Czy otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi korzysta ze zwolnienia podatkowego w podatku dochodowym od osób fizyc... - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 07.09.2015, sygn. IPTPB2/415-329/14-5/15-S/AK, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi

Temat interpretacji

Czy otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi korzysta ze zwolnienia podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w związku z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów uwzględniając prawomocny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 25 marca 2015 r., sygn. akt I SA/Łd 1414/14 (data wpływu 16 czerwca 2015 r.) stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 27 maja 2014 r. (data wpływu 28 maja 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

zwolnienia z opodatkowania odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi jest prawidłowe.

ustalenia kosztów uzyskania przychodów podlegających uwzględnieniu przy opodatkowaniu odsetek od odszkodowania jest bezprzedmiotowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 maja 2014 r. został złożony wniosek o udzielenie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi i sposobu ustalenia kosztów uzyskania przychodu.

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.). Pismem z dnia 20 sierpnia 2014 r., nr IPTPB2/415-329/14-2/AK Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 i § 2 w zw. z art. 14h ww. ustawy, wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłano w dniu 20 sierpnia 2014 r. (data doręczenia 22 sierpnia 2014 r.), natomiast w dniu 1 września 2014 r. do tutejszego Organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie (data nadania 29 sierpnia 2014 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 4 maja 2011 r. mąż Wnioskodawczyni R M - kierowca samochodu ciężarowego - uległ na terenie Hiszpanii śmiertelnemu wypadkowi podczas wykonywania obowiązków służbowych na rzecz polskiego pracodawcy prowadzącego działalność w zakresie przewozu międzynarodowego. Za bezpośredniego sprawcę wypadku został uznany zmiennik zmarłego, który wspólnie z nim prowadził samochód i przeciwko któremu praktycznie do końca 2013 r. przed hiszpańskim sądem karnym, zgodnie z tamtejszą jurysdykcją, toczyła się sprawa o przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego w powiązaniu z przestępstwem nieumyślnego zabójstwa. Zgodnie z obowiązującym prawem międzynarodowym sprawa karna objęła również swym zakresem dochodzenie prywatnych roszczeń z odpowiedzialności cywilnej.

Po śmierci męża, Wnioskodawczyni wraz z czteroletnią córką została praktycznie bez środków do życia. Na terenie Polski, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił Wnioskodawczyni odszkodowanie za wypadek przy pracy ze skutkiem śmiertelnym, a dodatkowo dla Wnioskodawczyni i Jej córki przyznał rentę rodzinną w kwocie po xxx zł miesięcznie. W postępowaniu sądowym prowadzonym na terenie Hiszpanii Wnioskodawczyni występowała jako oskarżyciel prywatny poprzez pełnomocnika. Dodatkowo korzystała z usług hiszpańskiego adwokata. W wyroku z 2013 r. na oskarżonego zmiennika zmarłego, sąd karny nałożył stosowną karę pozbawienia wolności i utraty prawa jazdy, a ponadto zobowiązał hiszpańskiego ubezpieczyciela do wypłaty należności z tytułu odpowiedzialności cywilnej ogółem w kwocie xxx euro, na którą składała się kwota xxx euro tytułem odszkodowania za śmierć męża Wnioskodawczyni oraz odsetki ustawowe za zwłokę w kwocie xxx euro. Odsetki za zwłokę zostały zasądzone na podstawie art. 20 hiszpańskiej ustawy o umowach ubezpieczeniowych z 1980 r.

Z zasądzonej od ubezpieczyciela należności na rzecz Wnioskodawczyni przypadła kwota xxx euro wraz z odsetkami za zwłokę, a na rzecz Jej małoletniej córki kwota xxx euro wraz z odsetkami za zwłokę. Zdaniem sądu to jest zobowiązane do wypłaty tego świadczenia, z uwagi na to, że zgodnie z hiszpańskimi przepisami przejmuje w imieniu ubezpieczyciela danego kraju wszystkie obowiązki wynikające z odpowiedzialności cywilnej w razie wystąpienia na terenie Hiszpanii wypadków z udziałem pojazdów zarejestrowanych w krajach członkowskich Wspólnoty Europejskiej. Fakt ten został ostatecznie stwierdzony w wyroku wydanym w grudniu 2013 r.

W 2014 r. po uprawomocnieniu się wyroku sądu karnego została na rzecz Wnioskodawczyni przekazana kwota xxx euro tytułem ostatecznego rozliczenia zasądzonych od należności, na którą składała się pozostała należność z tytułu odszkodowania w wysokości xxx euro oraz odsetki ustawowe za zwłokę w wysokości xxx euro. Wcześniej, w okresie od lipca 2012 r. w odstępach mniej więcej miesięcznych wpływały z Hiszpanii na konto Wnioskodawczyni zaliczki na poczet ostatecznie zasądzonej kwoty odszkodowania, do dokonywania których zobowiązał ubezpieczyciela tamtejszy Sąd, jako zabezpieczenie tragicznej sytuacji bytowej Wnioskodawczyni i Jej małoletniej córki do czasu zakończenia sporu sądowego z ubezpieczycielem, który pomimo zawiadomienia w dniu 26 maja 2011 r. o wypadku i złożenia wniosku o wypłatę odszkodowania, nie uznał swojego uczestnictwa w tej sprawie i nie podjął żadnych czynności zmierzających do jak najszybszej wypłaty odszkodowania, wykazując tym samym brak dobrej woli pozytywnego załatwienia sprawy i wykorzystanie procesu sądowego do odroczenia, bądź wręcz uniemożliwienia wypłaty należności. Łączna kwota zasądzonych wyrokiem należności w wysokości xxx euro, na którą składają się odszkodowanie w wysokości xxx euro oraz odsetki za zwłokę w wysokości xxx euro, została przy dokonaniu ostatecznego rozliczenia pomniejszona o kwotę xxx euro stanowiącą sumę zaliczek na poczet odszkodowania, które zgodnie z nakazem sądu wpływały na konto Wnioskodawczyni od lipca 2012 r. - za okresy miesięczne oraz następujące wydatki: xxx euro za rachunki tłumacza, xxx euro tytułem wynagrodzenia dla pełnomocnika, xxx euro tytułem honorarium dla adwokata z Hiszpanii, co daje łączną kwotę xxx euro.

Na wszystkie wyżej wskazane wydatki Wnioskodawczyni posiada rachunki, które zostały Jej przesłane przez adwokata z Hiszpanii w marcu 2014 r. wraz z ostatecznym rozliczeniem zasądzonej należności.

Wnioskodawczyni w uzupełnieniu wniosku wskazała, że w sentencji przedmiotowego wyroku sądu hiszpańskiego z 2013 r. zawarto klauzulę, że skazany zabezpieczy odpowiedzialność cywilną na rzecz Wnioskodawczyni przy pomocy , jako bezpośredniego i zastępczego odpowiedzialnego podmiotu... - czyli polskiej spółki z o.o. zajmującej się przewozami międzynarodowymi, na rzecz której pracował zmarły tragicznie mąż Wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni wskazała, że sprawa karna przeciwko oskarżonemu toczyła się w Hiszpanii o przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego w zbiegu z zabójstwem przy udziale prokuratora, oskarżyciela prywatnego w osobie Wnioskodawczyni oraz - hiszpańskiego prywatnego stowarzyszenia ubezpieczycieli samochodowych mającego członkostwo w międzynarodowym SYSTEMIE ZIELONEJ KARTY i spółki polskiej - pracodawcy zmarłego, reprezentowanych przez pełnomocników i adwokatów hiszpańskich.

Wnioskodawczyni twierdzi, że przeprowadzone karne postępowanie sądowe nie tylko doprowadziło do ukarania sprawcy śmiertelnego wypadku karą pozbawienia wolności, ale udowodniło i zasądziło obowiązek zabezpieczenia przez skazanego na rzecz Wnioskodawczyni odszkodowania z tytułu odpowiedzialności cywilnej, które powinno zostać zrealizowane przy pomocy z Hiszpanii, biorąc pod uwagę przepisy hiszpańskiego ustawodawstwa karnego obowiązującego w zakresie wypadków drogowych, które ma w pełni zastosowanie do przypadków odpowiedzialności cywilnej za czyny przestępcze tych, którzy podlegają pod sąd karny. W hiszpańskim Kodeksie cywilnym zapisano, że zdarzenie opisane przez prawo jako przestępstwo lub wykroczenie musi obejmować spełnienie warunków przewidzianych przez ustawę dla szkód przez nie spowodowanych. Ponadto w samym Kodeksie karnym określa się konsekwencje szerokiego ujęcia odpowiedzialności cywilnej. Odpowiedzialność cywilna dochodzona jest w zasadzie w samym procesie karnym oraz w połączeniu z odpowiedzialnością karną. Przepis art. 109 hiszpańskiego Kodeksu karnego stanowi, że: wypełnienie znamion zdarzenia opisanego przez prawo jako przestępstwo lub wykroczenie zobowiązuje na warunkach przewidzianych przez prawo, do naprawienia szkody spowodowanej przez nie. Natomiast art. 110 tegoż Kodeksu wskazuje, że obejmuje to instytucję zadośćuczynienia i odszkodowanie za doznane szkody. Natomiast art. 1092 hiszpańskiego Kodeksu cywilnego mówi: odpowiedzialność cywilna wynikająca z przestępstwa lub wykroczenia jest regulowana przez przepisy Kodeksu karnego. W związku z powyższym sąd stwierdził w uzasadnieniu wyroku, że odpowiedzialność cywilna związana jest z odpowiedzialnością karną i jest zależna od niej. Zgodnie z treścią art. 116 hiszpańskiego Kodeksu karnego podmiot odpowiedzialny za popełnienie przestępstwa lub wykroczenia jest również odpowiedzialny na drodze cywilnej, a w odpowiednich przypadkach ustala się odpowiedzialność cywilną zastępcza, ponieważ odpowiedzialność cywilna może spoczywać na innej osobie fizycznej lub prawnej, jako posiadacza pojazdu na zasadzie ryzyka dla osób trzecich za przestępstwa lub wykroczenia popełnione przez podmioty będące Jego pracownikami lub agentami lub osobami upoważnionymi.

Wnioskodawczyni wskazuje, że tragiczny wypadek wydarzył się praktycznie na parkingu, gdzie skazany wykonując manewry pod wypływem alkoholu spowodował śmierć Jej męża. Popełniony czyn został zakwalifikowany do przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, a co za tym idzie wysokość zadośćuczynienia z odpowiedzialności cywilnej na Jej rzecz ustalono na podstawie ustawy o ubezpieczeniach w ruchu drogowym i na tej podstawie również sąd zasądził konieczność wypłaty odsetek za zwłokę (ustawa nr 50/1980 z dnia 8 października 1980 r. - Ley 50/1980, de 8 de Octubre de 1980, del Contrato de Seguro). Przepis art. 20 pkt 4 tej ustawy mówi, że odszkodowania umowne nakładane przez sąd pociągają za sobą konieczność wypłaty również odsetek ustawowych za okres trwania postępowania sądowego, które doprowadziło do wskazania ubezpieczyciela bezpośredniego odpowiedzialnego za realizację zadośćuczynienia.

Ostatecznie hiszpański ubezpieczyciel - został uznany przez sąd hiszpański jako właściwy do wypełnienia obowiązku wynikającego z odpowiedzialności cywilnej skazanego będącego pracownikiem polskiej firmy przewozowej.

Ponadto sąd uznał, że skoro jest bezpośrednio odpowiedzialne za realizację zadośćuczynienia na rzecz Wnioskodawczyni, to jest zobowiązane również do wypłaty należnych odsetek, analogicznie do sytuacji, gdy ubezpieczyciel pozostaje w zwłoce w wypłacie świadczenia i nie jest prowadzone w tym względzie postępowanie sądowe, a poszkodowany występuje o roszczenie bezpośrednio do ubezpieczyciela.

Wnioskodawczyni wskazuje, że wszystkie przytoczone przepisy sąd powołał i szeroko opisał w uzasadnieniu przedmiotowego wyroku.

Dodatkowo, Jej zdaniem, na podkreślenie zasługuje fakt, że w banku hiszpańskim na wniosek adwokata reprezentującego Wnioskodawczynię zostało utworzone konto bankowe - rachunek bieżący, którego właścicielem była Wnioskodawczyni i na to konto wpływały należności zaliczkowe od ubezpieczyciela (do czego został zobowiązany nakazem sądowym, aby zaspokoić bieżące niezbędne potrzeby materialne Wnioskodawczyni i Jej małoletniej córki do czasu zakończenia postępowania sądowego), które następnie były przelewane sukcesywnie w miarę wpływu na konto Wnioskodawczyni w banku na terenie Polski. Tą samą droga Wnioskodawczyni otrzymała ostateczne odszkodowanie wraz z odsetkami zasądzone przedmiotowym wyrokiem sądu hiszpańskiego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania

(ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku).

Czy suma pieniężna tj. odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi, otrzymana przez Wnioskodawczynię w wyniku wykonania orzeczenia sądu hiszpańskiego w sprawie karnej o przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego w związku ze śmiertelnym wypadkiem, który wydarzył się na terenie Hiszpanii, podlega opodatkowaniu na terenie Polski na podstawie art. 3 ust. 1 i ust. la oraz art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 11 ust. 1 i art. 21 ust. 1 Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku zawartej pomiędzy Hiszpanią a Polską...
Czy suma pieniężna tj. odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi otrzymana na skutek wyroku sądu hiszpańskiego w sprawie karnej o przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego w związku ze śmiertelnym wypadkiem, który wydarzył się na terenie Hiszpanii, mieści się w normie prawnej zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie jest zwolniona w całości z opodatkowania podatkiem dochodowym...
Jeśli uznać, że część otrzymanego zadośćuczynienia w postaci odsetek ustawowych podlega jednak opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, to czy biorąc pod uwagę przepisy art. 22 ust. 1 w związku z art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, do kosztów uzyskania przychodów z tytułu odsetek ustawowych otrzymanych jednocześnie z odszkodowaniem z tytułu odpowiedzialności cywilnej, która to suma pieniężna zasądzona została wyrokiem sądu hiszpańskiego w sprawie karnej o przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, można zaliczyć poniesione koszty tegoż postępowania sądowego, na które składają się: koszty tłumaczenia dokumentów i honorarium adwokata przy zastosowaniu wskaźnika proporcji całości otrzymanego świadczenia w stosunku do kwoty otrzymanych odsetek w sytuacji, gdy nie jest możliwe przypisanie konkretnego wydatku do wysokości otrzymanych odsetek...

Zdaniem Wnioskodawczyni, (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku) w zakresie pytania oznaczonego nr 1, nie ulega wątpliwości, że otrzymana suma pieniężna, która została zasądzona wyrokiem sądu hiszpańskiego podlega pod polskie ustawodawstwo podatkowe. Art. 11 ust. 1 Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku zawartej między Polską a Hiszpanią w dniu 15 listopada 1979 r. wyraźnie określa, że odsetki, które powstają w jednym z Umawiających się Państw i wypłacone są osobie mającej miejsce zamieszkanie lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane tylko w tym drugim Państwie. Analogicznie art. 20 ust. 1 tej Umowy mówi, że części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, bez względu na to, skąd one pochodzą, a o których nie było mowy w poprzednich artykułach niniejszej umowy, będą opodatkowane tylko w tym Państwie.

W świetle powyższego oraz z uwagi na fakt, że Wnioskodawczyni jest rezydentem w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a suma pieniężna zasądzona tytułem odszkodowania wpłynęła na konto bankowe Wnioskodawczyni na terenie Polski, to zgodnie z art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zastosowanie znajdą przywołane przepisy Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, co w konsekwencji kwestię ewentualnego opodatkowania tego przychodu pozostawia do rozstrzygnięcia ustawodawstwu polskiemu. Zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymana z Hiszpanii suma pieniężna podlega opodatkowaniu tylko w Polsce.

Wnioskodawczyni, odnośnie pytania oznaczonego nr 2 wskazuje, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochody, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Analiza art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy podatkowej natomiast, w którym określono źródła przychodów pozwala stwierdzić, że otrzymane zadośćuczynienie mieści się w normie przychodów z innych źródeł opodatkowanych na zasadach ogólnych. Jednocześnie taka kwalifikacja źródła przychodu zezwala na zastosowanie zwolnienia z opodatkowania z art. 21, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do rozstrzygnięcia jednak pozostaje kwestia, która z norm prawnych wymienionych w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych znajdzie zastosowanie w przedmiotowej sprawie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zasadzone wyrokiem sądu hiszpańskiego odszkodowanie wraz z odsetkami w sprawie przedstawionej szczegółowo w opisanym stanie faktycznym jest zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który mówi, że wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub w tej ugodzie z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zdaniem Wnioskodawczyni, pomimo że wypłata zasądzonego świadczenia nastąpiła na skutek wyroku sądu hiszpańskiego, czyli aktu nie należącego do krajowego porządku prawnego, nie ma przeszkód prawnych, aby stanowił podstawę prawną zastosowania polskiego przepisu w zakresie opodatkowania. Należy wziąć pod uwagę, wg Wnioskodawczyni, że Hiszpanię i Polskę, jako państwa Wspólnoty Europejskiej łączy specyficzny stosunek prawny co do zasady są związane wspólnotowym zakazem dyskryminacji i wspólnotową zasadą swobodnego przepływu osób, tak więc trudno odmówić przyjęcia wyroku sądu hiszpańskiego jako dokumentu stanowiącego podstawę określenia obowiązku podatkowego polskiego rezydenta. Co do zasady normy prawne stanowiące podstawę wydania przedmiotowego orzeczenia są analogiczne w obu Państwach, na potwierdzenie czego Wnioskodawczyni tak obszernie przytoczyła uzasadnienie wyroku sporządzone przez sąd hiszpański. Bezpośrednim źródłem dochodzenia roszczenia z odpowiedzialności cywilnej są bowiem przepisy Kodeksu cywilnego w powiązaniu z odpowiedzialnością karną za nieumyślne spowodowanie śmierci. Hiszpański system prawny znajduje odzwierciedlenie w polskich przepisach odnoszących się do odpowiedzialności cywilnej sprawców wypadków komunikacyjnych. Ponieważ wyrok dotyczy bezpośrednio rezydenta, którego dochody w całości opodatkowane są na ternie Polski, wyrok sądu hiszpańskiego rodzi takie same skutki prawne w zakresie opodatkowania przychodu, jak wyrok sądu polskiego. Zdaniem Wnioskodawczyni, wyrok sądu hiszpańskiego znajduje bezpośrednie odniesienie do treści art. 446 § 3 i § 4 Kodeksu cywilnego, które mówią, że sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeśli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej; sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Zdaniem Wnioskodawczyni, na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że właśnie przywołane powyżej przepisy Kodeksu cywilnego są bazą w całej sprawie. Zadośćuczynienie zasądzone przedmiotowym wyrokiem sądu hiszpańskiego nie mieści się w normach prawnych odnoszących się do odszkodowań otrzymywanych z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, lecz wywodzi się z przepisów Kodeksu cywilnego w zakresie odpowiedzialności cywilnej za wyrządzoną szkodę, co znajduje odzwierciedlenie w przywołanych przepisach art. 446 § 3 i § 4 polskiego Kodeksu cywilnego. Nie było bowiem bezpośredniego stosunku prawnego łączącego Wnioskodawczynię i - ubezpieczyciela, który został w toku sprawy i ostatecznie w wyniku wydanego wyroku zobowiązany do wypłaty świadczenia.

Ponadto nie było to roszczenie uprawnionego z umowy ubezpieczenia powstałe na skutek ustaleń dokonanych w postępowaniu pozasądowym o uznanie świadczenia przez ubezpieczyciela, które wszczęto i prowadzono na podstawie przepisów dotyczących działalności ubezpieczeniowej. W ubezpieczeniach osobowych ubezpieczyciel ma obowiązek spełnić świadczenie polegające na zapłacie: przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę, a przy ubezpieczeniu osobowym - umownej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia. W przypadku Wnioskodawczyni, sprawa otrzymania od ubezpieczyciela zadośćuczynienia nie była taka oczywista i dopiero długotrwałe postępowanie sądowe w procesie karnym połączonym z odpowiedzialnością cywilną wyznaczyło i nakazało ubezpieczycielowi wypłatę należnego świadczenia. Ponadto zdaniem Wnioskodawczyni, na uwagę zasługuje fakt, że otrzymane zadośćuczynienie nie dotyczyło bezpośrednio polisy OC sprawcy wypadku, ale jego pracodawcy, który oddelegował skazanego i zmarłego do pracy w Hiszpanii. Wnioskodawczyni nie była bezpośrednio poszkodowaną, ale wdową po poszkodowanym - zmarłym w wyniku wypadku. W związku z tym, w świetle polskich przepisów w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych wypadek ten został uznany jako wypadek przy pracy i Wnioskodawczyni otrzymała w Polsce stosowne odszkodowanie z tego tytułu i rentę dla siebie i małoletniej córki.

Reasumując, przeprowadzone w przedmiotowej sprawie postępowanie sądowe w Hiszpanii nie było zwyczajowym postępowaniem związanym z uznaniem roszczenia z odpowiedzialności cywilnej majątkowej lub osobowej, ponieważ zadośćuczynienie nie było przedmiotem prywatnej umowy zawartej między Wnioskodawczynią a ubezpieczycielem. Jedynie ustalenie wysokości zadośćuczynienia, tj. odszkodowania i odsetek ustawowych dokonano na podstawie hiszpańskiej ustawy o ubezpieczeniach nr 50/1980 z dnia 8 października 1980 r. z uwagi na fakt, iż pomimo tego, że tragiczny wypadek wydarzył się na parkingu, sąd uznał, że czyn skazanego kwalifikuje się do przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego. Na podstawie art. 20 ust. 4-6 tej ustawy sąd zasądził odszkodowanie umowne, które automatycznie pociąga za sobą wypłatę odsetek ustawowych. Dlatego, zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymana kwota zadośćuczynienia w całości podlega zwolnieniu od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten zwalnia od podatku odszkodowania lub zadośćuczynienia orzeczone wyrokiem sądowym bez względu na sposób ich kalkulacji, jak też bez względu na okoliczności, które spowodowały wypłatę tych świadczeń. Jedyne ograniczenie wynika z podpunktów a) i b), które w żaden sposób Wnioskodawczyni nie dotyczą, bo po pierwsze otrzymane odszkodowanie nie dotyczy prowadzonej działalności gospodarczej, a po drugie trudno w zaistniałym stanie faktycznym - w obliczu śmierci męża uznać ,,że otrzymując zasądzone zadośćuczynienie Wnioskodawczyni osiągnęła korzyści majątkowe tzn. wzbogaciła się. Ponadto przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie różnicuje odszkodowań, czy zadośćuczynień otrzymanych w wyniku szkody majątkowej czy niemajątkowej tzn. za doznana krzywdę, co oznacza, że świadczenie otrzymane przez Wnioskodawczynię wraz z odsetkami polega pod normę prawną tego przepisu i jest w całości zwolnione z opodatkowania. Wypłacone wraz z odszkodowaniem odsetki ustawowe stanowią część składową zasądzonej sumy pieniężnej, a zarazem formę zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w obliczu tragicznej śmierci męża, ponieważ wypadek miał miejsce w dniu 4 maja 2011 r., wyrok sądu hiszpańskiego zapadł w dniu 4 grudnia 2013 r., a ostateczne rozliczenie świadczenia dokonane zostało w marcu 2014 r., kiedy po uprawomocnieniu się wyroku sądowego nastąpił wpływ świadczenia na polskie konto bankowe Wnioskodawczyni, która przez cały ten czas borykała się z problemami życiowymi i zdrowotnymi związanymi z utratą osoby bliskiej i jedynego źródła utrzymania. Sądowi chodziło raczej o zabezpieczenie sytuacji bytowej rodziny zmarłego, co potwierdza fakt przytoczony w opisanym stanie faktycznym, że od początku postępowania sądowego sąd nakazał ubezpieczycielowi przekazywanie miesięcznych wpłat tytułem zaliczki a conto należnego zadośćuczynienia na utworzone w imieniu i na rzecz Wnioskodawczyni w tym celu konto w hiszpańskim banku, które to sumy miały pokrywać bieżące potrzeby bytowe Wnioskodawczyni i Jej córki.

Zdaniem Wnioskodawczyni, w sferze sporu pozostaje oddzielenie odsetek ustawowych od pozostałego świadczenia i potraktowanie ich jako podlegających opodatkowaniu na równi z odsetkami ustawowymi za zwłokę w rozumieniu przepisów polskiego Kodeksu cywilnego. W przedmiotowej sprawie zaistniała bowiem sytuacja wyjątkowa, a zasądzone odsetki nie miały mieć formy zrealizowania przez Wnioskodawczynię prawa do ich żądania w przypadku niedotrzymania terminu spełnienia świadczenia. Intencją sądu hiszpańskiego było zasądzenie odsetek jako zadośćuczynienia za szkodę moralną i psychiczna wyrządzoną Wnioskodawczyni i Jej małoletniej córce w obliczu, tak tragicznych okoliczności.

Dodatkowo na uwagę zasługuje fakt, że całe świadczenie tj. odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi zostało przez ubezpieczyciela wpłacone natychmiast po uprawomocnieniu się wyroku. Odsetki ustawowe można zatem potraktować jako swoistą indeksację zasądzonego świadczenia, której nie da się wyłączyć. Jednocześnie zdaniem Wnioskodawczyni, całość otrzymanego świadczenia stanowi zadośćuczynienie, pomimo że sąd używa słów odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi, ponieważ odszkodowanie wiąże się z uszczerbkiem ściśle majątkowym, a pojęcie zadośćuczynienia jest szersze i wiąże się z doznana krzywdą - uszczerbkiem niematerialnym, co miało bezsprzecznie miejsce w opisanej sprawie.

Biorąc powyższe argumenty pod uwagę, zdaniem Wnioskodawczyni, całość otrzymanego świadczenia jest zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawczyni, odnośnie pytania oznaczonego nr 3 uważa, że jeśli wypłacone odsetki ustawowe są wyłączone ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będą one stanowiły przychód z innych źródeł z art. 10 ust. 1 pkt 9 tej ustawy, a co za tym idzie będą podlegać opodatkowaniu na zasadach ogólnych. W związku z tym wydatki, które Wnioskodawczyni poniosła w związku z toczącym się w Hiszpanii, postępowaniem sądowym, na które składają się koszty tłumaczenia i honorarium adwokatów będą stanowiły koszt uzyskania tego przychodu na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 23 tej ustawy. Zdaniem Wnioskodawczyni, z uwagi na fakt, że są to niewątpliwie wydatki, które zostały poniesione w celu otrzymania zasądzonego świadczenia, zostały udokumentowane stosownymi rachunkami wystawionymi na imię Wnioskodawczyni oraz nie są wyłączone z katalogu kosztów na podstawie art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowią koszt uzyskania przychodu. Natomiast niemożliwe jest rozgraniczenie, które wydatki dotyczą kwoty odszkodowania, a które odsetek, ponieważ, jak wcześniej opisywano, są to dwa świadczenia jednoczesne zasądzone w jednym orzeczeniu sądowym i z siebie wynikające, a na dodatek w całości wykonane niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku.

Zdaniem Wnioskodawczyni wysokość kosztów uzyskania przychodów w przypadku konieczności opodatkowania otrzymanych odsetek podatkiem dochodowym od osób fizycznych należy ustalić według wskaźnika proporcji całości otrzymanego świadczenia w stosunku do odsetek w odniesieniu do kwoty poniesionych wydatków. Całość otrzymanego świadczenia wynosi xx euro w tym odsetki xxx euro, co daje wskaźnik 17,5 %. Tak więc do kosztów uzyskania przychodów z tytułu poniesionych wydatków Wnioskodawczyni może zaliczyć kwotę xxx euro, co wynika z wyliczenia: ogółem wydatki xxx euro x 17,5 %.

W dniu 8 września 2014 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów wydał interpretację indywidualną Nr IPTPB2/415-329/14-4/AK stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie:

ustalenia dochodu z odsetek w świetle Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zwolnienia z opodatkowania odsetek ustawowych za zwłokę oraz sposobu ustalenia kosztów uzyskania przychodu z odsetek ustawowych za zwłokę jest nieprawidłowe,

w pozostałym zakresie jest prawidłowe.

Organ podatkowy stwierdził, że otrzymane przez Skarżącą odszkodowanie z Hiszpanii z tytułu śmierci męża korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Organ podatkowy, analizując treść powyższych przepisów, zauważył, że odsetek ustawowych za zwłokę nie można utożsamiać z odszkodowaniem, czy też innym świadczeniem (naprawieniem szkody lub krzywdy). Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego są skutkiem nie wykonania zobowiązań. Z tych względów, wyłączenie z opodatkowania należności głównej nie oznacza, że wolne od podatku są także odsetki od niej naliczone. Nie można bowiem przyjąć, że odsetki są odszkodowaniem/zadośćuczynieniem i jako takie objęte są zwolnieniem od podatku dochodowego od osób fizycznych przewidzianym dla odszkodowań.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa, Organ podatkowy stwierdził, że podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychód z tytułu odsetek ustawowych za zwłokę, które przypadły Skarżącej, może zostać pomniejszony o taką kwotę kosztów tłumaczenia i honorarium adwokata, która przypada na kwotę odsetek przez Nią otrzymanych. Przy czym Organ podatkowy zaznaczył mając na uwadze zapis powołanego wyżej art. 22 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - że kwota kosztów tłumaczenia i honorarium adwokata, która przypada na przychód córki oraz wartość odszkodowania korzystającego ze zwolnienia, nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodu.

Wezwanie do usunięcia naruszenia prawa w ww. interpretacji indywidualnej wniesiono pismem z dnia 24 września 2014 r. (data wpływu 25 września 2014 r.). Odpowiedź na powyższe wezwanie wysłano w dniu 22 października 2014 r., Nr IPTPB2/415W-57/14-2/AK.

W dniu 24 listopada 2014 r. do tutejszego Organu wpłynęła skarga Wnioskodawczyni adresowana do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na ww. interpretację indywidualną, w której wniesiono o jej uchylenie. Wnioskodawczyni w uzasadnieniu skargi stwierdziła, że w wydanej w dniu 8 września 2014 r. interpretacji indywidualnej Nr IPTPB2/415-329/14-4/AK Organ dokonał wadliwej oceny stanu faktycznego i błędnie uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawczyni w przedmiocie objęcia zwolnieniem z opodatkowania określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odsetek ustawowych za zwłokę zasądzonych wyrokiem sądowym łącznie z odszkodowaniem, które ostatecznie zgodnie z treścią przedmiotowej interpretacji podatkowej zostało przez Organ uznane za zwolnione z opodatkowania na podstawie przywołanego przepisu.

Wnioskodawczyni wskazała, że nie kwestionuje stanowiska Organu w zakresie ustalenia dochodu z odsetek w świetle Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz sposobu ustalenia kosztów uzyskania przychodu z odsetek ustawowych za zwłokę, które to kwestie wchodziły również w zakres przedmiotowy wydanej interpretacji.

W sferze sporu pozostaje kwestia zwolnienia z opodatkowania odsetek ustawowych za zwłokę, które otrzymała mocą tego samego wyroku, co odszkodowanie uznane przez Organ za zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawczyni Organ błędnie zinterpretował przedstawiony stan faktyczny twierdząc, że wypłacone odsetki wywodzą się z innej podstawy materialnoprawnej, a co za tym idzie nie podlegają zwolnieniu z opodatkowania łącznie z odszkodowaniem, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pismem z dnia 23 grudnia 2014 r., Nr IPTPB2/4160-48/14-2/AK, tutejszy Organ udzielił odpowiedzi na ww. skargę, wnosząc o jej oddalenie.

W wyniku rozpatrzenia skargi Strony, na wydaną interpretację indywidualną z dnia 8 września 2014 r., Nr IPTPB2/415-329/14-4/AK, Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 25 marca 2015 r., uchylił zaskarżoną interpretację. W uzasadnieniu wyroku Sąd uznał, że skarga jest zasadna.

W ocenie Sądu, na wstępie zauważyć należy, że istotą sporu jest kwestia, do jakiego źródła przychodu zakwalifikować należało odsetki od zasądzonego odszkodowania i wynikająca z tej kolejna kwestia zwolnienia z opodatkowania odsetek ustawowych za zwłokę, które Wnioskodawczyni otrzymała mocą tego samego wyroku, co odszkodowanie uznane przez Organ za zwolnione z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem Wnioskodawczyni odsetki dzielą los odszkodowania, łącznie z którym zostały wypłacone, i podlegają zwolnieniu z opodatkowania na podstawie wspomnianego art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem Organu, odsetki te mają charakter uboczny względem świadczenia głównego i podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ocenie Sądu na aprobatę zasługuje stanowisko Wnioskodawczyni, ponieważ trafnie powołuje się na pogląd wyrażony w wyroku NSA z dnia 17 stycznia 2014 r. w sprawie sygn. II FSK 289/12, zgodnie z którym odsetki należy przypisać do tego samego źródła przychodów co należność główną a co za tym idzie, podlegają one opodatkowaniu w ten sam sposób. Odsetki mają charakter akcesoryjny, a ich byt prawny zależy od należności, z którą są związane. W niniejszej sprawie konieczność uiszczenia odsetek wynikała z przepisów ustawy (hiszpańskiej ustawy o ubezpieczeniach w ruchu drogowym nr 50/1980 z dnia 8 października 1980 r. Ley 50/1980, de 8 de Octubre de 1980, del Contrato de Seguro), a odsetki przysługiwały za okres trwania postępowania sądowego, które doprowadziło do wskazania ubezpieczyciela bezpośredniego odpowiedzialnego za realizację zadośćuczynienia. Związek odsetek z odszkodowaniem, a nawet z samym faktem prowadzenia postępowania sądowego, które doprowadziło do zasądzenia odszkodowania, jest zatem oczywisty. Trudno w tej sytuacji podzielić pogląd Organu interpretującego o tym, że na gruncie prawa podatkowego, istnieje konieczność odrębnego potraktowania obu świadczeń.

W zaskarżonej interpretacji indywidualnej Minister Finansów uznał, że przychód z odszkodowania przyznanego mocą sądu hiszpańskiego, podlega zwolnieniu podatkowemu przewidzianemu w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z tym przepisem wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono

Z powyższego unormowania nie wynika wprost, że odsetki od świadczeń, o których w nim mowa, nie mogą korzystać ze zwolnienia. Również z konieczności przeprowadzania ścisłej i literalnej wykładni przepisów regulujących zwolnienia podatkowe nie można wyprowadzić wniosku, że odsetki należy przyporządkować do innego źródła przychodu niż należność główną W konsekwencji zdaniem Sądu za błędne należy uznać kluczowe dla oceny zaskarżonej interpretacji stanowisko Organu zgodnie, z którym wypłacone wraz z odszkodowaniem odsetki ustawowe za zwłokę, jako wywodzące się z odrębnej podstawy materialnoprawnej, należy rozpatrywać oddzielnie od kwoty odszkodowania, a co za tym idzie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W ocenie Sądu odsetki takie należy potraktować tak jak odszkodowanie, które jest dla nich świadczeniem głównym. W rozpatrywanej sprawie należało zatem zastosować do nich zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W dniu 16 czerwca 2015 r. do tutejszego Organu wpłynął odpis prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 25 marca 2015 r.

W związku z powyższym ponownemu rozpatrzeniu podlega wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z dnia 27 maja 2014 r. (data wpływu 28 maja 2014 r.).

W świetle obowiązującego stanu prawnego biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 25 marca 2015 r., - stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie:

zwolnienia z opodatkowania odszkodowania i odsetek ustawowych za zwłokę - jest prawidłowe.

ustalenia kosztów uzyskania przychodów podlegających uwzględnieniu przy opodatkowaniu podatkiem dochodowym odsetek od odszkodowania jest bezprzedmiotowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Stosownie do treści art. 4a ustawy powołany powyżej przepis stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Ustawodawca przesądził zatem, że zgodnie z zasadą nieograniczonego obowiązku podatkowego (art. 3 ust. 1 cyt. ustawy) osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Stąd też do tej kategorii osób mają zastosowanie ogólne reguły podatkowe korygowane wyłącznie treścią umów międzynarodowych w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu (art. 4a ww. ustawy).

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 4 maja 2011 r. mąż Wnioskodawczyni - kierowca samochodu ciężarowego - uległ na terenie Hiszpanii śmiertelnemu wypadkowi podczas wykonywania jako obowiązków służbowych na rzecz polskiego pracodawcy prowadzącego działalność w zakresie przewozu międzynarodowego. Za bezpośredniego sprawcę wypadku został uznany zmiennik zmarłego, który wspólnie z nim prowadził samochód i przeciwko któremu praktycznie do końca 2013 r. przed hiszpańskim sądem karnym, zgodnie z tamtejszą jurysdykcją, toczyła się sprawa o przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego w powiązaniu z przestępstwem nieumyślnego zabójstwa. Zgodnie z obowiązującym prawem międzynarodowym sprawa karna objęła również swym zakresem dochodzenie prywatnych roszczeń z odpowiedzialności cywilnej.

W wyroku z dnia 4 grudnia 2013 r. na oskarżonego zmiennika zmarłego, sąd karny nałożył stosowną karę pozbawienia wolności i utraty prawa jazdy, a ponadto zobowiązał hiszpańskiego ubezpieczyciela do wypłaty należności z tytułu odpowiedzialności cywilnej ogółem w kwocie xxx euro, na którą składała się kwota xxx euro tytułem odszkodowania za śmierć męża Wnioskodawczyni oraz odsetki ustawowe za zwłokę w kwocie xxx euro. Odsetki za zwłokę zostały zasądzone na podstawie art. 20 hiszpańskiej ustawy o umowach ubezpieczeniowych nr 50/1980 z dnia 8 października 1980 r.

W marcu 2014 r. po uprawomocnieniu się wyroku sądu karnego została na rzecz Wnioskodawczyni przekazana kwota xxx euro tytułem ostatecznego rozliczenia zasądzonych od należności, na którą składała się pozostała należność z tytułu odszkodowania w wysokości xxx euro oraz odsetki ustawowe za zwłokę w wysokości xxx euro. Wcześniej, w okresie od lipca 2012 r. w odstępach mniej więcej miesięcznych wpływały z Hiszpanii na konto Wnioskodawczyni zaliczki na poczet ostatecznie zasądzonej kwoty odszkodowania, do dokonywania których zobowiązał ubezpieczyciela tamtejszy Sąd, jako zabezpieczenie tragicznej sytuacji bytowej Wnioskodawczyni i Jej małoletniej córki do czasu zakończenia sporu sądowego z ubezpieczycielem, który pomimo zawiadomienia w dniu 26 maja 2011 r. o wypadku i złożenia wniosku o wypłatę odszkodowania, nie uznał swojego uczestnictwa w tej sprawie i nie podjął żadnych czynności zmierzających do jak najszybszej wypłaty odszkodowania, wykazując tym samym brak dobrej woli pozytywnego załatwienia sprawy i wykorzystanie procesu sądowego do odroczenia, bądź wręcz uniemożliwienia wypłaty należności. Łączna kwota zasądzonych wyrokiem należności w wysokości xxx, na którą składają się odszkodowanie w wysokości xxx euro oraz odsetki za zwłokę w wysokości 24 672,14 euro, została przy dokonaniu ostatecznego rozliczenia pomniejszona o kwotę xxx euro stanowiącą sumę zaliczek na poczet odszkodowania, które zgodnie z nakazem sądu wpływały na konto Wnioskodawczyni od lipca 2012 r. za okresy miesięczne oraz następujące wydatki: xxx euro za rachunki tłumacza, xxx euro tytułem wynagrodzenia dla pełnomocnika, xxx euro tytułem honorarium dla adwokata z Hiszpanii, co daje łączną kwotę xxx euro.

Z uwagi na to, że Wnioskodawczyni jest rezydentem polskim (ma miejsce zamieszkania w Polsce), a otrzymywane odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy męża oraz odsetki ustawowe za zwłokę są wypłacane z Hiszpanii, zastosowanie w niniejszej sprawie ma Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Hiszpanii o unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku podpisanej w Madrycie dnia 15 listopada 1978 r. (Dz. U. z 1982 r., Nr 17, poz. 127).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. Umowy odsetki, które powstają w jednym z Umawiających się Państw i wypłacane są osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie, mogą być opodatkowane tylko w tym drugim Państwie.

Definicję odsetek przedstawia art. 11 ust. 2 tej Umowy, zgodnie z którym określenie odsetki oznacza dochody z wszelkiego rodzaju roszczeń wynikających z długów, bez względu na to, czy są zabezpieczone hipotecznie i czy pociągają za sobą prawo do udziału w zyskach dłużnika, a w szczególności dochody z pożyczek rządowych oraz dochody z obligacji i skryptów dłużnych, włączając dodatkowe wygrane związane z takimi pożyczkami, obligacjami i skryptami dłużnymi. Kar za zwłokę w zapłacie nie traktuje się jako odsetki przy stosowaniu tego artykułu.

Zatem, zgodnie z art. 11 ust. 2 zdanie drugie ww. Umowy, odsetki ustawowe za zwłokę, jakie otrzymała Wnioskodawczyni od hiszpańskiego ubezpieczyciela w związku z wypłaconym odszkodowaniem za śmierć męża, nie mogą być traktowane jako dochód z odsetek, lecz jako inne dochody.

Zgodnie art. 21 ust. 1 powołanej Umowy części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym się Państwie, bez względu na to, skąd one pochodzą, a o których nie było mowy w poprzednich artykułach niniejszej umowy, będą opodatkowane tylko w tym Państwie.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie zawiera przepisu odnoszącego się wprost do odszkodowań, zatem w myśl tej Umowy odszkodowanie należy również zakwalifikować jako tzw. inny dochód, którego zasady opodatkowania reguluje art. 21 ust. 1 powołanej Umowy.

Jak z powyższego wynika, zarówno dochód uzyskany w związku z otrzymanym odszkodowania za śmierć męża jaki i odsetki ustawowe za zwłokę podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce. Do ich opodatkowania należy zatem wziąć pod uwagę regulacje zawarte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Źródła przychodów zostały wymienione w art. 10 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu zacytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od fizycznych wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Na mocy tegoż przepisu wolne od podatku są inne odszkodowania niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów prawa, otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wymienionymi powyżej. Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie zostało przyznane przez sąd w świetle prawa hiszpańskiego. Odszkodowanie to było związane ze śmiercią męża Wnioskodawczyni.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa należy zatem stwierdzić, że otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie z Hiszpanii z tytułu śmierci męża korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do możliwości zwolnienia z podatku odsetek od odszkodowania należy wskazać, że Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 25 marca 2015 r., stwierdził, że odsetki ustawowe należy potraktować tak jak odszkodowanie, które jest dla nich świadczeniem głównym, dlatego też do odsetek ma zastosowanie zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym, otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie wraz z odsetkami ustawowymi korzysta ze zwolnienia podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Zatem, wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w części dotyczącej ustalenia kosztów uzyskania przychodów podlegających uwzględnieniu przy opodatkowaniu odsetek od odszkodowania jest bezprzedmiotowy.

Należy wskazać, że z uwagi na to, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, co wynika z treści art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.), a zatem wywierają skutki prawne w stosunku do tego podmiotu, do którego są skierowane. Niniejsza interpretacja jest wiążąca wyłącznie dla Wnioskodawczyni, jako osoby występującej z wnioskiem, natomiast nie chroni Jej małoletniej córki.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

Wniosek ORD-IN (PDF)

Treść w pliku PDF 612 kB

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie