Temat interpretacji

skutki podatkowe przeniesienia prawa do samoistnego posiadania nieruchomości za wynagrodzeniem

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 14 grudnia 2017 r. (data wpływu 18 grudnia 2017 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia prawa do samoistnego posiadania nieruchomości za wynagrodzeniem jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 grudnia 2017 r. do tutejszego Organu wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 13 grudnia 1990 r. nabył nieruchomość bez aktu notarialnego, na podstawie umowy kupna-sprzedaży. Osoba, od której ww. nabył nieruchomość nie była jej właścicielem tylko osobą władającą. W skład nieruchomości wchodzą:

• działka gruntu nr 219/5 o pow. 0,16 ha zabudowana drewnianym domem mieszkalnym, drewnianą stodołą i murowano-drewnianą oborą (budynki są w stanie rozkładu),

• działka nr 220 o pow. 1,66 ha stanowiąca grunty orne,

• działka nr 21/2 o pow. 0,56 ha stanowiąca łąkę.

Do dnia śmierci, tj. 10 sierpnia 2016 r. nie uregulował stanu prawnego nabytej nieruchomości. Po jego śmierci Wnioskodawczyni jako siostrzenica wraz ze swoją siostrą są jego spadkobiercami. Wnioskodawczyni wraz z siostrą podpisały umowę o przeniesienie samoistnego podsiadania tej nieruchomości za wynagrodzeniem w kwocie 35 000 zł, tj. po 17 500 zł dla każdej z nich. W wyniku tej umowy, gospodarstwo nie utraci charakteru rolnego, o czym nabywca oświadcza w § 8 umowy o przeniesienie posiadania. Ponadto, nabywca będzie składał wniosek o zasiedzenie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku z tym, przenosząc odpłatnie samoistne posiadanie nieruchomości gospodarstwa rolnego (odsprzedanie), Wnioskodawczyni jest zwolniona z podatku dochodowego od sprzedaży? Czy przenosząc odpłatnie samoistne posiadanie można to zaliczyć jako sprzedaż gospodarstwa rolnego?

Zdaniem Wnioskodawczyni, na mocy art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnione są od podatku dochodowego przychody ze sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, które w związku ze sprzedażą nie utraciły charakteru rolnego. Wnioskodawczyni zdecydowała się na odsprzedanie samoistnego posiadania, gdyż sama wychowuje troje dzieci w wieku: 17,16 i 12 lat. Wnioskodawczyni nie pracuje zawodowo, utrzymuje się wraz z dziećmi z alimentów i zasiłku rodzinnego. Wnioskodawczyni posiada gospodarstwo rolne (po zmarłej matce), ale jako samotna matka nie uprawia go, jest ono oddane w dzierżawę za podatek. W związku z tym, Wnioskodawczyni nie stać finansowo na prawne uregulowanie wszystkich spraw związanych z nieruchomością odziedziczoną po wujku .

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów, z których przychód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. I tak zgodnie z tym przepisem, do źródeł przychodu można zaliczyć m.in.:

• kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c (pkt 7) oraz

• odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości (pkt 8).

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości określone w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.

Z uwagi na brak definicji pojęcia nieruchomości i rzeczy w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, należy odwołać się do odpowiednich przepisów prawa cywilnego.

I tak, zgodnie z art. 45 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.), rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne.

Stosownie natomiast do treści art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni wraz z siostrą nabyła w drodze spadku prawo samoistnego posiadania nieruchomości. Spadkodawca nabył ww. nieruchomości w dniu 13 grudnia 1990 r., bez aktu notarialnego, na podstawie umowy kupna-sprzedaży. Osoba, od której nabył nieruchomości nie była ich właścicielem tylko osobą władającą. W skład nieruchomości wchodzą: działka gruntu nr 219/5 o pow. 0,16 ha zabudowana drewnianym domem mieszkalnym, drewnianą stodołą i murowano-drewnianą oborą (budynki są w stanie rozkładu), działka nr 220 o pow. 1,66 ha stanowiąca grunty orne oraz działka nr 21/2 o pow. 0,56 ha stanowiąca łąkę. Do dnia śmierci, tj. 10 sierpnia 2016 r. spadkodawca nie uregulował stanu prawnego nabytej nieruchomości. Po jego śmierci Wnioskodawczyni, jako siostrzenica, wraz ze swoją siostrą są jego spadkobiercami. Wnioskodawczyni wraz z siostrą w dniu 29 listopada 2017 r. podpisały umowę o przeniesienie samoistnego podsiadania tej nieruchomości za wynagrodzeniem.

Zgodnie z brzmieniem art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego, przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca.

Z kolei w myśl art. 172 Kodeksu cywilnego, posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że zarówno spadkodawca, jak i Wnioskodawczyni, nie uregulowali kwestii związanych z nabyciem prawa własności przedmiotowych nieruchomości, tj. nie nabyli tej nieruchomości tytułem zasiedzenia.

Stosownie do treści art. 336 Kodeksu cywilnego, posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Z treści cytowanego artykułu wynika, że posiadacz samoistny nie jest właścicielem rzeczy, a jedynie włada nią jak właściciel. W związku z tym, posiadaczowi samoistnemu nie przysługuje prawo własności danej rzeczy, ponieważ posiadanie danej rzeczy jest stanem faktycznym.

Zgodnie z art. 348 Kodeksu cywilnego, przeniesienie posiadania następuje przez wydanie rzeczy. Wydanie dokumentów, które umożliwiają rozporządzanie rzeczą, jak również wydanie środków, które dają faktyczną władzę nad rzeczą, jest jednoznaczne z wydaniem samej rzeczy.

Wydanie rzeczy, o którym mowa w art. 348 Kodeksu cywilnego nie musi nastąpić przez jej wręczenie z ręki do ręki. Możliwe jest także wydanie rzeczy za pomocą aktów symbolicznych, np. umieszczenia odpowiednich oznaczeń na gruncie, obejścia gruntu, wskazania jego granic lub przedstawienia nabywcy gruntu osobom trzecim.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że Wnioskodawczyni nie posiadała tytułu prawnego do przedmiotowych nieruchomości w postaci prawa własności. W chwili zawarcia umowy była Ona posiadaczem samoistnym zgodnie z art. 336 Kodeksu cywilnego. Zatem na podstawie tej umowy doszło jedynie do przeniesienia prawa posiadania za wynagrodzeniem, a nie prawa własności nieruchomości.

W związku z tym, przychodów z tego tytułu nie można zakwalifikować jako przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie dysponując prawem własności Wnioskodawczyni nie mogła dokonać ich zbycia. W konsekwencji, w przedmiotowej sprawie nie będzie miało zastosowanie zwolnienie przedmiotowe określone w art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego.

Do wynagrodzenia uzyskanego przez Wnioskodawczynię za przeniesienie prawa samoistnego posiadania nieruchomości będzie miał zastosowanie art. 18 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Z kolei art. 18 ww. ustawy, stanowi, że za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Pojęcie praw majątkowych nie zostało zdefiniowane w ww. ustawie. Podobnie brak jest również definicji majątku. Przez prawa należy rozumieć tutaj prawa podmiotowe. Mogą one występować w trzech postaciach: roszczeń, uprawnień kształtujących i zarzutów.

Najogólniej rzecz biorąc prawo majątkowe to prawo podmiotowe pozostające w ścisłym związku z ekonomicznym interesem uprawnionego. Jest uprawnieniem określonego podmiotu związanym z jego majątkiem. Na gruncie Kodeksu cywilnego prawami majątkowymi są w szczególności prawa rzeczowe, wierzytelności opiewające na świadczenia majątkowe, prawa majątkowo-małżeńskie, duża część praw kwalifikowanych jako tzw. własność intelektualna (autorskie, wynalazcze). Dla uznania konkretnego prawa podmiotowego za prawo typu majątkowego nie ma znaczenia, czy ma ono jakąś wartość rynkową (prawo własności zawsze będzie prawem majątkowym, nawet jeśli jego przedmiotem jest rzecz bezwartościowa). Są nimi też roszczenia pieniężne, nawet jeśli służą ochronie dóbr niemajątkowych (wówczas podlegają szczególnym modyfikacjom, np. roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę - art. 445 i n. Kodeksu cywilnego).

Zawarte w tym przepisie wyliczenie praw majątkowych ma charakter otwarty, o czym świadczy użyte przez ustawodawcę sformułowanie w szczególności. Należy zatem przyjąć, że do katalogu praw majątkowych objętych zakresem regulacji art. 18 ww. ustawy można zaliczyć także inne prawa niewymienione w tym przepisie. Jednocześnie treść tego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zarówno przychody z wykonania (wykorzystania) tych praw, jak również z ich sprzedaży lub zamiany.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że wynagrodzenie uzyskane przez Wnioskodawczynię w związku z zawarciem umowy przeniesienia samoistnego posiadania nieruchomości nie można zakwalifikować jako przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie w przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 28 tej ustawy.

Wynagrodzenie to stanowi dla Wnioskodawczyni przychód z praw majątkowych, o którym mowa w art. 18 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych. Dochody z praw majątkowych podlegają kumulacji z innymi dochodami zgodnie z art. 9 ust. 1a ww. ustawy i należy je wykazać w zeznaniu rocznym, składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. W tym samym terminie należy wpłacić z tego tytułu podatek, obliczony zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Zgodnie z art. 14na ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) przepisów art. 14k14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w , w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej