Temat interpretacji

Skutków podatkowych wynikających z otrzymania spłaty w związku z działem spadku

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 1 sierpnia 2018 r. (data wpływu 8 sierpnia 2018 r.) na wezwanie Nr 0114-KDIP3-2.4011.427.2018.1.KP z dnia 30 sierpnia 2018 (data nadania 30 sierpnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 8 sierpnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Na podstawie Aktu Poświadczenia Dziedziczenia z dnia 15 czerwca 2018 r., sporządzonego w Kancelarii Notarialnej Wnioskodawca nabył prawo do spadku po zmarłej dnia 7 maja 2018 r. siostrze Annie M. w 1/2 części. Akt Poświadczenia Dziedziczenia został zarejestrowany w tym samym dniu w Rejestrze Spadkowym prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną.

W skład spadku wchodzi spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, o powierzchni użytkowej 35,80 m², którego Wnioskodawca został współwłaścicielem wraz z bratem Ryszardem M., każdy po 1/2 części oraz kwota na rachunku w banku w wysokości 7.400 PLN (słownie siedem tysięcy czterysta złotych), dla każdego z braci po 3.700 PLN (słownie trzy tysiące siedemset złotych).

Podatek od spadków i darowizn z tytułu dziedziczenia udziałów w opisanym wyżej spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu oraz otrzymanych z banku kwot po 3.700 PLN przez każdego z braci nie należy się, gdyż zastosowano zwolnienie na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, co potwierdzają niżej wymienione zaświadczenia:

• zaświadczenie wydane w dniu 11 lipca 2018 r. z upoważnienia Naczelnika Urzędu Skarbowego;

• zaświadczenie wydane w dniu 11 lipca 2018 r. z upoważnienia Naczelnika Urzędu Skarbowego

Dnia 20 lipca 2018 r. aktem notarialnym została sporządzona przez ww. notariusza, umowa o dział spadku (Repertorium). W kancelarii notarialnej Wnioskodawcę reprezentowała żona Irena M., na podstawie pełnomocnictwa sporządzonego w dniu 15 czerwca 2018 r. przez notariusza.

Żona Wnioskodawcy, w imieniu Wnioskodawcy oraz jego brat, Ryszard M., umową o dział spadku ustalili, że całe spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej nabywa Ryszard M.

Żona Wnioskodawcy, w imieniu Wnioskodawcy oraz jego brat Ryszard M., określili wartość całego spółdzielczego własnościowego prawa do ww. lokalu mieszkalnego na kwotę 140.000 PLN (słownie sto czterdzieści tysięcy złotych). Lokal ten wymaga przeprowadzenia generalnego remontu.

Na podstawie ww. umowy o dział spadku, brat Wnioskodawcy Ryszard M., dokonał spłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty 70.000 PLN (słownie siedemdziesiąt tysięcy złotych). Kwota spłaty nie przekracza wartości udziału w spadku (stanowi 1/2 część jego wartości).

Na skutek działu spadku nastąpiła konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom, w tym przypadku braciom. Oznacza to, że lokal mieszkalny znajduje się już w posiadaniu brata Wnioskodawcy Ryszarda M.

Odpłatny dział spadku miał na celu rozliczenie się z udziałów w spadku obejmującym ww. lokal, w taki sposób, aby przedmiot spadku, tj. mieszkanie, mógł być wykorzystywany zgodnie z jego przeznaczeniem.

Na podstawie umowy o dział spadku Wnioskodawca otrzymał od swojego brata Ryszarda M. kwotę 70.000 PLN (słownie siedemdziesiąt tysięcy PLN). Otrzymana kwota nie przekracza wartości udziału w spadku, stanowi bowiem 1/2 część wartości spadku po siostrze Wnioskodawcy Annie M.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 30 sierpnia 2018 r. Nr 0114-KDIP3-2.4011.427.2018.1.KP (data nadania 30 sierpnia 2018 r.) tut. Organ wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Pismem z dnia 7 września 2018 r. (data wpływu 10 września 2018 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek w terminie. Wnioskodawca w uzupełnieniu sformułował na nowo opis zdarzenia, pytanie oraz przedstawił własne stanowisko.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym w niniejszym wniosku stanie faktycznym, związanym z odpłatnym działem spadku, nie powodującym przekroczenia wartości udziału w spadku po siostrze Wnioskodawcy Annie M., Wnioskodawca jest zobowiązany do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, spłata udziału w spadku, nie przekraczająca wartości tego udziału, nie jest przychodem i nie podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.

Na skutek działu spadku, dokonanego w formie aktu notarialnego, nastąpiło zniesienie współwłasności rzeczonego lokalu mieszkalnego i przyznanie tego lokalu bratu Wnioskodawcy z obowiązkiem spłaty 1/2 wartości spadku. W rezultacie, w wyniku zniesienia współwłasności, doszło jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Suma spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy spadku, zatem Wnioskodawca nie uzyskał żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. Kwota otrzymana od brata w związku z dokonanym działem spadku stanowi jedynie ekwiwalent przysługującego Wnioskodawcy udziału w spadku, zatem nie powstał przychód z odpłatnego zbycia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz wymienionych praw majątkowych przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw majątkowych następuje po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości i praw majątkowych w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz praw majątkowych za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 7 maja 2018 roku zmarła siostra Wnioskodawcy Anna M. Spadkobiercami po niej byli Wnioskodawca oraz jego brat Ryszard M. Przedmiotem spadku było spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz kwota 7 400 złotych na koncie bankowym. Zarówno Wnioskodawca jak i jego brat nabyli po 1/2 udziału w spadku. Kwota na rachunku bankowym została podzielona po 3 700 złotych dla Wnioskodawcy i brata. W odniesieniu do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w dniu 20 lipca 2018 roku przeprowadzono dział spadku w ten sposób, że przedmiotowe prawo nabył na wyłączną własność brat Wnioskodawcy, zaś Wnioskodawca otrzymał spłatę w wysokości odpowiadającej udziałowi Wnioskodawcy w spadku.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów kodeksu.

Stosownie do art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia, potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy praw wchodzących w skład spadku.

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

W myśl art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Okoliczność, że dział spadku, którego przedmiotem jest nieruchomość czy prawa majątkowe, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, następuje ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny z konsekwencjami wynikającymi z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powyższe nie jest jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia ww. prawa. Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku przez Wnioskodawcę.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że skoro suma spłaty przyznana na rzecz Wnioskodawcy w związku z działem spadku, odpowiada udziałowi Wnioskodawcy w spadku - co wynika z treści wniosku - to w opisanej sytuacji nie powstał przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i na Wnioskodawcy nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od otrzymanej kwoty.

Ponadto wskazać należy, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym niniejsza interpretacja jest wiążąca dla Wnioskodawcy jako osoby występującej z wnioskiem, nie wywiera natomiast skutku prawnego dla pozostałych spadkobierców.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej