Temat interpretacji

Powstanie przychodu po stronie darczyńcy z tytułu darowizny przedsiębiorstwa.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 1 sierpnia 2018 r. (data wpływu 13 sierpnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie powstania przychodu po stronie darczyńcy z tytułu darowizny przedsiębiorstwa jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 sierpnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek uzupełniony o brakującą opłatę 10 października 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie powstania przychodu po stronie darczyńcy z tytułu darowizny przedsiębiorstwa.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu xx czerwca 2005 r. Wnioskodawca założył jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwą A, która zajmuje się sprzedażą opon-felg nowych i używanych, naprawą i sprzedażą samochodów, renowacją felg. Wnioskodawca w ramach prowadzenia działalności nie zatrudnia pracowników. Firma jest czynnym płatnikiem VAT. W zakresie podatku dochodowego swoje dochody opodatkowuje podatkiem 18%. Wykonuje wyłącznie czynności dające prawo do całkowitego odliczenia podatku od towarów i usług.

W dniu 22 czerwca 2007 roku Firma A zakupiła działkę wraz z nieruchomością, zabudowaną starymi budynkami gospodarczymi.

Na budynki została wystawiona faktura z zerowym podatkiem VAT w rozumieniu art. ust. 43 ust. 2 ustawy z dnia 1 marca 2004 r. od podatku towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 353), że stare budynki są towarami używanymi oraz że w stosunku do tych towarów nie przysługuje dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W 2009 roku uzyskano decyzję-pozwolenie wydaną przez Starostwo Powiatowe na przebudowę powyższej nieruchomości na część mieszkalną ok. 117 m², a część na warsztat samochodowy ok. 360 m². Nieruchomość ta jest w końcowej fazie ukończenia.

Firma posiada prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków poniesionych i związanych z inwestycją remontem i przebudową powyższej nieruchomości, z którego to prawa korzystała odliczając podatek VAT.

Firma posiada też:

• środki trwałe (w tym środki trwałe zamortyzowane jednorazowo),
• maszyny i urządzenia (polerka kontowa, tokarka, wiertarki, szlifierki, sprężarka, narzędzia ręczne, maszyna wibrościerna),
• towary i materiały,
• opony felgi (towar handlowy),
• samochód ok. 57.000 PLN,
• elementy wyposażenia,
• wierzytelności, zobowiązania, kredyty 259.319 PLN,
• nieruchomość w formie niezakończonej inwestycji.

W najbliższym czasie Wnioskodawca planuje przekazać swojemu synowi całe przedsiębiorstwo w formie darowizny.

W skład przedsiębiorstwa wchodzą:

• nieruchomość w formie niezakończonej inwestycji,
• środki trwałe (w tym środki trwałe zamortyzowane jednorazowo),
• maszyny i urządzenia (polerka kontowa, tokarka, wiertarki, szlifierki, sprężarka narzędzia ręczne),
• elementy wyposażenia,
• towary i materiały,
• opony felgi (towar handlowy),
• samochód zakupiony w 2016 rok wartość ok. 57.000 PLN,
• wierzytelności, zobowiązania, kredyty 259.319 PLN.

Darowizna zostanie przekazana przed datą zakończenia prowadzenia działalności Wnioskodawcy. Umowa przekazania darowizny przedsiębiorstwa zostanie sporządzona w formie aktu notarialnego. Syn w dniu otrzymania darowizny będzie miał zarejestrowaną jednoosobową działalność gospodarczą, będzie też zarejestrowanym płatnikiem podatku VAT. Zakres świadczonych usług przez syna będzie niezmienny.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie

w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych.

Czy przekazanie całego przedsiębiorstwa i zakupionych wcześniej środków trwałych (w tym środki trwałe zamortyzowane jednorazowo), maszyn i urządzeń, towarów handlowych skutkuje dla darczyńcy powstaniem przychodu podlegającym opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy prowadzona przez niego jednoosobowa działalność gospodarcza stanowi przedsiębiorstwo w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Przedsiębiorstwo posiada nazwę, nieruchomości, ruchomości, prawa wynikające z umów, wierzytelności oraz tajemnice przedsiębiorstwa, które dzięki swojemu zorganizowaniu zdolne jest do prowadzenia działalności gospodarczej. Firma posiada również księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności.

Zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej. W myśl art. 155 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Jak wynika z art. 888 § 1 cyt. Kodeksu przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Z powołanych przepisów prawa cywilnego wynika zatem, iż umowa darowizny należy do umów cywilnoprawnych przenoszących prawo własności na nabywcę określonych towarów (rzeczy). () Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla przedmiotowego zagadnienia jest ustalenie, czy zbywany majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Zatem składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej. Jeżeli warunki, o których mowa w art. 55¹ Kodeksu cywilnego, zostaną spełnione, to zbycie takiego przedsiębiorstwa do innego podmiotu nie będzie podlegało przepisom ustawy. Należy tu wskazać również art. 55² Kodeksu cywilnego, w którym ustawodawca wprowadza zasadę, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w jego skład.

Wobec powyższego przedsiębiorstwem w rozumieniu Kodeksu cywilnego jest takie przedsiębiorstwo, które jest zorganizowane i wyposażone w składniki zapewniające realizowanie celów gospodarczych, jest samodzielnym podmiotem prawa funkcjonującym w obrocie gospodarczym. O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności. ()

Zgodnie z art. 5a pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) ilekroć w ustawie jest mowa o przedsiębiorstwie oznacza to przedsiębiorstwo w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom ustawy od spadków i darowizn. W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne tytułem darowizny własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zatem darowizna przedsiębiorstwa ani też poszczególnych jego składników nie prowadzi u żadnej ze stron tej czynności prawnej do powstania przychodu opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy obdarowany będzie zobowiązany zapłacić 2% podatek od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej przejęcia kredytów i wierzytelności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.): opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy: przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednocześnie w myśl art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Zgodnie z treścią art. 14 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy: przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących:

1. środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
2. składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1500 zł,
3. składnikami majątku, które ze względu na przewidywany okres używania równy lub krótszy niż rok nie zostały zaliczone do środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych,
4. składnikami majątku stanowiącymi spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego lub udział w takim prawie, które zgodnie z art. 22n ust. 3 nie podlegają ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca w najbliższym czasie planuje przekazać w formie darowizny swojemu synowi całe przedsiębiorstwo. Darowizna zostanie przekazana przed datą zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

Należy wskazać, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia darowizna. Dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, z późn. zm.).

Zgodnie z treścią art. 888 § 1 ww. Kodeksu: przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione (art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego).

Z kolei w myśl art. 889 ww. Kodeksu: nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

1. gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu;
2. gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte.

Zatem daną czynność można uznać za darowiznę, jeżeli posiada cechy tegoż zobowiązania, tzn. gdy zostanie złożone oświadczenie darczyńcy o przekazaniu darowizny oraz oświadczenie obdarowanego o jej przyjęciu, a ponadto czynność ta musi polegać na nieodpłatnym świadczeniu darczyńcy (kosztem jego majątku) na rzecz obdarowanego, pod warunkiem że czynność ta nie została wymieniona w treści cytowanego wyżej art. 889 Kodeksu cywilnego.

Z powyższego wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Darowizna należy bowiem do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny jako czynności nieodpłatnej jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. Prowadzi ona do zmniejszenia majątku darczyńcy, a zarazem do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów po stronie majątku obdarowanego.

Skoro zatem z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca w niniejszej umowie darowizny będzie osobą przekazującą nieodpłatnie należące do niego składniki majątkowe (darczyńcą), to należy stwierdzić, że dojdzie do zmniejszenia jego majątku. Skoro zatem, w związku z tym przekazaniem, Wnioskodawca (darczyńca) nie otrzyma żadnych wartości pieniężnych ani innego przysporzenia majątkowego, to przekazanie to nie mieści się w zakresie powołanych powyżej definicji dochodów/przychodów podatkowych po stronie Wnioskodawcy (darczyńcy). Zatem po stronie Wnioskodawcy nie powstanie w związku z tą czynnością przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując przekazanie całego przedsiębiorstwa i zakupionych wcześniej środków trwałych (w tym środków trwałych zamortyzowanych jednorazowo) maszyn i urządzeń, towarów handlowych nie skutkuje dla Wnioskodawcy (darczyńcy) powstaniem przychodu podlegającym opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto, tut. organ informuje, że w pozostałych zakresach wniosku wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej