
Stosownie zaś do art. 21 ust. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: przez własny budynek, lokal lub pomieszczenie, o których mowa w ust. 25 pkt 1 lit. d i e, rozumie się budynek, lokal lub pomieszczenie stanowiące własność lub współwłasność podatnika lub do którego podatnikowi przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udział w takich prawach.
Przez własne budynek, lokal lub pomieszczenie, o których mowa w ust. 25 pkt 1 lit. d i e, rozumie się również niestanowiące własności lub współwłasności podatnika budynek, lokal lub pomieszczenie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, podatnik nabędzie ich własność lub współwłasność albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udział w takich prawach, jeżeli uprzednio prawo takie mu nie przysługiwało.
Katalog wydatków stanowiących "własne cele mieszkaniowe" podatnika wymieniony w art. 21 ust. 25 ustawy ma charakter zamknięty - jest to wyliczenie enumeratywne. Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. "dachu nad głową".
Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1.kredyt był zaciągnięty na własne cele mieszkaniowe;
2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie;
5.nieruchomość, na którą zaciągnięto kredyt stanowi własność lub współwłasność kredytobiorcy.
Zaznaczają Państwo, że siostra C oraz jej mąż D spełniają wszystkie zasady skorzystania z § 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 548 z późn. zm.), tj.:
-kredyt był zaciągnięty na własne cele mieszkaniowe;
-kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
-kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
-kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie;
-nieruchomość, na którą zaciągnięto kredyt stanowi własność lub współwłasność kredytobiorcy.
Jako Wnioskodawcy (B i A) przedstawiają Państwo wniosek, iż nie skorzystali Państwo z kredytu pod względem przysporzenia majątkowego albowiem nie nabyli Państwo mienia zakupionego przy wykorzystaniu środków kredytu. Mieszkanie w 100% należy i należało tylko i wyłącznie do C oraz D. Dotychczasowa obsługa finansowa kredytu oraz jego końcowe rozliczenie będzie czynnością, która na podstawie wewnętrznych ustaleń miała przypaść C i D. Dlatego nie osiągną Państwo przysporzenia majątkowego, które podlegałoby opodatkowaniu. Zaznaczają Państwo jednocześnie, że nigdy żadna rata kredytu nie była opłacona z Pani lub Pani męża (A) konta.
W związku z powyższym wnoszą Państwo o zaniechanie poboru podatku dochodowego od ugody, którą jako współkredytobiorcy Pani i Pani mąż A muszą podpisać razem z siostrą C i jej mężem D.
W kredycie pierwotnie występowali Państwo tylko i wyłącznie dlatego, aby kredyt mógł zostać w ogóle udzielony.
W uzupełnieniu powyższego oświadczają Państwo, że:
a)zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają solidarnie, a więc do pełnej wysokości;
b)zgodnie z zawartym wewnętrznym porozumieniem osób, które solidarnie miały zaciągnąć zobowiązanie kredytowe (pomiędzy Panią, Pani mężem A, Pani siostrą C i jej mężem D) spłata kredytu miała być zrealizowana przez C i D, tj. z wyłączeniem Pani osoby i Pani męża A. Prawo własności mieszkania nabytego w wyniku kredytu miało w całości przypaść C. Zgodnie z tym porozumieniem kredyt spłacany dotychczas wyłącznie był przez C, która zamieszkiwała w tym lokalu. W dniu (…) 2009 r. do długu dołączył także mąż Pani siostry D. Został on też współwłaścicielem lokalu. Od tego momentu spłata kredytu odbywała się z ich wspólnego konta;
c)kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na zakupionej na kredyt nieruchomości (…);
d)w związku z przyszłym zawarciem ugody z bankiem wszyscy kredytobiorcy, tj. B i A oraz C i D będą zobowiązani przez bank do spłaty pozostałej części zadłużenia wynikającego z umowy o kredyt. Jednak zgodnie z zawartym wewnętrznym porozumieniem osób, które solidarnie miały zaciągnąć zobowiązanie kredytowe de facto dotychczas spłacają i będą spłacać ze swojego konta tylko i wyłącznie C i D;
e)w skład umorzonej kwoty wchodzą tylko i wyłącznie kapitał i odsetki skapitalizowane oraz w kwocie (…) zł ubezpieczenie niskiego wkładu. Nie wchodzą w skład tej kwoty żadne odsetki karne, koszty usług dodatkowych;
f)zamierzają Państwo skorzystać (B i A) z zaniechania poboru podatku związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu na Państwa dom (…). Bank zaproponował Państwu umorzenie części kwoty i pozostawienie salda do spłaty (…) zł. Nr umowy (...)/2006.
Jednocześnie oświadczyli Państwo, że bank zaproponował nową ofertę. Obecnie bank zaproponował Państwu (tj. A i B) do umowy (...)/2006 umorzenie części kwoty i pozostawienie salda do spłaty (…) zł oraz w kredycie C i D i B oraz A do umowy (...) umorzenie części kwoty i pozostawienie salda do spłaty (…).
Przedmiotem Państwa zapytania jest możliwość skorzystania przez B i A z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w związku z planowanym zawarciem ugody z bankiem w odniesieniu do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego (…) 2007 roku przez B i A i C (umowa kredytu bankowego nr (...)/2007) przy założeniu, że zamierzają Państwo (tj. A i B) skorzystać z zaniechania poboru podatku związanego w umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu na Państwa dom (…) (nr umowy (...)/2006).
Przedmiotem Państwa zapytania jest rozstrzygnięcie tylko i wyłącznie kwestii możliwości skorzystania przez Państwa (B i A) z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w związku z planowanym zawarciem ugody z bankiem w odniesieniu do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego (…) 2007 roku przez B i A i C. Zaznaczyli Państwo, że dla Państwa (tj. B i A) priorytetem jest Państwa umowa (i zostanie podpisana w pierwszej kolejności) na dom (…) (nr umowy (...)/2006), gdzie zgodnie ze wszystkimi wytycznymi zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w związku z planowanym zawarciem ugody będą Państwo zwolnieni z podatku. Następnie chcą Państwo podpisać ugodę kredytu siostry (...)/2007 i tu wnioskują Państwo o zaniechanie poboru podatku dochodowego ze względu na całkowity brak powstania jakiegokolwiek przychodu po stronie Państwa B i A.
B i A pozostają we wspólności ustawowej małżeńskiej od dnia ślubu czyli od dnia (…) 2005 r.
Kredyt (...)/2007 jest kredytem mieszkaniowym, który został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.
Podpisana ugoda z bankiem, dotycząca umorzenia kwoty będzie zawarta zgodnie z przepisem art. 917 k.c., przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Stroną zawartego porozumienia będzie C i D oraz B i A. Planują Państwo podpisać ugodę do (…) 2023 r., ponieważ wtedy kończy się jej ważność. Ustalenia w sprawie zobowiązań kredytowych będzie zawierała wskazana we wniosku ugoda z bankiem dla każdego ze współkredytobiorców.
Kwoty umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego będą dotyczyły kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej w przypadku siostry C i jej męża D. Dla Państwa będzie to druga inwestycja mieszkaniowa, jednakże zaznaczają Państwo, że nie są Państwo właścicielami nieruchomości zakupionej umową kredytu (...)/2007 przy (…). Nie zapłacili Państwo nigdy żadnej raty i zgodnie z wewnętrznym porozumieniem nie skorzystali Państwo z kredytu (...)/2007 pod względem przysporzenia majątkowego.
Zamierzają Państwo (A i B) skorzystać z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego. Kredyt ten nie dotyczył inwestycji mieszkaniowej, o której mowa we wniosku, a której dotyczy kredyt (...) z roku 2007. Jednocześnie wskazują Państwo, że zamierzają Państwo skorzystać z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego mieszkaniowego czyli kredytu należącego wyłącznie do A i B na dom (…) (nr umowy (...)/2006).
Pytania
Czy w związku z opisanym zdarzeniem przyszłym zawarcia ugody:
1.będą Państwo (tj. Pani z mężem) uprawnieni do skorzystania z § 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 548 z późn. zm.)?
2.czy na skutek zawarcia ugody z bankiem przez wszystkich kredytobiorców (tj. B i A oraz C i D) Państwo (tj. Pani z mężem A) osiągną przychód podlegający opodatkowaniu od umorzonej kwoty w kredycie siostry?
Państwa stanowisko w sprawie (wynikające z wniosku, jak i jego uzupełnień)
W Państwa ocenie, Państwo jako Wnioskodawcy (B i A) przedstawiają wniosek, iż nie skorzystali Państwo z kredytu pod względem przysporzenia majątkowego albowiem nie nabyli Państwo mienia zakupionego przy wykorzystaniu środków kredytu. Mieszkanie w 100% należy i należało tylko i wyłącznie do C oraz D. Dotychczasowa obsługa finansowa kredytu oraz jego końcowe rozliczenie będzie czynnością, która na podstawie wewnętrznych ustaleń miała przypaść C i D. Dlatego nie osiągną Państwo przysporzenia majątkowego, które podlegałoby opodatkowaniu.
Zaznaczają Państwo jednocześnie, że nigdy żadna rata kredytu nie była opłacona z Pani lub Pani męża (A) konta.
W związku z powyższym wnoszą Państwo o zaniechanie poboru podatku dochodowego od ugody, którą jako współkredytobiorcy Pani i Pani mąż A muszą podpisać razem z Pani siostrą C i jej mężem D.
W kredycie pierwotnie występowali Państwo tylko i wyłącznie dlatego, aby kredyt mógł zostać w ogóle udzielony. W uzupełnieniu powyższego oświadczają Państwo, że:
a)zgodnie z zawartą umową kredytową wszyscy kredytobiorcy odpowiadają solidarnie, a więc do pełnej wysokości;
b)zgodnie z zawartym wewnętrznym porozumieniem osób, które solidarnie miały zaciągnąć zobowiązanie kredytowe (pomiędzy Panią, Pani mężem A, Pani siostrą C i jej mężem D) spłata kredytu miała być zrealizowana przez C i D, tj. z wyłączeniem Pani osoby i Pani męża (A). Prawo własności mieszkania nabytego w wyniku kredytu miało w całości przypaść C. Zgodnie z tym porozumieniem kredyt spłacany dotychczas wyłącznie był przez C, która zamieszkiwała w tym lokalu. W dniu (…) 2009 r. do długu dołączył także mąż Pani siostry D. Został on też współwłaścicielem lokalu. Od tego momentu spłata kredytu odbywała się z ich wspólnego konta;
c)kredyt został zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na zakupionej na kredyt nieruchomości (…);
d)w związku z przyszłym zawarciem ugody z bankiem wszyscy kredytobiorcy, tj. B i A oraz C i D będą zobowiązani przez bank do spłaty pozostałej części zadłużenia wynikającego z umowy o kredyt. Jednak zgodnie z zawartym wewnętrznym porozumieniem osób, które solidarnie miały zaciągnąć zobowiązanie kredytowe de facto dotychczas spłacają i będą spłacać ze swojego konta tylko i wyłączenie C i D;
e)w skład umorzonej kwoty wchodzą tylko i wyłącznie kapitał i odsetki skapitalizowane oraz w kwocie (…) zł ubezpieczenie niskiego wkładu. Nie wchodzą w skład tej kwoty żadne odsetki karne, koszty usług dodatkowych;
f)zamierzają Państwo skorzystać (B i A) z zaniechania poboru podatku związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu na Państwa dom (…). Bank zaproponował Państwu umorzenie części kwoty i pozostawienie salda do spłaty (…). Nr umowy (...)/2006.
Umowa (...)/2007 została zawarta z bankiem w celu zakupu mieszkania przez siostrę Pani C, która w taki sposób zrealizowała swoje potrzeby mieszkaniowe. Zakup mieszkania aktem notarialnym dokonany został tylko i wyłącznie przez C, która następnie jako właściciel lokalu ustanowiła hipotekę zabezpieczającą spłatę kredytu zaciągniętego w walucie obcej, tj. franku szwajcarskim. Przed zaciągnięciem zobowiązania kredytowego zawarli Państwo wewnętrzne porozumienie osób, które solidarnie miały zaciągnąć zobowiązanie kredytowe. Według tego porozumienia spłata kredytu miała być zrealizowana przez C, tj. z wyłączeniem Państwa B i A. Prawo własności mieszkania nabytego w wyniku kredytu miało w całości przypaść C.
Zgodnie z tym porozumieniem kredyt spłacany dotychczas wyłącznie był przez C, która zamieszkiwała w tym lokalu. W dniu (…) 2009 r. do długu dołączył także mąż Pani siostry D. Został on też współwłaścicielem lokalu. Od tego momentu spłata kredytu odbywała się z ich wspólnego konta. Zgodnie z Państwa wewnętrznym porozumieniem rozliczenie kredytu przejmie na siebie C i D. Właścicielami lokalu są także tylko C i D.
Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Tym samym, umorzoną kredytobiorcy kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jako wnioskodawcy (B i A) przedstawiają Państwo wniosek, iż nie skorzystali Państwo z kredytu (...)/2007 pod względem przysporzenia majątkowego albowiem nie nabyli Państwo mienia zakupionego przy wykorzystaniu środków z kredytu. Mieszkanie w 100% należy i należało tylko i wyłącznie do C oraz D. Dotychczasowa obsługa finansowa kredytu oraz jego końcowe rozliczenie będzie czynnością, która na podstawie wewnętrznych ustaleń miała przypaść C i D. Dlatego nie osiągną Państwo przysporzenia majątkowego, które podlegałoby opodatkowaniu. Zaznaczają Państwo jednocześnie, że nigdy żadna rata kredytu nie była opłacona z Państwa konta. W związku z powyższym wnoszą Państwo o zaniechanie poboru podatku dochodowego od ugody (...)/2007, którą jako współkredytobiorcy Państwo (tj. B i A) muszą podpisać razem z Pani siostrą C i jej mężem D. W kredycie pierwotnie występowali Państwo tylko i wyłącznie dlatego, aby kredyt mógł zostać w ogóle udzielony.
Zarówno w orzecznictwie, jak i doktrynie wskazuje się, że elementem istotnym dla uznania danego świadczenia za przychód podatkowy jest uzyskanie przez podatnika realnego przysporzenia majątkowego. O uzyskaniu przychodu można mówić zatem jedynie w sytuacji, gdy podatnik uzyskuje rzeczywistą korzyść majątkową - czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych zwiększających jego aktywa (pieniędzy: wartości pieniężnych, świadczeń w naturze lub innych nieodpłatnych świadczeń) czy określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów.
Oznacza to, że nie każda otrzymana przez podatnika kwota generuje powstanie po jego stronie przychodu podatkowego dla celów PIT. Nie wystarczy bowiem zidentyfikowanie strumienia pieniądza, który płynie w kierunku podatnika. Konieczne jest ustalenie, że mamy do czynienia ze świadczeniem, które powoduje rzeczywiste wzbogacenie się podatnika (przyrost w jego majątku).
Powyższe stanowisko potwierdzają sądy administracyjne oraz organy podatkowe. Przykładowe:
-Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: "NSA") w wyroku z 29 listopada 2019 r., sygn. akt II FSK 799/18 stwierdził, że: "Mimo, że nie wynika to wprost z brzmienia przepisu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowymi a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny."
-Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: "KIS") w interpretacji indywidualnej z 3 marca 2022 r. sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.905.2021.5.MAP wskazał, że: "Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega zatem dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy”,
-Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 1 sierpnia 2022 r. sygn. 0114-KDIP2-2.4011.492.2022.2.IN zwrócił uwagę, że: "Przychód podatkowy jest w istocie określonym przyrostem majątkowym i jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. O zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika, którymi może on rozporządzać. Za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego."
Reasumując powyższe rozważania, nie każdy strumień środków pieniężnych płynących w kierunku podatnika powinien być rozpatrywany jako zdarzenie skutkujące osiągnięciem przychodu podatkowego dla celów PIT. Przychód w rozumieniu ustawy o PIT jest określonymi - realnym i wymiernym - przyrostem majątkowym, którego powstanie musi mieć charakter definitywny.
W Państwa przypadku po stronie B i A taki przyrost nie występuje, ponieważ nie byli Państwo nigdy współwłaścicielami zakupionej na kredyt nieruchomości (…) zakupionej kredytem (...)/2007.
Według Państwa najlepszej wiedzy w przedstawionym przypadku, po ewentualnym podpisaniu ugody brak jest powstania jakiegokolwiek przychodu po stronie B i A. Państwa podpisy na ugodzie są wymagane, ponieważ w umowie kredytowej widnieją Państwo jako dodatkowi kredytobiorcy i to jest jedyna Państwa rola w całym procesie. Informują Państwo, iż nadal siostra C negocjuje z bankiem wysokość kwoty pozostałej do spłaty.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
W myśl art. 9 ust. 1a ww. ustawy:
Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega – co do zasady – każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ww. ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji gdy podatnik – czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów – uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Wskazać również należy, że dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Stosownie do przepisów tej ustawy odrębnym źródłem przychodów są określone w art. 10 ust. 1 pkt 9 – inne źródła.
W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Z przedstawionego przez Państwa opisu sprawy wynika, że w 2006 roku zaciągnęli Państwo (tj. B i A) kredyt na swój dom. Ponadto w 2007 roku zawarli Państwo wraz z Pani siostrą umowę kredytu bankowego w celu zakupu mieszkania przez Pani siostrę. Na mocy ww. umowy kredytowej wszyscy współkredytobiorcy zostali solidarnie zobowiązani do jego spłaty. Jednakże Państwo nie byli współwłaścicielami zakupionego mieszkania, jedynym jego właścicielem stała się Pani siostra. Przed zaciągnięciem tego kredytu zawarli Państwo z Pani siostrą wewnętrzne porozumienie, zgodnie z którym tylko Pani siostra miała spłacać kredyt. W 2009 roku do długu dołączył mąż Pani siostry, który został współwłaścicielem mieszkania. Od tego momentu spłata kredytu odbywała się przez Pani siostrę i jej męża z ich wspólnego konta. Obecnie bank zaproponował wszystkim współkredytobiorcom (tj. Państwu i Pani siostrze z mężem) zawarcie ugody dotyczącej umorzenia części wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu w skład której wchodzą: kapitał, odsetki skapitalizowane oraz ubezpieczenie niskiego wkładu. W związku z zawarciem ww. ugody wszyscy współkredytobiorcy (tj. Państwo oraz Pani siostra z mężem) będą zobowiązani przez bank do spłaty pozostałej części zadłużenia kredytowego.
W związku z powyższym Państwa wątpliwość budzi kwestia, czy z tytułu umorzenia części ww. kredytu powstanie po stronie Państwa przychód, a także czy przysługuje Państwu możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku w związku z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego w 2007 roku przy założeniu, że w pierwszej kolejności skorzystają Państwo z takiego zaniechania w związku z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego w 2006 roku.
Przystępując do oceny skutków podatkowych umorzenia przez bank części wierzytelności od kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego w 2007 roku wskazać należy, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2488 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Z kolei umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.):
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności konieczna jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
W związku z tym, że w niniejszej sprawie wszyscy współkredytobiorcy kredytu zaciągniętego w 2007 r. (w tym Państwo, tj. B i A) zostali solidarnie zobowiązani do spłaty tego kredytu należy wskazać na zapis art. 366 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 ze zm.), zgodnie z jego § 1:
Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).
W myśl natomiast § 2 tego przepisu:
Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.
Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika zatem, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko za część, jaką można by mu przypisać poprzez, np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.
Solidarność dłużników charakteryzuje się: wielością podmiotów po stronie zobowiązanej, niepodzielnością zobowiązania bez względu na przedmiot świadczenia, możliwością żądania przez wierzyciela według jego wyboru całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna utrzymaniem zobowiązania wszystkich dłużników aż do całkowitego zaspokojenia wierzyciela, zwolnieniem wszystkich dłużników na skutek zaspokojenia wierzyciela przez któregokolwiek z nich.
W niniejszej sprawie, kredyt w 2007 roku został zaciągnięty przez Państwa (B i A) oraz Pani siostrę C i zgodnie z umową kredytową wszyscy współkredytobiorcy byli solidarnie zobowiązani do jego spłaty oraz - co Państwo sami wskazali w treści wniosku: (…) w związku z zawarciem przyszłym ugody z bankiem wszyscy kredytobiorcy, tj. B i A oraz C i D będą zobowiązani przez bank do spłaty pozostałej części zadłużenia wynikającego z umowy o kredyt (…). Zatem, mając na uwadze powyższe wyjaśnienia, dotyczące kwestii „solidarnej odpowiedzialności za spłatę kredytu” nie można zgodzić się z Państwa stanowiskiem, że w związku z zawarciem ugody w odniesieniu do tegoż kredytu nie osiągną Państwo przysporzenia majątkowego, które podlegałoby opodatkowaniu. Nie ma w tym przypadku znaczenia, że nie są Państwo właścicielami lokalu mieszkalnego, na który zaciągnięto kredyt oraz okoliczność, że zawarli Państwo wewnętrzne porozumienie z Pani siostrą, że tylko Pani siostra (a od 2009 roku również jej mąż) spłacają kredyt – skoro z zawartej umowy kredytowej wynika, że wszyscy kredytobiorcy są zobowiązani solidarnie do jego spłaty, a także ugoda kredytowa, którą zamierzają Państwo zawrzeć dotyczy również Państwa jako współkredytobiorców solidarnych do spłaty zadłużenia. W związku z tym w przypadku zawarcia ugody, będącej przedmiotem zapytania po stronie wszystkich współkredytobiorców (a więc również Państwa) nastąpi umorzenie części wierzytelności.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną Państwu przez bank kwotę wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2007 roku należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jednocześnie należy wskazać, że do uzyskanego przez Państwa przychodu związanego z planowanym umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, zaciągniętego w 2007 roku o którym mowa we wniosku nie znajdzie zastosowania wskazane przez Państwa rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 548 ze zm.). Zauważyć bowiem należy, że prawidłowa nazwa ww. rozporządzenia to rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe z dnia 27 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 548 ze zm.), a ponadto podkreślenia wymaga, że ww. rozporządzenie ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2021 r. (co nie ma miejsca w Państwa sytuacji).
W Państwa sprawie – skoro wskazali Państwo, że planują Państwo podpisać ugodę do (…) 2023 r. – zatem możliwość skorzystania z zaniechania pobory podatku należy rozpatrywać w przedmiotowej sprawie na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r., poz. 592), które ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów:
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Natomiast z § 3 ww. rozporządzenia wynika, że:
Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z kolei § 4 ww. rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e)rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Dochody, od których zaniechano poboru podatku nie są wykazywane w zeznaniach rocznych i nie podlegają opodatkowaniu oraz zgłoszeniu do urzędu skarbowego.
Z powyższego wynika zatem, że zaniechanie poboru podatku znajdzie zastosowanie:
-do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności [tj. np. kwot kapitału; odsetek (w tym odsetek skapitalizowanych); opłat, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń] z tytułu kredytów zaciągniętych na cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie,
-do kredytów udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw,
-do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego – gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej oraz
-w przypadku, gdy osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a) inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. rozporządzenia).
W konsekwencji, mając na uwadze Państwa wskazanie, że w skład umorzonej kwoty wejdzie m.in. ubezpieczenie niskiego wkładu to w odniesieniu do tej części umorzonej kwoty kredytu nie będzie mogło mieć zastosowanie ww. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. Wynika to wprost z przepisu § 1 ust. 2 ww. rozporządzenia Ministra Finansów, zgodnie z którym: Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują: kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału); odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje; opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
Istotne jest również, żeby kredyt mieszkaniowy został przeznaczony na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowo, z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe wynika, że kredyt mieszkaniowy winien zostać zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego kredyty mieszkaniowe powinny zostać zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej.
Przy czym, przez jedną inwestycję mieszkaniową, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych: jednego gospodarstwa domowego albo więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.
Natomiast, przez jedno gospodarstwo domowe, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
Ponadto, warunkiem skorzystania z ww. zaniechania jest, aby osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej (§ 1 ust. 1 pkt 1 lit. b rozporządzenia).
Zatem, z ww. rozporządzenia wynika wprost, że aby kwota umorzona osobom fizycznym wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie tego rozporządzenia, kredyty hipoteczne powinny zostać zaciągnięte na jedną inwestycję mieszkaniową, a ponadto kredytobiorca nie korzystał z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej. Natomiast w Państwa przypadku zaciągnęli Państwo dwa kredyty mieszkaniowe dotyczące dwóch nieruchomości (dwóch różnych inwestycji mieszkaniowych), tj. jeden kredyt zaciągnięty został w 2007 roku przez Państwa (B i A) i C (będący przedmiotem Państwa zapytania) na zakup mieszkania, będącego własnością C (a od 2009 roku również D) oraz drugi kredyt, zaciągnięty w 2006 roku tylko przez Państwa (B i A) na Państwa dom. Ponadto wyjaśnili Państwo, że w priorytecie chcą Państwo skorzystać z takiego zaniechania poboru podatku w związku z zawarciem ugody w sprawie umorzenia części wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu w 2006 roku na Państwa dom - zatem, nie przysługuje Państwu możliwość skorzystania z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych przychodów związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w związku z planowanym zawarciem ugody z bankiem w odniesieniu do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w 2007 roku.
Reasumując, umorzenie Państwu przez bank części kwoty wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2007 r. będzie dla Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanym do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
A skoro – jak wynika z wniosku i jego uzupełnień – w pierwszej kolejności zamierzają Państwo skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym Państwu w 2006 roku to w tej sytuacji zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe nie znajdzie zastosowania w odniesieniu do Państwa przychodu związanego z umorzeniem części wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego w 2007 roku.
W konsekwencji, nie spełniają Państwo warunków określonych w ww. rozporządzeniu i będą Państwo zobowiązani do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Podkreślam, że przedmiotem tej interpretacji – w ramach zakresu Państwa żądania wynikającego z uzupełnień wniosku była wyłącznie ocena możliwości skorzystania przez Państwa (tj. B i A) z zaniechania poboru podatku związanego z kredytem hipotecznym zaciągniętym w 2007 roku; rozstrzygnięcie nie uwzględnia skutków podatkowych związanych z zawarciem ugody z bankiem w odniesieniu do kredytu mieszkaniowego udzielonego w 2006 roku, ponieważ jak Państwo wskazali w tychże uzupełnieniach wniosku: (…) Przedmiotem naszego zapytania jest rozstrzygnięcie TYLKO i wyłącznie kwestii możliwości skorzystania przez nas (B i A) z zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w związku z planowanym zawarciem ugody z bankiem w odniesieniu do kredytu mieszkaniowego zaciągniętego (…) 2007 roku przez B, A i C. Pragnę tu zaznaczyć, że dla mojej i mojego męża A priorytetem jest nasza umowa (i zostanie podpisana w pierwszej kolejności) na dom (…) (nr umowy (...)/2006), gdzie zgodnie ze wszystkimi wytycznymi zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe w związku z planowanym zawarciem ugody będziemy zwolnieni z podatku. Następnie chcemy podpisać ugodę kredytu siostry (...)/2007 i tu wnioskujemy o zaniechanie poboru podatku dochodowego ze względu na całkowity brak powstania jakiegokolwiek przychodu po mojej i mojego męża A.
Ponadto, odnosząc się do powołanych wyroków sądów administracyjnych oraz interpretacji indywidualnej wskazuję, że niewątpliwie rozstrzygnięcia te kształtują pewną linię wykładni obowiązującego prawa, jednak dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie prawnym. Należy podkreślić, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i tym samym nie mogą być wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanej, która jest stroną postępowania
Pani B (Zainteresowana będąca stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).