Temat interpretacji

Otrzymana przez Wnioskodawczynię od brata w związku z dokonanym działem spadku spłata, nie przekroczyła Jej udziału w spadku, to w opisanej sytuacji nie powstał przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek zapłaty podatku od otrzymanej od brata kwoty.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 9 maja 2013 r. (data wpływu 14 maja 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej z tytułu działu spadku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej z tytułu działu spadku.

W przedmiotowym wniosku przedstawiony został następujący stan faktyczny.

Ojciec Wnioskodawczyni zmarł 26 listopada 2008 r. Postanowieniem z dnia 3 lutego 2009 r. Sąd Rejonowy (postanowienie uprawomocniło się 25 lutego 2009 r.) stwierdził ustawowe nabycie spadku (z dobrodziejstwem inwentarza) przez trójkę spadkobierców dzieci spadkodawcy (Wnioskodawczyni wraz z dwoma braćmi) w 1/3 części każde z nich.

W skład masy spadkowej po zmarłym wchodziło:

• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w I., dziedziczone w 1/3 części przez każdego z trzech spadkobierców;
• udział w wysokości 1/2 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego w Ł., dziedziczony w 1/6 części tego udziału przez każdego z trzech spadkobierców;
• wierzytelność pieniężna, dziedziczona w 1/3 części przez każdego z trzech spadkobierców.

Zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn Wnioskodawczyni dokonała zgłoszenia o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) do właściwego Naczelnika Urzędu Skarbowego w przepisanym terminie. Nabycie zwolnione zostało od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 22 lutego 2011 r. (data uprawomocnienia: 6 kwietnia 2011 r.) dokonał podziału majątku wspólnego rozwiedzionych wcześniej rodziców Wnioskodawczyni i podziału spadku w ten sposób, że własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Ł. wraz z wkładem budowlanym postanowił przyznać na rzecz matki Wnioskodawczyni (nie będącej spadkobierczynią po zmarłym, jako rozwiedzionej ze zmarłym spadkodawcą; w skład majątku wspólnego zmarłego i matki Wnioskodawczyni wchodziło własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Ł. wraz z wkładem budowlanym) z obowiązkiem spłaty na rzecz spadkobierców, natomiast własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego położonego w I. wraz z wkładem budowlanym przyznać na wyłączną własność jednego ze spadkobierców brata Wnioskodawczyni z obowiązkiem spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców w kwocie nie przekraczającej wartości udziału każdego w spadku.

Otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota nie przekroczyła wartości Jej udziału spadkowego.

Z uwagi na zbliżający się upływ terminu do uiszczenia podatku oraz w obawie przed konsekwencjami w postaci odsetek za niezapłacenie w terminie spornego podatku mimo przekonania o braku obowiązku zapłaty podatku Wnioskodawczyni złożyła we właściwym miejscowo urzędzie skarbowym PIT-38 i uiściła podatek od spłaty otrzymanej od brata (w zakresie obowiązku zapłaty podatku od spłaty od matki skorzystała z przysługującej zgodnie z przepisami tzw. ulgi meldunkowej, choć tutaj też brak było w rzeczywistości obowiązku podatkowego spłata otrzymana od matki nie przekraczała wartości udziału spadkowego).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawczyni miała obowiązek zapłaty podatku na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż otrzymanie przez Nią w wyniku działu spadku kwoty ekwiwalentnej do posiadanego udziału w spadku nie spowodowało powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla poparcia tego twierdzenia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego udziału spadkowego. W konsekwencji, Wnioskodawczyni uważa, iż nie ciążył na Niej obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska Wnioskodawczyni przytacza m.in. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 12 grudnia 2012 r. (nr ITPB2/415-876/12/RS), Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 7 grudnia 2012 r. (nr IPPB4/4160-59/12-2/JK), Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 24 lipca 2012 r. (nr IPTPB2/415-348/12-4/AK), Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 5 września 2011 r. (nr ITPB2/415-548/11/BM) oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z 2 kwietnia 2008 r. (nr BI/415-0771/07).

Wnioskodawczyni zauważa ponadto, że taką tezę zaprezentował również (na skutek wyroku WSA w Łodzi z 9 listopada 2011 r. sygn. akt. I SA/Łd 1173/11) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 22 marca 2012 r. (nr ILPB2/415-243/11-2/WS). Podkreśla, że na temat skutków podatkowych powstałych przy spłacie działu spadku wypowiedział się również Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów w odpowiedzi z 12 października 2012 r. na interpelację poselską nr 9106 (źródło: Biuletyn Informacji Służb Ekonomiczno-Finansowych nr 36 (791) z dnia 20 grudnia 2012 r.). Wyjaśniono w niej, że okoliczność, iż dział spadku, którego przedmiotem jest nieruchomość (mieszkanie), następuje ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny, z konsekwencjami wynikającymi z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia nieruchomości (mieszkania). Jeżeli bowiem suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy. Zatem jeżeli spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, to podatnik nie uzyskuje w związku z tą spłatą żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. Brak jest zatem podstaw do opodatkowania kwoty spłaty podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Wnioskodawczyni uważa, że rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy otrzymana przez Nią w wyniku działu spadku po ojcu kwota nie przekraczająca udziału w spadku podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a konkretniej, czy stanowi ona przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych. Odpowiedź na to pytanie wymaga uprzedniej analizy przepisów zawartych w Kodeksie cywilnym (K.c.) oraz w Kodeksie postępowania cywilnego (K.p.c.) regulujących kwestie dziedziczenia. W części pierwszej, księdze II, tytule II, dziale IV K.p.c. ustawodawca zawarł przepisy dotyczące stwierdzenia nabycia spadku i działu spadku (rozdział 8 i 9). Przepisy księgi IV K.c. regulują z kolei kwestie dotyczące spadków.

W tytule I tej księgi w art. 926 § 1 ustawodawca wskazał, że powołanie do spadku (dziedziczenie) wynika z ustawy albo z testamentu. Spadkobierca na mocy art. 925 K.c. nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, zaś otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 K.c). Tytuł VI dotyczy stwierdzenia nabycia spadku, natomiast tytuł VIII reguluje kwestie wspólności majątku spadkowego i działu spadku.

Z treści tych przepisów wynika, że w postępowaniu spadkowym mogą wystąpić dwa powiązane ze sobą postępowania, pierwsze zmierzające do stwierdzenia nabycia spadku (postanowienie o nabyciu spadku art. 669 K.p.c), drugie do działu spadku (art. 680 art. 689 K.p.c), przy czym dział spadku jest konsekwencją postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. To zaś oznacza, iż oba one należą do spraw z zakresu prawa spadkowego. Spadek jako prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku w wyniku stwierdzenia nabycia spadku mogą przy tym przechodzić na jednego lub kilku spadkobierców. W przypadku wielości spadkobierców powstaje między nimi współwłasność w częściach ułamkowych, co oznacza, że każdy z nich jest właścicielem całej rzeczy, i żaden nie jest właścicielem całości. Od chwili nabycia spadku między współspadkobiercami istnieje wspólność majątku spadkowego, do której stosuje się odpowiednie przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, każdy ze współspadkobierców może swobodnie rozporządzać swoim udziałem w spadku, nie może natomiast swobodnie rozporządzać w udziale konkretnej rzeczy należącej do spadku (tu potrzebna jest zgoda współspadkobierców, wyrażona przed lub po dokonaniu czynności); a w razie jej braku zgodę taką może zastąpić zgoda sądu. Wspólność między spadkobiercami ma charakter przejściowy, tj. do chwili podziału między spadkobiercami majątku spadkowego. Zniesienie tej współwłasności następuje dopiero przez dział spadku. Ustawa nie nakłada jednak obowiązku działu, ani nie wprowadza terminu na jego dokonanie. Jednak, gdy jeden ze współspadkobierców wyrazi wolę działu, dział musi zostać dokonany. Dział spadku polega na tym, że po ustanowieniu wartości całego majątku ustala się wartość sched poszczególnych spadkobierców. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się wyłącznymi podmiotami przyznanych im praw majątkowych, a prawa te wchodzą do majątków osobistych współspadkobierców.

W konsekwencji powyższej regulacji, zdaniem Wnioskodawczyni, nie powinno budzić wątpliwości, że dziedziczenie niezależnie od tego, czy następuje na podstawie ustawy czy testamentu, należy rozumieć, zarówno jako nabycie na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, jak i nabycie w drodze działu spadku (tak sądowego, jaki umownego) tak też wyrok WSA w Szczecinie z dnia 5 maja 2011 r., I SA/Sz 93/11, podobnie, choć w innym stanie faktycznym i prawnym, wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 4 sierpnia 2009 r., I SA/Wr 835/09, Lex Nr 529494). Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom. Nie zmienia to faktu, iż dział spadku jest zawsze konsekwencją wcześniejszego nabycia spadku.

Zgodnie z art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku działu spadku dochodzi więc jedynie do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Wnioskodawczyni zauważa, że w przedstawionym przeze Nią stanie faktycznym sąd dokonał działu spadku w taki sposób, że jednemu ze spadkobierców przypadła własność praw majątkowych z obowiązkiem spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców. W zamian za spłatę doszło po stronie nabywcy udziału (brata) do zapłaty jego równowartości w zamian za utratę przez Nią prawa do udziału w wypadku niniejszej sprawy. Wartość spłaty na Jej rzecz jest ekwiwalentem posiadanego udziału w spadku (nie przekracza jego wartości). W związku z działem spadku Wnioskodawczyni nie uzyskała żadnego przysporzenia (przyrostu) majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. Na skutek dokonania działu spadku, stan majątkowy Wnioskodawczyni nie uległ zmianie, gdyż całość przysporzenia mieści się w wartości przypadającego Jej udziału spadkowego.

Wobec powyższego, opisywane zdarzenie prawne powinno być ocenione przez pryzmat art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako znajdujące się poza zakresem przedmiotowym opodatkowania podatkiem dochodowym. Tym samym, nie było podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty, którą otrzymała w wyniku orzeczenia sądowego o dziale spadku. Dopiero w sytuacji, kiedy wartość otrzymanej spłaty z tego tytułu, przekroczyłaby wartość udziału w spadku, Wnioskodawczyni powinna wykazać tę nadwyżkę w zeznaniu podatkowym jako dochód i opodatkować go zgodnie z zasadami przewidzianymi w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni podkreśla, że przedstawione wyżej stanowisko znajduje potwierdzenie w analogicznych sprawach i było wielokrotnie podzielane przez organy podatkowe, m.in. w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 września 2011 r. (Nr IPPB4/415-554/11-4/JK2) oraz interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 22 marca 2012 r. (Nr ILPB2/415-243/11-2/WS). Powyższą argumentację przedstawił również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z dnia 9 listopada 2011 r. (sygn. akt I SA/Łd 1173/11) oraz w cytowanych tam innych orzeczeniach, wykluczającą dopuszczalność opodatkowania kwoty takiej spłaty podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W uzasadnieniu tego wyroku Wojewódzki Sąd Administracyjny wskazał, iż dziedziczenie niezależnie od tego, czy następuje na podstawie ustawy czy testamentu, należy rozumieć zarówno jako nabycie na podstawie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, jak i nabycie w drodze działu spadku (tak sądowego, jak i umownego). W przypadku nabycia prawa do spadku (dziedziczenia) stwierdzonego prawomocnym postanowieniem sądu, spadkobierca, który nabył to prawo stwierdzone następnie prawomocnym postanowieniem sądu, jest zobowiązany do uiszczenia podatku od spadków i darowizn określonego w ustawie o spadkach i darowiznach (...). Dla wymiaru podatku od spadków i darowizn nie ma istotnego znaczenia dział spadku, który z kolei podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej spłat lub dopłat. Objęcie opodatkowaniem na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodów otrzymanych w dziale spadku jako spłaty jest nie do przyjęcia także na gruncie Konstytucji RP, prowadziłoby ono bowiem do dwukrotnego opodatkowania tego samego przychodu, tj. raz podatkiem od spadków, drugi raz podatkiem dochodowym (...). Stanowisko wskazujące na konieczność opodatkowania spłat otrzymanych w wyniku działu spadku, z jednoczesnym pominięciem objęcia takim opodatkowaniem udziału niepodlegającego spłacie innego spadkobiercy, prowadziłoby do oczywistej nierówności w traktowaniu podatników, co stanowiłoby naruszenie art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.

Co więcej prowadziłoby to do różnicowania sytuacji spadkobierców w zależności od tego, czy nabyte w drodze spadku rzeczy są podzielne, czy niepodzielne, przy czym spadkobiercy rzeczy niepodzielnych byliby w gorszej sytuacji od spadkobierców rzeczy podzielnych, bowiem ciążyłby na nich dodatkowy obowiązek podatkowy, tj. w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Biorąc powyższe pod uwagę, Wnioskodawczyni uważa, iż otrzymanie przez Nią w wyniku działu spadku kwoty ekwiwalentnej do posiadanego udziału w spadku nie spowoduje powstania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego jako spadobierczyni udziału spadkowego. W konsekwencji, nie ciążył na Niej obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Spłata spadkobiercy w wyniku działu spadku nie może być traktowana jako odpłatne zbycie udziałów.

Tym samym do uzyskanych dochodów z tytułu spłaty, w związku z działem spadku, nie powinna mieć zastosowanie ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli wartość spłaty nie przekracza wartości udziału spadkowego. Zgodnie z brzmieniem art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków darowizn, podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego.

Zatem, zdaniem Wnioskodawczyni, w kontekście wyżej zacytowanych przepisów nabycie w drodze spadku praw majątkowych podlegało wyłącznie przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wobec tego nie miały zastosowania zasady przewidziane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

Stosownie do art. 1037 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jeżeli do spadku należy nieruchomość, umowa o dział powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż ojciec Wnioskodawczyni zmarł w dniu 26 listopada 2008 r. Postanowieniem z dnia 3 lutego 2009 r. Sąd Rejonowy stwierdził ustawowe nabycie spadku (z dobrodziejstwem inwentarza) przez trójkę spadkobierców (Wnioskodawczynię wraz z dwoma braćmi) w 1/3 części każde z nich. W skład masy spadkowej po zmarłym wchodziło:

• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w I., dziedziczone w 1/3 części przez każdego z trzech spadkobierców;
• udział w wysokości 1/2 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego w Ł., dziedziczony w 1/6 części tego udziału przez każdego z trzech spadkobierców;
• wierzytelność pieniężna, dziedziczona w 1/3 części przez każdego z trzech spadkobierców.

Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 22 lutego 2011 r. dokonał podziału majątku wspólnego rozwiedzionych wcześniej rodziców Wnioskodawczyni oraz działu ww. spadku w ten sposób, że własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Ł. wraz z wkładem budowlanym postanowił przyznać na rzecz matki Wnioskodawczyni (nie będącej spadkobierczynią po zmarłym, jako rozwiedzionej ze zmarłym spadkodawcą; w skład majątku wspólnego zmarłego i matki Wnioskodawczyni wchodziło własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Ł. wraz z wkładem budowlanym) z obowiązkiem spłaty na rzecz spadkobierców, natomiast własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego położonego w I. wraz z wkładem budowlanym przyznał na wyłączną własność jednego ze spadkobierców brata Wnioskodawczyni, z obowiązkiem spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców. Otrzymana tytułem spłaty od brata kwota nie przekroczyła wartości udziału spadkowego Wnioskodawczyni.

Odnosząc się do powyższego wyjaśnić należy, że okoliczność, iż dział spadku, którego przedmiotem jest nieruchomość, następuje ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia nieruchomości. Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

W konsekwencji stwierdzić należy, że skoro, jak wynika z treści wniosku, otrzymana przez Wnioskodawczynię od brata w związku z dokonanym działem spadku spłata, nie przekroczyła Jej udziału w spadku, to w opisanej sytuacji nie powstał przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek zapłaty podatku od otrzymanej od brata kwoty.

W efekcie, stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione w niniejszym wniosku uznać należy za prawidłowe.

Odnosząc się natomiast do powołanych przez Wnioskodawczynię interpretacji organów podatkowych oraz wyroków sądów wskazać należy, iż dotyczą one tylko konkretnych, indywidualnych spraw podatników w określonym stanie faktycznym czy zdarzeniu przyszłym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe, mimo że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami innych organów i sądów, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, iż nie stanowią materialnego prawa podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 3 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy