Temat interpretacji

Przychód uzyskany tytułem odszkodowania za wcześniejsze zakończenie stosunku najmu na podstawie ugody pozasądowej stanowi przychód z innych źródeł. Przychód ten nie został zwolniony z obowiązku zapłaty podatku dochodowego.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 4 kwietnia 2019 r. (data wpływu 8 kwietnia 2019 r.), uzupełnionym w dniu 15 maja 2019 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za wcześniejsze zakończenie umowy najmu jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 kwietnia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości potrącenia kosztów związanych z zakupem nowego mieszkania oraz w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za wcześniejsze zakończenie umowy najmu.

W związku z tym, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 oraz art. 14f § 1 i § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 30 kwietnia 2019 r., nr 0112-KDIL3-1.4011.94.2019.1.AG wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, że wniosek zostanie rozpatrzony w tej części, w której wystąpią wszystkie elementy do wydania interpretacji, a w pozostałej zostanie pozostawiony bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 7 maja 2019 r. W dniu 15 maja 2019 r. do tut. organu wpłynęło pismo stanowiące odpowiedź Wnioskodawcy na ww. wezwanie (nadano w polskiej placówce pocztowej w dniu 13 maja 2019 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest jednym z wielu mieszkańców czterech kamienic (numer ) przy ul. zakupionych przez spółkę pod firmą X od prywatnych właścicieli. O zakupie kamienic oraz konieczności wyprowadzenia się z zajmowanych lokali mieszkańcy dowiedzieli się ponad dwa lata temu. Próbowali podważać te decyzje, jednakże pomimo zainteresowania mediów i ich starań, mieszkańcom nie udało się uzyskać pozytywnego dla nich rozwiązania. Zbyt dużo niewiadomych, niemożliwość odnalezienia właściwych dokumentów, brak zainteresowania sprawą władz miasta. W ciągu tych dwóch lat czterech mieszkańców zmarło, kilkoro się wyprowadziło, mając taką możliwość i nie chcąc narażać się na dalsze szykany.

W zajmowanym obecnie lokalu Wnioskodawca mieszka od ponad 50 lat na podstawie przydziału kwaterunkowego, przez te lata Wnioskodawca regularnie opłacał czynsz i ponosił koszty utrzymania mieszkania we właściwym stanie. Oczywiście Wnioskodawca robił to dla swoich potrzeb, lecz nie przypuszczał, iż dojdzie do zaistniałej sytuacji.

Po dwóch latach interwencji i negocjacji, doprowadzono do zawarcia ugody.

W przypadku Wnioskodawcy w dniu 2018 r., aktem notarialnym Rep. , została zawarta ugoda, na mocy której, z chwilą spełnienia wszelkich warunków wynikających z ugody, Wnioskodawcy zostanie zapłacona kwota: zł z tytułu zwrotu poczynionych nakładów oraz kwota złotych tytułem odszkodowania za wcześniejsze zakończenie stosunku najmu z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe. Łączna kwota złotych została przekazana do depozytu, a następnie, po spełnieniu warunków określonych w ugodzie, wpłacona na konto bankowe Wnioskodawcy.

Od tego momentu Wnioskodawca rozpoczął poszukiwanie mieszkania do zakupu za uzyskane środki. W obrębie miasta okazało się to niemożliwe. Udało mu się to dopiero na nowobudowanym osiedlu w obrębie .

W dniu 2019 r., aktem notarialnym Rep. , Wnioskodawca podpisał umowę deweloperską oraz umowę przedwstępną zakupu nieruchomości za kwotę zł, płatną w III ratach. Do chwili obecnej wpłacił kwotę złotych, zgodnie z zapisami umowy. Wnioskodawcę czeka jeszcze zapłata IV raty w kwocie złotych, plus inne dodatkowe opłaty, oraz przede wszystkim koszty wykończenia (stan deweloperski).

Wstępnie wyliczone przez Wnioskodawcę koszty przymuszonej zmiany miejsca zamieszkania znacznie przekroczą otrzymane odszkodowanie.

Sytuacja materialna Wnioskodawcy jest bardzo nieciekawa. Wnioskodawca ma 70 lat, otrzymuje niewielką emeryturę (ok. złotych), ma na utrzymaniu dorosłego syna, który od wielu lat nie pracuje (), stąd też Wnioskodawca jest zmuszony prowadzić niewielką działalność gospodarczą, na uzupełnienie bieżącego budżetu domowego.

Nie można zatem przyjąć aby w tej sytuacji w jakikolwiek sposób Wnioskodawca się wzbogacił. Wręcz odwrotnie. W wieku 70 lat zmuszony jest zostawić prawie wszystko, wyprowadzić się z mieszkania, w którym samotnie wychował dwoje dzieci i które w końcu po wielu latach doprowadził do stanu, w którym chciał spędzić resztę swojego życia. Wnioskodawca musi wyprowadzić się z , w którym się urodził i przenieść się w obce mu miejsce na obrzeżach . Wnioskodawca liczy się z koniecznością poniesienia znacznych kosztów związanych z wykończeniem mieszkania, przeprowadzką, które znacznie przekroczą uzyskaną korzyść w postaci otrzymanego odszkodowania. W sytuacji materialnej Wnioskodawcy dodatkowo zapłata podatku od odszkodowania jest zupełnie nierealna.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca podał poniższe informacje.

Opis stanu faktycznego:

W dniu 2018 r. Wnioskodawca podpisał ugodę w formie aktu notarialnego, na podstawie której otrzymał odszkodowania za wcześniejsze zakończenie umowy najmu w kwocie zł.

W dniu 2019 r., na podstawie umowy zawartej aktem notarialnym, Wnioskodawca zakupił mieszkanie w stanie deweloperskim za kwotę zł.

Zdarzenie przyszłe:

Do dnia 2019 r. Wnioskodawca musi ponieść koszty związane z wykończeniem zakupionego mieszkania (szacunkowy koszt złotych) oraz koszty związane z przeprowadzką (szacunkowo złotych).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy w zaistniałej sytuacji z dochodu, czyli otrzymanej kwoty odszkodowania, Wnioskodawca może potrącić koszty związane z zakupem nowego mieszkania?

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do pytania nr 2, wobec braku ustawowego uregulowania w konkretnym przypadku Wnioskodawcy, jeśli nie można powiedzieć aby uzyskał korzyść majątkową powodującą wzbogacenie się, sprawa zasługuje na indywidualne rozpatrzenie i wydanie decyzji o zwolnieniu z zapłaty podatku dochodowego od odszkodowania.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że jego intencją jest uzyskanie interpretacji indywidualnej w ww. zakresie, a nie wydanie decyzji.

Uzupełniając własne stanowisko w odniesieniu do pytania nr 1 w zakresie możliwości potrącenia kosztów związanych z zakupem nowego mieszkania, Wnioskodawca wskazał, że nie bardzo może i nie bardzo wie jak przedstawić własne stanowisko w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego. Znajomość prawa podatkowego Wnioskodawcy jest bardzo ogólna. Przed złożeniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Wnioskodawca usiłował się z tym prawem zapoznać, jednakże nie znalazł odpowiedzi, która by się odnosiła do jego konkretnej sytuacji, materialnej i życiowej, opisanej szczegółowo we wniosku o interpretację indywidualną. Wnioskodawca nie wiem na ile i czy w ogóle przy ocenie prawnej stanu faktycznego brane są pod uwagę tzw. względy społeczne. Zdaniem Wnioskodawcy powinny zostać uwzględnione. Również zdaniem Wnioskodawcy przy ocenie prawnej stanu faktycznego nie bez znaczenia jest, iż nie uzyskał korzyści majątkowej powodującej wzbogacenie się, wręcz odwrotnie poniósł i poniesie koszty znacznie przekraczające otrzymane odszkodowania (nie tylko materialne). Dlatego też Wnioskodawca zwrócił się z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w swojej konkretnej sprawie.

Niniejsza interpretacja dotyczy zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za wcześniejsze zakończenie umowy najmu (pytanie nr 2). Natomiast wniosek w zakresie możliwości potrącenia kosztów związanych z zakupem nowego mieszkania (pytanie nr 1) podlega odrębnemu rozstrzygnięciu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania za wcześniejsze zakończenie umowy najmu jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W art. 10 ust. 1 ww. ustawy zostały określone źródła przychodów, gdzie między innymi w punkcie 9 wymienia się inne źródła.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z powyższego wynika podstawowa zasada wskazująca na powszechność opodatkowania. Co do zasady, każdy dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, za wyjątkiem dochodów zwolnionych z opodatkowania bądź dochodów, od których zaniechano poboru podatku. Co ważne, wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe w systemie prawa podatkowego są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej.

W art. 21 ust. 1 omawianej ustawy przewidziano szereg zwolnień podatkowych, w tym m.in. w art. 21 ust. 1 pkt 3b zwolniono z opodatkowania (z zastrzeżeniem zawartym w tym przepisie) inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej. Katalog zwolnień przedmiotowych określony w art. 21 ww. ustawy nie zawiera jednakże zwolnienia od podatku kwoty odszkodowania otrzymanej przez Wnioskodawcę, zatem należy wykluczyć możliwość zwolnienia w tym zakresie. Wskazane odszkodowanie otrzymane zostało bowiem na mocy ugody pozasądowej.

Stanowisko to potwierdza również treść art. 21 ust. 1 pkt 3 lit g), w myśl którego wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917, 1000 i 1076), z wyjątkiem odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania w szczególności wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w tej regulacji. Katalog przychodów zaliczanych do innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, zawiera jedynie przykładowe wskazanie przychodów zaliczanych do tego źródła. Zatem o przychodzie można mówić wtedy, gdy ma on charakter trwałego przysporzenia majątkowego, tj. ma konkretny wymiar finansowy, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega zatem dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest jednym z wielu mieszkańców czterech kamienic zakupionych przez spółkę od prywatnych właścicieli. O zakupie kamienic oraz konieczności wyprowadzenia się z zajmowanych lokali mieszkańcy dowiedzieli się ponad dwa lata temu. Po dwóch latach interwencji i negocjacji, doprowadzono do zawarcia ugody w formie aktu notarialnego, na podstawie której Wnioskodawca otrzymał odszkodowanie za wcześniejsze zakończenie umowy najmu.

Odnosząc powyższy opis do zaprezentowanych przepisów, należy stwierdzić, że kwota uzyskana na podstawie ugody pozasądowej będzie stanowić przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie ulega bowiem wątpliwości, że Wnioskodawca otrzymał przysporzenie w postaci określonej kwoty pieniężnej i przysporzenie to nie zostało objęte jakimkolwiek zwolnieniem podatkowym ani nie zaniechano od niego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej poboru podatku. W rezultacie należy stwierdzić, że ww. kwota stanowić będzie przychód z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. przychód z tzw. innych źródeł.

Reasumując, przychód uzyskany tytułem odszkodowania za wcześniejsze zakończenie stosunku najmu na podstawie ugody pozasądowej stanowi przychód z innych źródeł. Przychód ten nie został zwolniony z obowiązku zapłaty podatku dochodowego.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej