Temat interpretacji

Zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni wyrokiem Sądu odsetki od odszkodowania, jako nie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych stanowią przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 26 czerwca 2018 r. (data wpływu 27 czerwca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania otrzymanych odsetek jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 czerwca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania otrzymanych odsetek.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni (jako jedna z powodów) wystąpiła z powództwem przeciwko Skarbowi Państwa o odszkodowanie za szkodę jaką poniosła w wyniku sprzedaży 5 lokali wyodrębnionych z nieruchomości położonej w W., na skutek przejęcia nieruchomości na własność Skarbu Państwa na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta W. Przedmiotowa nieruchomość (kamienica) stanowiła bowiem uprzednio własność m.in. dziadka Wnioskodawczyni, którego jest ona następcą prawnym. Poprzednik prawny Wnioskodawczyni wystąpił do Prezydium Rady Narodowej W. z wnioskiem o przyznanie prawa własności czasowej do powyższej nieruchomości. Orzeczeniem z 5 maja 1954 r. Prezydium Rady Narodowej m. W. wydało orzeczenie odmowne, a następnie Ministerstwo Gospodarki Komunalnej decyzją z 5 października 1954 r. nie znalazło podstaw do zmiany orzeczenia. Dopiero decyzją z dnia 30 kwietnia 2004 r. Minister Infrastruktury stwierdził nieważność ww. decyzji i orzeczenia. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. , oddalił powództwo powodów. Następnie, na skutek apelacji wniesionej przez powodów, w tym Wnioskodawczynię, Sąd Apelacyjny I Wydział Cywilny, wyrokiem z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. , zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na rzecz Wnioskodawczyni zostało zasądzone odszkodowanie w kwocie 81.095 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 listopada 2007 r. Odszkodowanie nie było związane z działalnością gospodarczą, ani nie dotyczyło utraconych korzyści.

W związku z powyższym, Skarb Państwa w 2012 r. zapłacił na rzecz Wnioskodawczyni kwotę odszkodowania wraz z odsetkami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odsetki od otrzymanego przez Wnioskodawczynię odszkodowania tak jak świadczenie główne, zwolnione są z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni odsetki tak jak i świadczenie główne korzystają ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej u.p.d.o.f). Zgodnie z ww. przepisem wolne od podatku dochodowego są m.in. inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie (z wyjątkami, które jednak na gruncie przedstawionego stanu faktycznego nie zachodzą).

W odniesieniu do powyższego odsetki powinny zostać zakwalifikowane do tego samego źródła przychodów, co należność główna (a w konsekwencji opodatkowane na analogicznych zasadach). Jeżeli zatem odszkodowanie uzyskane przez Wnioskodawczynię jest zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f., to zwolnieniu podlegają również odsetki zasądzone wraz z odszkodowaniem. Innymi słowy odsetki powinny być opodatkowane tak jak przychód, z którym są związane (czyli w sytuacji Wnioskodawczyni zwolnione z opodatkowania).

Stanowisko takie według Wnioskodawczyni zostało wielokrotnie potwierdzone na gruncie orzecznictwa sądów administracyjnych. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 289/12, wskazał, że:"(...) odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną - a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób".

Powyższe stanowisko NSA wyraził również w kolejnych wyrokach z dnia 29 stycznia 2014 r., sygn. akt II FSK 333/12, oraz z dnia 25 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 702/12. W ślad za orzecznictwem NSA, wypowiadały się również wielokrotnie Wojewódzkie Sądy Administracyjne. Przykładowo WSA w Łodzi w wyroku z dnia 25 marca 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 1414/14 orzekł, że (...) za błędne należy uznać - kluczowe dla oceny zaskarżonej interpretacji - stanowisko organu zgodnie, z którym wypłacone wraz z odszkodowaniem odsetki ustawowe za zwłokę, jako wywodzące się z odrębnej podstawy materialnoprawnej, należy rozpatrywać oddzielnie od kwoty odszkodowania, a co za tym idzie - podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f. W ocenie Sądu odsetki takie należy potraktować tak jak odszkodowanie, które jest dla nich świadczeniem głównym. Podobnie wypowiedział się również WSA w Gdańsku w wyroku z dnia 29 czerwca 2016 r., sygn. akt I SA/Gd 380/16 wskazując, że Odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów, co należność główną - a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób."

Z powyższego orzecznictwa w ocenie Wnioskodawczyni wynika bezsprzecznie, że skoro dany przychód jest zwolniony z opodatkowania to również odsetki od nieterminowej zapłaty nie podlegają opodatkowaniu, ponieważ mają one charakter akcesoryjny (dodatkowy) w stosunku do świadczenia głównego, a w konsekwencji ich byt prawny zależy od należności, z którą są związane.

Wnioskodawczyni uważa, iż odsetki od otrzymanego przez nią odszkodowania tak jak świadczenie główne, zwolnione są z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zatem wszelkie dochody podatnika niewymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym w 2012 r. przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednym ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są wskazane w pkt 9 tego przepisu inne źródła.

Jak stanowi art. 20 ust. 1 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym w 2012 r. za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania w szczególności, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni (jako jedna z powodów) wystąpiła z powództwem przeciwko Skarbowi Państwa o odszkodowanie za szkodę jaką poniosła w wyniku sprzedaży 5 lokali wyodrębnionych z nieruchomości położonej w W., na skutek przejęcia nieruchomości na własność Skarbu Państwa na podstawie dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze miasta W. Przedmiotowa nieruchomość (kamienica) stanowiła bowiem uprzednio własność m.in. dziadka Wnioskodawczyni, którego jest ona następcą prawnym. Poprzednik prawny Wnioskodawczyni wystąpił do Prezydium Rady Narodowej m. W. z wnioskiem o przyznanie prawa własności czasowej do powyższej nieruchomości. Orzeczeniem z 5 maja 1954 r. Prezydium Rady Narodowej W. wydało orzeczenie odmowne, a następnie Ministerstwo Gospodarki Komunalnej decyzją z 5 października 1954 r. nie znalazło podstaw do zmiany orzeczenia. Dopiero decyzją z dnia 30 kwietnia 2004 r. Minister Infrastruktury stwierdził nieważność ww. decyzji i orzeczenia. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 27 listopada 2007 r., sygn. , oddalił powództwo powodów. Następnie, na skutek apelacji wniesionej przez powodów, w tym Wnioskodawczynię, Sąd Apelacyjny I Wydział Cywilny, wyrokiem z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. , zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na rzecz Wnioskodawczyni zostało zasądzone odszkodowanie w kwocie 81.095 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 listopada 2007 r. Odszkodowanie nie było związane z działalnością gospodarczą, ani nie dotyczyło utraconych korzyści.

W związku z powyższym, Skarb Państwa w 2012 r. zapłacił na rzecz Wnioskodawczyni kwotę odszkodowania wraz z odsetkami.

Instytucję prawną odsetek regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U.Nr 64, poz. 93 z późn.zm.). Zgodnie z art. 481 § 1 i § 2 ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym w 2012 r. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Wskazać również należy, że odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty danego świadczenia nie są wliczane do wartości tego świadczenia. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2018 r., poz. 1360) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Przepis ten ma więc zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenia główne.

Należy również zauważyć, że odsetki są związane z kwotą długu głównego, jednak źródło ich powstania różni się zasadniczo od źródła powstania długu głównego. Innymi słowy, nie można utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem, czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody). Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Tak więc pomimo pewnego związku odsetek z długiem głównym, ze względu na fakt różnego źródła ich powstania, są one należnością odrębną od odszkodowania i zadośćuczynienia. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnych sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).

Ponadto zauważyć należy, że w dniu 6 czerwca 2016 r. została podjęta uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego (sygn. akt II FPS 2/16) dotycząca opodatkowania odsetek. W przedmiotowej uchwale siedmiu sędziów NSA uznało, że czym innym jest świadczenie główne, a czym innym odsetki za opóźnienie w jego zapłacie. Tym samym należy rozliczyć odrębnie każde ze świadczeń.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, iż wolne od podatku są także odsetki.

Należy zwrócić uwagę, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca wyraźnie odróżnia odsetki od odszkodowania i zadośćuczynienia.

W katalogu zwolnień przedmiotowych w art. 21 ust. 1 pkt 52, pkt 95, pkt 119 i pkt 130, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym w 2012 r. wymieniono wprost odsetki wolne od podatku, czyli:

• odsetki i kwoty rekompensat otrzymanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o zasadach realizacji przedpłat na samochody osobowe (Dz. U. Nr 156, poz. 776),
• odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1,
• odsetki od papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz obligacji emitowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, w części odpowiadającej kwocie odsetek zapłaconych przy nabyciu tych papierów wartościowych od emitenta,
• odsetki lub dyskonto od obligacji emitowanych przez Skarb Państwa i oferowanych na rynkach zagranicznych oraz dochody z odpłatnego zbycia tych obligacji uzyskane przez osoby fizyczne, o których mowa w art. 3 ust. 2a;

Zgodnie natomiast z powołanym przez Wnioskodawczynię art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w przytoczonym wyżej przepisie objęte są wyłącznie odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej.

Natomiast okoliczność, że odsetki stanowią najczęściej swoistą rekompensatę wynikającą z czasookresu jaki upłynął pomiędzy zaistnieniem zdarzeń skutkujących wypłatą odszkodowania czy zadośćuczynienia, a skonkretyzowaniem obowiązku naprawienia szkody (krzywdy) w wyroku sądu, nie jest wystarczająca do uznania, że odsetki mieszczą się w dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zapłacone odsetki nie są bowiem zadośćuczynieniem, ani odszkodowaniem z tytułu poniesionej szkody, a tym samym wbrew stanowisku Wnioskodawczyni nie mogą korzystać z przedmiotowego zwolnienia.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że zasądzone na rzecz Wnioskodawczyni wyrokiem Sądu odsetki od odszkodowania, jako nie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych stanowią przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Otrzymane odsetki Wnioskodawczyni powinna wykazać w pozycji inne źródła w zeznaniu podatkowym PIT-36 składanym za rok podatkowy, w którym nastąpiła ich wypłata łącznie z innymi dochodami osiągniętymi w tym samym roku i opodatkować według skali podatkowej.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej