Temat interpretacji

możliwość zwolnienia z opodatkowania umorzonej części kwoty kredytu, odsetek i kosztów

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 29 marca 2019 r. (data wpływu 1 kwietnia 2019 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania umorzonej części kwoty kredytu, odsetek i kosztów jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 kwietnia 2019 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości zwolnienia z opodatkowania umorzonej części kwoty kredytu, odsetek i kosztów.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w lutym 2019 r. z firmy X otrzymał PIT-11 Informacja o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy za 2018 r. Z informacji zawartych w PIT-11 wynika, że w związku z nieodpłatnym świadczeniem umorzeniem długu, osiągnął przychód w wysokości 243 607 zł 60 gr.

Zadłużenie, o którym mowa, powstało w wyniku niespłaconego Kredytu Odnawialnego w rachunku bieżącym w banku A (umowa z lutego 2004 r.) zaciągniętego na Wnioskodawcę jako osobę fizyczną. W wyniku późniejszych trudności finansowych Wnioskodawca nie był w stanie go spłacić. Zadłużenie to X (zwany dalej: Wierzycielem) nabył od banku A na podstawie cesji z grudnia 2011 r., nabywając je za niewielką jego wartość.

Wobec niemożności spłaty zadłużenia Wierzyciel wystąpił z wnioskiem do Sądu Okręgowego w Y o zapłatę długu. W związku z prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Y z czerwca 2014 r., a następnie wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Y z kwietnia 2015 r., Wnioskodawca został zobowiązany do spłaty zadłużenia wraz z odsetkami i wszystkimi kosztami (w tym kosztami sądowymi).

Na podstawie tytułu wykonawczego tego wyroku Wierzyciel wystąpił z wnioskiem do Komornika Sądowego o egzekucję należności pieniężnych.

W dniu 26 czerwca 2018 r., działając na podstawie Promesy z dnia 22 czerwca 2018 r. zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a firmą X, Wnioskodawca dokonał spłaty zadłużenia w kwocie 120 000 zł na rzecz firmy X. Wierzyciel wystąpił do Komornika Sądowego o umorzenie postępowania w związku ze spłatą zadłużenia.

Wierzyciel w związku z ugodą i spłatą wynegocjowanej kwoty zadłużenia wystąpił do Komornika Sądowego z wnioskiem o umorzenie postępowania egzekucyjnego.

W dniu 25 lipca 2018 r. Wnioskodawca otrzymał rozliczenie od Wierzyciela, że zadłużenie zostało uregulowane. W związku z opisanym powyżej umorzeniem zadłużenia Wnioskodawca otrzymał od firmy X informację PIT-11 za 2018 r. z wykazaną kwotą nieodpłatnego świadczenia umorzenie długu.

W ocenie Wnioskodawcy, ewentualna zapłata podatku od nieodpłatnego świadczenia w wysokości 243 607 zł 60 gr stawia Go w bardzo trudnej sytuacji finansowej. Dodatkowy koszt, jaki musiałby ponieść w znacznym stopniu pogorszy Jego sytuację finansową.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku z zaistniałym stanem faktycznym opisanym powyżej Wnioskodawca może skorzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonej części kwoty kredytu, odsetek i kosztów (w tym kosztów sądowych) w związku z brakiem przychodu (przysporzenia majątkowego)?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie osiągnął On dochodu z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi m.in. o innych nieodpłatnych świadczeniach nienależących do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17. W związku z umorzeniem części długu Wnioskodawca nie otrzymał żadnego świadczenia w formie pieniężnej. Fakt, że został zwolniony z części zadłużenia wynikającego z kredytu odnawialnego w rachunku bieżącym po podpisaniu promesy z wierzycielem, nie powoduje, zdaniem Wnioskodawcy, uzyskania przez Niego jakiegokolwiek przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Analizując przywołane przepisy wydaje się nielogiczne, w ocenie Wnioskodawcy, aby był On zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy od m.in. kosztów (w tym sądowych), które poniósł w związku z toczącymi się opisanymi powyżej sprawami sądowymi dotyczącymi powyższego zobowiązania przeciwko Jego osobie.

W opinii Wnioskodawcy, byłby On dwukrotnie poszkodowany, najpierw w wyniku przegranych spraw sądowych, a potem w wyniku obowiązku zapłaty podatku dochodowego od poniesionych kosztów sądowych. Ponadto Wnioskodawca zauważa, że pomimo braku konkretnego wskazania w art. 21 ww. ustawy zwolnienia od opodatkowania umorzonych odsetek od kredytu trudno jest przyjąć, że osiągnął przysporzenie majątkowe z tytułu umorzonych odsetek. Zdaniem Wnioskodawcy, umorzenie odsetek od kredytu likwiduje zobowiązanie wobec wierzyciela, a nie powstanie przychodu.

Reasumując, Wnioskodawca uważa, że nie uzyskał przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy w zakresie umorzonej należności głównej, odsetek i kosztów. Stosownie do przywołanego art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zdaniem Wnioskodawcy, nie osiągnął On żadnego przychodu, a jedynie poniósł mniejszą stratę, gdyż w wyniku trudnych negocjacji zmniejszyła się wysokość długu.

Ponadto, w związku z opisanym stanem faktycznym i wysokością zadłużenia, które Wnioskodawca posiadał, w Jego ocenie, wydaje się, że podatek od umorzonego długu w tym przypadku jest:

• sprzeczny z podstawowymi zasadami sprawiedliwości społecznej,

• sprzeczny z elementarnymi zasadami logiki (nie jest to przychód).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń..

Z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy wynika natomiast, że jednym ze źródeł przychodów są inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania w szczególności, definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji nieodpłatnych świadczeń. Rozumienie tego pojęcia zostało jednak wypracowane w judykaturze.

W uchwałach z dnia 18 listopada 2002 r., sygn. akt FPS 9/02 oraz z dnia 16 października 2006 r. sygn. akt FPS 1/06 Naczelny Sąd Administracyjny ustalił znaczenie tego terminu w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że na gruncie tej ustawy, termin nieodpłatne świadczenie ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym, obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

W uchwale z dnia 24 maja 2010 r., sygn. akt II FPS 1/10, Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził powyższe stanowisko uznając, że ma ono również zastosowanie do podatku dochodowego od osób fizycznych.

Kwestia rozumienia pojęcia innych nieodpłatnych świadczeń w aspekcie świadczeń pracowniczych była również przedmiotem analizy Trybunału Konstytucyjnego. W wyroku z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13, Trybunał Konstytucyjny podzielił pogląd sądów administracyjnych, że dochód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych może przybrać postać zwiększenia aktywów podatnika, jak i uniknięcia (zaoszczędzenia) wydatków, które podatnik musiałby ponieść. W wyniku zaoszczędzenia wydatków w majątku podatnika nie pojawia się wprawdzie realny dochód (w znaczeniu ekonomicznym), ale ponieważ znaczenie dochodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest szersze, zaoszczędzenie wydatków musi być traktowane na równi z przyrostem majątku i w konsekwencji stanowi przysporzenie objęte podatkiem dochodowym.

W świetle powyższego, umorzenie dłużnikowi części zadłużenia, a więc rezygnacja przez wierzyciela z należnej mu konkretnej kwoty, oznacza otrzymanie przez dłużnika przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychodem podatnika są bowiem nie tylko aktywa zwiększające majątek podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca w lutym 2019 r. otrzymał od wierzyciela PIT-11 za 2018 r., z którego wynika, że w związku z nieodpłatnym świadczeniem umorzeniem długu, osiągnął przychód w wysokości 243 607 zł 60 gr. Zadłużenie, o którym mowa powstało w wyniku niespłaconego kredytu odnawialnego w rachunku bieżącym w banku (umowa z 2004 r.) zaciągniętego na Wnioskodawcę jako osobę fizyczną. W wyniku późniejszych trudności finansowych Wnioskodawca nie był w stanie go spłacić. Zadłużenie to wierzyciel nabył od banku na podstawie cesji z 2011 r., nabywając je za niewielką jego wartość. Wobec niemożności spłaty zadłużenia wierzyciel wystąpił z wnioskiem do Sądu Okręgowego w Y o zapłatę długu. W związku z prawomocnym Wyrokiem Sądu Okręgowego, a następnie Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Y, Wnioskodawca został zobowiązany do spłaty zadłużenia wraz z odsetkami i wszystkimi kosztami (w tym kosztami sądowymi). Na podstawie tytułu wykonawczego tego wyroku Wierzyciel wystąpił z wnioskiem do Komornika Sądowego o egzekucję należności pieniężnych. W 2018 r., działając na podstawie promesy z dnia 22 czerwca 2018 r. zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a firmą wierzycielem, Wnioskodawca dokonał spłaty zadłużenia w kwocie 120 000 zł na rzecz wierzyciela. Wierzyciel wystąpił do Komornika Sądowego o umorzenie postępowania w związku ze spłatą zadłużenia. Wierzyciel w związku z ugodą i spłatą wynegocjowanej kwoty zadłużenia wystąpił do Komornika Sądowego z wnioskiem o umorzenie postępowania egzekucyjnego. W dniu 25 lipca 2018 r. Wnioskodawca otrzymał rozliczenie od wierzyciela, że zadłużenie zostało uregulowane. W związku z opisanym powyżej umorzeniem zadłużenia Wnioskodawca otrzymał od wierzyciela informację PIT-11 za 2018 r. z wykazaną kwotą nieodpłatnego świadczenia umorzenie długu.

Mając powyższe na uwadze, należy uznać, że o ile otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo, to już umorzenie samego kredytu lub jego części, bądź umorzenie kwot niezapłaconych odsetek od tego kredytu i kosztów (w tym kosztów sądowych) prowadzi do powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Gdyby bowiem nie umorzenie przez wierzyciela części niespłaconego kredytu lub odsetek od tego kredytu, kredytobiorca byłby zobowiązany do ich zapłaty, co spowodowałoby uszczuplenie jego majątku. Tym samym, rezygnacja z tych świadczeń przez wierzyciela stanowi zwolnienie dłużnika z części długu i oznacza uzyskanie po stronie dłużnika przysporzenia majątkowego mającego konkretny wymiar finansowy.

W świetle powyższego, zarówno wartość umorzonej części niespłaconego kredytu, jak i wartość umorzonych odsetek i kosztów (w tym kosztów sądowych), które stały się wymagalne, stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten kwalifikowany jest do innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Mając na względzie przedstawiony opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, ze umorzenie Wnioskodawcy przez wierzyciela części kwoty kredytu, odsetek oraz kosztów (w tym kosztów sądowych) stanowi dla Wnioskodawcy przysporzenie majątkowe skutkujące powstaniem po Jego stronie przychodu podlegającego co do zasady opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż na skutek jego otrzymania Wnioskodawca został zwolniony z powstałego wcześniej zobowiązania i tym samym nie doszło do uszczuplenia Jego majątku.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900), przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej