Temat interpretacji

Na podstawie art. 14 a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) - Naczelnik Urzędu Skarbowego w Kołobrzegu, po rozpatrzeniu wniosku w sprawie udzielenia pisemnej interpretacji prawa podatkowego uznaje przedstawione stanowisko jest niezgodne z prawem.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że w czerwcu 2005 r. małoletni syn podatnika nabył w spadku nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym, w którym do dnia uzyskania przez syna pełnoletności mieszkać będzie również podatnik i jego małżonek. W lipcu 2005 r. syn reprezentowany przez ojca jako opiekuna prawnego zawarł z podatnikiem umowę użyczenia przedmiotowego budynku mieszkalnego. W związku z tym, że budynek wymaga remontu, a jego właściciel nie osiąga jeszcze żadnych dochodów, podatnik wykonana wszystkie prace remontowe i modernizacyjne.

Uwzględniając powyższy stan faktyczny podatnik stoi na stanowisku, że na podstawie umowy użyczenia przysługuje mu prawo odliczenia od podatku wydatków poniesionych na remont i modernizację budynku mieszkalnego stanowiącego własność małoletniego syna, do wysokości określonego limitu. Ponadto, ponieważ umowa użyczenia zawarta została z członkiem najbliższej rodziny, to zarówno po stronie użyczającego, jak i osoby biorącej w użyczenie przedmiotowy budynek mieszkalny, nie powstanie przychód z nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2003 r. - zwanej dalej "ustawą" - podatek dochodowy od osób fizycznych podlegających w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, obliczony według art. 27, obniżony o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne, zmniejsza się na zasadach określonych w ustawie, jeżeli w roku podatkowym podatnik poniósł wydatki na własne potrzeby mieszkaniowe, przeznaczone na remont i modernizację - zajmowanego na podstawie tytułu prawnego - budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego oraz wpłaty na wyodrębniony fundusz remontowy spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnoty mieszkaniowej, utworzonych na podstawie odrębnych przepisów.

Powyższy przepis został uchylony z dniem 1 stycznia 2004 r., jednakże jego obowiązywanie na lata 2004 - 2005 zostało przedłużone przepisem art. 12 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, zgodnie z którym podatnicy mają możliwość skorzystania z ulgi remontowej w granicach przysługującego limitu, do 31 grudnia 2005 r., jeżeli spełnią warunki określone w art. 27a ustawy, w brzmieniu obowiązującym w 2003 r.

Przepis art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy wskazuje warunek uprawniający do skorzystania z odliczenia od podatku wydatków poniesionych na remont i modernizację lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego, jakim jest posiadanie tytułu prawnego do tego lokalu lub budynku. Przepis ten nie precyzuje jednakże, jaki tytuł prawny powinna posiadać osoba ubiegająca się o ulgę, co oznacza, że za tytuł prawny uważa się prawa własności oraz każdy stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika prawo podatnika do korzystania z lokalu mieszkalnego. W szczególności takim tytułem prawnym może być umowa użyczenia, umowa najmu podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz umowy kształtujące ograniczone prawa rzeczowe (użytkowanie, służebność mieszkania, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego). Ponadto tytuł prawny do zajmowanego lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego może wynikać również z przepisów prawnych.

Z przedstawionego w zapytaniu stanu faktycznego wynika, że podatnik wraz z małżonkiem sprawuje władzę rodzicielską nad małoletnim synem. Władza rodzicielska, pod którą dziecko pozostaje aż do pełnoletności obejmuje szereg obowiązków i uprawnień rodziców względem dzieci, wynikających z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Władza rodzicielska nad małoletnim obejmuje zarówno wychowanie i kierowanie nimi, jak również troskę o jego rozwój fizyczny i umysłowy, dbałość o zapewnienie mu środków utrzymania i wychowania oraz ochronę jego interesów. W przypadku, gdy dziecko posiada majątek, w postaci nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym, otrzymanym w drodze spadku - jak to ma miejsce w przedstawionym stanie faktycznym - podatnik jako rodzic obowiązany jest wraz z drugim rodzicem sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską, co wynika z art. 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zarząd ten należy rozumieć jako załatwianie bieżących spraw związanych ze zwykłym korzystaniem z przedmiotów wchodzących w skład zarządzanego majątku, a także utrzymanie w stanie nie pogorszonym majątku dziecka aż do jego pełnoletności. Zarząd nad majątkiem dziecka - stosownie do art. 101 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego - podlega jednakże kontroli sądowej, w szczególności rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko.

Zgodnie z powyższym na opiekunach prawnych spoczywa obowiązek utrzymania w stanie nie pogorszonym majątku dziecka. Aby wywiązać się z tego obowiązku z należytą starannością oraz zapewnić dziecku odpowiednie warunki bytowe, rodzice z mocy prawa są zobligowani łożyć na remonty i modernizacje budynku mieszkalnego pozostającego pod ich zarządem. Mimo, iż rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską, to odrębnie żadne z nich nie może reprezentować dziecka m.in. przy czynnościach prawnych między dzieckiem, a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka, albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania (art. 98 § 2 pkt 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Czynność prawna dokonana z naruszeniem wymienionego przepisu jest sprzeczna z ustawą, a więc - zgodnie z art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego - nieważna. Taka czynność prawna nie może również wywierać skutków w sferze prawa podatkowego, a więc po stronie podmiotów ją zawierających nie powstanie przychód z nieodpłatnych świadczeń.

Jak z powyższego wynika w stosunkach między rodzicami, a małoletnimi dziećmi znajdującymi się pod ich władzą rodzicielską nie jest możliwe zawarcie umowy cywilno - prawnej, jaką jest umowa użyczenia, w której jeden z rodziców reprezentujący małoletnie dziecko występuje jako użyczający, a drugi jako biorący w użyczenie, co wynika z treści wskazanego wyżej art. 98 § 2 pkt 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Podatnik ma jednakże prawo do skorzystania z odliczenia na podstawie art. 27a ust. 1 pkt 1 ustawy, gdyż jego tytuł prawny do zajmowanego budynku mieszkalnego wynika z instytucji opieki i jej funkcji. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nakłada bowiem na rodziców obowiązek zapewnienia potrzeb bytowych i utrzymanie majątku dziecka w należytym stanie, a nakłady na remont i modernizację budynku mieszkalnego służą realizacji tego obowiązku.

Końcowo Naczelnik Urzędu Skarbowego w Kołobrzegu informuje, że przedmiotowa interpretacja przepisów prawa podatkowego dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia. Interpretacja ta nie jest wiążąca dla podatnika, wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia (art. 14b § 1 i 2 Ordynacji podatkowej).

Na postanowienie - zgodnie z art. 14a § 4 i art. 236 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej przysługuje zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie, w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia stronie, za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego w kołobrzegu.