Temat interpretacji

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, wynika że adwokaci i radcowie prawni wykonujący zawód w kancelariach indywidualnych oraz prowadzący samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, wykonują również na zlecenie sądu czynności polegające na świadczeniu pomocy prawnej z urzędu i uzyskują z tego tytułu wynagrodzenie z sądu.

Dotychczas sąd dokonywał wypłaty przedmiotowego wynagrodzenia na podstawie prawomocnego orzeczenia, po potrąceniu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych zgodnie z art. 41 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z tego tytułu sądy wystawiały informacje PIT-8B, a adwokaci nie wystawiali faktur VAT. Obecnie sądy dokonują wypłaty wynagrodzeń w oparciu o faktury VAT wystawione przez adwokatów.

W świetle powyższego wnioskodawca ma wątpliwości co stanowi podstawę dla celów obliczenia zaliczki na podatek dochodowy od ww. wynagrodzenia i kto powinien ją odprowadzić, jak należy rozliczyć wynagrodzenia za 2004r., za które adwokaci nie wystawiali faktur VAT, a rozliczenia dokonywał sąd wystawiając PIT-8B, i w jaki sposób należy rozliczać wynagrodzenia w 2005r.

Na podstawie art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (tekst jednolity Dz. U. z 2002r. Nr 123, poz. 1058 ze zm.), adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, w zespole adwokackim oraz w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, przy czym wspólnikami w spółkach cywilnej, jawnej i partnerskiej oraz komplementariuszami w spółce komandytowej mogą być wyłącznie adwokaci lub adwokaci i radcowie prawni, a także prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie ustawy z dnia 5 lipca 2002r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 126, poz. 1069), a wyłącznym przedmiotem działalności takich spółek jest świadczenie pomocy prawnej. Ponadto na podstawie art. 4a ust. 2 ww. ustawy, siedzibę zawodową adwokata, na jego wniosek, wyznacza okręgowa rada adwokacka.

Jednocześnie stosownie do art. 21 ust. 3 tej ustawy, adwokat świadczy pomoc prawną z urzędu w okręgu sądu rejonowego, w którym ma wyznaczoną siedzibę zawodową.

Z literalnego brzmienia ostatnio cytowanego przepisu wynika zatem, iż jego treść odnosi się podmiotowo do wykonującego zawód adwokata, bez względu na sposób wykonywania zawodu. W przypadku świadczenia pomocy prawnej z urzędu nie ma zatem znaczenia fakt, czy adwokat wykonuje zawód w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim- czy jest wspólnikiem np.: spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej, czy komandytowej, gdyż to on osobiście świadczy pomoc prawną z urzędu.

Ponadto, na poparcie tej tezy podkreślić należy, że to sąd, na żądanie oskarżonego, który nie ma obrońcy z wyboru, wyznacza obrońcę z urzędu do osobistego udzielenia pomocy prawnej(art. 78 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zm.).

Jednocześnie rozporządzenie wykonawcze, do powołanej wyżej ustawy Prawo o adwokaturze, z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy pranej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.), w § 19 pkt 2 określa, że koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują m. in. niezbędne, udokumentowane wydatki adwokata (a nie zespołu, czy spółki, o których mowa w powołanym na wstępie przepisie).

Analiza przytoczonych wyżej przepisów jednoznacznie wskazuje zatem, iż pomocy prawnej z urzędu, na zlecenie sądu, udziela osobiście adwokat, bądź osobiście wyznaczony przez niego zastępca, po udzieleniu substytucji.

W myśl art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity Dz.U. z 2000r. Nr 14 poz. 176 ze zm.) przychody m.in. osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności, uważa się za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy.

W świetle powyższego przychody adwokatów świadczących na zlecenie sądu pomoc prawną z urzędu należy kwalifikować do przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy. Konsekwencją takiej kwalifikacji przychodu jest obowiązek płatnika spoczywający na sądzie w zakresie poboru zaliczek na podatek dochodowy, o którym mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z treścią tego przepisu sądy jako płatnicy są zobowiązane pobierać zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19% należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 (tj. 20%) oraz pomniejszonej o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, o którym mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b. Pobrane zaliczki płatnik zobowiązany jest wpłacić do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym je pobrano na rachunek urzędu skarbowego właściwego dla siedziby płatnika (art. 42 ust. 1).

W sytuacji, gdy przychody adwokatów podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, dla celów obliczenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, podstawę opodatkowania stanowić winien przychód pomniejszony o podatek VAT. Zgodnie bowiem z przepisem art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Kwota podatku VAT nie jest kwotą faktycznie otrzymaną, czy postawioną do dyspozycji podatnika. Aczkolwiek definicja przychodu zawarta w tym przepisie nie zawiera regulacji prawnej wyłączającej z podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym podatku VAT, ani też regulacji przeciwstawnej, zabraniającej pomniejszania podstawy opodatkowania o ten podatek, to jednak mając na uwadze zasadę równości obywateli wobec prawa i zasadę sprawiedliwości podatkowej przyjąć należy, iż adwokaci - podatnicy podatku VAT - osiągający wymienione wyżej przychody z działalności niestanowiącej pozarolniczej działalności gospodarczej winni być w tym względzie traktowani w sposób analogiczny, jak podatnicy osiągający przychody z działalności gospodarczej, którzy zgodnie z art. 14 ustawy, nie wliczają podatku VAT do podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnik (sąd) obowiązany jest przesłać podatnikowi imienne informacje o wysokości dochodu na formularzu PIT-11/8B.

Jednocześnie, podatnik osiągający przedmiotowe dochody jest obowiązany wykazać, je łącznie z dochodami z pozostałych źródeł, w składanym do dnia 30 kwietnia następnego roku zeznaniu rocznym i do obliczenia należnego podatku dochodowego, zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. według skali podatkowej obowiązującej w danym roku podatkowym.

Opisany wyżej sposób dotyczy zarówno rozliczenia za 2004 jak i za 2005r.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.