Temat interpretacji

Czy czynność przeniesienia własności nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania przez Wnioskodawcę na rzecz zlecającego, czyli faktycznego nabywcy obciążona będzie podatkiem od czynności cywilnoprawnych

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 10 sierpnia 2011r. (data wpływu do tut. Biura 16 sierpnia 2011r.), uzupełnionym w dniu 05 i 07 października 2011r., o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 sierpnia 2011r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego.

Jako, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 19 września 2011r. znak: IBPB II/1/436-367/11/AŻ, IBPB II/1/436-368/11/AŻ, IBPB II/1/415 -808/11/AŻ, IBPB II/2/415-937/11/HS wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano w dniu 05 października 2011r. (uiszczenie dodatkowej opłaty) oraz w dniu 07 października 2011r. (pozostałe braki formalne).

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca, osoba fizyczna zamierza - nie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej - zawrzeć z osobą fizyczną lub jednostką organizacyjną, tj. np. spółką prawa handlowego (zwaną dalej zlecającym"), umowę powierniczego nabycia nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania nieruchomości, określaną również umową fiducjarnego nabycia nieruchomości. Planowana umowa powiernicza (fiducjarna) zostanie oparta na przepisach Kodeksu cywilnego dotyczących umowy zlecenia, zgodnie z którymi Wnioskodawca jako powiernik (fiducjariusz) zobowiąże się na każde żądanie zlecającego przenieść na jego rzecz własność nieruchomości lub prawo wieczystego użytkowania nieruchomości. Umowa powierniczego nabycia nieruchomości zostanie zawarta w formie aktu notarialnego. Gospodarczym celem zawarcia rzeczonej umowy będzie ukrycie przed zbywającym nieruchomość lub prawo wieczystego użytkowania nieruchomości tożsamości zlecającego.

W związku z planowanym zawarciem umowy powierniczego nabycia nieruchomości Wnioskodawca zamierza dokonać nabycia nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania w imieniu własnym, ale na rachunek i w interesie zlecającego. W związku z faktem, iż Wnioskodawca nie dysponuje odpowiednimi środkami pieniężnymi wystarczającymi na nabycie nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania nieruchomości - zlecający przekaże na jego rachunek bankowy najpóźniej w przeddzień nabycia nieruchomości środki pieniężne w kwocie, jaką Wnioskodawca będzie zobowiązany zapłacić zbywającemu nieruchomość, powiększoną o ewentualne koszty związane z nabyciem nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania nieruchomości, takie jak podatek od czynności cywilnoprawnych, taksa notarialna czy opłaty wieczystoksięgowe. Zgodnie z postanowieniami umowy notarialnej powierniczego nabycia nieruchomości przekazane środki w całości przeznaczone zostaną na nabycie nieruchomości i nie będą mogły być wykorzystywane przez Wnioskodawcę w jakimkolwiek innym celu.

Z treści notarialnej umowy powierniczego nabycia nieruchomości zawartej ze zlecającym wynikać będzie, że Wnioskodawca zobowiązany będzie do przeniesienia własności przedmiotowej nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania nieruchomości na rzecz zlecającego w cenie nabycia nieruchomości, na każde jego żądanie, w określonym terminie od daty zgłoszenia przez niego żądania. Do czasu zgłoszenia żądania i przeniesienia własności nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania na zlecającego, koszty utrzymania nieruchomości typu podatki, opłaty administracyjne i inne związane z nieruchomością będą opłacane przez Wnioskodawcę i jemu zwracane przez zlecającego. Za wyżej opisane czynności zlecający nabycie powiernicze, po dokonaniu przepisania własności nieruchomości na jego rzecz - wypłaci Wnioskodawcy wynagrodzenie kwotowo określone w umowie nabycia powierniczego.

W umowie nabycia nieruchomości lub wieczystego użytkowania, jako nabywca, ujawniony będzie Wnioskodawca, mimo, że faktycznym nabywcą będzie zlecający. Okoliczność ta (działanie na rachunek i w interesie zlecającego) pozostanie niejawna do czasu aż zlecający ujawni ten fakt stosowną umową przenoszącą własność lub prawo wieczystego użytkowania zawartą w formie aktu notarialnego.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy czynność przeniesienia własności nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania przez Wnioskodawcę na rzecz zlecającego, czyli faktycznego nabywcy obciążona będzie podatkiem od czynności cywilnoprawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, przeniesienie własności nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania nieruchomości przez Wnioskodawcę na zlecającego w wykonaniu umowy powierniczego nabycia nieruchomości nie jest czynnością prawną podlegającą opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynność ta nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy stanowiącym o opodatkowaniu czynności umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Wnioskodawca wskazał, iż w orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalony jest pogląd, iż podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne, które są enumeratywnie wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy. Nie podlegają zatem temu podatkowi czynności prawne, które wywierają podobny (analogiczny) skutek ekonomiczny czy skutek prawny, jak czynności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy. Wnioskodawca wskazał, że wprawdzie w powierniczym nabyciu nieruchomości opisanym w zdarzeniu przyszłym mamy do czynienia z dwoma aktami przeniesienia własności, jednakże pomiędzy Wnioskodawcą i zlecającym nie dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży. Przeniesienie własności zakupionej nieruchomości na własność Zlecającego następuje bowiem w wykonaniu zobowiązania wynikającego z wcześniej zawartej umowy powierniczego nabycia nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych w przedmiocie skutków podatkowych przeniesienia własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego. W pozostałym zakresie wniosku wydane zostaną odrębne rozstrzygnięcia.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z zm.) zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia. Prawa i obowiązki stron tej umowy należy zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu.

Istota zlecenia powierniczego polega na tym, że na zewnątrz występuje powiernik, który dokonuje nabycia pewnej rzeczy lub prawa we własnym imieniu, ale na rzecz zleceniodawcy. Stroną czynności jest powiernik, który najpierw sam zaciąga zobowiązanie np. nabywa nieruchomość, a następnie wykonując wcześniejsze zobowiązanie (zlecenie powiernicze) przenosi te prawa lub obowiązki na osobę w interesie i na rachunek której działał.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca, osoba fizyczna zamierza zawrzeć z osobą fizyczną lub jednostką organizacyjną, umowę powierniczego nabycia nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania nieruchomości, określaną również umową fiducjarnego nabycia nieruchomości. Planowana umowa powiernicza (fiducjarna) zostanie oparta na przepisach Kodeksu cywilnego dotyczących umowy zlecenia, zgodnie z którymi Wnioskodawca jako powiernik (fiducjariusz) zobowiąże się na każde żądanie zlecającego przenieść na jego rzecz własność nieruchomości lub prawo wieczystego użytkowania nieruchomości. Z treści notarialnej umowy powierniczego nabycia nieruchomości zawartej ze zlecającym wynikać będzie, że Wnioskodawca zobowiązany będzie do przeniesienia własności przedmiotowej nieruchomości lub prawa wieczystego użytkowania nieruchomości na rzecz zlecającego w cenie nabycia nieruchomości, na każde jego żądanie, w określonym terminie od daty zgłoszenia przez niego żądania.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że przeniesienie własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego na rzecz zlecającego nie będzie skutkowało powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż czynność ta dokonywana będzie w ramach realizacji umowy zlecenia powierniczego, która nie została wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy. Wskazać należy również, że wprawdzie przy powierniczym nabyciu nieruchomości mamy do czynienia z dwoma aktami przeniesienia własności, jednakże pomiędzy Wnioskodawcą i zleceniodawcą nie dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży. Przeniesienie własności zakupionej nieruchomości na własność zleceniodawcy następuje bowiem w wykonaniu zobowiązania wynikającego z wcześniej zawartej umowy zlecenia.

Reasumując, należy stwierdzić, iż czynność przeniesienia własności nieruchomości przez Wnioskodawcę na rzecz faktycznego nabywcy (zlecającego), jako wykonana w ramach realizacji umowy zlecenia powierniczego - nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach