Temat interpretacji

Podatek dochodowy od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odsetek od odszkodowania i zadośćuczynienia.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Pani A przedstawione we wniosku z dnia 3 listopada 2016 r. (data wpływu 7 listopada 2016 r.), uzupełnionym w dniu 13 stycznia 2017 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odsetek od odszkodowania i zadośćuczynienia jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 listopada 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odsetek od odszkodowania i zadośćuczynienia.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 4 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 5 stycznia 2017 r., znak 3063-ILPB1-1.4511.290.2016.1.IM, na podstawie art. 169 § 1 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Wniosek uzupełniono w dniu 13 stycznia 2017 r. (nadano w polskiej placówce pocztowej w dniu 11 stycznia 2017 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Podatniczka A jest córką B, w 2010 roku uległa wypadkowi samochodowemu w wyniku którego stała się osobą leżącą w stanie wegetatywnym z niedowładem spastycznym czterokończynowym z gastrostomią i tracheotomią.

Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 17 czerwca 2014 r. sygn. () zasądził od ubezpieczyciela C na rzecz A kwotę 350.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 maja 2011 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 56.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 września 2012 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania, a także koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7.217 zł.

Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 16 kwietnia 2015 r. oddalił apelację ubezpieczyciela i zasądził kwotę 2.700 zł (sygn. akt ()) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

W dniu 22 kwietnia 2016 r. podatniczka złożyła do Urzędu Skarbowego zeznanie PIT-37, w którym podała przychód w wysokości 141.486,30 zł dochód 128.284,79 zł i podatek wyliczony na kwotę 30.546 zł, który został zapłacony w dniu 22 kwietnia 2016 r.

Pomimo tego, że podatek od odsetek ustawowych został naliczony i zapłacony podatniczka ma wątpliwości, czy było to zgodne z przepisami ustawy o podatku chodowym od osób fizycznych. Ponieważ w art. 21 ust. 1 pkt 3b tej ustawy odszkodowania i zadośćuczynienia są wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Urząd Skarbowy zeznanie podatkowe podatniczki PIT-37 i wpłatę kwoty 30.546 zł przyjął bez zastrzeżeń.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy odsetki ustawowe zasądzone od odszkodowania i zadośćuczynienia za skutki wypadku komunikacyjnego stanowią przychód i dochód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy też nie?

Zdaniem Wnioskodawcy odsetki ustawowe zasądzone od odszkodowania i zadośćuczynienia zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 17 czerwca 2014 r. sygn. () nie są przychodem, dochodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 21 ust. 1 pkt 3b) i w związku z tym Urząd Skarbowy pobrał nieprawidłowo i wbrew przepisom tej ustawy podatek dochodowy naliczony od odsetek ustawowych, których nie powinno się wliczać do dochodu podatniczki, ponieważ stanowią rekompensatę za brak możliwości wcześniejszego dysponowania odszkodowaniem, którego ubezpieczyciel konsekwentnie odmawiał latami wypłacić i finalnie zostało zasądzone.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku, w drodze rozporządzenia wydanego przez Ministra Finansów.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono inne źródła.

W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Należy podkreślić, że użyte w konstrukcji art. 20 ust. 1 ww. ustawy sformułowanie w szczególności, świadczy o przykładowym katalogu przychodów z innych źródeł. Oznacza to, że przychodami z innych źródeł są także inne przychody, niewymienione wprost w tym przepisie.

Tym samym uznaje się, że katalog ten nie jest katalogiem zamkniętym. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8a ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że A, w 2010 roku uległa wypadkowi samochodowemu w wyniku którego stała się osobą leżącą w stanie wegetatywnym z niedowładem spastycznym czterokończynowym z gastrostomią i tracheotomią.

Sąd Okręgowy zasądził od ubezpieczyciela na rzecz A kwotę 350.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 9 maja 2011 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 56.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 17 września 2012 r. do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania, a także koszty zastępstwa procesowego w kwocie 7.217 zł. Sąd Apelacyjny oddalił apelację ubezpieczyciela i zasądził i zasądził kwotę 2.700 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r., poz. 380, z późn. zm.). Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Odsetki wypłacone za okres pomiędzy datą zasądzenia i datą wypłaty odszkodowania, zadośćuczynienia nie są wliczane do wartości zadośćuczynienia. Zgodnie bowiem z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 101, z późn. zm.), do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek ustawowych zasądzonych od odszkodowania i zadośćuczynienia za skutki wypadku komunikacyjnego, z samym odszkodowaniem czy zadośćuczynieniem. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej. Roszczenie o odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego) jest więc roszczeniem innym niż roszczenie deliktowe (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r. III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155). Odsetki za opóźnienie są skonstruowane przez ustawodawcę niezależnie od faktu poniesienia szkody przez wierzyciela, są w pewnych sensie elementem waloryzacji, ale spełniają również rolę kompensacji tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej (por. Izabella Dyka, glosa do przywołanej powyżej uchwały SN z dnia 31 stycznia 1994 r., PS 1997/9/72).

Z tych względów wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewiduje zwolnienia od podatku odsetek od ww. świadczeń zwalnia od opodatkowania jedynie odszkodowania i zadośćuczynienia, tj. świadczenia polegające na naprawieniu szkody na rzecz poszkodowanego.

Zwolnienie od podatku dochodowego otrzymanych odsetek przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ustawy wyraźnie o tym stanowi (konkretnie odnosi się do odsetek).

Zatem skoro ustawodawca nie zamieścił w katalogu zwolnień odsetek przysługujących od zasądzonego Wnioskodawcy świadczenia głównego (zadośćuczynienia, odszkodowania), to należy stwierdzić, że odsetki te podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, zgodnie ze wskazaną powyżej regułą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 cyt. ustawy podatkowej.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że na gruncie opisanego we wniosku stanu faktycznego, otrzymane przez Zainteresowanego odsetki od zasądzonego odszkodowania, zadośćuczynienia, nie podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ ani przywołany we wniosku art. 21 ust. 1 pkt 3b cyt. ustawy podatkowej, ani też żaden inny przepis takiego zwolnienia nie przewidują.

Reasumując, odsetki ustawowe zasądzone od odszkodowania i zadośćuczynienia za skutki wypadku komunikacyjnego stanowią przychód i dochód z innych źródeł o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

W związku z powyższym prawidłowo wyliczona wysokość przychodu (dochodu) oraz podatku dochodowego podlega wykazaniu w rocznym zeznaniu podatkowym. Jeżeli zatem w zeznaniu tym podatnik wykazał dane, nadpłata nie wystąpiła.

Jednocześnie informuje się, że tutejszy Organ nie odniósł się do przedstawionych we wniosku kwot przychodu i podatku. Stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej organ podatkowy na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Nie podlegają przy tym urzędowej interpretacji zasady rachunkowego określania (wyliczenia) wysokości podatku dochodowego.

Z uwagi na powyższe stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu