Temat interpretacji

w zakresie skutków podatkowych związanych z odpłatnym wynajęciem małżonce Wnioskodawcy, części nieruchomości objętej wspólnością majątkową małżeńską

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 5 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 października 2016 r. (data wpływu do tut. Biura 27 października 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie skutków podatkowych związanych z odpłatnym wynajęciem małżonce Wnioskodawcy, części nieruchomości objętej wspólnością majątkową małżeńską jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 października 2016 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych, w zakresie skutków podatkowych związanych z odpłatnym wynajęciem małżonce Wnioskodawcy, części nieruchomości objętej wspólnością majątkową małżeńską.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej prowadzi jednoosobową pozarolniczą działalność gospodarczą. Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest m.in. świadczenie usług w zakresie doradztwa oraz pośrednictwo w sprzedaży mebli oraz artykułów gospodarstwa domowego. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT, świadczącym usługi opodatkowane podatkiem VAT. Wnioskodawca wraz z żoną w maju 2016 r., na podstawie aktu notarialnego (umowa sprzedaży i przeniesienia własności), zakupił nieruchomość, tj. działkę zabudowaną domem mieszkalnym (dalej: budynek, budynek mieszkalny lub nieruchomość). Zakup nastąpił w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej ze środków pochodzących z ich majątku wspólnego. Stroną kupującą był Wnioskodawca oraz jego żona. Nieruchomość została nabyta od osób fizycznych, poza działalnością gospodarczą, tym samym poza podatkiem VAT.

Zakupiona nieruchomość wprowadzona została w całości z dniem 1 czerwca 2016 r. na stan środków trwałych z przeznaczeniem na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Wnioskodawca rozpoczął remont/modernizację budynku mieszkalnego.

Wnioskodawca odlicza podatek VAT naliczony z faktur dokumentujących poniesione nakłady inwestycyjne na budynku mieszkalnym.

Wnioskodawca zamierza rozpocząć świadczenie usług wynajmu budynku mieszkalnego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w tym również wynająć odpłatnie część powierzchni biurowej żonie, prowadzącej odrębną zarejestrowaną działalność gospodarczą. Planowany w przyszłości odpłatny wynajem żonie będzie rozliczany w jednomiesięcznych okresach rozliczeniowych. Przedmiotem działalności gospodarczej żony jest świadczenie usług agentów i brokerów ubezpieczeniowych, zwolnionych z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT).

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

1. Czy odpłatne comiesięczne wynajęcie części powierzchni biurowej budynku żonie na potrzeby prowadzonej przez nią działalności gospodarczej na podstawie umowy najmu stanowi przychód Wnioskodawcy w rozumieniu Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm., dalej: ustawa o p.d.o.f) w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej?
2. W sytuacji odpowiedzi potwierdzającej stanowisko Wnioskodawcy na powyższe pytanie, tj. odpłatne comiesięczne wynajęcie części powierzchni biurowej budynku żonie na potrzeby prowadzonej przez nią działalności gospodarczej stanowi przychód podatkowy Wnioskodawcy, to czy Wnioskodawca ma prawo do ujęcia w kosztach podatkowych swojej firmy pełnego miesięcznego odpisu amortyzacyjnego od całości nieruchomości?
3. W sytuacji odpowiedzi potwierdzającej stanowisko Wnioskodawcy na pytanie czy odpłatne comiesięczne wynajęcie części powierzchni biurowej budynku żonie na potrzeby prowadzonej przez nią działalności gospodarczej stanowi przychód podatkowy Wnioskodawcy, to czy Wnioskodawca ma prawo do ujęcia w kosztach podatkowych swojej firmy innych wydatków związanych z bieżącym utrzymaniem i funkcjonowaniem całości nieruchomości (woda, prąd, gaz, usługi porządkowe, podatek od nieruchomości itp.), w tym również dotyczącej części budynku wynajmowanego firmie żony?

(pytania oznaczone we wniosku nr 7-9)

Ad.1

Zdaniem Wnioskodawcy zawarcie nieważnej w świetle prawa cywilnego umowy najmu pomiędzy małżonkami nie oznacza, iż przychody z niej wynikające nie będą podlegały ustawie o p.d.o.f. Nieważność umowy najmu czy niezastosowanie się do przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie mają wszak znaczenia dla postępowania podatkowego. Jeśli powstał przychód konieczne jest określenie zobowiązania podatkowego podatników (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 lipca 2015 r., II FSK 1585/13). Dodać należy, że ustawodawca podatkowy nie odwołuje się w art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o p.d.o.f. do art. 58 Kodeksu cywilnego czy też art. 14, art. 73, art. 82, art. 83 Kodeksu cywilnego, ani do art. 37 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Z tego względu przychody wynikające z nieważnych umów zasadniczo podlegają przepisom ustawy o p.d.o.f. Wyjątkiem będzie sytuacja, gdy przyczyną nieważności jest sprzeczne z prawem przyrody, normami bezwzględnie obowiązującymi lub zasadami współżycia społecznego zachowanie się podatnika, z którego wynikają przychody (por. P. Pietrasz, Nieważność czynności prawnej o przychody, Glosa 2002/5, s. 16-20).

W związku z powyższym zdaniem Wnioskodawcy przychód z odpłatnego wynajęcia części powierzchni biurowej budynku żonie na potrzeby prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, będzie stanowił dla Wnioskodawcy przychód podatkowy w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Ad.2

Zdaniem Wnioskodawcy w sytuacji odpłatnego wynajęcia części budynku (który wprowadzony został w całości na stan środków trwałych z przeznaczeniem na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawcy) żonie na potrzeby prowadzonej przez nią działalności gospodarczej, Wnioskodawca ma prawo do ujęcia w kosztach podatkowych swojej firmy pełnego miesięcznego odpisu amortyzacyjnego od całości budynku.

Zdaniem Wnioskodawcy w sytuacji gdy tylko jeden z małżonków wprowadził określony składnik majątku wspólnego do ewidencji środków trwałych, może on dokonywać odpisów amortyzacyjnych od jego pełnej wartości początkowej. Mając na uwadze fakt, że umowa najmu pomiędzy małżonkami, wywołuje skutki prawne na gruncie prawa podatkowego powodując powstanie przychodu u jednego z małżonków i kosztu uzyskania przychodu u drugiego z małżonków, nie jest konieczne zmniejszanie o połowę wartości początkowej środków trwałych u Wnioskodawcy na podstawie art. 22g ust. 11 ustawy o p.d.o.f. (...) Wnioskodawca ma wprawdzie świadomość istnienia treści przepisu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy o .p.d.o.f. (analogiczny do przywołanego wyżej przepisu obowiązującego na gruncie VAT - z art. 6 pkt 2 ustawy o VAT), jednakże zasada autonomii prawa podatkowego oraz względy celowościowe przemawiają za przyjęciem tezy, iż przepis ten nie ma zastosowania w przypadku czynności dokonywanych przez małżonków w ramach majątku wspólnego.

Ad.3

Zdaniem Wnioskodawcy mając na uwadze fakt, że umowa najmu pomiędzy małżonkami, wywołuje skutki prawne na gruncie prawa podatkowego w postaci m.in. powstania przychodu u Wnioskodawcy w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, ma on prawo do ujęcia w kosztach podatkowych pozostałych wydatków związanych z bieżącym utrzymaniem i funkcjonowaniem całości nieruchomości, w tym również dotyczącej części budynku wynajmowanego firmie żony.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdzam co następuje.

Stosunki majątkowe między małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 2082 ze zm.). Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Listę przedmiotów majątkowych stanowiących odrębny majątek każdego z małżonków zawiera art. 33 ww. kodeksu.

Zatem, składniki majątku nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej nie stanowią odrębnego majątku danego małżonka, lecz dorobek małżonków bez względu na to, czy zostały zakupione na potrzeby działalności gospodarczej prowadzonej przez jednego z małżonków, czy też dla celów prywatnych. Pamiętać przy tym należy, że zgodnie z art. 341 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, każdy z małżonków jest uprawniony do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego małżonka.

Przy czym w myśl z art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Współwłasność bowiem, skoro nie została wyłączona, ani zniesiona prawomocnym wyrokiem sądu, bądź umową majątkową małżeńską rodzi prawo korzystania z rzeczy na równych zasadach przez każdego z małżonków, w tym pobierania pożytków i innych przychodów oraz ponoszenia wydatków i ciężarów związanych z rzeczą wspólną.

Zawieranie z mężem/żoną umowy najmu składników majątkowych, stanowiących współwłasność majątkową małżeńską jest prawnie nieskuteczne (nie rodzi skutków prawnych), bowiem te składniki majątku objęte są również wspólnością ustawową małżeńską (łączną). W sytuacji, gdy małżonkowie prowadzą odrębnie pozarolniczą działalność gospodarczą, a na prawach majątkowej wspólności ustawowej są współwłaścicielami składników majątku, to każdy z nich ma prawo wykorzystywać je dla potrzeb prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej bez potrzeby sporządzania umowy najmu.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 2032), za przychód z działalności gospodarczej, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Przychody należne to wszelkiego rodzaju przychody, co do których przysługuje podatnikowi uprawnienie do ich dochodzenia, czyli takie, które wynikają z konkretnego stosunku prawnego. Należność odnosi się zarówno do możliwości dochodzenia konkretnego świadczenia oraz do powinności jego spełnienia. Oznacza to, że powstanie przychodów należnych związane jest z powstaniem wierzytelności. Ponieważ wierzytelność to termin wywodzący się z prawa cywilnego, przychodami należnymi są przychody wymagalne w rozumieniu prawa cywilnego, tj. możliwe do prawnie skutecznego ich dochodzenia.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej prowadzi jednoosobową pozarolniczą działalność gospodarczą. Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest m.in. świadczenie usług w zakresie doradztwa oraz pośrednictwo w sprzedaży mebli oraz artykułów gospodarstwa domowego. Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT, świadczącym usługi opodatkowane podatkiem VAT. Wnioskodawca wraz z żoną w maju 2016 r., na podstawie aktu notarialnego, zakupił nieruchomość, tj. działkę zabudowaną domem mieszkalnym. Zakup nastąpił w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej ze środków pochodzących z ich majątku wspólnego. Stroną kupującą był Wnioskodawca oraz jego żona. Nieruchomość została nabyta od osób fizycznych, poza działalnością gospodarczą, tym samym poza podatkiem VAT. Zakupiona nieruchomość wprowadzona została w całości z dniem 1 czerwca 2016 r. na stan środków trwałych z przeznaczeniem na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Wnioskodawca rozpoczął remont/modernizację budynku mieszkalnego. Wnioskodawca zamierza rozpocząć świadczenie usług wynajmu budynku mieszkalnego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w tym również wynająć odpłatnie część powierzchni biurowej żonie, prowadzącej odrębną zarejestrowaną działalność gospodarczą. Planowany w przyszłości odpłatny wynajem żonie będzie rozliczany w jednomiesięcznych okresach rozliczeniowych. Przedmiotem działalności gospodarczej żony jest świadczenie usług agentów i brokerów ubezpieczeniowych, zwolnionych z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze treść złożonego wniosku oraz obowiązujące przepisy prawa stwierdzić należy, że w sytuacji gdy małżonkowie prowadzą odrębne pozarolnicze działalności gospodarcze, a na prawach majątkowej wspólności ustawowej są współwłaścicielami nieruchomości, to każdy z nich ma prawo wykorzystywać ją dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej.

Zatem, zawartą między małżonkami umowę odpłatnego najmu części budynku stanowiącego ich współwłasność, uznać należy za nierodzącą skutków prawnych, gdyż nie jest prawnie dopuszczalne zawarcie pomiędzy małżonkami umowy najmu dot. składnika majątku objętego wspólnością majątkową małżeńską (współwłasnością łączną). Tym samym, za pozbawione postaw prawnych uznać należy pobieranie i zaliczanie przez Wnioskodawcę do przychodów podatkowych czynszu za wynajem części powierzchni biurowej dla celów prowadzonej przez żonę Wnioskodawcy działalności gospodarczej, skoro we wniosku jednoznacznie wskazano, iż również żona Wnioskodawcy na warunkach współwłasności łącznej jest właścicielem przedmiotowej nieruchomości.

W świetle powyższego, wskazane we wniosku odpłatne wynajęcie części nieruchomości żonie, nie będzie generowało przychodu podatkowego.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pyt. nr 1 należy uznać za nieprawidłowe.

Zauważyć przy tym należy, że skoro ww. wynajem nie będzie generował przychodu podatkowego po stronie Wnioskodawcy, bezprzedmiotowym jest odnoszenie się do pytań oznaczonych nr 2 i 3, o których interpretację Wnioskodawca wnosi w razie uznania, iż na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychód ten powstanie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Odnosząc się do powołanego przez Wnioskodawcę wyroku NSA, tut. Organ zauważa, że wydany on został na gruncie odmiennego stanu podatkowoprawnego i nie może mieć zastosowania w przedmiotowej sprawie (dot. on bowiem wynajmu bez zgody współmałżonka lokalu należącego do wspólności majątkowej małżeńskiej osobie trzeciej). Wskazać należy, że prawidłowość stanowiska Organu została potwierdzona m.in. w wyroku NSA z 31 marca 2011 r., sygn. akt II FSK 2068/09 w którym sąd stwierdził że nie do zaakceptowania jest pogląd (), w myśl którego małżonkowie mogą zawierać umowę najmu lub dzierżawy przedmiotu wchodzącego w skład ich majątku wspólnego. Byłaby to bowiem umowa z samym sobą.

Nadmienić należy, że w pozostałym zakresie objętym wnioskiem zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skargę na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach