Temat interpretacji

1. Czy w związku z opisanym sposobem działu spadku, powstaje obowiązek podatkowy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych?2. Czy Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty 103.333,33 zł? Niniejsza kwota to 1/3 wartości całego lokalu mieszkalnego, która przypadła Wnioskodawcy w spadku po mamie (1/3 x 310.000 zł = 103.333, 33 zł).

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 8 stycznia 2016 r. (data wpływu 11 stycznia 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 stycznia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca, wraz z siostrą - Barbarą Ewą Z. oraz jej synem - Maciejem Władysławem Z., należy do spadkobierców po rodzicach Stanisławie Andrzeju Z. i Zofii Apolonii Z. W skład spadku wchodzi lokal mieszkalny, którego Spadkodawcy byli współwłaścicielami w częściach równych i dla którego Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą .

Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Wydział Cywilny, z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie, spadek po Stanisławie Andrzeju Z., zmarłym dnia 8 grudnia 1997 r., nabyli z mocy ustawy: żona Zofia Apolonia Z. oraz dzieci - Michał Andrzej Z. (Wnioskodawca) i Barbara Ewa Z., każde w 1/3 części. Od przypadającego spadku Wnioskodawca zapłacił w Urzędzie Skarbowym podatek od spadku i otrzymał w dniu 25 stycznia 1999 r. zezwolenie od Naczelnika Urzędu na ujawnienie nabytych praw majątkowych w księdze wieczystej. W dniu 31 sierpnia 2012 r zmarła mama Wnioskodawcy - Zofia Apolonia Z., z domu P., córka Jana i Genowefy.

Spadek po Zofii Z., na podstawie testamentu sporządzonego w dniu 4 kwietnia 2003 r. w formie aktu notarialnego (Repetytorium A) przed notariuszem, prowadzącą Kancelarię Notarialną, otwartego i ogłoszonego mocą aktu poświadczenia dziedziczenia w dniu 25 lutego 2013 r. (Repetytorium A ) nabyli:

• syn spadkodawcy - Wnioskodawca: Michał Andrzej Z., syn Stanisława i Zofii, w 1/2 części,
• wnuk spadkodawcy - Maciej Władysław Z., syn Andrzeja i Barbary, w 1/2 części.

W ustawowym terminie, tj. w dniu 2 kwietnia 2013 r. Wnioskodawca złożył zgłoszenie o nabyciu spadku (SD-Z2) w Urzędzie Skarbowym. W dniu 24 kwietnia 2013 r. Wnioskodawca otrzymał zaświadczenie wydane przez Naczelnika Urzędu, że po zmarłej Zofii Z. podatek nie należy się.

W konsekwencji przeprowadzonych postępowań spadkowych po zmarłych rodzicach, udział Wnioskodawcy w masie spadkowej, jakim jest lokal mieszkalny wyniósł 1/2 części lokalu mieszkalnego (z czego 2/6 po mamie - Zofii Z., a 1/6 po ojcu - Stanisławie Z.).

W wyniku zawartej ugody, w dniu 20 sierpnia 2015 r. przed Sądem Rejonowym, w sprawie o dział spadku, z wniosku Wnioskodawcy, z udziałem Barbary Ewy Z. i Macieja Władysława Z., strony wyceniły wartość lokalu mieszkalnego na kwotę 310.000,00 zł, a Wnioskodawca zbył na rzecz Macieja Władysława Z. cały swój udział wynoszący 1/2 w prawie własności ww. lokalu za kwotę 155.000,00 zł. z terminem zapłaty do dnia 28 maja 2016 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w związku z opisanym sposobem działu spadku, powstaje obowiązek podatkowy w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych...
2. Czy Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłacenia podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty 103.333,33 zł... Niniejsza kwota to 1/3 wartości całego lokalu mieszkalnego, która przypadła Wnioskodawcy w spadku po mamie (1/3 x 310.000 zł = 103.333, 33 zł).

Zdaniem Wnioskodawcy.

Wnioskodawca otrzymał spadek po mamie, Zofii Z., tytułem dziedziczenia testamentowego, a więc zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. (Dz. U. z 2009 r., Nr 93, poz. 768, z późn. zm.) podlega on opodatkowaniu od spadków i darowizn. Stosownie do art. 4a ust. 1 ww. ustawy Wnioskodawca złożył oświadczenie podatkowe na druku SD - Z2. W dniu 24 kwietnia 2013 r. Wnioskodawca otrzymał zaświadczenie wydane przez Naczelnika Urzędu Skarbowego, że od nabycia spadku po mamie podatek się nie należy.

Dział spadku jest sprawą spadkową. Jeżeli nabycie przez Wnioskodawcę 1/2 udziału w spadku po rodzicach podlega opodatkowaniu od spadków i darowizn, to w sprawie znajduje zastosowanie art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), zgodnie, z którym przepisów ww. ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r, Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego i działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Wspólność majątku jest stanem przejściowym (zwłaszcza, gdy dotyczy to współwłasności nieruchomości). Stosownie do art. 211 Kodeksu cywilnego Wnioskodawca postanowił znieść współwłasność odziedziczonej po rodzicach części lokalu mieszkalnego. dział spadku. Dział spadku jest następstwem wcześniejszego nabycia majątku i stanowi tryb zniesienia wspólności majątku spadkowego. Art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego stanowi, że zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty innych. Według Wnioskodawcy, w opisanym przypadku to drugie rozwiązanie było jedynym możliwym o zastosowania. Po zawarciu sądowej ugody siostrzeniec Wnioskodawcy - Maciej Władysław Z. przejął wyłączne prawo do dysponowania częścią lokalu mieszkalnego, które Wnioskodawca otrzymał w spadku po mamie. Wnioskodawca uważa, że w związku z przeprowadzonym działem spadku nie otrzymał żadnego przysporzenia majątkowego. Majątek osobisty Wnioskodawcy nie został powiększony, ponieważ zniesienie współwłasności odbyło się bez spłat i dopłat. W wyniku zniesienia współwłasności w drodze zawartej ugody doszło jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cech współwłasności, a zatem nowa forma prawa własności nie może być określana jako odpłatne zbycie nieruchomości.

Otrzymany ekwiwalent pieniężny w wyniku działu spadku nie przekroczył udziału Wnioskodawcy w spadku, tak więc nie spowodował powstania przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.). Gdyby spłata przekroczyła wartość udziału spadkowego Wnioskodawcy, byłby to wówczas przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że jego stanowisko w sprawie prawnej oceny zaistniałego stanu faktycznego znajduje odzwierciedlenie w odpowiedzi Ministra Finansów na interpelację poselską Nr 9106/12, a także w wielu interpretacjach indywidualnych wydanych w imieniu Ministra Finansów przez m.in.

• Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 6 września 2013 r. znak: ITPB2/415-621/13MN
• Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 16 stycznia 2014 r. znak: IPTPB2/415-693/13- 2/KKU
• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2013 r. znak: IPPB4/415-366/13- 4/MS.

W ocenie Ministra Finansów, w odpowiedzi na ww. interpelację poselską z dnia 12 października 2012 r., w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna w stosunku do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. Oznacza to, że w takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Podobne stanowisko zostało zaprezentowane przez sądy administracyjne np. w wyroku WSA w Łodzi z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie I SA/Ld 1173/11, gdzie w orzeczeniu m. in. czytamy: Objęcie opodatkowaniem - na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty jest nie do przyjęcia także na gruncie Konstytucji RP, prowadziłoby ono bowiem do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, tj. raz podatkiem od spadków, drugi raz podatkiem dochodowym. Konsekwencją tego byłoby naruszenie art. 84 Konstytucji RP, stanowiącego że każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych ustawą, ale tylko wówczas, gdy ustawa taki podatek od określonego przychodu (dochodu) przewiduje, oraz, że wszyscy mają prawo równego traktowania przez władze publiczne Co więcej prowadziłoby do różnicowania sytuacji spadkobierców w zależności od tego, czy nabyte w drodze spadku rzeczy są podzielne, czy niepodzielne, przy czym spadkobiercy rzeczy niepodzielnych byliby w gorszej sytuacji od spadkobierców rzeczy podzielnych, bowiem ciążyłby na nich dodatkowy obowiązek podatkowy, tj. w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Biorąc powyższe pod uwagę Wnioskodawca uważa, że otrzymana przez niego kwota tytułem spłaty wynikającej z działu spadku i zniesienia wspólności majątku spadkowego po mamie, w wysokości odpowiadającej 103.333,33 zł, nie powinna podlegać podatkowi dochodowemu od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów;
4. innych rzeczy

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

W świetle powyższego, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości lub ww. praw majątkowych następuje przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i nie zostaje dokonane w wykonaniu działalności gospodarczej stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz 121) spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwila jego śmierci przechodzą na jedna lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

W myśl art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwila otwarcia spadku. Oznacza to, ze z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca nabył 1/2 udziału w lokalu mieszkalnym po zmarłych rodzicach w następujący sposób: 1/6 udziału po zmarłym w 1997 r. ojcu oraz 2/6 udziału po zmarłej w 2012 r. matce. Spadkobiercy wycenili wartość lokalu mieszkalnego na kwotę 310.000 zł. W dniu 20 sierpnia 2015 r. w wyniku działu spadku, Wnioskodawca zbył na rzecz drugiego Spadkobiercy cały posiadany udział w lokalu mieszkalnym za kwotę 155.000 zł.

Odnosząc się do powyższego wyjaśnić należy, że okoliczność, że dział spadku, którego przedmiotem jest prawo własności nieruchomości, następuje ze spłatą na rzecz jednego ze spadkobierców, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia prawa własności nieruchomości.

Z uwagi na nabycie udziału w lokalu mieszkalnym w dwóch datach, tj. 1/6 udziału w 1997 r. oraz 2/6 udziału w 2012 r., należy wyjaśnić, że zbycie udziału nabytego w 1997 r., nie stanowi źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ zbycie zostanie dokonane po upływie 5-letniego terminu, licząc od końca roku, w którym nastąpiło nabycie.

Natomiast odpłatne zbycie udziału nabytego w 2012 r., mimo zbycia przed upływem 5-letniego terminu, o którym mowa w ww. przepisie, również nie stanowi źródła przychodu dla Wnioskodawcy, z uwagi na okoliczność, że spłata w wyniku działu spadku nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku działu spadku spłaty ekwiwalentnej do posiadanego udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma więc okoliczność, że spłata w wyniku działu spadku nie przekroczy wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, a umowa zostanie zawarta wyłącznie między spadkobiercami.v

W konsekwencji powyższego nie ciąży na Wnioskodawcy obowiązek opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Biorąc pod uwagę powyższe, stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że z uwagi na fakt, że przepis art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa nakłada na organ podatkowy obowiązek wydania interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego to do kompetencji tut. Organu nie należy ustalenie (wyliczenie) wysokości dochodu, czy podatku, bądź potwierdzenie poprawności ich obliczenia, bowiem wykraczałoby to poza zakres interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, to na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego. Prawidłowość takiego rozliczenia podlega weryfikacji przez właściwy rzeczowo organ podatkowy, względnie organ kontroli skarbowej, w toku postępowania kontrolnego, postępowania podatkowego, czy czynności sprawdzających.

Zatem tut. organ nie odniósł się do kwot przedstawionych przez Wnioskodawcę w zdarzeniu przyszłym oraz własnym stanowisku.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie