Skutki podatkowe otrzymania zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej. - Interpretacja - 0113-KDIPT2-2.4011.1100.2020.13.AKU

Shutterstock
Interpretacja indywidualna z dnia 15 listopada 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.1100.2020.13.AKU

Temat interpretacji

Skutki podatkowe otrzymania zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani:

1)ponownie rozpatruję sprawę Pani wniosku z 28 grudnia 2020 r. (wpływ 30 grudnia 2020 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 5 listopada 2021 r., sygn. akt I … oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 kwietnia 2023 r., sygn. akt II FSK … i

2)stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowego od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 grudnia 2020 r. wpłynął Pani wniosek z 28 grudnia 2020 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z dnia 24 marca 2021 r. (data wpływu 26 marca 2021 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W związku z wykupem lokalu mieszkalnego w dniu 8 września 2011 r. … Sp. z o.o., dokonała rozliczenia kaucji mieszkaniowej, wpłaconej zgodnie z umową z dnia 15 stycznia 1977 r. w kwocie ..... zł przez męża Wnioskodawczyni ..... na rzecz …. Ze względu na fakt, iż po denominacji do wypłaty byłaby kwota 1,60 zł, Wnioskodawczyni wystąpiła do sądu z powództwem o zapłatę.

Sąd Rejonowy … w … I Wydział Cywilny wyrokiem z dnia 7 grudnia 2018 r. wydanym w sprawie o sygn. akt …, zasądził od … Sp. z o.o. na rzecz Wnioskodawczyni kwotę .... gr, tytułem zwrotu zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej w związku z wykupem lokalu mieszkalnego w dniu 8 września 2011 r. od … Sp. z o.o.

Dyspozycja wypłaty zasądzonych na rzecz Wnioskodawczyni środków sporządzona została w dniu 12 marca 2019 r. W związku z wypłatą ww. środków pieniężnych na rzecz Wnioskodawczyni, w 2020 r. otrzymała Ona od … Sp. z o.o. informację o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w 2019 r. (PIT-11), zgodnie z którą wypłacona Jej kwota tytułem zwrotu zwaloryzowanej kaucji została przez … Sp. z o.o. uznana za przychód podlegający opodatkowaniu.

W ocenie Wnioskodawczyni, stanowisko .. Sp. z o.o. w tymże zakresie należy uznać za błędne, bowiem kaucja mieszkaniowa jako świadczenie ma charakter zwrotny, a zatem, z punktu widzenia obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest obojętna. Z uwagi zatem na powyższe, wydana Wnioskodawczyni informacja o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w 2019 r. (PIT-11), winna podlegać korekcie, która następnie winna stanowić podstawę do zwrotu przez właściwy Urząd Skarbowy nienależnie pobranego świadczenia w postaci podatku dochodowego od osób fizycznych, który niestety Wnioskodawczyni zmuszona była uiścić.

Podkreślić należy, że organ podatkowy powszechnie przyjmuje, iż kaucja mieszkaniowa stanowi wyłącznie zabezpieczenie prawidłowego wykonania postanowień umowy najmu, zgodnie z definicją słownikową. Tym samym, kaucja nie stanowi przysporzenia majątkowego i dochodu do opodatkowania zarówno dla wpłacającego kaucję, jak i dla otrzymującego kaucję w momencie jej zwrotu. Co więcej, niektóre z urzędów skarbowych przyjęły nawet i szerszą teorię, zgodnie z którą kaucja przez cały okres najmu stanowi własność wpłacającego kaucję, a nie otrzymującego kaucję. Otrzymujący kaucję bowiem może się z niej zaspokoić dopiero z chwilą materializacji określonych przesłanek warunkujących realizację powyższego zaspokojenia (tak: US ....., sygn. sprawy: .....). W sposób podobny traktowane są kaucje zwaloryzowane.

Na gruncie niniejszej sprawy najistotniejszy jest jednak pogląd wyrażony m.in. przez Urząd Skarbowy … w sprawie o sygn. ...., zgodnie z którym waloryzacja kaucji jest rodzajem odszkodowania urealniającego wartość siły nabywczej pieniądza i niezależnie od podstawy prawnej dokonanej waloryzacji, nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym, waloryzacja kaucji mieszkaniowej nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tak: Dyrektor Izby Skarbowej .... w sprawie o sygn.......).

Respektując zatem wnioski płynące z powyższych rozważań, za konieczne uznać należy wydanie przez Organ indywidualnej interpretacji podatkowej na rzecz Wnioskodawczyni, w której to rozstrzygnięte zostanie, czy działanie … Sp. z o.o., tj. opodatkowanie wypłaconej Wnioskodawczyni kaucji mieszkaniowej zgodnie z wyrokiem sądowym było zasadne, czy też pozostawało w sprzeczności z dyspozycją art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że umowa z dnia 15 stycznia 1977 r. stanowiła umowę najmu mieszkania służbowego dla pracownika kopalni i jego rodziny. Kwota .... zł wpłacona została tytułem kaucji zabezpieczającej pokrycie ewentualnych należności z tytułu najmu lokalu w zw. z przedmiotową umową.

Małżonek Wnioskodawczyni wpłacił ww. kaucję będąc we wspólności majątkowej małżeńskiej. Wnioskodawczyni pozostawała najemcą wspólnie z mężem. Po wykupie mieszkania przysługuje Jej prawo własności nieruchomości. W ślad za treścią art. 9 ust. 3 ustawy Prawo lokalowe małżonkowie wspólnie zajmujący lokal mieszkalny są z mocy prawa najemcami tego lokalu, chociażby umowa zawarta została wyłącznie przez jednego z nich.

Lokal wykupiony został przez Wnioskodawczynię, blisko 3 lata po śmierci męża.

Wysokość zwaloryzowanej kaucji ustalona została wyrokiem Sądu Rejonowego … w … I Wydział Cywilny z dnia 7 grudnia 2018 r. (sygn. akt … upr), zaś powództwo oparte zostało na przepisie art. 3581 k.c.

W informacji PIT-11 sporządzonej dla Wnioskodawczyni wskazana została kwota 5 698 zł 10 gr i nie została pomniejszona o kwotę kaucji wpłaconej, która to kwota wynosiła w chwili jej wpłaty ..... zł.

Pytanie

Czy na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwaloryzowana kwota kaucji (wpłacona przed 1994 r.) otrzymana przez Wnioskodawczynię, wypłacona przez … Sp. z o.o. w związku z wykupem lokalu mieszkalnego, stanowi przychód Wnioskodawczyni podlegający opodatkowaniu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Pani stanowisko w sprawie

Stanowisko ..Sp. z o.o. w tymże zakresie należy uznać za błędne, bowiem kaucja mieszkaniowa jako świadczenie ma charakter zwrotny, a zatem z punktu widzenia obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest obojętna. Z uwagi zatem na powyższe, wydana Wnioskodawczyni informacja o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w 2019 r. (PIT-11) winna podlegać korekcie, która następnie winna stanowić podstawę do zwrotu przez właściwy Urząd Skarbowy nienależnie pobranego świadczenia w postaci podatku dochodowego od osób fizycznych, który Wnioskodawczyni zmuszona była uiścić.

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Pani wniosek – 8 kwietnia 2021 r. wydałem interpretację indywidualną nr 0113-KDIPT2-2.4011.1100.2020.2.AKU, w której uznałem Pani stanowisko w zakresie skutków podatkowych otrzymania zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej – za nieprawidłowe.

Interpretację doręczono Pani 14 kwietnia 2021 r.

Skarga na interpretację

12 maja 2021 r. wniosła Pani skargę na ww. interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Skarga wpłynęła do mnie 14 maja 2021 r.

Wniosła Pani o:

1)uchylenie zaskarżonej interpretacji w całości,

2)zasądzenie od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej na rzecz Wnioskodawczyni kosztów postępowania sądowego.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny– wyrokiem z 5 listopada 2021 r., sygn. akt I  – uchylił zaskarżoną interpretację.

Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny – wyrokiem z 4 kwietnia 2023 r., sygn. akt II FSK 255/22, oddalił skargę kasacyjną.

Wyrok, który uchylił interpretację indywidualną stał się prawomocny od 4 kwietnia 2023 r.18 sierpnia 2023 r. do Organu podatkowego wpłynął odpis ww. prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku  

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

  • uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w … oraz Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;
  • ponownie rozpatruję Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej  – stwierdzam, że stanowisko w zakresie skutków podatkowych otrzymania zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy wynika, że:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przepis art. 10 ust. 1 ww. ustawy zawiera katalog przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłem przychodów są „inne źródła”.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użyte w tym przepisie sformułowanie „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii można zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy. Z treści powyższego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Zgodnie z art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że na podstawie umowy z dnia 15 stycznia 1977 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem stali się najemcami mieszkania służbowego. W związku z przedmiotową umową, mąż Wnioskodawczyni, będąc we wspólności majątkowej małżeńskiej, wpłacił kaucję w kwocie 16 035 zł zabezpieczającą pokrycie ewentualnych należności z tytułu najmu ww. lokalu. Po śmierci męża Wnioskodawczyni wykupiła w dniu 8 września 2011 r. ww. lokal mieszkalny, a … Sp. z o.o. dokonała rozliczenia wpłaconej kaucji mieszkaniowej. Ze względu na fakt, iż po denominacji do wypłaty byłaby kwota 1,60 zł, Wnioskodawczyni wystąpiła do sądu z powództwem o  zapłatę. Wysokość zwaloryzowanej kaucji w kwocie .... gr została ustalona wyrokiem Sądu Rejonowego.

Dyspozycja wypłaty zasądzonych na rzecz Wnioskodawczyni środków sporządzona została w dniu 12 marca 2019 r. W związku z tą wypłatą, otrzymała Ona w 2020 r. informację o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w 2019 r. (PIT-11), w której wskazana została kwota .... gr, niepomniejszona o kwotę wpłaconej kaucji, która to kwota wynosiła w chwili jej wpłaty .... zł.

Zgodnie z art. 6a ust. 1-2 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 1998 r., Nr 120, poz. 787, z późn. zm.), uchylonej z dniem 1 stycznia 2002 r.:

Zawarcie umowy najmu, z wyłączeniem umowy najmu lokalu socjalnego lub zamiennego oraz umowy zawieranej w związku z zamianą lokali, może być uzależnione od wpłacenia przez najemcę kaucji zabezpieczającej pokrycie należności z tytułu najmu, przysługujących wynajmującemu w dniu opróżnienia lokalu. Kaucja ta nie może przekraczać 3% wartości odtworzeniowej lokalu, o której mowa w art. 25 ust. 3. Zwrot kaucji następuje w kwocie odpowiadającej przyjętemu przy jej wpłacaniu procentowi wartości odtworzeniowej lokalu obowiązującej w dniu jej wypłaty.

Stosownie natomiast do art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2019 r., poz. 1182, z późn. zm.):

Zawarcie umowy najmu może być uzależnione od wpłacenia przez najemcę kaucji zabezpieczającej pokrycie należności z tytułu najmu, przysługujących wynajmującemu w dniu opróżnienia lokalu. Kaucja nie może przekraczać dwunastokrotności miesięcznego czynszu za dany lokal, obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy najmu.

W myśl art. 6 ust. 3 ww. ustawy:

Zwrot zwaloryzowanej kaucji następuje w kwocie równej iloczynowi kwoty miesięcznego czynszu obowiązującego w dniu zwrotu kaucji i krotności czynszu przyjętej przy pobieraniu kaucji, jednak w kwocie nie niższej niż kaucja pobrana.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 powołanej ustawy:

Kaucja podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu lub nabycia jego własności przez najemcę po potrąceniu należności wynajmującego z tytułu najmu.

Natomiast zgodnie z art. 36 ust. 2 powołanej ustawy:

Kaucja wpłacona przez najemcę w okresie obowiązywania ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych podlega zwrotowi w zwaloryzowanej kwocie odpowiadającej przyjętemu przy jej wpłacaniu procentowi wartości odtworzeniowej lokalu obowiązującej w dniu jej zwrotu, w terminie określonym w ust. 1. Zwrócona kwota nie może być jednak niższa od kwoty kaucji wpłaconej przez najemcę.

Zgodnie z treścią art. 3581 § 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1145, z późn. zm.):

W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może, po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie. Powyższe uregulowanie stanowi wyjątek od powszechnie przyjętej zasady nominalizmu przewidzianej w § 1 art. 358 1 ww. ustawy.

Istota waloryzacji świadczeń pieniężnych opiera się na założeniu, że ma ona na celu dostarczenie wierzycielowi takiej samej wartości ekonomicznej, jaką prezentowała wierzytelność pieniężna w chwili jej powstania. Celem waloryzacji jest więc przywrócenie jej – przynajmniej z pewnym przybliżeniem – początkowej wartości wierzytelności w zmienionych istotnie warunkach ekonomicznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2000 r., sygn. akt IV CKN 181/00).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w … w prawomocnym wyroku z 5 listopada 2021 r., sygn. akt I .., w przedmiotowej sprawie nie podzielił stanowiska organu wyrażonego w zaskarżonej interpretacji i wskazał cyt.: „Analiza przedstawionych wyżej regulacji prawnych pokazuje, że przepisy obowiązujące do 12 listopada 1994 r. nie przewidywały waloryzacji kaucji zwracanej przy wykupie lokali osobom, które wcześniej zawarły umowy najmu m.in. lokali zakładowych. Tak ukształtowaną regulację prawną Trybunał Konstytucyjny uznał wyrokiem z 3 października 2000 r. sygn. K 33/99 (opublikowany: ....), w zakresie, w jakim wyłącza możliwość waloryzacji kaucji mieszkaniowej - za niezgodną z art. 64 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 oraz z art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Z kolei Sąd Najwyższy w uchwale z 26 września 2002 r. sygn. III CZP 58/02 orzekł, że powołany wyżej art. 36 ust. 1 ustawy z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego nie wyłącza możliwości stosowania art. 3581 § 3 k.c. w zakresie waloryzacji wierzytelności o zwrot kaucji wpłaconej przez najemcę przed dniem 12 listopada 1994 r.

Powyższe oznacza, że osoby, które wpłaciły kaucję mieszkaniową przed 12 listopada 1994 r., aby odzyskać ją w kwocie zwaloryzowanej, powinny wystąpić do sądu powszechnego ze stosownym powództwem.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego wynika, że mąż Skarżącej z majątku dorobkowego wpłacił kaucję mieszkaniową w związku z najmem mieszkania zakładowego przed 12 listopada 1994 r., a sama Skarżąca wystąpiła do sądu powszechnego z powództwem o waloryzację tejże kaucji mieszkaniowej w trybie art. 3581 k.c. Stosownym wyrokiem sąd zasądził na Jej rzecz od Spółki Mieszkaniowej zwrot zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej w związku z wykupem tego mieszkania.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie definiują pojęcia kaucji. Jednakże zgodnie z definicjami słownikowymi (red. St. Dubis, Uniwersalny słownik języka polskiego, PWN 2003), za kaucję uważa się pewną sumę pieniężną, złożoną jako gwarancję dotrzymania zobowiązania i stanowiącą odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania. Zatem kaucja mieszkaniowa stanowi w istocie zabezpieczenie ewentualnych roszczeń właściciela powstałych w czasie trwania stosunku najmu. Co więcej, ze swej natury ma charakter zwrotny.

Odwołując się do przywołanego wyżej pojęcia przychodów (dochodów) podatkowych, w tym zaliczanych do pozostałych źródeł podlegających opodatkowaniu, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 updfiz, do tego źródła przychodów podlegają zaliczeniu wszelkie przychody (dochody), które powodują przysporzenie majątkowe w majątku podatnika, a jednocześnie nie zostały przez ustawodawcę zakwalifikowane do innego ze źródeł przychodów, o których mowa w art. 10 ust. 1 updfiz. Należy raz jeszcze podkreślić, że chodzi tu o przychody zdefiniowane w art. 11 ust. 1 updfiz, a zatem przychody w ujęciu kasowym o charakterze definitywnym (uzyskane w sposób definitywny). Niewątpliwie nie stanowią takiego przychodu podatkowego świadczenia, które ze swej istoty dotyczą zwrotu wcześniej poniesionych przez podatnika wydatków czy też kosztów. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Mając to na uwadze należy stwierdzić, że co do zasady kaucja mieszkaniowa jest świadczeniem o charakterze zwrotnym, a zatem obojętnym z punktu widzenia obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Kaucja jest jedynie zabezpieczeniem prawidłowego wykonania postanowień umowy najmu, która nie stanowi przysporzenia definitywnego. Kaucja służy do zabezpieczenia ewentualnych roszczeń wynajmującego wobec najemcy, a jej zwrot ma zapobiec bezpodstawnemu wzbogaceniu się wynajmującego kosztem najemcy. Jak zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w uchwale z 26.09.2002 r. sygn. III CZP 58/02, kaucja mieszkaniowa stanowi wierzytelność pieniężną i to wierzytelność w sensie ścisłym. Obowiązek zwrotu kaucji mieszkaniowej koresponduje z istnieniem po stronie wpłacającego (najemcy) określonej wierzytelności pieniężnej odpowiadającej co do zakresu obowiązkowi wynajmującego. Wierzytelność o zwrot kaucji powstaje już w chwili wpłacenia kaucji wynajmującemu, natomiast staje się wymagalna w razie pojawienia się określonych zdarzeń prawnych. Już zatem od chwili wpłacenia kaucji pieniężnej najemcę i wynajmującego łączy dodatkowy – obok stosunku najmu – stosunek zobowiązaniowy, z którego dla najemcy wynika wierzytelność pieniężna o zwrot przedmiotu kaucji, przy czym zakres tej wierzytelności pozostaje uzależniony od tego, czy istniały podstawy do dokonania potrącenia należności wynajmującego objętych porozumieniem kaucyjnym.

W stanie faktycznym opisanym we wniosku o interpretację Skarżąca jednoznacznie podała, że wpłacona przez najemcę kaucja była związana z zabezpieczeniem umowy najmu. Następnie, w związku z jej zwrotem przez wynajmującego, podlegała waloryzacji sądowej. Waloryzacja natomiast ze swej istoty pełni rolę pewnego ekwiwalentu (odszkodowania) za utratę wartość siły nabywczej pieniądza. Rację ma organ twierdząc, że w odniesieniu do świadczeń pieniężnych obowiązuje zasada nominalizmu wyrażona w art. 3581 § 1 k.c. Oznacza ona, że zapłata świadczenia pieniężnego powinna nastąpić w sumie nominalnej, bez względu na to, czy między chwilą powstania, a chwilą wykonania zobowiązania doszło do obniżenia lub podwyższenia siły nabywczej pieniądza, skutkującego zmianą wartości ekonomicznej świadczenia. Jednakże od reguły tej istnieje wyjątek m.in. dot. możliwości waloryzacji sądowej z uwagi na wystąpienie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza (art. 3581 § 3 k.c.). Celem tej waloryzacji jest zniwelowanie następstw istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza i przywrócenie świadczeniu pieniężnemu zamierzonej wartości ekonomicznej z chwili powstania zobowiązania. Innymi słowy, waloryzacja sądowa służy temu, aby w jej wyniku przywrócić wierzytelności, chociażby w części, pierwotną wartość, zniesioną lub ograniczoną przez niemogący być obiektywnie przewidzianym, istotny upadek siły nabywczej pieniądza w okresie pomiędzy powstaniem zobowiązania, a okresem w którym świadczenie stało się wymagalne.

Mając na uwadze powyższe Sąd stoi na stanowisku, że kaucja mieszkaniowa, o której mowa we wniosku, jest świadczeniem o charakterze zwrotnym, a zatem obojętnym z punktu widzenia obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest jedynie zabezpieczeniem prawidłowego wykonania postanowień umowy najmu i nie stanowi przysporzenia definitywnego. Nie zmienia tego zapatrywania fakt jej waloryzacji, gdyż kaucja w kwocie zwaloryzowanej sądowo stanowi jej równowartość z chwili powstania zobowiązania. Owa różnica między kwotowo wyrażoną wartością z dnia wpłaty i wypłaty nie stanowi więc w tym okolicznościach przysporzenia majątkowego lecz stanowi odzwierciedlenie początkowej wartości świadczenia. Innymi słowy, jest to zwrot tej samej i takiej samej kaucji.”

Odnosząc się do kwestii korekty zeznania podatkowego należy wyjaśnić, że stosownie do art. 81 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383):

Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację.

W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na przepis art. 3 pkt 5 ww. ustawy, który stanowi, że:

Ilekroć w ustawie jest mowa o: deklaracjach – rozumie się przez to również zeznania, wykazy, zestawienia, sprawozdania oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.

Stosownie do art. 81 § 2 ww. ustawy:

Skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji.

Korekta deklaracji ma na celu poprawienie błędu, który został popełniony przy poprzednim jej sporządzeniu i może dotyczyć każdej jej pozycji – o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Skorygowanie deklaracji polega więc na ponownym – poprawnym już – wypełnieniu jej formularza z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji.

Korekta deklaracji może dotyczyć każdej jej pozycji, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Może więc ona dotyczyć kwot odliczeń od dochodu z tytułu ulgi podatkowej. Skorygowanie deklaracji polega na ponownym poprawnym wypełnieniu formularza z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji.

Przepisy ustawy Ordynacja podatkowa nie określają szczególnych terminów, w których przysługuje powyższe uprawnienie. Należy więc powiązać tę możliwość z zobowiązaniem podatkowym, którego deklaracja (zeznanie) dotyczy. Prawo do korekty deklaracji (zeznania) istnieje tak długo, jak długo istnieje zobowiązanie podatkowe, czyli 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa).

Reasumując, mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz uwzględniając stanowisko wyrażone w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego … z 5 listopada 2021 r., sygn. akt … oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku z 4 kwietnia 2023 r., sygn. akt II …, należy stwierdzić, że kwota zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej wypłacona Wnioskodawczyni w 2019 r., nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym, kwota wykazana w otrzymanej przez Wnioskodawczynię informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy w 2019 r. (PIT-11), nie podlega wykazaniu w rocznym zeznaniu podatkowym za 2019 r. W konsekwencji, Wnioskodawczyni może złożyć korektę zeznania podatkowego za 2019 r., w której nie wykaże kwoty przychodu, wynikającej z wystawionej dla Niej przez … Sp. z o.o. informacji PIT-11.

Zatem stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Niniejszą interpretację oparto na przepisach prawa podatkowego obowiązujących w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym, bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w z 5 listopada 2021 r., sygn. akt … oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 kwietnia 2023 r., sygn. akt ….

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).