Temat interpretacji

Rozszerzenie ustawowej wspólności majątkowej nie stanowi nabycia nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800 z późn. zm.) oraz art. 223 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1948) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, po ponownym rozpatrzeniu sprawy w związku z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 marca 2018 r. sygn. akt II FSK 2098/17 stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 23 marca 2016 r. (data wpływu 31 marca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 31 marca 2016 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości.

Dotychczasowy przebieg postępowania.

W dniu 17 czerwca 2016 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów wydał dla Wnioskodawczyni indywidualną interpretację znak: ITPB4/4511-306/16/AW, w której uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawczyni w ww. zakresie. Wnioskodawczyni na interpretację indywidualną wniosła pismem z dnia 30 czerwca 2016 r. wezwanie do usunięcia naruszenia prawa.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów pismem z dnia 5 sierpnia 2016 r. znak: ITPB4/4511-1-95/16/AW stwierdził brak podstaw do zmiany ww. indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

W dniu 12 września 2016 r. wpłynęła skarga Wnioskodawczyni na interpretację przepisów prawa podatkowego z dnia 17 czerwca 2016 r. znak ITPB4/4511-306/16/AW.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2017 r. sygn. akt I SA/Bk 1036/16 oddalił skargę Wnioskodawczyni.

Od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku Wnioskodawczyni złożyła skargę kasacyjną z dnia 30 maja 2017 r. do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Wyrokiem z dnia 8 marca 2018 r. sygn. akt II FSK 2098/17 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok w całości oraz uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną w całości.

W myśl art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 poz. 1369 z późn. zm.) ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wskutek powyższego, wniosek Strony w zakresie skutków podatkowych sprzedaży nieruchomości na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga ponownego rozpatrzenia przez tut. organ.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. W 2001 r. mąż Wnioskodawczyni dokonał nabycia działki wraz z dwiema innymi osobami, natomiast w 2003 r. w drodze aktu notarialnego dokonano podziału nabytej działki pomiędzy współwłaścicieli. W 2002 r. doszło do zawarcia małżeństwa pomiędzy Wnioskodawczynią a jej mężem. W wyniku małżeństwa ustalono ustrój wspólności majątkowej. W 2006 r. zakończona została budowa domu przez Wnioskodawczynię i jej męża na działce, która należała wyłącznie do męża Wnioskodawczyni. Nakłady na budowę domu ponoszone były z majątku wspólnego małżonków. W wyniku tego, że budynek posadowiony był na działce należącej do męża, wchodził on w skład jego odrębnego majątku.

W grudniu 2015 r. zawarto umowę pomiędzy małżonkami, w której rozszerzono wspólność majątkową o przedmiotowy grunt zabudowany budynkiem mieszkalnym.

W najbliższym czasie Wnioskodawczyni wraz z mężem planują zbycie gruntu wraz z budynkiem.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy rozszerzenie ustawowej wspólności majątkowej stanowi nabycie nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym czy w przypadku zbycia przedmiotowego gruntu zabudowanego budynkiem mieszkalnym, po stronie Wnioskodawczyni powstanie zobowiązanie podatkowe zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a?

Przedstawiając własne stanowisko Wnioskodawczyni wskazuje, że zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie m. in.:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis cytowanego art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych formułuje generalną zasadę, że nie płaci się podatku dochodowego, jeśli od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw upłynęło 5 lat. W związku z tym, jeśli od końca roku, w którym nastąpiło nabycie nieruchomości lub praw do dnia sprzedaży upłynęło 5 lat, sprzedaż nie podlega w ogóle opodatkowaniu.

Wnioskodawczyni wskazuje, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.). Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Stosownie natomiast do art. 33 pkt 1 Kodeksu, do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej. Jednakże małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć np. na przedmioty nabyte przez małżonków przed powstaniem wspólności ustawowej (art. 47 § 1 Kodeksu). Wówczas przedmioty, które należały do majątku osobistego jednego z małżonków zostają włączone do majątku wspólnego małżonków.

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością - art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Co do zasady, wspólność majątkowa trwa tak długo jak małżeństwo.

Umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską uregulowana została w art. 47 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Jest to umowa, której celem jest ustanowienie ustroju majątkowego między małżonkami w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej. Umowa ta jest czynnością prawną organizacyjną, która reguluje stosunki majątkowe małżonków przez czas trwania ich związku małżeńskiego.

Wnioskodawczyni przytacza pogląd wyrażony w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który wskazuje, że umowa rozszerzająca wspólność majątkową małżeńską ma charakter czynności prawnej rozporządzającej o charakterze nieodpłatnym, co stanowi w swej istocie darowiznę dokonaną w ramach małżeńskiej umowy majątkowej. Wspólność małżeńską, która jest współwłasnością łączną cechuje bezudziałowy charakter. Oznacza to, że w przypadku sprzedaży nieruchomości, każdy z małżonków zbywa całą nieruchomość a nie udziały w tej nieruchomości a cały przychód ze sprzedaży wchodzi niepodzielnie do majątku wspólnego.

Włączenie do majątku małżonków w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową nieruchomości stanowiącej majątek odrębny jednego małżonka, nie jest nabyciem tej nieruchomości przez drugiego małżonka w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 powołanej wyżej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że datą nabycia nieruchomości przez każdego z małżonków, na skutek zawarcia umowy rozszerzającej wspólność ustawową staje się data nabycia nieruchomości przez tego małżonka, który nieruchomość włączył do majątku wspólnego. U małżonka, który stał się współwłaścicielem nieruchomości w drodze rozszerzenia ustawowej wspólności majątkowej, również nie powstanie z tego tytułu obowiązek podatkowy.

W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 kwietnia 2002 r. III SA 2717/00 (LEX 76287) powołano się na uchwałę 7 sędziów z 17 grudnia 1996 r. sygn. FPS 7/96 (ONSA 1997 nr 2. poz. 51), w której zwrócono także uwagę na wyjątkowy - bo ograniczający swobodę dysponowania prawem własności - charakter art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co nakazuje ścisłą jego interpretację. Sąd stwierdził też, że ewentualne wątpliwości prawne, które wystąpią przy jego stosowaniu, powinny być wyjaśniane na korzyść podatnika.

W ww. wyroku Sąd wyraził również pogląd, że umowa majątkowa rozszerzająca wspólność ustawową (art. 47 § 1 k.r.o.) jest czynnością prawną organizacyjną, której przedmiotem jest regulacja majątkowoprawnych stosunków małżonków (por. A. Dyoniak: Glosa do uchwały SN; OSP 1993. nr 5, poz. 92), a nadto stwierdził, że włączenie do majątku małżonków, w drodze umowy rozszerzającej ustawową wspólność majątkową, nieruchomości stanowiącej majątek odrębny jednego małżonka nie jest nabyciem tej nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez drugiego małżonka.

Stwierdzić zatem należy, że umowy majątkowej nie można utożsamiać zarówno ze zbyciem, ani z nabyciem poszczególnych składników majątku, jak również z nabyciem udziałów w tym majątku.

Jak wynika z przedstawionego opisu stanu faktycznego mąż w 2001 r. nabył do majątku osobistego działkę. W roku 2003 dokonano podziału przedmiotowej działki pomiędzy współwłaścicieli na mocy aktu notarialnego. W 2006 r. na działce wybudowany został budynek mieszkalny. W wyniku zawartej w grudniu 2015 r. umowy rozszerzającej wspólność ustawową małżeńską mąż Wnioskodawczyni wniósł do majątku wspólnego grunt wraz z budynkiem. Obecnie Wnioskodawczyni wraz z małżonkiem zamierza sprzedać przedmiotową nieruchomość.

Ponieważ nabycie przedmiotowej nieruchomości miało miejsce w 2001 r., a wybudowanie domu nastąpiło w roku 2006, to jeśli jej zbycie nastąpi w 2016 r. upłynie wówczas pięć lat od końca roku, w którym nastąpiło nabycie. Z tej przyczyny, w opinii Wnioskodawczyni sprzedaż tej nieruchomości nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego.

Wnioskodawczyni podkreśla, stosownie do rozstrzygnięcia WSA w Lublinie w wyroku z dnia 8 stycznia 2014 r. sygn. akt I SA/Lu 1038/13, że współwłasność łączna charakteryzuje się tym że jest to współwłasność bezudziałowa, żaden z małżonków, w czasie jej trwania, nie może rozporządzać swymi prawami do majątku wspólnego, jest wspólnością masy majątkowej odpowiadającej pojęciu mienia (art. 44 k.c). Przy podzieleniu stanowiska organu podatkowego, a mianowicie, że skarżąca jest zobowiązana do uiszczenia zryczałtowanego podatku na podstawie art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dlatego że sporną nieruchomość nabyła w drodze umowy majątkowej małżeńskiej rozszerzającej wspólność majątkową w dniu 8 stycznia 2009 r., zaś zbyła ją wraz z mężem w dniu 5 października 2011 r., czyli przed upływem terminu 5 lat o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, byłaby otwarta kwestia co do jej małżonka, który nieruchomość tę nabył w dniu 7 grudnia 1989 r., a więc sprzedając ją po upływie 5 lat od nabycia, do uiszczenia zryczałtowanego podatku na podstawie art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zobowiązany by nie był. (...) nie sposób nie stwierdzić, że jeżeli cały przychód uzyskany przez małżonków ze sprzedaży nieruchomości wszedł - niepodzielnie - do ich majątku wspólnego, to różnicowanie ich pozycji - w świetle przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przy istniejącej małżeńskiej wspólności majątkowej byłoby nie do zaakceptowania.

Biorąc powyższe pod uwagę Wnioskodawczyni stwierdza, iż rozszerzenie ustawowej wspólności majątkowej nie stanowi nabycia nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a sprzedaż przedmiotowej nieruchomości w 2016 r. nie zrodzi przychodu dla celów podatkowych, zatem po stronie Wnioskodawczyni nie powstanie obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży tej nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska Wnioskodawczyni.

Należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania uchylonej interpretacji, bowiem niniejsza interpretacja stanowi ponowne rozstrzygnięcie tej samej sprawy w wyniku orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 marca 2018 r. sygn. akt II FSK 2098/17.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej