Temat interpretacji

Ulga prorodzinna władza rodzicielska i obowiązek alimentacyjny

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku złożonym w dniu 27 września 2018 r., uzupełnionym pismem z dnia 23 października 2018 r. (data wpływu 24 października 2018 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej za 2015 r. jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 września 2018 r. do tutejszego Organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej za 2015 r., 2016 r. i 2017 r.

Wniosek ten nie spełniał wymogów, o których mowa m.in. w art. 14b § 3 i art. 14f § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), w związku z czym pismem z dnia 17 października 2018 r., nr 0113-KDIPT3.4011.452.2018.1.ASZ, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w związku z art. 14h wymienionej ustawy, wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie do uzupełnienia ww. wniosku wysłano w dniu 17 października 2018 r. (data doręczenia 19 października 2018 r.). Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek pismem z dnia 23 października 2018 r. (złożonym osobiście w dniu 24 października 2018 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 5 czerwca 2009 r. został orzeczony rozwód pomiędzy Wnioskodawcą, a matką Jego dzieci. Sąd Okręgowy ustalił wówczas miejsce zamieszkania dzieci (córki 1 ur. 26 maja 1997 r., córki 2 ur. 10 lipca 1994 r. oraz syna ur. 16 lutego 1992 r.) z ojcem oraz powierzył Mu wykonywanie władzy rodzicielskiej. Matce ograniczył władzę do współdecydowania o istotnych sprawach dzieci, takich jak: kwestia wyboru szkół, leczenia w poważnych schorzeniach, wypoczynku i do spotkań z dziećmi (w określone dni). Była żona nie uczestniczy w wychowywaniu dzieci i prowadzi oddzielne gospodarstwo domowe z mamą. Wnioskodawca samotnie opiekuje się trójką dzieci już od 12 lat, ponieważ była żona odeszła od Wnioskodawcy i od dzieci 15 listopada 2006 r. Obecnie matka dzieci płaci alimenty na rzecz najmłodszej córki 1 (21 lat) w wysokości 390 zł miesięcznie i na rzecz starszej córki 2 (24 lata) w wysokości 370 zł miesięcznie, lecz w rzeczywistości daje tylko 300 zł. Pieniądze te daje niechętnie dziecku, po które córka 2 musi jeździć do niej sama. Alimenty córce są potrzebne, gdyż na co dzień mieszka w X. Wynajmuje mieszkanie w kwocie 800 zł oraz uczy się zaocznie na studiach magisterskich na kierunku pielęgniarstwo, których koszt miesięczny wynosi 400 zł, a płaci się za cały rok. Ze względu na warunki finansowe rozpoczęła pracę w zawodzie pielęgniarki. Syn (26 lat) od 16 lutego 2017 r. już nie pobiera alimentów od mamy, lecz w dalszym ciągu potrzebuje wspomożenia finansowego od rodziców. Zapisał się na studia magisterskie zaocznie na kierunku fizjoterapia. Jest to szkoła płatna, opłaty wyniosą go miesięcznie ok. 700 zł razem z dojazdem do X, gdzie znajduje się ta uczelnia. Pomimo, że pracuje jako masażysta w szpitalu to jego dochody są małe. Mama dzieci jest bardzo chytra. Nie chce pomóc finansowo, a sama wyremontowała dom od podstaw, również niedawno zamontowała ogrodzenie swojej posesji. Twierdzi, że daje dużo alimentów, pomimo że od 29 grudnia 2014 r. nie miała ich podnoszonych. Musi mieć duże dochody, bo pracuje jako dyplomowana pielęgniarka z 34-letnim stażem pracy. Wnioskodawca uważa, że tak jest, gdyż dzieci rzadko jeżdżą do mamy, która bierze liczne dyżury niedzielne. Dzieci jadą do mamy raz w miesiącu na 2-3 godziny.

Wnioskodawca jest rencistą od ok. 16 lat. Jest bardzo schorowanym człowiekiem: choruje na serce (nadciśnienie tętnicze), cukrzycę, nerki (prostatę), kręgosłup szyjny i lędźwiowy. Ma do operacji lewe i prawe oko, w których jest zaćma. Dostał skierowanie do lekarza ortopedy na operację barku lewego do szpitala, ponieważ ma zerwane ścięgno nadgrzebieniowe. Leczy się również u lekarza gastrologa, ponieważ ma chory żołądek oraz posiada uchyłki i guzki na jelicie grubym. Oprócz tych wymienionych chorób, ma także zespół cieśni nadgarstka lewego i prawego, na który ma zlecony zabieg operacyjny. Ze względu na leczenie i stan zdrowia potrzebne są pieniądze. Nadmienia, że ma córkę 1, która studiuje na Uniwersytecie na 3 roku pielęgniarstwo i obecnie wymaga dużego wsparcia finansowego. Córka mieszkała przez 2 lata w bursie szkolnej, gdzie koszty utrzymania są znacznie niższe od prywatnego mieszkania, na które nie byłoby ich stać. W sierpniu 2018 r. oznajmiono córce, że nie zostanie przyjęta do bursy ze względu na brak miejsc, więc Wnioskodawca razem z córką pojechał tam na rozmowę z Panią Dyrektor i po paru godzinach decyzja była pozytywna i córce przyznali miejsce. Byłą żonę ten problem mieszkaniowy dziecka nie interesował. O wszystko Wnioskodawca musiał się martwić i starać sam. Córka 1 także wymaga leczenia, gdyż posiada duży trądzik na plecach, kwalifikujący się do leczenia laserowego, gdzie koszt 1 zabiegu to 100-200 zł. Jest też alergikiem, bierze lekarstwa. W ciągu ostatniego miesiąca córka wydała 360 zł na leczenie u stomatologa, a dochody netto Wnioskodawcy wynoszą tylko ok. 997 zł.

Wnioskodawca przez ostatnie lata pobierał 100% ulgi prorodzinnej, ponieważ to On przez te wszystkie lata wychowywał trójkę dzieci. Wnioskodawca zwrot przekazał córce 1 na jej potrzeby studenckie i nie tylko, ale nie został poinformowany o tym, że była małżonka również przy rocznych zeznaniach podatkowych odlicza sobie 50% tej ulgi prorodzinnej. Nie poinformowała o tym wcale. Traktuje Wnioskodawcę jak trędowatego. Od 12 lat nie kontaktowała się, nie dzwoni, ani nie odbiera telefonów gdy córka 2 miała złamaną nogę i była w szpitalu w maju 2018 r., nie odebrała ani jednego telefonu, chcąc ją poinformować o wypadku. Podczas choroby nie raczyła jej odwiedzić.

Sumę ponad 1 500 zł, którą Wnioskodawca jest obciążony przez Urząd Skarbowy, nie wie w jaki sposób ma zwrócić, gdyż Jego sytuacja finansowa jest ciężka.

W piśmie z dnia 23 października 2018 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku, Wnioskodawca dodał, że w latach 2015-2017 wraz ze swoimi dziećmi nie podlegali przepisom art. 30c ustawy o podatku dochodowym od pozarolniczej działalności gospodarczej, przepisom ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, przepisom ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Córka 1, zgodnie z art. 27 ustawy o dochodzie podlegającym opodatkowaniu od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r.:

• uzyskała dochód w wysokości 500 zł brutto z tytułu umowy zlecenia za rok 2016,

• uzyskała dochód w wysokości 234 zł brutto z tytułu umowy zlecenia za rok 2017.

Córka 2, zgodnie z art. 27 ustawy o dochodzie podlegającym opodatkowaniu od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r.:

• uzyskała dochód w wysokości 500 zł brutto z tytułu umowy zlecenia za rok 2016,

• uzyskała dochód w wysokości 9 965 zł 37 gr brutto z tytułu umowy o pracę za rok 2017.

Syn, zgodnie z art. 27 ustawy o dochodzie podlegającym opodatkowaniu od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r.:

• uzyskał dochód w wysokości 3 360 zł brutto z tytułu umowy o pracę za rok 2015,

• uzyskał dochód w wysokości 12 000 zł brutto z tytułu umowy o pracę za rok 2016,

• uzyskał dochód w wysokości 21 420 zł brutto z tytułu umowy o pracę za rok 2017.

Córka 1 od 1 września 2013 r. do czerwca 2015 r. uczyła się w liceum ogólnokształcącym, a od 1 października 2015 r. aż do chwili obecnej studiuje na Uniwersytecie.

Córka 2 w latach 2015-2017 studiowała na Akademii, a obecnie realizuje studia magisterskie.

Syn w latach 2015-2017 studiował w Wyższej Szkole, a obecnie realizuje także studia magisterskie.

Wnioskodawca w okresie styczeń-maj 2015 r. sprawował wyłączną opiekę nad małoletnią córką 1. Matka nie uczestniczyła w jej wychowaniu, nie troszczyła się o jej rozwój fizyczny i duchowy, nie zapewniała żadnych wakacji, pomimo że pobierała na dzieci wczasy pod gruszą przez wiele lat. Wysyłała jedynie alimenty, także przez komornika.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w opisanej sytuacji faktycznej, w zeznaniach podatkowych za rok 2015, 2016, 2017 Wnioskodawca miał prawo do odliczenia ulgi prorodzinnej w pełnej wysokości?

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na ww. pytanie w części dotyczącej możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej za 2015 r. Natomiast wniosek w zakresie ulgi prorodzinnej za 2016 r. i 2017 r. zostanie rozpatrzony odrębnie.

Zdaniem Wnioskodawcy, należy Mu się pobieranie ulgi prorodzinnej w pełnej wysokości. Wnioskodawca jest prawnym opiekunem dzieci, to On je wychowuje i nadal o wszystko się troszczy i zabiega. Eks-żona nie kontaktuje się z Nim, nie ma chęci się porozumieć, dlatego Wnioskodawca sądzi, że popełniła przestępstwo nie informując, że od 3 lat też pobiera ulgę na dzieci. Jej zachowanie wskazuje na to, że pragnie Wnioskodawcy dokuczyć i działać na Jego szkodę. Za wychowanie wspólnych dzieci i za pracę Wnioskodawca jest karany przez byłą żonę, nie wie dlaczego. Uważa, że robi to specjalnie. Dlaczego to On ma być ukarany za to, że Ona nie dopełniła obowiązku o poinformowaniu Wnioskodawcy lub też swoich dzieci o tym. Wnioskodawca uważa, że eks-żona, mając ograniczoną władzę rodzicielską tym bardziej powinna powiadomić o tym, że też pobiera zwrot podatku. Suma 1 500 zł, jaką Wnioskodawca ma zwrócić Urzędowi Skarbowemu jest 1,5 miesięczną kwotą Jego renty, a ma na wychowaniu córkę studiującą, której trzeba pomagać, by ukończyła studia medyczne i mogła potem rozpocząć pracę. Wnioskodawca nadmienia, że sam przeznacza duże pieniądze na swoje choroby. Eks-żona jest kobietą zdrową i nie wydaje na leki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2015 r., od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.

Stosowanie do art. 27f ust. 2 ww. ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

1. jednego małoletniego dziecka - kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
   1. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
   2. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a);
2. dwojga małoletnich dzieci - kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3. trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota:
   1. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
   2. 166,67 zł na trzecie dziecko,
   3. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
   
   

Przy czym zgodnie z art. 27f ust. 2a cyt. ustawy, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

W myśl art. 27f ust. 2c powołanej ustawy, odliczenie, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1. na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych;
2. wstąpiło w związek małżeński.

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ww. ustawy).

Stosownie do art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Na podstawie art. 27f ust. 5 ww. ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

1. odpis aktu urodzenia dziecka;
2. zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka;
3. odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą;
4. zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

W świetle art. 27f ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisy ust. 1-5, stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Z art. 27f ust. 7 tej ustawy wynika natomiast, że przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy, sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Stosownie do art. 6 ust. 9 powołanej ustawy, zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym.

Treść art. 27f ust. 6 w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 ww. ustawy wskazuje, że odliczenie kwoty określonej w ust. 2 przysługuje również podatnikowi, który utrzymywał dzieci pełnoletnie:

• bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

• do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek określonej w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej,

-w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Zgodnie z zacytowanymi wyżej przepisami ulga prorodzinna, przy spełnieniu określonych wymogów, przysługuje podatnikowi:

• wykonującemu władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka/małoletnich dzieci, a także

• utrzymującemu pełnoletnie dziecko/pełnoletnie dzieci w związku z wykonywaniem przez podatnika ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Wobec powyższego wyjaśnić należy, że stosownie do art. 92 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r., poz. 682, z późn. zm.), dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską.

Zgodnie z art. 93 § 1 ww. ustawy, władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, a stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

W myśl art. 58 § 1 ww. ustawy, w wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

Jak stanowi art. 58 § 1a cyt. ustawy, w braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Zgodnie z treścią art. 107 § 1 ww. ustawy, jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia (art. 107 § 2 ww. ustawy).

W związku z powyższym, wskazać należy, że warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi prorodzinnej w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej (a nie samo jej posiadanie). Nie można utożsamiać pojęcia wykonywanie władzy rodzicielskiej z pojęciem przysługiwanie władzy rodzicielskiej. Należy mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka (postanowienia Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Stąd ulga na dzieci przysługuje tym rodzicom, którzy faktycznie sprawują pieczę nad osobą i majątkiem dziecka. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia całości kwoty może skorzystać tylko ten rodzic. Jeżeli rodzic dziecka pomimo posiadania praw rodzicielskich nie zajmuje się dzieckiem albo jego kontakty są sporadyczne należy uznać, że nie wykonuje władzy rodzicielskiej i w związku z tym nie ma prawa do ulgi.

Jak bowiem wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 lipca 2016 r., sygn. akt. II FSK 2378/15, () dla nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej, konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek, to jest posiadanie władzy rodzicielskiej (nawet ograniczonej na podstawie wyroku sądowego) i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Czym innym jest bowiem posiadanie władzy a czym innym jej wykonywanie, a to oznacza, że utożsamianie ich na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie znajduje uzasadnienia. W celu nabycia prawa do przedmiotowej ulgi podatnik powinien wykazać zatem, że w danym roku podatkowym wykonywał, a nie tylko posiadał władzę rodzicielską ().

Zatem, o wykonywaniu władzy rodzicielskiej nie świadczy tylko sam fakt jej posiadania, czy spełniania obowiązku alimentacyjnego, ani sporadyczne kontakty z dzieckiem. Wykonywanie władzy rodzicielskiej polega na sprawowaniu faktycznej pieczy nad małoletnim dzieckiem w sposób zapewniający jego prawidłowy rozwój, a w szczególności podejmowanie przez rodzica (rodziców) obowiązków w zakresie zaspokojenia potrzeb fizycznych, edukacyjnych i duchowych dziecka. Wykonywanie władzy rodzicielskiej należy zatem odnieść do konkretnych okoliczności faktycznych, w oparciu o zachowania i konkretną aktywność rodziców wobec dziecka.

Natomiast obowiązek alimentacyjny względem dzieci pełnoletnich, o których mowa w art. 27 ust. 6 i art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika wprost z przepisów ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy - art. 128 i następne. Zgodnie z definicją zawartą w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, obowiązek alimentacyjny to obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania.

Z ww. ustawy wynika, że rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Zakres obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

W przypadku dziecka pełnoletniego, jednym z wymogów warunkujących dokonywanie odliczeń w ramach ulgi prorodzinnej jest utrzymywanie dziecka w związku z wykonywaniem, nawet przymusowo, obowiązku alimentacyjnego. Jeżeli oboje rodziców utrzymują pełnoletnie dziecko, tzn. wypełniają swoje obowiązki alimentacyjne, wówczas ulga przysługuje każdemu z rodziców w częściach równych, tj. po 50% lub w dowolnie ustalonej przez nich proporcji. Kwota odliczona przez obojga rodziców nie może przekroczyć rocznego limitu ulgi określonego ustawą. W celu ustalenia proporcji odliczenia przysługującego każdemu z rodziców, niezbędne jest w tym zakresie porozumienie pomiędzy rodzicami, gdyż to im ustawodawca pozostawił decyzję w tym względzie.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że w dniu 5 czerwca 2009 r. został orzeczony rozwód pomiędzy Wnioskodawcą, a matką Jego dzieci. Sąd ustalił wówczas miejsce zamieszkania dzieci (córki 1 ur. 26 maja 1997 r., córki 2 ur. 10 lipca 1994 r. oraz syna ur. 16 lutego 1992 r.) z ojcem oraz powierzył Mu wykonywanie władzy rodzicielskiej. Matce ograniczył władzę do współdecydowania o istotnych sprawach dzieci, takich jak: kwestia wyboru szkół, leczenia w poważnych schorzeniach, wypoczynku i do spotkań z dziećmi (w określone dni). Była żona nie uczestniczy w wychowywaniu dzieci i prowadzi oddzielne gospodarstwo domowe z mamą. Wnioskodawca samotnie opiekuje się trójką dzieci już od 12 lat, ponieważ była żona odeszła od Wnioskodawcy i od dzieci 15 listopada 2006 r. Obecnie matka dzieci płaci alimenty na rzecz najmłodszej córki 1 (21 lat) w wysokości 390 zł miesięcznie i na rzecz starszej córki 2 (24 lata) w wysokości 370 zł miesięcznie, lecz w rzeczywistości daje tylko 300 zł. Pieniądze te daje niechętnie dziecku, po które córka 2 musi jeździć do niej sama. Córka uczy się zaocznie na studiach magisterskich na kierunku pielęgniarstwo. Syn (26 lat) od 16 lutego 2017 r. już nie pobiera alimentów od mamy, lecz w dalszym ciągu potrzebuje wspomożenia finansowego od rodziców. Zapisał się na studia magisterskie zaocznie na kierunku fizjoterapia. Dzieci jadą do mamy raz w miesiącu na 2-3 godziny.

Wnioskodawca jest rencistą od ok. 16 lat. Jest bardzo schorowanym człowiekiem. Nadmienia, że ma córkę 1, która studiuje na Uniwersytecie pielęgniarstwo i wymaga dużego wsparcia finansowego. Dochody netto Wnioskodawcy wynoszą tylko ok. 997 zł.

Wnioskodawca przez ostatnie lata pobierał 100% ulgi prorodzinnej, ponieważ to On przez te wszystkie lata wychowywał trójkę dzieci. Wnioskodawca zwrot przekazał córce 1 na jej potrzeby studenckie i nie tylko, ale nie został poinformowany o tym, że była małżonka również przy rocznych zeznaniach podatkowych odlicza sobie 50% tej ulgi prorodzinnej. Nie poinformowała o tym wcale. Traktuje Wnioskodawcę jak trędowatego. Od 12 lat nie kontaktowała się, nie dzwoni, ani nie odbiera telefonów.

W 2015 r. Wnioskodawca wraz ze swoimi dziećmi nie podlegali przepisom art. 30c ustawy o podatku dochodowym od pozarolniczej działalności gospodarczej, przepisom ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, przepisom ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Syn uzyskał dochód w wysokości 3 360 zł brutto z tytułu umowy o pracę za rok 2015.

Córka 1 od 1 września 2013 r. do czerwca 2015 r. uczyła się w liceum ogólnokształcącym, a od 1 października 2015 r. aż do chwili obecnej studiuje na Uniwersytecie. Córka 2 w 2015 r. studiowała na Akademii. Syn w 2015 r. studiował w Wyższej Szkole.

Wnioskodawca w okresie styczeń-maj 2015 r. sprawował wyłączna opiekę na małoletnią córką 1. Matka nie uczestniczyła w jej wychowaniu, nie troszczyła się o jej rozwój fizyczny i duchowy, nie zapewniała żadnych wakacji, pomimo że pobierała na dzieci wczasy pod gruszą przez wiele lat. Wysyłała jedynie alimenty, także przez komornika.

Przystępując do analizy przedstawionego we wniosku stanu faktycznego podkreślić należy, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Jak wynika z powyższych uregulowań prawnych, aby móc skorzystać z ulgi, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy m.in. wykonywać władzę rodzicielską w stosunku do małoletniego dziecka oraz utrzymywać w roku podatkowym pełnoletnie dziecko do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach ściśle przez ustawę określonych, które w roku podatkowym nie uzyskało dochodów, do których stosuje się zasady opodatkowania, określone w art. 27 lub art. 30b, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej. W roku 2015 wysokość ww. dochodu wynosiła 3089 zł, co wynika z wyliczenia ilorazu kwoty zmniejszającej podatek, tj. kwoty 556 zł 02 gr oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, tj. 18%.

Przy czym stosownie do treści art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

W związku z powyższym, dla ustalenia prawa do ulgi prorodzinnej, z tytułu utrzymywania w związku z wykonywaniem ciążącego na podatniku obowiązku alimentacyjnego pełnoletniego, uczącego się dziecka należy jego dochód osiągnięty w roku podatkowym określić zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jako różnicę pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania przychodu.

Mając na uwadze przedstawiony opis stanu faktycznego oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że skoro wyłącznie Wnioskodawca w okresie od miesiąca stycznia 2015 r. do miesiąca maja 2015 r., tj. do ukończenia przez córkę 1 pełnoletności, wykonywał w stosunku do niej władzę rodzicielską, bez udziału drugiego rodzica, to za te miesiące Wnioskodawcy przysługiwało prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w wysokości 100% kwoty ustalonej zgodnie z art. 27f ust. 2 tej ustawy. Nadmienić należy, że samo płacenie alimentów nie jest wystarczające dla uznania, że matka faktycznie wykonywała władzę rodzicielską. Natomiast po osiągnięciu przez ww. córkę pełnoletności, tj. w okresie od miesiąca czerwca 2015 r. do miesiąca grudnia 2015 r., skoro była żona uiszczała na nią alimenty to wykonywała wobec niej w ograniczonym stopniu obowiązek alimentacyjny. Wskazać bowiem należy, że jednym z wymogów warunkujących dokonywanie odliczeń w ramach omawianej ulgi jest utrzymywanie pełnoletniego dziecka w związku z wykonywaniem, nawet przymusowo obowiązku alimentacyjnego. Zatem, zarówno Wnioskodawca, jak i Jego była żona, spełniali w okresie od miesiąca czerwca 2015 r. do miesiąca grudnia 2015 r. obowiązek alimentacyjny wobec pełnoletniej już córki. W przypadku braku porozumienia rodziców co do wysokości dokonywanego odliczenia, każdy z rodziców ma możliwość odliczenia połowy przysługującej w danym miesiącu kwoty ulgi. W związku z tym, za okres od miesiąca czerwca 2015 r. do miesiąca grudnia 2015 r. Wnioskodawcy przysługiwało odliczenie ulgi prorodzinnej na pełnoletnią córkę 1 w wysokości 50% kwoty ulgi za każdy miesiąc.

W odniesieniu do pełnoletniej córki 2, Wnioskodawcy za 2015 r. nie przysługiwało prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej w pełnej wysokości, bowiem zarówno Wnioskodawca, jak i Jego była żona w 2015 r. spełniali wobec niej obowiązek alimentacyjny. Zatem, w przypadku braku porozumienia z matką dziecka co do wysokości dokonywanego odliczenia, Wnioskodawcy za 2015 r. przysługiwało prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej w wysokości 50% kwoty ulgi za każdy miesiąc.

Ponadto, Wnioskodawca nie mógł skorzystać z ulgi prorodzinnej na pełnoletniego syna za 2015 r., ponieważ, mimo że syn uczęszczał do szkoły, to w roku tym osiągnął dochód w ramach umowy o pracę w wysokości przekraczającej kwotę, o której mowa w art. 27f w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. w kwocie przekraczającej 3 089 zł). W związku z tym nie została spełniona jedna z przesłanek warunkujących możliwość skorzystania z omawianej ulgi.

Należy pokreślić, że wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień podatkowych powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym wypadku stosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.

Końcowo, mając na uwadze treść przepisu art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacji podatkowej (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie organ podatkowy wydając interpretację indywidualną przepisów prawa opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę. Do postępowania w sprawie wydania interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego nie mają bowiem zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego.

Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej