Temat interpretacji

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani M. przedstawione we wniosku z dnia 30 listopada 2007r. (data wpływu do tut. Biura 4 grudnia 2007r.), uzupełnionym w dniu 31 grudnia 2007r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m. in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania:

• kwoty odszkodowania wraz z odsetkami uzyskanego w drodze wyroku sądowego - jest nieprawidłowe,
• zwrotu częściowego kosztów procesu jest prawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 4 grudnia 2007r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącejm. in. podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania kwoty odszkodowania wraz z odsetkami uzyskanego w drodze wyroku sądowego oraz zwrotu częściowego kosztów procesu.

Z uwagi na braki formalne wniosku pismem z dnia 21 grudnia 2007r. znak: IBPB2/415-486/07/HK IBPB2/436-67/07/MZ wezwano do ich uzupełnienia. Wniosek uzupełniono w dniu 31 grudnia 2007r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni jest właścicielką nieruchomości przez którą przebiega ciepłociąg należący do Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej. Fakt usadowienia na powyższej nieruchomości ciepłociągu stanowi ogromne utrudnienie w zabudowie. Z uwagi na konieczność zabezpieczenia swobodnego dostępu i dojazdu do sieci cieplnej, ewentualne budynki winny być zlokalizowanie w odległości min. 5 metrów od krawędzi kanału cieplnego. Ten wymóg powoduje, że zabudowa nieruchomości doznaje poważnych ograniczeńi w związku z tym sama nieruchomość, jako działka budowlana, stała się zupełnie nieatrakcyjna. Wnioskodawczyni zamierzała zbyć ww. nieruchomość, ale potencjalni kupcy zrezygnowali z zakupu po uzyskaniu informacji o ciepłociągu.

Przed skierowaniem sprawy do Sądu wnioskodawczyni dążyła do ugodowego załatwienia sporu. Do ugody jednak nie doszło.

W dniu 3 listopada 2006r. został złożony do Sądu pozew o zapłatę. W dniu11 września 2007r. zapadł wyrok zasądzający kwotę w wysokości 58.671 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 3 listopada 2006r. W dniu 21 listopada 2007r. wpłynęła na konto wnioskodawczyni kwota 67.304,60 zł, na którą składają się:

58.671,00 zł - kwota główna należności,
7.079,90 zł odsetki ustawowe od należności głównej,
1.553,70 zł zwrot częściowy kosztów procesu.

Wnioskodawczyni informuje ponadto, że ma 83 lata, a mąż 86 lat. Oboje są emerytami. Jedynym ich źródłem dochodu jest emerytura. Nie prowadzą działalności gospodarczej, nie osiągają dochodów z tytułu najmu.

W związku z powyższym zadano m. in. następujące pytania:

Czy otrzymany dochód podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych? Czy ewentualne zwolnienie odnosi się także do otrzymanych odsetek ustawowych?

W jaki sposób należy opodatkować dochód w przypadku braku podstaw do objęcia go zwolnieniem?

Wnioskodawczyni uważa, iż zasądzona wyrokiem sądowym zapłata jest skutkiem żądania naprawienia szkody z tytułu bezprawnego zawładnięcia gruntem i stanowi odszkodowanie.

Wnioskodawczyni powołuje się na treść art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania na podstawie wyroku sądowego lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie z wyjątkiem:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdybym szkody nie wyrządzono.

W ocenie wnioskodawczyni otrzymane przez nią odszkodowanie (zadośćuczynienie) zostało wypłacone z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości.

Zagadnienie dotyczące bezumownego korzystania zostało uregulowane w art. 224§ 2 w zw. z art. 225 Kodeksu cywilnego. Posiadacz w złej wierze jest m. in. obowiązany względem właściciela do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy. W świetle Kodeksu cywilnego szkoda jako uszczerbek o charakterze majątkowym może mieć dwojaką postać. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego. Wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas tzw. szkoda rzeczywista, ponadto może obejmować utratę korzyści. Wnioskodawczyni uważa, że przyznana wyrokiem Sądu kwota stanowi naprawienie szkody z tytułu bezprawnego zawładnięcia gruntem jako rzeczywisty uszczerbek w majątku. W związku z powyższym, zdaniem wnioskodawczyni, dochód ten podlega zwolnieniu m. in. od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z generalną zasadą wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r.o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Powyższa regulacja prawna wyraża zasadę powszechności opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznychw aspekcie przedmiotowym, konsekwencją czego jest opodatkowanie wszelkiego rodzaju dochodów, z wyjątkiem dochodów zwolnionych - wyraźnie wskazanych przez przepisy.

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Z literalnego brzmienia powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że nie wszystkie odszkodowania zasądzone przez sąd i otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości, którego podstawą dochodzenia są przepisy art. 224 i art. 225 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.) zawsze obejmuje spodziewane korzyści z tytułu umowy najmu czy dzierżawy, która zostałaby zawarta gdyby nieruchomość nie została zajęta w sposób bezumowny. Przepisy prawa przyznają właścicielowi prawo do roszczeniao odszkodowanie, które obejmuje rekompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel by uzyskał, gdyby nieruchomość na przykład wynajął. Utratą korzyści jest w tym przypadku szkoda polegająca na nie uzyskaniu pożytków cywilnych (czynszu z najmu, dzierżawy), które nieruchomość przynosi. Tym samym brak jest podstaw do twierdzenia, że otrzymanie odszkodowanie dotyczy szkody rzeczywistej i nie podlega opodatkowaniu.

W świetle powyższych regulacji prawnych otrzymane odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, o którym mowa w przepisach art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przepis ten wyłącza możliwość zwolnienia z opodatkowania odszkodowania dotyczącego korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zatem odszkodowanie to wraz z odsetkami w całości podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jednocześnie wskazać należy, iż otrzymane kwoty odszkodowania wynikające z zawartej ugody wraz z odsetkami stanowią przychódz innych źródeł, o którym stanowią przepisy art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust. 1 ustawyo podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z art. 20 ww. ustawy, źródłami przychodów są również źródła inne niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 ustawy podatkowej w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny,w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokryciaw ujawnionych źródłach. Jak dowodzi użycie sformułowania w szczególności, definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. O przychodzie z innych źródeł będziemy mówić zatem w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Uzyskany przychód z powyższego tytułu wnioskodawczyni winna wykazać w zeznaniu rocznym za rok podatkowy, w którym kwoty przychodu otrzymała, a w przypadku uzyskiwania również innych dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych(np. emerytura) dochody należy zsumować i obliczyć od sumy dochodów podatek dochodowy według skali podatkowej zawartej w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl przepisów art. 45 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zeznanie, według ustalonego wzoru o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, winno zostać złożonew terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

W tym zakresie stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Natomiast otrzymana przez wnioskodawczynię kwota zwrotu częściowego kosztów procesu nie stanowi przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w tym zakresie stanowisko wnioskodawczyni jest prawidłowe.

Do wniosku wnioskodawczyni dołączyła kserokopię wyroku Sądu. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych, przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się(w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.