Temat interpretacji

Czy otrzymane odszkodowanie jest-zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnione z opodatkowania podatkiem od osób fizycznych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 § 10 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 22 marca 2011 r. (data wpływu 29 marca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wyrokiem z dnia Sąd Rejonowy zasądził od X.S.A. na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie tytułem pobierania emerytury w zaniżonym wymiarze wraz z należnymi odsetkami ustawowymi.

Powyższe było wynikiem tego, iż w okresie od 01.07.2000 r. do 28.02.2007 r. na skutek błędnego zakwalifikowania przez pracodawcę wykonywanej przez Zainteresowanego w okresie zatrudnienia w X.S.A. pracy, pobierał On zaniżone świadczenie emerytalne.

X.S.A. w wystawionym na rzecz Zainteresowanego świadectwie pracy nie wykazała, iż wykonywana przez Niego praca miała charakter pracy górniczej w wymiarze półtorakrotnym, wskutek czego organ rentowy przyznając prawo do emerytury górniczej, do jej wysokości nie zastosował przelicznika 1.8, lecz przelicznik 1.2 i w konsekwencji Wnioskodawca pobierał niższą emeryturę niż w rzeczywistości powinien.

Jednakże nie zgadzając się z wysokością przyznanego świadczenia emerytalnego, Zainteresowany ponownie wystąpił o przeliczenie przyznanej emerytury. W konsekwencji, organ rentowy decyzją z dnia ... ponownie przeliczył wysokość przyznanej emerytury, tym razem z zastosowaniem przelicznika 1.8. W konsekwencji, ponownie naliczona emerytura była znacznie wyższa od tej pierwotnie przyznanej.

Z uwagi zatem na fakt, iż w okresie od 01.07.2000 r. do 28.02.2007 r. Zainteresowany otrzymywał zaniżone świadczenie emerytalne, wystąpił do Sądu Rejonowego z powództwem przeciwko X.S.A. o zapłatę stosowanego odszkodowania za okres pobierania zaniżonej emerytury.

Podstawą dochodzonego roszczenia był art. 471 kodeksu cywilnego w związku z treścią art. 300 kodeksu pracy, zgodnie z którymi: Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi". Zasady ustalania odszkodowania wynikają zatem wprost z art. 471 kodeksu cywilnego w związku z art. 300 kodeksu pracy. Wysokość należnego odszkodowania stanowiła zaś różnicę między emeryturą którą Wnioskodawca faktycznie otrzymał, a tą którą powinien był otrzymywać, gdyby pracodawca wystawił prawidłowe dokumenty. Różnicę tę ustaliła opinia biegłego sądowego, dopuszczona przez Sąd Rejonowy. Zasądzone na rzecz Wnioskodawcy przez Sąd Rejonowy odszkodowanie w kwocie X zł stanowiło kwotę netto, bowiem zostało uprzednio pomniejszone o podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Zdaniem Sądu Rejonowego, X.S.A. nie wykonała ciążących na niej obowiązków w sposób należyty, bowiem w wystawionym świadectwie pracy nie wskazała, iż Zainteresowany wykonywał pracę górniczą podlegającą zaliczeniu do wysokości emerytury w wymiarze półtorakrotnym, wskutek czego poniósł szkodę w postaci obniżonej wysokości emerytury.

W konsekwencji X.S.A. była zobligowana do wypłaty na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania w kwocie X zł wraz z należnymi odsetkami ustawowymi. Wypłacona kwota odszkodowania była kwotą netto i stanowiła różnicę pomiędzy faktycznie otrzymaną emeryturą w kwocie netto a tą którą Zainteresowany powinien otrzymać, gdyby otrzymał prawidłowe świadectwo pracy również w kwocie netto.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy otrzymane odszkodowanie jest - zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnione z opodatkowania podatkiem od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy, zasądzone wyrokiem z dnia ... przez Sąd Rejonowy odszkodowanie w kwocie X zł netto, które zostało pomniejszone o obowiązkową składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz podatek dochodowy od osób fizycznych, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z treści art. 21 ust. 1 pkt 3b w/w ustawy wynika bowiem, iż : "wolne od podatku dochodowego są: inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą;
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono".

Zasądzone na rzecz Wnioskodawcy odszkodowanie zostało pomniejszone o należny podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Zasądzone wyrokiem z dnia ... przez Sąd Rejonowy odszkodowanie stanowiło zatem kwotę netto. Co więcej, w ocenie Zainteresowanego, zasądzone odszkodowanie stanowiło emeryturę netto, której w okresie od 01.07.2000 r. do 28.02.2007 r. został faktycznie pozbawiony, z uwagi na fakt, iż pracodawca nienależycie wywiązał się ze swoich obowiązków i nieprawidłowo zakwalifikował wykonywaną przez Wnioskodawcę pracę.

Szkoda, którą w wyniku nienależytego wywiązania się przez pracodawcę ze swoich obowiązków Zainteresowany poniósł, spowodowała, iż w spornym okresie otrzymał emeryturę niższą od tej, do której faktycznie był uprawniony. Szkoda ta mieści się zatem w ocenie Zainteresowanego, w zakresie tzw. damnum emergens - szkody rzeczywiście poniesionej i w związku z tym jej naprawienie powinno obejmować stratę, którą w jej wyniku poniósł, czyli wypłatę kwoty, o którą została pomniejszona faktycznie wypłacana przez organ rentowy emerytura. Zasadą jest bowiem, że w razie niewykonania ważnego zobowiązania z przyczyn, za które dłużnik odpowiada - tak jak w niniejszej sprawie pracodawca (X.S.A.), odszkodowanie ma przywrócić sytuację majątkową poszkodowanego - czyli Wnioskodawcy - do takiej, w jakiej znajdowałby się, gdyby mu szkody nie wyrządzono, tj. gdyby zobowiązanie zostało wykonane, a zatem obejmuje wszystko to, co poszkodowany uzyskałby wskutek wykonania zobowiązania (vide pismo z dn. 03.08.2007 r. ). Wypłacone odszkodowanie stanowiło jedynie kwotę, o którą w okresie od 01.07.2000 r. do 28.02.2007 r. została pomniejszona emerytura. Szkoda, o której naprawienie wnosił Wnioskodawca, z całą pewnością nie miała zatem charakteru korzyści. Gdyby bowiem pracodawca wystawił na rzecz Zainteresowanego prawidłowe dokumenty, to od momentu przejścia na emeryturę otrzymywałby wyższą emeryturę. To oznacza z kolei, iż wyrządzona przez pracodawcę szkoda polegała na zmniejszeniu tego, co się należało Zainteresowanemu, a więc na zaniżeniu należnego świadczenia emerytalnego, zasądzone zaś przez Sąd odszkodowanie miało na celu zrekompensowanie tej szkody.

Jak wynika zaś z utrwalonej w tym zakresie, linii orzeczniczej: (...) funkcja społeczno -gospodarcza odszkodowania polega na wyrównaniu, a nie polepszeniu pozycji majątkowej poszkodowanego. Stratą (damnum emergens) jest zmniejszenie aktywów lub zwiększenie pasywów majątku, utraconym zaś zyskiem (lucrum cessans) - udaremnienie zwiększenia się majątku. (...) istotą zwolnienia podatkowego jest fakt, iż świadczenie takie nie wzbogaca beneficjenta w żaden sposób, lecz jedynie rekompensuje poniesioną stratę - w tym także w sferze niematerialnej. W konsekwencji uznania, że kwota, o której mowa w interpretacji stanowi odszkodowanie dla skarżącego, jej wysokość została określona w orzeczeniu sądu i nie dotyczy prowadzonej działalności gospodarczej ani korzyści (lurum cessans) oznacza, że spełnione są warunki zwolnienia przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b w/w ustawy (vide wyrok WSA/Bydgoszcz z dn. 17.02.2010 r., ).

A skoro tak, to przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia podatkowego wymienionego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Co więcej, takie stanowisko prezentuje również Sąd Najwyższy, który na skutek wniesienia przez X.S.A. skargi kasacyjnej w analogicznej sprawie, co Wnioskodawcy, wypowiedział się wprost, iż zasądzone wyrokiem odszkodowanie z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania do wystawienia dokumentu w celu udowodnienia pracy górniczej-z mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b w/w ustawy-jest wolne od podatku (vide wyrok SN).

Powyższe stanowisko jest tym bardziej zasadne, iż wypłacone odszkodowanie zostało już na etapie wyliczania jego wysokości przez biegłego sądowego pomniejszone o podatek dochodowy oraz składki zdrowotne i stanowi wyrównanie straty, którą rzeczywiście poniesiono.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku, bądź od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednakże, stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Natomiast zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy zwalnia się z opodatkowania inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z art. 471 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Natomiast w art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) wskazano, iż w sprawach nie unormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Jak wskazano we wniosku, odszkodowanie zostało zasądzone wyrokiem sądu rejonowego. Podstawą wypłaty ww. odszkodowania były postanowienia art. 471 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy. Wysokość odszkodowania stanowiła różnica pomiędzy emeryturą jaką Wnioskodawca winien otrzymać, gdyby pracodawca wystawił prawidłowe dokumenty, a emeryturą otrzymaną w okresie objętym żądaniem. Obejmuje ono wyłącznie stratę, jakiej doznał Zainteresowany w związku z błędami popełnionymi przez byłego pracodawcę, a nie utratę zarobku, który byłby się urzeczywistnił gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, iż przedmiotowe odszkodowanie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji jego wypłata nie rodzi u Wnioskodawcy obowiązku podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu