Temat interpretacji
Skutki podatkowe otrzymania odszkodowania
Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 5 czerwca 2019 r. (data wpływu 7 czerwca 2018 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania (pytanie Nr 1) - jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 7 czerwca 2019 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług.
We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:
Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą oraz podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. W małżeństwie Wnioskodawcy obowiązuje ustrój małżeńskiej wspólności majątkowej.
Wnioskodawca wraz z małżonką nabył do majątku wspólnego dwie sąsiadujące działki (nr 714 i 114/1) o powierzchni łącznej 1 893 m 2, położone w przy ulicy .. Działka o nr 714 o powierzchni 0,1716 ha została zakupiona od osoby fizycznej w dniu 22 grudnia 1994 r., natomiast działka o nr 114/1 o powierzchni 0,0177 ha została nabyta od Miasta . w dniu 15 listopada 1996 r. Działki te, z uwagi na to, że graniczą ze sobą, stanowią funkcjonalnie jedną nieruchomość gruntową. Działki te zostały przekazane na potrzeby prowadzonej przez Wnioskodawcę pozarolniczej działalności gospodarczej.
Na jednej z tych działek (nr 714) wybudowany został budynek parterowy o powierzchni całkowitej 390 m2. Jest to budynek warsztatowy, przystosowany do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie remontu maszyn hydraulicznych i siłowych. Budynek ten został przyjęty na stan środków trwałych w dniu 13 listopada 1997 r. i od tego momentu jest amortyzowany i wykorzystywany na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. W dniu 22 stycznia 1998 r. oddano do użytku i przyjęto do używania kotłownię. Kotłownia znajduje się w budynku opisanym wcześniej, lecz została oddana do użytku w drugim etapie, jako odrębna powierzchnia i stąd też data przyjęcia tej części budynku jest późniejsza. Ponadto w dniu 28 lutego 1998 r. oddano do użytku utwardzony plac o powierzchni około 700 m2, który znajduje się zarówno na działce nr 714, jak i 114/1. Plac ujęty jest w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i jest amortyzowany. Plac stanowi budowlę w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r., poz. 1202, z późn. zm.).
Wszystkie opisane we wniosku składniki majątku wykorzystywane są na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Po oddaniu do używania, zarówno na budynek, jak i budowle, nie były ponoszone żadne nakłady o charakterze modernizacyjnym w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym.
W dniu 17 grudnia 2018 r. Wojewoda wydał obwieszczenie o wydaniu decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, w którym na podstawie art. 11f ust. 3 i 4 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, zawiadomił, że z dniem 13 grudnia 2018 r. wydana została decyzja nr 23/2018 o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. .... W ww. obwieszczeniu wskazane zostały m.in. działki o nr 714 oraz 114/1, jako działki zajęte w całości pod ww. inwestycję. Ponadto w ww. obwieszczeniu wskazano, że decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności.
Z decyzji nr 23/2018 z dnia 13 grudnia 2018 r. o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej wynika, że nieruchomości w niej wskazane (w tym działki 714 i 114/1) stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa (kategoria dróg oznaczona jako krajowa) z dniem, w którym niniejsza decyzja stanie się ostateczna, z zastrzeżeniem nieruchomości stanowiących już własność Skarbu Państwa. W ww. decyzji określono termin wydania nieruchomości i opróżnienia lokali oraz innych pomieszczeń na 120 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna.
Następnie Wojewoda postanowieniem z dnia 3 kwietnia 2019 r. postanowił powołać biegłego rzeczoznawcę majątkowego w celu określenia wartości nieruchomości gruntowej w rozumieniu art. 4 pkt 6a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, oznaczonej według projektu nr 114/1 oraz nr 714.
Po określeniu wartości nieruchomości zostanie wydana decyzja, na mocy której Wnioskodawca otrzyma odszkodowanie ustalone w oparciu o przepisy o gospodarce nieruchomościami.
W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:
Czy przychód z opisanego odszkodowania za przejęte z mocy prawa opisane w opisie zdarzenia przyszłego nieruchomości jest zwolniony z podatku dochodowego od osób fizycznych?
Przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania Nr 1 dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych, natomiast w zakresie pytania Nr 2 dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych oraz pytania Nr 3, dotyczącego podatku od towarów i usług, zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.
Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie za przejęte z mocy prawa opisane we wniosku nieruchomości, podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.
Zasady ustalania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej zostały określone w art. 14 tej ustawy, który w ust. 1 stanowi, że za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. W myśl art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.
Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego, i co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia. Wskazać należy, że odszkodowania, jeżeli mają związek z prowadzoną przez podatnika pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowią podlegający opodatkowaniu przychód z tej działalności, chyba że wymienione są w katalogu zwolnień przedmiotowych określonych w art. 21 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wówczas odszkodowania te korzystają ze zwolnienia od podatku.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizowaną przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami, nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego, bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.
Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy podatkowej wynika, że zwolnienie nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:
- nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,
- cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny jej zbycia.
Warunkiem niezbędnym do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest otrzymanie m.in. odszkodowania, które przyznane zostało stosownie do przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami.
W przypadku nabywania nieruchomości pod drogi, na zasadach określonych w ustawie z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1474) - zwanej również .specustawą drogową, prawodawca zdecydował się na całkowite oddzielenie od siebie postępowań o wywłaszczenie i o odszkodowanie.
Z chwilą wejścia w życie ww. ustawy, do katalogu zawartego w art. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r., poz. 121, z późn. zm.) dodany został zapis, że ustawa o gospodarce nieruchomościami nie narusza innych ustaw w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami, w tym omawianej ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. Przywołany art. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami zawiera ogólne wyłączenie stosowania jej przepisów, ale tylko w takim zakresie, w jakim nie narusza to zasad określonych w wymienionych ustawach. Ustawodawca przyznał zatem pierwszeństwo w stosowaniu regulacjom zawartym w ustawach wymienionych w tym przepisie, przed zasadami wynikającymi z ustawy o gospodarce nieruchomościami. Powyższy przepis ma charakter normy kolizyjnej, co oznacza, że przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami mają charakter uzupełniający w stosunku do innych ustaw, w zakresie spraw nieuregulowanych w tych ustawach. Tym samym, nabywanie nieruchomości pod drogi, na zasadach określonych w specustawie drogowej, ma charakter szczególny wobec wywłaszczenia regulowanego przepisami ustawy o gospodarce nieruchomościami; przepisy ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych stanowią lex specialis w stosunku do przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami.
O takiej relacji wymienionych wyżej aktów prawnych świadczy również kompleksowość regulacji zawartej w specustawie drogowej oraz odesłanie zawarte w art. 23 tej ustawy, zgodnie z którym w zakresie nieuregulowanym w jej rozdziale 3 (nabywanie nieruchomości pod drogi), stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami. W odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich, stosownie do treści art. 11a ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wojewoda wydaje decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.
Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, zgodnie z art. 11f ust. 1 pkt 6 ww. ustawy, zawiera w szczególności m.in. oznaczenie nieruchomości lub ich części według katastru nieruchomości, które stają się własnością właściwej jednostki samorządu terytorialnego.
W myśl natomiast art. 12 ust. 4 pkt 2 wskazanej ustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe (art. 12 ust. 4f tejże ustawy).
Zgodnie z art. 12 ust. 4a ww. ustawy, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Jeżeli decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej nadany został rygor natychmiastowej wykonalności, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 60 dni od dnia nadania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej rygoru natychmiastowej wykonalności (art. 12 ust. 4g ww. ustawy).
Istotne znaczenie dla ustalenia skutków podatkowych otrzymania odszkodowania ma treść art. 12 ust. 5 powołanej ustawy, który stanowi, że do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.
Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania. W myśl postanowień art. 23 ww. ustawy, w sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale (tj. rozdziale 3 - Nabywanie nieruchomości pod drogi) stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.
W przedmiotowej sprawie nabycie nieruchomości przejętych z mocy prawa miało miejsce w okresie przekraczającym 2 lata przed wszczęciem postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. W związku z tym, w świetle art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy uznać, że pierwsza z dwóch negatywnych przesłanek zwolnienia przedmiotowego nie została spełniona, zatem odszkodowanie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego.
Mając na uwadze opisane we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane uprzednio przepisy prawa należy stwierdzić, że odszkodowanie, które zostanie przyznane Wnioskodawcy w związku z przejęciem z mocy prawa zabudowanej nieruchomości na cele realizacji inwestycji drogowej nastąpi stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami i tym samym uzyskany przychód z tego tytułu korzystał będzie ze zwolnienia przedmiotowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Powyższe stanowisko jest zgodne z interpretacją indywidualną wydaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 30 listopada 2018 r., Nr 0113-KDIPT2-1.4011.485.2018.2.MD.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.
Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.
Zaznaczyć należy, że niniejszą interpretację oparto na przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.), a stanowisko w niej zawarte uznano za prawidłowe, pomimo powołania przez Wnioskodawcę we własnym stanowisku art. 11 w treści obowiązującej do końca 2018 r.
Organ informuje, że w związku z opublikowaniem ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193), w dniu 1 stycznia 2019 r. weszła zmiana przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, m.in. został zmieniony przepis art. 11 ustawy, który otrzymał brzmienie: przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Powyższe jednak nie ma wpływu na rozstrzygnięcie zawarte w niniejszej interpretacji.
Należy przy tym zastrzec, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Tym samym, jeżeli przedstawiony we wniosku opis będzie różnił się od zdarzenia przyszłego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego zdarzenia. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe jest zgodne ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej.
Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:
- z zastosowaniem art. 119a;
- w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
- z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
Przepisów art. 14k-14n ww. ustawy, nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).
Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).
Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Stanowisko
prawidłowe
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej