Temat interpretacji

Skutki podatkowe zwrotu kosztów aktu notarialnego.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 26 marca 2019 r. (data wpływu 27 marca 2019 r.), uzupełnionym pismem z dnia 24 kwietnia 2019 r. (data wpływu 24 kwietnia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 marca 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, pismem z dnia 19 kwietnia 2019 r. nr 0112.KDIL3-2.4011.126.2019.1.JK wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Wezwanie wysłane w dniu 19 kwietnia 2019 r. zostało skutecznie doręczone w dniu 21 kwietnia 2019 r. Natomiast w dniu 24 kwietnia 2019 r. wniosek został uzupełniony.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W 2017 r. Wnioskodawczyni budowała dom, aby podłączyć się do wody i kanalizacji musiała rozbudować sieć wodno-kanalizacyjną w drodze prywatnej. W 2018 r. zgodnie z umową zawartą z X ww. urządzenia zostały przekazane na rzecz X oraz ustanowiono służebność przesyłu dla ww. urządzeń w drodze aktu notarialnego. Zgodnie z umową Zainteresowana pokryła koszty aktu notarialnego (według X inaczej nie można było tego zrobić), a X następnie miał to zwrócić. W 2019 r. Wnioskodawczyni otrzymała PIT, w którym zwrócony koszt opłaty notarialnej stał się dla niej przychodem. X nie uprzedził, że będzie wystawiony PIT, bo w tym przypadku Zainteresowana nigdy by nie wyraziła zgody na taki sposób opłaty, jest to nieuczciwe i oszustwo klienta.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku wskazano, że:

• Zainteresowanej zwrócony został pełen koszt aktu notarialnego,
• w akcie notarialnym nie ma zapisu kto ponosi jego koszt, ponieważ było jeszcze dwóch współwłaścicieli drogi, a rozbudowa wodociągu dotyczyła tylko Wnioskodawczyni,
• była podpisana umowa inwestycyjna, w której § 8 mówi o zwrocie kosztów aktu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Dlaczego został wystawiony PIT przez X, na jakiej podstawie?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie zgadza się ona z wystawionym PIT, uważa że została oszukana przez X, dlaczego ma płacić podatek od czegoś co nie było jej przychodem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1509 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 20 ust. 1 cyt. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Zatem o przychodzie można mówić wtedy, gdy ma on charakter trwałego przysporzenia majątkowego, tj. konkretny wymiar finansowy. Wobec tego do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się kwot uzyskanych z tytułu różnego rodzaju zwrotów nakładów własnych poczynionych za inny podmiot.

Kategoria zwrotu wydatków odnosi się do sytuacji, w której najpierw dochodzi do poniesienia wydatków przez określony podmiot (podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych), które to wydatki są mu następnie zwracane, zasadniczo przez osobę (jednostkę) zobowiązaną do takiego świadczenia (zobowiązaną do zwrotu wydatków) oraz w kwocie nominalnie nie większej niż poniesione wydatki. Dla oceny czy w konkretnych okolicznościach faktycznych powstaje przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znaczenie ma, czy osoba na rzecz której dokonywano zwrotu wydatków była obowiązana do ich poniesienia.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w 2017 r. Wnioskodawczyni budowała dom, aby podłączyć się do wody i kanalizacji musiała rozbudować sieć wodno-kanalizacyjną w drodze prywatnej. W 2018 r. zgodnie z umową zawartą z X ww. urządzenia zostały przekazane na rzecz X oraz ustanowiono służebność przesyłu dla ww. urządzeń w drodze aktu notarialnego. Zgodnie z umową Zainteresowana pokryła koszty aktu notarialnego, a X to zwrócił.

W tym miejscu wskazać należy, że na podstawie art. 305¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.) nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Jak wskazuje K. A. Dadańska (Komentarz do art. 305¹ K.c., w: Kodeks cywilny. Komentarz, Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, Kidyba A. (red.), Dadańska K.A., Filipiak T.A.,), ustanowienie służebności przesyłu następuje na podstawie umowy, orzeczenia sądu lub decyzji administracyjnej. Możliwe jest również jej zasiedzenie. Jeżeli służebność przesyłu jest ustanawiana na podstawie umowy między właścicielem (użytkownikiem wieczystym) nieruchomości a przedsiębiorcą, wówczas oświadczenie woli właściciela nieruchomości powinno być złożone w formie aktu notarialnego (art. 245 § 2 K.c.), natomiast oświadczenie woli przedsiębiorcy może być złożone w dowolnej formie (art. 60 K.c.).

Jak wskazał SN w wyroku z dnia 12 maja 2000 r. (sygn. V CKN 30/00, OSNCP 2001, nr 9, poz. 125), także oświadczenie właściciela nieruchomości o zobowiązaniu się do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości, a więc także służebności przesyłu, powinno być złożone w formie aktu notarialnego.

Służebność przesyłu jest ograniczonym prawem rzeczowym na nieruchomości (art. 244 k.c.), do ustanowienia którego stosuje się przepisy dotyczące przeniesienia własności, z zastrzeżeniem, że forma aktu notarialnego potrzebna jest tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia (art. 245 § 2 k.c. w związku z art. 158 k.c.)

W tym miejscu warto podnieść, iż specyfika instytucji prawnej, jaką są ograniczone prawa rzeczowe sprawia jedynie, że dla ważności takiej umowy (jeśli do jej ustanowienia dochodzi w drodze umowy), a w efekcie dla skutecznego ustanowienia służebności konieczne jest złożenie przez właściciela nieruchomości oświadczenia w formie aktu notarialnego. Wbrew wrażeniu, jakie można odnieść, czynność o jakiej wyżej mowa nie ma charakteru jednostronnej czynności prawnej, w rzeczywistości bowiem dochodzi tu do uzgodnienia woli stron, przy zwolnieniu drugiej, w tym przypadku przedsiębiorcy przesyłowego, od składania oświadczenia woli w formie aktu notarialnego.

Konkludując stwierdzić należy, że to właśnie złożenie oświadczenia w stosownej formie przez właściciela nieruchomości stanowi dopełnienie stanu faktycznego, będącego czynnością prawną, w skład którego wchodzi co najmniej jedno oświadczenie woli, zmierzające do ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku cywilnoprawnego, z którym to stanem faktycznym ustawa wiąże skutki prawne nie tylko wyrażone w oświadczeniu woli, lecz także oświadczeniem tym nieobjęte, a wynikające z ustawy, zasad współżycia społecznego lub ustalonych zwyczajów, z którym Kodeks cywilny wiąże powstanie ograniczonego prawa rzeczowego. To ta czynność bowiem stanowi faktyczne i prawne dopełnienie czynności ustanawiania służebności.

Zgodnie natomiast z art. 5 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 540) notariuszowi za dokonanie czynności notarialnych przysługuje wynagrodzenie określone na podstawie umowy ze stronami czynności, nie wyższe niż maksymalne stawki taksy notarialnej właściwej dla danej czynności.

Na podstawie natomiast art. 89 § 1 ww. ustawy strony czynności notarialnej odpowiadają solidarnie za wynagrodzenie należne notariuszowi.

Notariusz ponadto w zależności od charakteru czynności notarialnej jako płatnik pobiera i odprowadza:

• podatek od czynności cywilnoprawnych lub podatek od spadków i darowizn,
• opłaty sądowe.

Zważywszy zatem, że to obowiązkiem Wnioskodawczyni jako strony czynności notarialnej ustanowienia służebności przesyłu było poniesienie opłat notarialnych należy uznać, że otrzymany przez Nią zwrot kosztów aktu notarialnego stanowi przychód w rozumieniu art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Otrzymany zwrot stanowi bowiem realne przysporzenie majątkowe, gdyż Wnioskodawczyni ostatecznie sama nie poniosła ciężaru ekonomicznego wydatku do którego poniesienia była zobowiązana. W konsekwencji podmiot dokonujący tego zwrotu miał obowiązki informacyjne wynikające z art. 42a ust. 1 cyt. ustawy.

Zgodnie bowiem z ww. przepisem, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Resumując, uzyskany przez Zainteresowaną zwrot kosztu aktu notarialnego podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z wyżej wskazanego względu Wnioskodawczyni został wystawiony PIT-11 na podstawie art. 42a ust. 1 ww. ustawy.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej