Opodatkowanie świadczenia wypłaconego na podstawie ugody sądowej.

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 października 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 9 października 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązków płatnika. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 20 listopada 2023 r. (data wpływu 22 listopada 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Z Panem A (dalej nazywanym pracownikiem) łączyła Państwa umowa o pracę na czas nieokreślony z dnia (...) r. Pracownik ostatnio był zatrudniony na stanowisku (...).

Pismem z dnia (...)  r. złożyli Państwo oświadczenie o rozwiązaniu z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 K.p., tj. z uwagi na rażące naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.

W dacie rozwiązania umowy o pracę pracownik podlegał szczególnej ochronie przed rozwiązaniem umowy o pracę, udzielonej przez związek zakładowy. Podjęli Państwo decyzję w sprawie rozwiązania umowy o pracę po zasięgnięciu opinii organizacji związkowej reprezentującej pracownika, którą zawiadomił o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Pozwem z dnia (...) pracownik odwołał się od rozwiązania umowy o pracę. W toku postępowania sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w B pod sygn. akt (...) pracownik dochodził przywrócenia do pracy oraz zasądzenia (jako osoba szczególnie chroniona) wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy.

W toku postępowania sądowego Sąd zasygnalizował, że jeżeli uzna, iż rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia było bezzasadne, to nie tylko zasądzi na rzecz powoda wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy (którego wysokość na dzień (...) wynosiła już (...) zł i przyrastała w stosunku miesięcznym o kwotę ponad (...) zł), ale również będzie zmuszony przywrócić powoda do pracy, bowiem roszczenia te są ze sobą immanentnie związane i Sąd nie jest władny uznać, że przywrócenie do pracy jest niecelowe. Wobec powyższego, w związku z nakłanianiem przez Sąd do zawarcia ugody, w dniu (...) zawarli Państwo z pracownikiem ugodę sądową, na mocy której C S.A. zobowiązała się do zapłaty pracownikowi kwoty (...) zł tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia, płatną w dwóch ratach, po (...) zł każda, pierwsza do dnia (...)., a druga do dnia (...).

Ponadto strony zmieniły kwalifikację rozwiązania umowy o pracę z rozwiązania umowy bez wypowiedzenia na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Wydali Państwo pracownikowi nowe świadectwo pracy, a strony oświadczyły, że ugoda wyczerpuje wszelkie ich roszczenia wynikające ze sprawy i w przyszłości nie będą z tego tytułu wywodzić dalszych roszczeń. Zgodnie z zawartą ugodą wypłacili Państwo pracownikowi I ratę odszkodowania w wysokości (...) zł i od całości kwoty odprowadzili podatek dochodowy w wysokości (...) zł. Tymczasem zdaniem pracownika całość ugodzonej kwoty powinna być zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych.

W przesłanym uzupełnieniu wyjaśnili Państwo, że w zawartej ugodzie nie wskazano, że wypowiedzenie (rozwiązanie bez wypowiedzenia) umowy nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa pracy dotyczących rozwiązywania umów o pracę. Powództwo powoda było oparte o tego rodzaju twierdzenia, niemniej w trakcie zawierania ugody (która stanowi w istocie wzajemne ustępstwa każdej ze stron) strona pozwana nie zgodziła się na zawarcie w ugodzie takiego stwierdzenia, które w istocie stanowiłoby uznanie powództwa. Dlatego też w ugodzie nie dokonano takiego wskazania. Powód w pozwie domagał się przywrócenia do pracy oraz zasądzenia wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy (jako osoba szczególnie chroniona przed rozwiązaniem umowy o pracę). Roszczenie o zasądzenie wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy znajdowało oparcie w przepisie art. 47 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak, niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, o którym mowa w art. 39, albo z pracownicą w ciąży lub w okresie urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy; dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem – ojcem wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego.

W toku postępowania Sąd sygnalizował, że jeżeli uzna, iż rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia było bezzasadne, to nie tylko zasądzi na rzecz powoda wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy (którego wysokość na dzień zawierania ugody wynosiła już (...) zł i przyrastała w stosunku miesięcznym o kwotę ponad (...) zł), ale również będzie zmuszony przywrócić powoda do pracy, bowiem roszczenia te są ze sobą immanentnie związane i Sąd nie jest władny uznać, że przywrócenie do pracy jest niecelowe. Tym samym przedłużanie sporu przez Państwa, w połączeniu z ryzykiem jego przegrania, mogłoby spowodować przywrócenie powoda do pracy oraz zasądzenie na jego rzecz kwoty co najmniej (...) zł, znacznie przekraczającej tę, która wynika z ugody sądowej.

Z powyższych względów, w związku z nakłanianiem przez Sąd do zawarcia ugody, mając na uwadze ocenę dotychczasowego przebiegu postępowania dowodowego, w dniu (...)zawarli Państwo ugodę sądową z powodem A, na mocy której zobowiązali się Państwo do zapłaty powodowi kwoty (...) zł tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia. Kwota ta została ustalona w wyniku negocjacji stron, mając za punkt wyjścia wysokość wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy. Ostatecznie ustalona kwota odszkodowania stanowi ok. połowę wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy wyliczonego na dzień zawarcia ugody. Ponadto strony zmieniły kwalifikację rozwiązania umowy o pracę z rozwiązania umowy bez wypowiedzenia na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Zgodnie z orzecznictwem sądowym pracownik przywrócony do pracy ma prawo do wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy. Wynagrodzenie to ma charakter rekompensaty za szkodę, jaką pracownik poniósł w wyniku utraty wynagrodzenia za pracę wskutek niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy. Wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy powinno więc odpowiadać wynagrodzeniu za pracę, jakie pracownik otrzymywałby, gdyby w tym czasie pracował. Należy więc uwzględnić wszystkie prawnie dopuszczalne i konieczne zmiany (podwyższenia, ale i obniżenia) w wysokości tego wynagrodzenia, które nastąpiłyby (musiałyby nastąpić) gdyby pracownik kontynuował zatrudnienie (tak wyrok SN z dnia (...) lipca  2011 r., (...)).

Podstawę do ustalenia przewidzianego w ugodzie sądowej odszkodowania w kwocie (...) zł należnego Panu A stanowiło wyliczone na dzień zawarcia ugody wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy (w łącznej kwocie (...) zł) i odpowiadało ono ok. połowie tego wynagrodzenia.

Pytania

Czy wypłacone odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Jeśli tak - to czy w całości czy w części (jakiej części) ?

Państwa stanowisko w sprawie

Odszkodowanie należne pracownikowi wynika z zawartej ugody sądowej. Państwa zdaniem odszkodowanie wypłacone byłemu pracownikowi w opisanej sprawie stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający w całości opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Uważają Państwo, że odszkodowanie to nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3 wolne od podatku są odszkodowania, jeżeli ich wysokość i zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw oraz otrzymane odszkodowania jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z regulaminów, porozumień zbiorowych, o których mowa w art. 9 Kodeksu pracy, za wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o pdof. W związku z tym tylko odszkodowanie wynikające wprost z przepisów prawa pracy pozwala na zastosowanie zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o pdof.

W analizowanej sytuacji wysokość i zasady wypłaty odszkodowania wynikają wyłącznie z ugody, a Sąd w ugodzie nie wskazał podstawy prawnej wypłaty odszkodowania. Wysokość ugodzonej kwoty ustalono w toku rozmów pomiędzy stronami sporu sądowego i odpowiada ona około połowie wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy, którego dochodził pracownik, jako osoba objęta szczególną ochroną przed rozwiązaniem stosunku pracy. Tym samym w Państwa ocenie przedmiotowe świadczenie nie może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie powołanych powyżej przepisów.

Rozważali Państwo także możliwość zastosowania innej podstawy zwolnienia z podatku. Jeżeli bowiem wysokość odszkodowania lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z przepisów, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas takie odszkodowanie może korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o pdof. Wyjątkiem wymienionym w tym przepisie jest odszkodowanie dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (tj. Państwa zdaniem, gdyby pozostał w zatrudnieniu). Na podstawie tego przepisu wyłączone ze zwolnienia jest odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Gdyby pracownik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych. W istocie kwota odszkodowania wynikająca z ugody sądowej, której wysokość uwzględnia interesy obu stron, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, korzyści (wynagrodzenie za pracę) - a taka sytuacja jest wyłączona ze zwolnienia. Dlatego też Państwa zdaniem i w tym przypadku wypłacone odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, w Państwa ocenie, przewidziane ugodą odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia stanowi w istocie przychód ze stosunku pracy, który nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji od całości przedmiotowego świadczenia winna zostać potrącona zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Stosownie do art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Tak szerokie zdefiniowanie pojęcia przychodu pracownika wskazuje, że w każdym przypadku, w którym uzyska on od pracodawcy realną korzyść mającą wymiar finansowy, będzie to rodzić obowiązek zwiększenia jego przychodu, z wyjątkiem świadczeń określonych w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 32 ust. 1 ustawy:

Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że złożyli Państwo oświadczenie o rozwiązaniu z pracownikiem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 K.p., tj. z uwagi na rażące naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. W dacie rozwiązania umowy o pracę pracownik podlegał szczególnej ochronie przed rozwiązaniem umowy o pracę, udzielonej przez związek zakładowy. Podjęli Państwo decyzję w sprawie rozwiązania umowy o pracę po zasięgnięciu opinii organizacji związkowej reprezentującej pracownika, którą zawiadomił o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Pozwem z dnia (...) pracownik odwołał się od rozwiązania umowy o pracę. W toku postępowania sądowego pracownik dochodził przywrócenia do pracy oraz zasądzenia (jako osoba szczególnie chroniona) wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy. Sąd zasygnalizował, że jeżeli uzna, iż rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia było bezzasadne, to nie tylko zasądzi na rzecz powoda wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy, ale również będzie zmuszony przywrócić powoda do pracy. Wobec powyższego, (...) zawarli Państwo z pracownikiem ugodę sądową, na mocy której C S.A. zobowiązała się do zapłaty pracownikowi kwoty (...) zł tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia, płatną w dwóch ratach, po (...) zł każda, pierwsza do dnia (...), a druga do dnia (...).

Ponadto strony zmieniły kwalifikację rozwiązania umowy o pracę z rozwiązania umowy bez wypowiedzenia na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Wydali Państwo pracownikowi nowe świadectwo pracy, a strony oświadczyły, że ugoda wyczerpuje wszelkie ich roszczenia wynikające ze sprawy i w przyszłości nie będą z tego tytułu wywodzić dalszych roszczeń. Zgodnie z zawartą ugodą wypłacili Państwo pracownikowi I ratę odszkodowania w wysokości (...) zł i od całości kwoty odprowadzili podatek dochodowy w wysokości (...) zł. W zawartej ugodzie nie wskazano, że wypowiedzenie (rozwiązanie bez wypowiedzenia) umowy nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa pracy dotyczących rozwiązywania umów o pracę. Powództwo powoda było oparte o tego rodzaju twierdzenia, niemniej w trakcie zawierania ugody (która stanowi w istocie wzajemne ustępstwa każdej ze stron) strona pozwana nie zgodziła się na zawarcie w ugodzie takiego stwierdzenia, które w istocie stanowiłoby uznanie powództwa. Dlatego też w ugodzie nie dokonano takiego wskazania. Powód w pozwie domagał się przywrócenia do pracy oraz zasądzenia wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy (jako osoba szczególnie chroniona przed rozwiązaniem umowy o pracę). Roszczenie o zasądzenie wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy znajdowało oparcie w przepisie art. 47 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak, niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, o którym mowa w art. 39, albo z pracownicą w ciąży lub w okresie urlopu macierzyńskiego, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy; dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązano umowę o pracę z pracownikiem – ojcem wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego albo gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego.

Kwota została ustalona w wyniku negocjacji stron, mając za punkt wyjścia wysokość wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy. Ostatecznie ustalona kwota odszkodowania stanowi ok. połowę wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy wyliczonego na dzień zawarcia ugody. Ponadto strony zmieniły kwalifikację rozwiązania umowy o pracę z rozwiązania umowy bez wypowiedzenia na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Podstawę do ustalenia przewidzianego w ugodzie sądowej odszkodowania w kwocie (...) zł stanowiło wyliczone na dzień zawarcia ugody wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy i odpowiadało ono ok. połowie tego wynagrodzenia.

Odnosząc się do kwestii zastosowania zwolnień przedmiotowych wyjaśnić należy, że zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

 W myśl natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, obejmuje zatem swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Opodatkowanie odszkodowań innych aniżeli dotyczących szkody rzeczywistej wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zauważyć również należy, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Podkreślenia wymaga, że to nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania/ zadośćuczynienia, czy też nie.

Odwołując się do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

W Kodeksie cywilnym, świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania, bądź nienależytego wykonania zobowiązania.

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy, w sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Natomiast przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1465) posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 18^3d, art. 36¹ § 1, art. 45, art. 56, art. 94³ § 3, art. 99, art. 101² Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie w sytuacji, gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy). Jednocześnie zgodnie z art. 58 Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Należy zatem uznać, że funkcję odszkodowawczą w Kodeksie pracy pełnią wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego lub zawinionego przez pracodawcę.

W konsekwencji, w przypadku, w którym wypłata świadczenia następuje na podstawie zawartego przez strony porozumienia (ugody), a więc wyrażonej w ten sposób woli takiego ułożenia wzajemnych relacji prawnych, nie może być mowy o bezprawności działania i naprawieniu wyrządzonej szkody lub krzywdy.

Podkreślić również należy, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis oraz powołane przepisy, stwierdzić zatem należy, że do wypłaconego przez Państwa świadczenia nie mogło mieć zastosowanie zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem wysokość lub zasady ustalania świadczenia nie wynikały z regulacji wskazanych w tym przepisie. Wysokość świadczenia została określona w wyniku negocjacji stron, mając za punkt wyjścia wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Co prawda – jak Państwo wskazali – roszczenie o zasądzenie wynagrodzenia znajdowało oparcie w przepisie art. 47 Kodeksu pracy, to jednak nie sposób przyjąć, że wysokość lub zasady ustalania świadczenia wynikały z tego przepisu skoro w zawartej ugodzie nie doszło do stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy dotyczących rozwiązywania umów o pracę i nie doszło do przywrócenia pracownika do pracy. Ponadto został zmieniony sposób rozwiązania umowy na rozwiązanie umowy za porozumieniem stron.

Do wypłaconego przez Państwa świadczenia nie mogło mieć również zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z okoliczności wskazanych we wniosku wynika bowiem, że ostatecznie rozwiązanie umowy nastąpiło za porozumieniem stron i odszkodowanie nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę. Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartej między stronami ugody, która wyczerpuje wszelkie roszczenia wynikające ze sprawy, ma zatem rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę, jakie pracownik mógłby otrzymać, gdyby do rozwiązania umowy nie doszło. Potwierdza to okoliczność, że punktem wyjścia negocjacji była wysokość wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy.

Skoro zatem wypłacone przez Państwa świadczenie nie korzystało ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to w całości stanowiło dla byłego pracownika przychód ze stosunku pracy. Oznacza to, że Państwo, jako płatnik, wypłacając wskazane we wniosku świadczenie byliście zobowiązani do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od całości świadczenia.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.