Temat interpretacji

możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej, w stosunku do dzieci małoletnich i pełnoletnich.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 3 marca 2019 r. (data wpływu 7 marca 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej jest:

• prawidłowe w części dotyczącej odliczenia ulgi prorodzinnej w stosunku do małoletniego dziecka;

• nieprawidłowe w pozostałym zakresie.

UZASADNIENIE

W dniu 7 marca 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni w dniu 22 lipca 2000 roku zawarła związek małżeński. Ze związku tego urodziło się dwoje dzieci: B. urodzony 28 grudnia 2000 roku, M. urodzony 10 listopada 2009 roku. Dnia 21 września 2016 roku wyrokiem w imieniu Rzeczpospolitej Polski Sąd Okręgowy rozwiązał małżeństwo Wnioskodawczyni. Wyrok uprawomocnił się w dniu 13 października 2016 roku.

Wykonanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi Sąd powierzył obojgu rodzicom z ustaleniem ich miejsca pobytu przy matce. Uregulował również kontakty ojca w stosunku do młodszego syna, nie orzekając o kontaktach ze starszym synem. Kontakt z młodszym synem Sąd uregulował w następujący sposób: W I i III weekend miesiąca od piątku od godz. 19:30 do niedzieli do godz. 19:30, w każdy pierwszy dzień Świąt Wielkanocnych i w każdy pierwszy dzień Bożego Narodzenia od godz. 10:00 do godz. 20:00, tydzień ferii zimowych, w okresie wakacyjnym od 15 lipca do 31 lipca oraz od 15 sierpnia do 31 sierpnia oraz w latach parzystych od 31 grudnia od godz. 10:00 do 1 stycznia do godz. 18:00 poza miejscem zamieszkania dziecka, bez obecności matki. Między byłym mężem a Wnioskodawczynią nie zostało zawarte żadne pisemne porozumienie dotyczące korzystania z ulgi prorodzinnej w podatku od osób fizycznych.

Dzieci w 2019 roku uczęszczają do szkół: B. do III klasy technikum; M. do III klasy Szkoły Podstawowej.

Ojciec dzieci widuje się z młodszym synem w wyznaczone sądowo dni. Były mąż poza systematycznym płaceniem alimentów w wysokości 500 zł na syna B. i 500 zł na syna M. (od marca 2019 roku kwota przysługujących alimentów wynosi 600 zł na syna M. i 600 zł na syna B. - postanowienie Sądu z dnia 8 lutego 2019 roku) nie troszczy się o rozwój fizyczny i intelektualny dzieci. Ojciec dzieci nadal zamieszkuje ze swoimi rodzicami zajmując ich duży pokój. Zabierając syna M. w wyznaczone sądowo dni wozi do domu rodzinnego. Czasami w tym właśnie czasie gdy ma się zajmować synem jest w pracy i opiekę nad nim sprawują rodzice byłego męża. Ojciec mając młodszego syna dwa razy w miesiącu czasami zabierze Go na basen, do kina. Starszy syn widuje się z ojcem jedynie w czasie, gdy przyjedzie odwiedzić dziadków ze strony ojca.

Wnioskodawczyni wskazała, że to ona dba o rozwój intelektualny synów m.in. poprzez korepetycje starszego syna, wyjazdy na wczasy, zagospodarowanie czasu wolnego, wycieczki klasowe obu synów, pomoc w nauce zarówno młodszemu synowi jak i starszemu. Dba również o rozwój fizyczny dzieci poprzez wycieczki rowerowe, zajęcia sportowe oraz dostarcza niezbędnych dóbr materialnych. Opiekuje się nimi na co dzień, zajmuje w trakcie choroby, wozi do szkoły, odbiera z niej, chodzi na wywiadówki do obu synów i jest w stałym kontakcie z wychowawcami dzieci.

W okresie od 21 stycznia 2019 roku do 19 lutego 2019 roku Wnioskodawczyni była w domu z dzieckiem na opiece ze względu na uraz kolana prawego (początkowo noga w szynie gipsowej a po 1,5 tygodnia ortopeda nakazał zmianę szyna na pełny gips od kostki po udo). Syn doznał urazu zjeżdżając na nartach i będąc pod opieką ojca. Mimo to Wnioskodawczyni zajmowała się nim w tym okresie a nie ojciec. Młodszy syn bardzo dużo czasu spędza w szkole, Wnioskodawczyni zawozi Go codziennie o godz. 6:30 i odbiera po pracy (tj. godz. 16:00 w poniedziałek i wtorek, środa - piątek o 15:00) lub syn sam wraca z kolegami gdzie w domu czeka na niego już babcia. Ojciec dzieci mimo pracy w systemie zmianowym nie wyraża chęci odbierania syna ze szkoły, nie zna nazwisk wychowawców synów ani numerów telefonów szkoły.

W 2019 roku zarówno M. jak i B. nie osiągnęli dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o podatku dochodowym. Dzieci są na utrzymaniu Wnioskodawczyni. W stosunku do dzieci jak i Wnioskodawczyni nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 roku o podatku tonażowym.

W 2018 roku Wnioskodawczyni osiągnęła dochód brutto z tytułu umów o pracę oraz umów zlecenie w wysokości 104.811,96 zł, składki na ubezpieczenia społeczne 11.438,29 zł oraz składki na ubezpieczenia zdrowotne 6.009,33 zł, zaś zaliczka pobrana przez podatnika to kwota 11.917 zł. Zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu za rok 2018 Wnioskodawczyni złożyła w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni przysługuje prawo do odliczenia ulgi z tytułu wychowywania dzieci w pełnej wysokości na każde dziecko w roku podatkowym 2019 zgodnie z art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym?

Zdaniem Wnioskodawczyni, ulga z tytułu wychowywania dzieci w pełnej wysokości na każde dzieci za 2019 rok podatkowy winna przysługiwać wyłącznie Jej. Ulga ta została wprowadzona po to, by pomóc rodzicom w wychowywaniu dzieci. W myśl art. 27f ww. ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1 w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł jeżeli dochody płatnika:
   1. pozostają przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym 112.000 zł,
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
2. dwoją małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3. trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota:
   1. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko;
   2. 166,67 zł na trzecie dziecko;
   3. 225 na czwarte i każde kolejne dziecko.

Według Wnioskodawczyni, zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na małoletnie dzieci. Jednakże do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodziców władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi. Zatem tylko Wnioskodawczyni przysługuje skorzystanie z tejże ulgi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego - jest:

• prawidłowe w części dotyczącej odliczenia ulgi prorodzinnej w stosunku do małoletniego dziecka;

• nieprawidłowe w pozostałym zakresie.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1509, z późn. zm.), od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską,
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało,
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

W myśl art. 27f ust. 2 ww. ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
   1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
2. dwojga małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko.

Zgodnie z art. 27f ust. 3 powołanej ustawy, w przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem.

Z przepisu art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Zgodnie z art. 27f ust. 5 ww. ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka,
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą,
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

Podkreślenia wymaga, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej (art. 27f ust. 6 ustawy).

W świetle art. 27f ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisy ust. 1-5, stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Z art. 27f ust. 7 tej ustawy wynika natomiast, że przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Treść art. 27f ust. 6 w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 ww. ustawy wskazuje, że odliczenie kwoty określonej w ust. 2 przysługuje również podatnikowi, który utrzymywał dzieci pełnoletnie:

• bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
• do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej,

- w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Zgodnie z zacytowanymi wyżej przepisami ulga prorodzinna, przy spełnieniu określonych wymogów, przysługuje podatnikowi:

• wykonującemu władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka/małoletnich dzieci, a także

• utrzymującemu pełnoletnie dziecko/pełnoletnie dzieci w związku z wykonywaniem przez podatnika ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Wobec powyższego wyjaśnić należy, że stosownie do art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r., poz. 682, z późn. zm.), dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.

Zgodnie z art. 93 § 1 ww. ustawy, władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, a stosownie do art. 97 § 1 ww. Kodeksu jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

W myśl art. 58 § 1 ww. Kodeksu, w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

Jak stanowi art. 58 § 1a Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Zgodnie z treścią art. 107 § 1 ww. ustawy, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia. W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia (art. 107 § 2 ww. ustawy).

W konsekwencji, jeżeli w stosunku do małoletniego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu. Kwotę tę rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Biorąc pod uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej, tj. po wyrazach kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych, należy przyjąć, że podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców z których każdy ma prawo do zastosowania ulgi jest podział tej kwoty w częściach równych. Tym samym, możliwość skonsumowania kwoty ulgi przez rodziców dziecka w inny sposób niż w proporcji pół na pół, należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady) wymagającego zgody obojga rodziców. Porozumienie rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia nie jest natomiast wymagane w przypadku, gdy tylko jeden z rodziców spełnia warunki do zastosowania odliczenia.

W związku z powyższym, wskazać należy, że warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi prorodzinnej w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia wykonywanie władzy rodzicielskiej z pojęciem przysługiwanie władzy rodzicielskiej. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka (postanowienia Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.

Jak bowiem wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt. II FSK 2378/15, () dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską ().

Powyższe potwierdza również stanowisko sądów administracyjnych, np. Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2360/15, w którym Sąd stwierdził, że wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka. Samo tylko uiszczanie alimentów na rzecz dziecka (nierzadko wymuszonych orzeczeniem sądowym), czy też sporadyczne spotkania z dzieckiem nie wypełniają tak rozumianego określenia wykonywanie władzy rodzicielskiej.

W konsekwencji, wykonywanie obowiązku alimentacyjnego, czyli fakt płacenia alimentów na dzieci, nie jest rozstrzygający dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Obowiązek alimentacyjny jest bowiem niezależny od władzy rodzicielskiej, a co za tym idzie spoczywa także na rodzicach, którzy zostali pozbawieni tej władzy.

Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Przy czym przez wychowywanie należy rozumieć zapewnianie stałej opieki, prowadzącej do uzyskania pełnego rozwoju fizycznego i psychicznego. Chodzi zatem o aktywne uczestniczenie w wychowywaniu dziecka i realny wpływ na rozwój jego osobowości. Realizacja prawa wykonywania władzy rodzicielskiej może następować przykładowo poprzez osobiste kontakty z nauczycielami, interesowanie się stanem zdrowia dziecka i pomoc w jego leczeniu, zapewnianie wsparcia w nauce, interesowanie się sposobem spędzania wolnego czasu.

Natomiast, obowiązek alimentacyjny względem dzieci pełnoletnich, o których mowa w art. 27 ust. 6 i art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika wprost z przepisów ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy - art. 128 i następne. Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania.

Z ww. ustawy wynika, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

W przypadku dziecka pełnoletniego, jednym z wymogów warunkujących dokonywanie odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej jest utrzymywanie dziecka w związku z wykonywaniem, nawet przymusowo, obowiązku alimentacyjnego. Jeżeli oboje rodziców utrzymują pełnoletnie dziecko, tzn. wypełniają swoje obowiązki alimentacyjne, wówczas ulga przysługuje każdemu z rodziców w częściach równych, tj. po 50% lub w dowolnie ustalonej przez nich proporcji. Kwota odliczona przez obojga rodziców nie może przekroczyć rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W celu ustalenia proporcji odliczenia przysługującego każdemu z rodziców, niezbędne jest w tym zakresie porozumienie pomiędzy rodzicami, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie.

Jak wynika z powyższych uregulowań prawnych, aby móc skorzystać z ulgi, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na pełnoletnie dziecko, należy m.in. utrzymywać w roku podatkowym pełnoletnie dziecko do ukończenia 25 roku życia, uczące się w szkołach ściśle przez ustawę określonych, które w roku podatkowym nie uzyskało dochodów, do których stosuje się zasady opodatkowania, określone w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Z treści wniosku wynika, że w dniu 22 lipca 2000 r. Wnioskodawczyni zawarła związek małżeński. Ze związku tego urodziło się dwoje dzieci: pierwsze dziecko ur. 28 grudnia 2000 roku, drugie dziecko ur. 10 listopada 2009 roku. W dniu 21 września 2016 r. Sąd Okręgowy wyrokiem rozwiązał małżeństwo, a wyrok uprawomocnił się w dniu 13 października 2016 r. Wykonanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi Sąd powierzył obojgu rodzicom, z ustaleniem ich miejsca pobytu przy matce. Uregulował również kontakty ojca w stosunku do młodszego syna, nie orzekając o kontaktach ze starszym synem. Ojciec dzieci, widuje się z młodszym synem w wyznaczone sądownie dni. Były mąż, poza systematycznym płaceniem alimentów w wysokości 500 zł na każdego z synów (od marca 2019 roku kwota przysługujących alimentów wynosi 600 zł na każdego z synów), nie troszczy się o rozwój fizyczny i intelektualny dzieci wszystko to realizuje matka. To ona dba o rozwój intelektualny synów (m.in. korepetycje starszego syna, wyjazdy na wczasy, zagospodarowanie czasu wolnego, wycieczki klasowe obu synów, pomoc w nauce), fizyczny (zajęcia sportowe, wycieczki rowerowe), oraz dostarczanie niezbędnych dóbr materialnych. Matka opiekuje się nimi na co dzień, zajmuje w trakcie choroby, wozi do szkoły, odbiera z niej, chodzi na wywiadówki i jest w stałym kontakcie z wychowawcami dzieci. W okresie od 21 stycznia 2019 roku do 19 lutego 2019 roku Wnioskodawczyni była w domu z dzieckiem na opiece ze względu na uraz kolana prawego, którego doznał zjeżdżając na nartach i będąc pod opieką ojca. Mimo to Wnioskodawczyni zajmowała się nim w tym okresie a nie ojciec. Młodszy syn spędza bardzo dużo czasu w szkole. Ojciec dzieci, mimo pracy w systemie zmianowym, nie wyraża chęci odebrania syna ze szkoły, nie zna nazwisk wychowawców synów ani numerów telefonów do szkoły.

W 2019 r. obaj synowie nie osiągnęli dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dzieci są na utrzymaniu matki. W stosunku do dzieci, jak i Wnioskodawczyni nie miały zastosowania przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Przystępując do analizy przedstawionego we wniosku stanu faktycznego podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Jak wynika z powyższych uregulowań prawnych, aby móc skorzystać z ulgi, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy m.in. wykonywać władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka oraz utrzymywać w roku podatkowym pełnoletnie dziecko do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach ściśle przez ustawę określonych, które w roku podatkowym nie uzyskało dochodów, do których stosuje się zasady opodatkowania, określone w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej. W roku 2019 wysokość ww. dochodu wynosi 3089 zł, co wynika z wyliczenia ilorazu kwoty zmniejszającej podatek, tj. kwoty 556 zł 02 gr oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, tj. 18%.

Przy czym, stosownie do treści art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W związku z powyższym, dla ustalenia prawa do ulgi prorodzinnej, z tytułu utrzymywania w związku z wykonywaniem ciążącego na podatniku obowiązku alimentacyjnego pełnoletniego, uczącego się dziecka należy jego dochód osiągnięty w roku podatkowym określić zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako różnicę pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania przychodu.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa podatkowego, uznać należy, że skoro w stosunku do małoletniego syna tylko Wnioskodawczyni wykonuje władzę rodzicielską bez udziału drugiego z rodziców to wówczas tylko Ona ma możliwość skorzystania z ulgi z tytułu wychowywania małoletniego syna w całości. Wykonywania obowiązku alimentacyjnego przez ojca oraz spotykania się z małoletnim synem w ramach kontaktów wyznaczonych przez Sąd, nie sposób uznać za wystarczającego dla przyjęcia, że wykonywał on władzę rodzicielską w rozumieniu art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tym bardziej, że obowiązek alimentacyjny nie jest uzależniony od wykonywania, czy nawet posiadania takiej władzy.

Zatem, w przedmiotowej sprawie uznać należy, że za 2019 r. Wnioskodawczyni przysługuje wyłączne prawo do dokonania odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej na małoletniego syna, jeśli wyłącznie Wnioskodawczyni wykonywać będzie władzę rodzicielską nad małoletnim synem w ww. okresie.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni w zakresie możliwości skorzystania w całości z ulgi prorodzinnej w stosunku do małoletniego dziecka jest prawidłowe.

Natomiast, w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej w stosunku do pełnoletniego syna, w sytuacji, gdy były mąż będzie uiszczał na niego alimenty, to uznać należy, że będzie on wykonywał wobec niego w ograniczonym stopniu obowiązek alimentacyjny. Podkreślić należy, że jednym z wymogów warunkujących dokonywanie odliczeń w ramach omawianej ulgi jest utrzymywanie pełnoletniego dziecka w związku z wykonywaniem, nawet przymusowo obowiązku alimentacyjnego. Zatem, zarówno Wnioskodawczyni, jak i Jej były mąż, będą spełniać w 2019 r. obowiązek alimentacyjny wobec pełnoletniego syna. W przypadku braku porozumienia rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia, każdy z rodziców ma możliwość odliczenia połowy przysługującej w danym miesiącu kwoty ulgi. W związku z tym, w 2019 roku Wnioskodawczyni będzie przysługiwało odliczenie ulgi prorodzinnej na pełnoletniego syna w wysokości 50% kwoty ulgi za każdy miesiąc (po spełnieniu wszystkich przesłanek wynikających z art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zatem, stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym ulga za 2019 r. z tytułu wychowywania dziecka pełnoletniego w pełnej wysokości winna przysługiwać wyłącznie Jej, jest nieprawidłowe.

Końcowo Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku nie prowadzi postępowania dowodowego, a jedynie opiera się na przedstawionym we wniosku i jego uzupełnieniu stanie faktycznym. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe postępowanie jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

w części prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej