Temat interpretacji

w zakresie skutków podatkowych związanych z otrzymaniem przez Wnioskodawcę od spółki amerykańskiej opcji nabycia akcji oraz akcji zastrzeżonych spółki amerykańskiej w ramach programu motywacyjnego

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej po ponownym rozpatrzeniu sprawy w związku z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 kwietnia 2017 r. sygn. akt III SA/Wa 1739/16 (data wpływu prawomocnego orzeczenia 11 października 2017 r.) stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 grudnia 2015 r. (data wpływu 14 grudnia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z otrzymaniem przez Wnioskodawcę od spółki amerykańskiej opcji nabycia akcji oraz akcji zastrzeżonych spółki amerykańskiej w ramach programu motywacyjnego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 grudnia 2015 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z otrzymaniem przez Wnioskodawcę od spółki amerykańskiej opcji nabycia akcji oraz akcji zastrzeżonych spółki amerykańskiej w ramach programu motywacyjnego.

Dotychczasowy przebieg postępowania

W dniu 17 lutego 2016 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów wydał dla Wnioskodawcy indywidualną interpretację znak: IPPB2/4511-1125/15-2/MM w której uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w zakresie skutków podatkowych związanych z otrzymaniem przez Wnioskodawcę od spółki amerykańskiej opcji nabycia akcji oraz akcji zastrzeżonych spółki amerykańskiej w ramach programu motywacyjnego w części dotyczącej braku powstania przychodu z tytułu nieodpłatnego przyznania akcji zastrzeżonych.

Wnioskodawca na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 17 lutego 2015 r. znak: IPPB2/4511-1125/15-2/MM wniósł pismem z pismem z dnia 8 marca 2016 r. (data wpływu 14 marca 2016 r. ) wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów pismem z dnia 31 marca 2016 r. znak: IPPB2/4511-1-37/16-2/MM stwierdził brak podstaw do zmiany ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Wnioskodawca na interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 19 lutego 2016 r. znak: IPPB2/4511-1178/15-2/MM złożył skargę w dniu 29 kwietnia 2016 r. (data wpływu 2 maja 2016 r.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2017 r. sygn. akt III SA/Wa 1739/16 uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną w części uznającej stanowisko skarżącego za nieprawidłowe z dnia 17 lutego 2015 r., znak: IPPB2/4511-1125/15-2/MM.

Sąd wskazał, że spór w niniejszej sprawie jest ocena skutków, jakie w zakresie podatku dochodowego wywołuje nieodpłatnego otrzymanie - w ramach programu motywacyjnego - akcji zastrzeżonych, dających Skarżącemu uprawnienie do czerpania korzyści wnikających z akcji (prawo do dywidendy) od spółki prawa amerykańskiego. Zdaniem Organu już w momencie otrzymania akcji zastrzeżonych skutkuje to uzyskaniem przez Skarżącego przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., który należy zakwalifikować do przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f., podlegający opodatkowaniu na zasadach ogólnych, zgodnie z art. 27 ust. 1 u.p.d.o.f., według ustalonej skali podatkowej. Niezależnie od tego, zdaniem Organu, w wypadku późniejszego odpłatnego zbycia przedmiotowych akcji powstanie przychód z kapitałów pieniężnych, opodatkowany 19% stawką zryczałtowanego podatku dochodowego.

Zdaniem Skarżącego natomiast przychód nie powstaje w ogóle w momencie nabycia akcji zastrzeżonych, lecz dopiero w razie ich odpłatnego zbycia.

W ocenie Sądu należy przyznać rację Skarżącemu, że w momencie nieodpłatnego nabycia akcji zastrzeżonych, nie powstaje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Przychód taki powstaje zaś dopiero w momencie zbycia akcji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny podziela poglądy prezentowane w tej mierze w utrwalonej linii orzeczniczej ukształtowanej m.in. w wyrokach NSA z dnia 13 lutego 2014 r., II FSK 601/12; z dnia 5 października 2011 r., II FSK 517/10; z dnia 9 grudnia 2011 r., II FSK 1113/10; z dnia 11 grudnia 2013r II FSK 111/12). W stanie faktycznym analogicznym do rozpatrywanego w sprawie niniejszej, zapadł też prawomocny wyrok WSA w Poznaniu z dnia 14 czerwca 2016 r., sygn. akt I SA/Po353/16. Poglądy wyrażone w tym wyroku Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela i uznaje za swoje.

Nieodpłatne objęcie akcji nie powodują same w sobie powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przeciwnie, treść art. 17 ust. 1 pkt 9, art. 20 ust.1, art. 23 ust. 1 pkt 38 i art. 24 ust. 11 u.p.d.o.f. daje podstawy do wyprowadzenia wniosku, że objęcie akcji (nieodpłatnie, częściowo nieodpłatnie) jest neutralne podatkowo w dacie tego zdarzenia, a opodatkowaniu podlega dopiero odpłatne zbycie udziałów (akcji), stosownie do art. 17 ust.1 pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f. Dopiero w tym momencie ujawnia się bowiem rzeczywisty przychód z objęcia akcji.

Organ stanął na stanowisku, że w momencie nieodpłatnego nabycia akcji powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń, natomiast w przypadku nabycia akcji z rabatem - powstaje przychód ze świadczeń częściowo odpłatnych. To stanowisko jest nieprawidłowe.

Dla uznania, że dane świadczenie jest nieodpłatne konieczne jest bowiem stwierdzenie, że w wyniku zdarzenia prawnego czy zjawiska gospodarczego podatnik uzyskał korzyść majątkową kosztem innego podmiotu lub też uzyskał nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy (por. uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 października 2006r., II FPS 1/06, opubl. ONSAiWSA z 2006 r., nr 6, poz. 153). Przysporzenie to musi zatem być rzeczywiste, a nie tylko potencjalne.

Nabywając akcje podatnik nabywa w związku z tym określone uprawnienia niemajątkowe i majątkowe, których realizacja dopiero w przyszłości może wiązać się z przysporzeniem majątkowym (otrzymaniem dywidendy, zbyciem akcji za cenę wyższą od ceny nabycia).

Należy zauważyć, że przyjęta przez organ w zaskarżonej interpretacji wykładnia art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f. prowadziłaby w przypadku nieodpłatnego nabycia akcji do podwójnego opodatkowania tego samego przychodu. Wbrew twierdzeniom zawartym w interpretacji, od przychodów z odpłatnego zbycia tych akcji Skarżący nie mógłby odliczyć - jako kosztu uzyskania przychodu - wartości nieodpłatnego świadczenia, możliwość taką wyłącza bowiem art. 30b ust. 2 pkt 1 u.p.d.o.f. Przepis ten enumeratywnie wymienia koszty podlegające odliczeniu. Wskazując na sposób obliczenia dochodu ze zbycia papierów wartościowych pozwala on na odliczenie kosztów uzyskania przychodów, określonych na podstawie art. 22 ust. 1f i ust. 1g, art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14. Nie ma zatem w tym przypadku zastosowania art. 22 ust. 1d u.p.d.o.f., pozwalający na uznanie za koszt uzyskania przychodów wartości przychodu, określonego w związku z otrzymaniem nieodpłatnego świadczenia. W razie przyjęcia stanowiska organu, że przychód powstaje zarówno w momencie nieodpłatnego nabycia akcji, jak i ich odpłatnego zbycia, nie byłoby zatem możliwości uniknięcia podwójnego opodatkowania, gdyż uwzględnienie kosztów w taki sposób, jak wskazuje na to organ, nie jest prawnie dopuszczalne.

W przypadku akcji mamy do czynienia z odrębnym reżimem opodatkowania, w którym przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów wyłączone jest zastosowanie reguły ogólnej wynikającej z art. 22 ust. 1d u.p.d.o.f.

Dochód z odpłatnego zbycia akcji będzie dochodem ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f. (tak też przyjęto m.in. w wyrokach Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 października 2011r., II FSK 517/10; z dnia 9 grudnia 2011 r., II FSK 1113/10; z dnia 11 grudnia 2013r., II FSK 111/12; z dnia 13 lutego 2014 r., II FSK 601/12). Należy tu przytoczyć w szczególności pogląd NSA wyrażony w wyroku z 5 października 2011 r., że w przypadku przychodów uzyskanych ze zbycia papierów wartościowych ustawodawca świadomie przesunął w czasie moment opodatkowania. Przychód powstaje dopiero w momencie zbycia akcji, a opodatkowanie potencjalnego wzrostu majątku przy ich nabyciu nie znajduje uzasadnienia w świetle przepisów u.p.d.o.f. W tym samym wyroku NSA stwierdził wyraźnie, że sama okoliczność nabycia akcji, nawet nieodpłatnie bądź po preferencyjnej cenie, nie generuje dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Pogląd ten w pełni podziela Sąd rozpatrujący niniejszą sprawę.

Do ujawnienia (rozpoznania) rzeczywistego dochodu podlegającego opodatkowaniu dojdzie dopiero w momencie odpłatnego zbycia akcji. Słuszne jest zaprezentowane w skardze stanowisko, że nabycie akcji zastrzeżonych jest zdarzeniem neutralnym podatkowo.

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że nieodpłatne nabycie akcji zastrzeżonych nie stanowi zdarzenia powodującego powstanie przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód taki powstanie dopiero w momencie odpłatnego zbycia akcji.

Zaskarżona interpretacja, w której organ zajął odmienne stanowisko, narusza zatem art. 11 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f. Stwierdzając naruszenie wskazywanych przez Skarżącego przepisów prawa materialnego, Sąd uchylił zaskarżoną interpretację w części, w jakiej organ bezzasadnie uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Sąd stwierdza zarazem, że zarzucane przez Skarżącego naruszenie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) u.p.d.o.f. nie wystąpiło, gdyż organy nie wskazywały tego przepisu jako podstawy prawnej uzasadniającej opodatkowanie nabycia akcji zastrzeżonych i nie wykazuje on związku ze spornym zagadnieniem (jeśli chodzi o skutki nabycia akcji zastrzeżonych). Słusznie natomiast w zaskarżonej interpretacji uznano, że ma on zastosowanie do przychodu z odpłatnego zbycia akcji zastrzeżonych. Naruszenie prawa materialnego w ocenie Sądu ogranicza się zatem do wskazanego wyżej naruszenia art. 11 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1369) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wskutek powyższego, wniosek Strony w zakresie skutków podatkowych związanych z otrzymaniem przez Wnioskodawcę od spółki amerykańskiej opcji nabycia akcji oraz akcji zastrzeżonych spółki amerykańskiej w ramach programu motywacyjnego wymaga ponownego rozpatrzenia przez tut. organ.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną nieprowadzącą pozarolniczej działalności gospodarczej. Obecnie jest związany stosunkiem pracy z A sp. z o.o., która jest spółką zależną od spółki z siedzibą w Stanach Zjednoczonych, wchodzącą w skład międzynarodowej grupy A.

Wnioskodawca został objęty programem motywacyjnym skierowanym do kadry menadżerskiej w spółce, w której jest zatrudniony. Program motywacyjny organizowany jest przez spółkę z siedzibą w Stanach Zjednoczonych, będącą publiczną spółką akcyjną.

W ramach programu motywacyjnego pracownik może otrzymać opcje nabycia akcji oraz akcji spółki amerykańskiej.

Zgodnie z programem motywacyjnym ma on wynagrodzić zaangażowanie i wsparcie pracowników w działalność całej grupy.

Program motywacyjny przewiduje m.in., że pracownicy otrzymują opcje na akcje a liczba przyznanych opcji na akcje nie zależy od spółki polskiej (pracodawcy Wnioskodawcy), zależy tylko od spółki amerykańskiej.

Opcje nabycia akcji są imienne, przyznawane bezpłatnie i co do zasady niezbywalne. W momencie przyznania takich opcji pracownik nie musi podejmować żadnych decyzji, nawet nie wie, czy kiedykolwiek będzie je realizował, gdyż nie wie jaka będzie ewentualna cena akcji po upływie okresu, który umożliwi mu ich sprzedaż.

Wnioskodawca po otrzymaniu opcji na akcje po roku może podjąć decyzję o ich realizacji maksymalnie do 1/3 przyznanych opcji, po dwóch latach maksymalnie do 2/3 przyznanych opcji, a dopiero po upływie co najmniej trzech lat może podjąć decyzję o realizacji opcji w całości.

Czas realizacji opcji wynosi 10 lat od daty ich przyznania.

W przypadku podjęcia decyzji o realizacji opcji upoważniony przez Wnioskodawcę makler dokonuje ich sprzedaży. Przychodem Wnioskodawcy jest kwota będąca różnicą pomiędzy wartością opcji z dnia sprzedaży a ich wartością z dnia przyznania, tj. w praktyce różnica pomiędzy wartością akcji z tych okresów. Kwota przychodu, pomniejszona o prowizję maklerską, przekazywana jest na rachunek bankowy Wnioskodawcy.

Przyznawane Wnioskodawcy nieodpłatnie w ramach programu motywacyjnego opcje na akcje, jako warunkowe prawo uprawniające go do wypłaty równowartości akcji w gotówce, tj. różnicy pomiędzy wartością akcji z dnia przyznania opcji a wartością z dnia ich realizacji stanowią inny instrument finansowy, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, a tym samym stanowią pochodny instrument finansowy zdefiniowany w art. 5a pkt 13 ustawy o PIT.

Zgodnie z programem motywacyjnym, Wnioskodawcy mogą także zostać bezpłatnie przyznane akcje zastrzeżone spółki amerykańskiej. Wówczas są one rejestrowane na rachunku inwestycyjnym Wnioskodawcy prowadzonym przez maklera giełdowego wskazanego przez spółkę amerykańską, która organizuje program motywacyjny.

Akcje, do czasu ich sprzedania, dają prawo do otrzymywania dywidendy, która jest przekazywana na rachunek inwestycyjny Wnioskodawcy.

W przypadku akcji zastrzeżonych, można je sprzedawać najwcześniej po trzech latach od daty przyznania.

Nie ma ograniczenia maksymalnego okresu, w którym należałoby sprzedać akcje.

W przypadku podjęcia decyzji o sprzedaży akcji upoważniony przez Wnioskodawcę makler dokonuje ich sprzedaży. Przychodem Wnioskodawcy jest w takich okolicznościach kwota, będąca wynikiem ilości sprzedawanych akcji przemnożonych przez kurs giełdowy akcji w momencie ich sprzedaży. Kwota przychodu, pomniejszona o prowizję maklerską, przekazywana jest na rachunek bankowy Wnioskodawcy.

Pracodawca Wnioskodawcy (polska spółka) w zasadzie nie uczestniczy w programie motywacyjnym, który jest organizowany przez spółkę amerykańską. Zasady przyznawania opcji na akcje/akcji zastrzeżonych przez spółkę amerykańską w ogóle nie są uregulowane w umowie o pracę łączącą Wnioskodawcę ze swoim pracodawcą (spółką polską).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy dochód otrzymywany z tytułu realizacji opcji na akcje powinien zostać zakwalifikowany do źródła przychodów jakim są kapitały pieniężne i opodatkowany przez Wnioskodawcę samodzielnie według stawki 19% w momencie otrzymania przez Wnioskodawcę rozliczenia pieniężnego z tytułu objęcia Wnioskodawcy programem motywacyjnym?