Temat interpretacji

Czy wynagrodzenie Wnioskodawcy otrzymane w przypadku odpłatnego zbycia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE na rzecz Funduszu FCPE w celu ich umorzenia stanowi przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy PIT i w konsekwencji dochód w wysokości kwoty uzyskanej z umorzenia jednostek pomniejszony o wartość (i) Wkładu osobistego oraz (ii) Wkładu Uzupełniającego (w przypadku opodatkowania Wkładu Uzupełniającego w momencie subskrypcji) podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 Ustawy PIT?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 22 lutego 2016 r. (data wpływu 7 marca 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 27 kwietnia 2016 r. (data wpływu 2 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE w celu ich umorzenia jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 7 marca 2016 r. wpłynął wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

Z uwagi na braki wniosku, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Finansów, na podstawie art. 169 § 1 w związku z art. 14h ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), pismem z dnia 18 kwietnia 2016 r., nr 1061-IPTPB3.4511.204.2016.1.GG 1061-IPTPB3.4511.328.2016.1.GG (doręczonym w dniu 25 kwietnia 2016 r.), wezwał Wnioskodawcę do jego uzupełnienia, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

W odpowiedzi na ww. wezwanie dnia 2 maja 2016 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku (nadane w dniu 28 kwietnia 2016 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest pracownikiem polskiej spółki wchodzącej w skład grupy kapitałowej ... (Grupa ). Wnioskodawca jest uprawniony do uczestniczenia w programie akcjonariatu pracowniczego Grupy (Program). Uczestnictwo Wnioskodawcy w Programie jest możliwe pod warunkiem spełnienia kilku warunków, w tym m.in. wykazania stażu pracy wynoszącego co najmniej trzy miesiące w jednej lub większej liczbie spółek Grupy w ostatnim dniu okresu subskrypcji.

W wyniku uczestnictwa w programie Wnioskodawca jest uprawniony do objęcia, w zamian z wynagrodzenie opisane w dalszej części wniosku, akcji spółki ... SAS, z siedzibą we Francji (Spółka). Akcje Spółki nie są notowane na giełdzie papierów wartościowych. Spółka nie jest pracodawcą Wnioskodawcy. Spółka została utworzona wyłącznie w celu nabycia i posiadania akcji ... SA na rzecz pracowników Grupy . Spółka w praktyce jest zarządzana przez Grupę , jednocześnie jej właścicielem są pracownicy Grupy , jak wskazano poniżej.

Akcje Spółki zostaną przyznane Wnioskodawcy jako osobie uprawnionej na podstawie uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy Spółki.

Środki finansowe zgromadzone przez Spółkę w wyniku inwestycji Wnioskodawcy i innych uczestników Programu zostaną zainwestowane przede wszystkim akcje spółki ... SA (Spółka matka), niebędącej pracodawcą Wnioskodawcy. Akcje Spółki matki zostaną nabyte przez Spółkę od innego podmiotu z Grupy . Zgodnie z warunkami Programu w pozostałym zakresie majątek Spółki mogą stanowić środki pieniężne, jednak ich udział w majątku spółki nie powinien przekraczać 10%.

Akcje Spółki zostaną subskrybowane przez Wnioskodawcę i będą przechowywane (powierniczo) w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy przez specjalny fundusz inwestycyjny (francuski: Fonds Communs de Placement dEntreprise; polski: Fundusz Zbiorowego Inwestowania, dalej: Fundusz FCPE). Fundusz FCPE jest rodzajem funduszu FCP (francuski: Fonds Communs de Placement) przeznaczonym m.in. do lokowania oszczędności pracowników spółek.

Fundusz FCPE jest powszechnie wykorzystywany we Francji dla celów przechowywania akcji posiadanych przez pracowników-inwestorów. W związku z subskrypcją akcji Spółki przez pracowników, Fundusz FCPE wyda Wnioskodawcy jednostki uczestnictwa, których wartość będzie odzwierciedleniem ceny subskrypcyjnej akcji. Wartość jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE będzie ulegała zmianom odpowiadającym zmianom kursu akcji Spółki.

Fundusz FCPE został utworzony we Francji, według prawa francuskiego i zgodnie z obowiązującym we Francji prawem nie jest traktowany jako osoba prawna ani spółka osobowa. Według wiedzy Wnioskodawcy, Fundusz FCPE nie jest funduszem kapitałowym w rozumieniu art. 5a pkt 14 Ustawy PIT. Fundusz FCPE nie jest również funduszem w rozumieniu Dyrektywy 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. Natomiast w rozumieniu francuskich przepisów stanowiących implementację Dyrektywy w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, jest on alternatywnym funduszem inwestycyjnym (ang. Alternative Investment Fund; AFI).

Zgodnie z prawem francuskim, uczestnicy programu, w tym Wnioskodawca, posiadający jednostki Funduszu FCPE, są właścicielami akcji Spółki. Fundusz FCPE nie posiada osobowości prawnej. Jednocześnie Fundusz g FCPE nie jest z formalnego punktu widzenia stroną jakichkolwiek czynności prawnych. Stroną umów zawieranych przez Fundusz FCPE są bowiem uczestnicy Programu posiadający jednostki Funduszu FCPE, w tym również Wnioskodawca. W tym celu, Fundusz FCPE jest reprezentowany przez spółkę nim zarządzającą, która działa na rzecz uczestników Programu. Tym samym, akcje Spółki pozostaną własnością uczestników programu. Chociaż akcje Spółki są zarejestrowane w imieniu Funduszu FCPE, jest to wyłącznie ułatwienie administracyjne. Fundusz FCPE nie może być bowiem właścicielem akcji Spółki, ponieważ Fundusz FCPE nie posiada osobowości prawnej. Chociaż z ewidencyjnego punktu widzenia wszystkie aktywa Funduszu FCPE są w posiadaniu tego funduszu, uczestnicy Funduszu FCPE nie wyzbywają się własności akcji Spółki w zamian za jednostki uczestnictwa FCPE, a jednostki te są dowodem potwierdzającym prawo własności przysługujące, uczestnikom w odniesieniu do aktywów zarządzanych przez Fundusz FCPE. W konsekwencji, Fundusz FCPE nie nabędzie akcji w Spółce na swoją rzecz. Fundusz będzie pełnił na rzecz uczestników Programu (w tym Wnioskodawcy) wyłącznie funkcję powierniczą w stosunku do akcji Spółki, pod kontrolą spółki zarządzającej Funduszem FCPE i zgodnie z zasadami określonymi w warunkach funkcjonowania Funduszu FCPE.

Zgodnie z prawem francuskim, jednostki uczestnictwa w Funduszu FCPE stanowią niezbywalne papiery wartościowe. Jeśli uczestnik Programu będzie chciał zrezygnować z Programu, Fundusz FCPE odkupi od niego jednostki uczestnictwa FCPE. W rezultacie, Fundusz FCPE zbędzie akcje bazowe do podmiotu z Grupy , a następnie wypłaci kwotę uzyskaną ze sprzedaży akcji bazowych posiadaczowi jednostek FCPE umarzając jednostki FCPE. Tym samym, kwota, jaką uczestnik otrzyma z tytułu odkupienia przez Fundusz FCPE jednostek uczestnictwa będzie uzależniona od wartości akcji Spółki.

Inwestycja Wnioskodawcy w ramach Programu będzie podlegała 5-letniej blokadzie, w ciągu której Wnioskodawca co do zasady (za wyjątkiem kilku ściśle określonych w prawie francuskim przypadków wcześniejszego umorzenia), nie będzie mógł dokonać umorzenia posiadanych jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE.

Część akcji Spółki zostanie objęta przez pracowników w zamian za kwoty subskrypcyjne pochodzące z jego środków własnych (Wkład osobisty). Inwestycja pracowników może być uzupełniona o przyznane im dodatkowe akcje Spółki sfinansowane przez ich pracodawcę (Wkład Uzupełniający). Liczba akcji przyznanych pracownikom w ramach Wkładu Uzupełniającego zostanie określona w oparciu o odpowiedni algorytm zależny od wysokości Wkładu osobistego pracowników. Koszt przyznania akcji w ramach Wkładu Uzupełniającego zostanie poniesiony efektywnie przez ich pracodawcę. W rezultacie, w zamian za zapłatę ceny subskrypcyjnej akcji Spółki w formie Wkładu osobistego pracownikom przyznane zostaną akcje w ilości wynikającej z wysokości Wkładu osobistego oraz dodatkowe akcje w wysokości Wkładu Uzupełniającego, których nabycie będzie sfinansowane przez ich pracodawcę. Ponieważ akcje w Spółce subskrybowane przez uczestników (w tym Wnioskodawcę) będą następnie przechowywane w imieniu uczestników w funduszu FCPE, zarówno w przypadku Wkładu osobistego jak i Wkładu Uzupełniającego, pracownikom zostaną wydane jednostki uczestnictwa FCPE odzwierciedlające wartość rynkową akcji Spółki.

Zarówno akcje objęte ze środków własnych Wnioskodawcy, jak i przyznane za Wkład Uzupełniający zostaną objęte po cenie równej ich bieżącej wartości rynkowej. Wartość rynkowa zostanie ustalona na podstawie wyceny niezależnego rzeczoznawcy sporządzonej kilka tygodni przed rozpoczęciem subskrypcji. W Programie nie wystąpi zatem dyskonto zakupu akcji wobec ich wartości rynkowej.

W okresie blokady Spółka nie będzie wypłacać dywidend z tytułu akcji będących własnością Wnioskodawcy. Ewentualne dywidendy otrzymane przez Spółkę od Spółki matki zwykle nie są w żaden sposób reinwestowane. W przypadku gdyby Spółka dokonała reinwestycji tych dywidend (prawdopodobnie w akcje Spółki matki), nie będzie to skutkowało wyemitowaniem dodatkowych jednostek uczestnictwa na rzecz Wnioskodawcy.

W momencie wygaśnięcia blokady Wnioskodawca będzie mógł umorzyć jednostki uczestnictwa w Funduszu FCPE na podstawie kursu akcji ustalonego na dzień umorzenia. Umorzenie jednostek będzie miało formę odpłatnego odkupienia jednostek uczestnictwa od Wnioskodawcy przez Fundusz FCPE. Wnioskodawcy na skutek umorzenia jednostek uczestnictwa w Funduszu w FCPE zostaną wypłacone środki pieniężne.

Alternatywnie, Wnioskodawca będzie mógł nadal kontynuować posiadanie akcji Spółki poprzez Fundusz FCPE pomimo zakończenia okresu blokady.

Podsumowując, realizacja Programu będzie przebiegała w następujących etapach istotnych z punku widzenia sytuacji podatkowej Wnioskodawcy:

1. W momencie subskrypcji akcji Spółki:
   1. Wnioskodawca obejmie część akcji Spółki po ich bieżącej wartości rynkowej za Wkład osobisty,
   2. Wnioskodawcy przyznane zostaną dodatkowe akcje Spółki w ramach Wkładu Uzupełniającego.
2. W okresie blokady Spółka nie będzie wypłacała dywidendy na rzecz Wnioskodawcy. Dywidendy otrzymane przez Spółkę od Spółki matki co do zasady nie są reinwestowane (mogą być natomiast reinwestowane w akcje Spółki matki, w przypadku podjęcia takiej decyzji przez Spółkę). W przypadku reinwestowania tych dywidend przez Spółkę, nie spowoduje to wyemitowania na rzecz Wnioskodawcy nowych jednostek uczestnictwa w Fundusz FCPE.
3. Jednostki uczestnictwa w Funduszu FCPE mogą być umorzone w momencie wygaśnięcia blokady (tj. odkupione przez Fundusz FCPE, który sprzeda akcje Spółki oraz umorzy odpowiednią liczbę jednostek uczestnictwa FCPE). Na skutek tego Wnioskodawca otrzyma środki pieniężne.

Przedmiotem wątpliwości Wnioskodawcy są skutki podatkowe na gruncie Ustawy PIT związane z powyższymi etapami realizacji Programu.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca stwierdził, że stosownie do art. 5a pkt 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn.zm., dalej: Ustawa PIT), pochodne instrumenty finansowe oznacza instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy o obrocie, z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego.

Pochodnym instrumentem finansowym w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c Ustawy o obrocie są m.in. instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy.

Oprócz opisów zawartych w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c) i), Ustawa o obrocie zawiera w art. 3 pkt 28a definicję legalną instrumentów pochodnych przez które należy rozumieć: opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut, stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych) oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego. Dokonując oceny, czy dany instrument kwalifikuje się jako pochodny instrument finansowy, należy analizować te regulacje łącznie. W ślad za definicją instrumentów pochodnych w doktrynie podnosi się, iż ich elementem wspólnym jest istnienie instrumentu bazowego, powiązanie z wartością innych aktywów Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, (red.) M. Wierzbowski, L. Sobolewski i P. Wajda, Warszawa 2014, str. 478, p. 26>.

Wskazuje się, że immanentną cechą instrumentów pochodnych jest to, że treść prawa podmiotowego z danego instrumentu pochodnego jest uzależniona od wartości dóbr występujących w obrocie, względnie od wskaźników ekonomicznych opisujących wartość takich dóbr Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, (red.) M. Wierzbowski, L. Sobolewski i P. Wajda, Warszawa 2014, str. 566>.

Jednostki uczestnictwa w funduszu FCPE są prawami majątkowymi. Wartość tych praw majątkowych (cena odkupu) zależy pośrednio od wartości akcji spółki SAS. Akcje tej spółki są zaś papierami wartościowymi, a zatem także instrumentami finansowymi.

Co za tym idzie, z analizy ww. przepisów wynika, że jednostki uczestnictwa w funduszu FCPE stanowią pochodne Instrumenty finansowe w rozumieniu art. 5a pkt 13 Ustawy PIT w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy o obrocie.

Jednocześnie, jednostki w funduszu FCPE nie podlegają wyłączeniu z ww. definicji, ponieważ nie stanowią tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania ani instrumentów rynku pieniężnego.

W szczególności, jednostki uczestnictwa w funduszu FCPE nie spełniają bowiem kryteriów definicji tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania zawartej w art. 3 ust. 1 pkt 3 Ustawy o obrocie:

• jednostki uczestnictwa FCPE nie stanowią papierów wartościowych w rozumieniu art. 3 pkt 1 Ustawy o obrocie, ponieważ nie posiadają cechy zbywalności określonej w tym przepisie. W konsekwencji, nie można uznać, że fundusz FCPE emituje papiery wartościowe;

• Funduszami inwestycyjnymi, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3 Ustawy o obrocie są fundusze inwestycyjne, o których mowa w ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 157, z późn. zm.). Ustawa ta stanowi implementację Dyrektywy 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS);

• Fundusz FCPE nie jest funduszem w rozumieniu Dyrektywy 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) na gruncie prawa francuskiego, ani tym bardziej polskiego;

• Fundusz FCPE nie jest również funduszem zagranicznym w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zgodnie z którym przez fundusz zagraniczny rozumie się fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Jednostki uczestnictwa w funduszu FCPE nie stanową instrumentów rynku pieniężnego, gdyż takimi instrumentami na podstawie art. 3 pkt 28 ustawy o obrocie są papiery wartościowe lub niebędące papierami wartościowymi instrumenty finansowe wyemitowane lub wystawione na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego, które mogą być przedmiotem obrotu na rynku pieniężnym. Jednostki uczestnictwa w funduszu FCPE nie są natomiast przedmiotem obrotu na tego rodzaju rynku.

Reasumując, jednostki uczestnictwa w Funduszu FCPE:

• nie są papierami wartościowymi w rozumieniu przepisów Ustawy o obrocie;

• nie stanowią tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania;

• nie są instrumentami rynku pieniężnego;

• stanowią prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości m.in. instrumentów finansowych (instrumentów bazowych).

Jednostki te, w ocenie Wnioskodawcy, mogą być kwalifikowane jako pochodne instrumenty finansowe w rozumieniu art. 5a pkt 13 Ustawy PIT w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy o obrocie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy wartość akcji Spółki przyznanych Wnioskodawcy w ramach Wkładu Uzupełniającego stanowi przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu w momencie subskrypcji akcji Spółki (jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE)...
2. Czy wynagrodzenie Wnioskodawcy otrzymane w przypadku odpłatnego zbycia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE na rzecz Funduszu FCPE w celu ich umorzenia stanowi przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy PIT i w konsekwencji dochód w wysokości kwoty uzyskanej z umorzenia jednostek pomniejszony o wartość (i) Wkładu osobistego oraz (ii) Wkładu Uzupełniającego (w przypadku opodatkowania Wkładu Uzupełniającego w momencie subskrypcji) podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 Ustawy PIT...
3. W przypadku negatywnej odpowiedzi na pytanie pierwsze lub drugie, czy w związku z (i) uzyskaniem przychodu z tytułu nabycia akcji Spółki przyznanych Wnioskodawcy w ramach Wkładu Uzupełniającego lub (ii) otrzymaniem wynagrodzenia z tytułu odpłatnego zbycia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE, po stronie Wnioskodawcy powstanie w trakcie roku podatkowego obowiązek uiszczenia zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 40 Ustawy PIT...

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 2 i pytanie nr 3 w części odnoszącej się do pytania nr 2, natomiast w pozostałym zakresie zostanie wydana odrębna interpretacja.

Zdaniem Wnioskodawcy,

Ad.2

W przypadku odpłatnego zbycia przez Wnioskodawcę jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE w celu ich umorzenia przez Fundusz FCPE, wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawcę należy zakwalifikować do przychodów z kapitałów pieniężnych, w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy PIT. W konsekwencji, dochód ze zbycia jednostek uczestnictwa w celu ich umorzenia, w wysokości kwoty uzyskanej z umorzenia jednostek pomniejszony o wartość (i) Wkładu osobistego oraz (ii) Wkładu Uzupełniającego (w przypadku opodatkowania Wkładu Uzupełniającego w momencie subskrypcji), będzie podlegał opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 Ustawy PIT.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 Ustawy PIT, do źródeł przychodów zalicza się kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit a)-c). Powyższy przepis wyłącza więc z kapitałów pieniężnych takie prawa majątkowe jak: udział w nieruchomości, prawo wieczystego użytkowania gruntów, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Z kolei, w myśl art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy PIT, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się m.in. przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Stosownie do art. 30b ust. 1 Ustawy PIT, dochody uzyskane z odpłatnego zbycia m.in. papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, jak również z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów/akcji w spółkach mających osobowość prawną, podlegają opodatkowaniu podatkiem PIT według 19% stawki.

W myśl art. 30b ust. 2 Ustawy PIT, dochodem jest osiągnięta w roku podatkowym różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, a kosztami uzyskania przychodów, stanowiącymi w szczególności, wydatki związane z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych.

Ustawa PIT zawiera własną definicję pochodnych instrumentów finansowych. Zgodnie ze słowniczkiem zawartym w art. 5a pkt 13 Ustawy PIT, termin pochodne instrumenty finansowe oznacza instrumenty finansowe określone przez art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r., o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r., Nr 211 poz. 1384, z późn. zm.: dalej: Ustawa o obrocie), z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego.

W konsekwencji zgodnie z art. 5a pkt 13 Ustawy PIT w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 Ustawy o obrocie, przez pochodne instrumenty finansowe należy rozumieć m. in.:

1. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
2. niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
3. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
4. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.

Jednocześnie, zgodnie z art. 3 pkt 28a Ustawy o obrocie, instrumentami pochodnymi w rozumieniu tej ustawy są opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut, stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych) oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego. Z brzmienia powyższego przepisu wynika więc, że jednostka uczestnictwa FCPE spełnia zakres definicji instrumentów pochodnych z uwagi na fakt, iż jej wartość zależy bezpośrednio lub pośrednio od wartości akcji (instrumentów finansowych) Spółki.

Z zestawienia art. 5a pkt 13 Ustawy PIT oraz art. 3 pkt 28a Ustawy o obrocie instrumentami pochodnymi wynika więc dla celów Ustawy PIT, że instrumentem pochodnym może być prawo majątkowe, którego cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych.

Jak wskazano w Opisie zdarzenia przyszłego, fundusze typu FCPE są częścią większej rodziny funduszy pod nazwą FCP, w których jednostki uczestnictwa są instrumentem, którego wartość (cena odkupu) zależy od ceny akcji w spółce. Jednostki uczestnictwa w FCPE należałoby zatem uznać za pochodne instrumenty finansowe, o których mowa w art. 5a pkt 13 Ustawy PIT.

Należy jednocześnie wskazać, że jednostki uczestnictwa FCPE nie stanowią tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania, ponieważ przez tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 3 Ustawy o obrocie, należy rozumieć wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego papiery wartościowe lub niebędące papierami wartościowymi instrumenty finansowe reprezentujące prawa majątkowe przysługujące uczestnikom instytucji wspólnego inwestowania, w tym w szczególności jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych.

Na tle tej definicji należy zauważyć, że:

1. jednostki uczestnictwa FCPE nie stanowią papierów wartościowych w rozumieniu art. 3 pkt 1 Ustawy o obrocie, ponieważ nie posiadają cechy zbywalności określonej w tym przepisie. W konsekwencji, nie można uznać, że Fundusz FCPE emituje papiery wartościowe;
2. Funduszami inwestycyjnymi, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3 Ustawy o obrocie są fundusze inwestycyjne, o których mowa w ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 157, z późn. zm.). Ustawa ta stanowi implementację Dyrektywy 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).
3. Fundusz FCPE nie jest funduszem w rozumieniu Dyrektywy 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) na gruncie prawa francuskiego, ani tym bardziej polskiego.
4. Fundusz FCPE nie jest również funduszem zagranicznym w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zgodnie z którym przez fundusz zagraniczny rozumie się fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Ponadto, należy stwierdzić, że jednostki uczestnictwa w Funduszu FCPE nie stanowią instrumentów rynku pieniężnego, gdyż takimi instrumentami na podstawie art. 3 pkt 28 Ustawy o obrocie są papiery wartościowe lub niebędące papierami wartościowymi instrumenty finansowe wyemitowane lub wystawione na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego, które mogą być przedmiotem obrotu na rynku pieniężnym.

Tym samym należy zakonkludować, że jednostki uczestnictwa w Funduszu FCPE:

• nie są papierami wartościowymi,

• nie stanowią tytułów uczestnictwa w instytucjach zbiorowego inwestowania,

• nie są instrumentami rynku pieniężnego,

W konsekwencji, jednostki te należy zaliczyć do kategorii pochodne instrumenty finansowe w rozumieniu art. 5a pkt 13 Ustawy PIT w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę powyższą argumentację, przychody otrzymane przez Wnioskodawcę z umorzenia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE należy zakwalifikować jako przychody z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, wskazanych w art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy PIT. Jednocześnie, zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38a Ustawy PIT, wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia.

Natomiast zgodnie z art. 22 ust. 1d pkt 1 i 2 Ustawy PIT, w przypadku odpłatnego zbycia rzeczy lub praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, w związku z którymi, zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, został określony przychód, a także w przypadku odpłatnego zbycia rzeczy, praw lub innych świadczeń będących przedmiotem wykonania świadczenia niepieniężnego, o którym mowa w art. 14 ust. 2e i 2f, kosztem uzyskania przychodów z ich odpłatnego zbycia, z uwzględnieniem aktualizacji dokonanej zgodnie z odrębnymi przepisami, jest odpowiednio:

1. wartość przychodu określonego na podstawie art. 11 ust. 2 i 2a albo:
2. wartość przychodu określonego na podstawie art. 11 ust. 2b powiększona o wydatki na nabycie częściowo odpłatnych rzeczy lub praw albo innych świadczeń.

Tym samym, wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawcę z tytułu umorzenia powyższych jednostek (pochodzące ze zbycia przez Wnioskodawcę akcji w Spółce przechowywanych w Funduszu FCPE), należy uznać za przychody z kapitałów pieniężnych, opodatkowane na zasadach określonych w art. 30b ust. 1 Ustawy PIT. Dochodem natomiast będzie w tej sytuacji kwota uzyskana z umorzenia jednostek FCPE pomniejszona o wartość (i) Wkładu osobistego oraz (ii) Wkładu Uzupełniającego (w przypadku opodatkowania Wkładu Uzupełniającego w momencie subskrypcji).

Reasumując, w przypadku odpłatnego zbycia przez Wnioskodawcę jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE w celu ich umorzenia przez Fundusz FCPE, wynagrodzenie otrzymane przez Wnioskodawcę należy zakwalifikować do przychodów z kapitałów pieniężnych, w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy PIT. W konsekwencji, dochód ze zbycia jednostek uczestnictwa w celu ich umorzenia, w wysokości kwoty uzyskanej z umorzenia jednostek pomniejszony o wartość (i) Wkładu osobistego oraz (ii) Wkładu Uzupełniającego (w przypadku opodatkowania Wkładu Uzupełniającego w momencie subskrypcji), będzie podlegał opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30b ust.1 Ustawy PIT.

Ad.3

W przypadku negatywnego stanowiska Organu podatkowego w zakresie pytań pierwszego lub drugiego, zdaniem Wnioskodawcy, w związku z (i) uzyskaniem przychodu z tytułu nabycia akcji Spółki przyznanych Wnioskodawcy w ramach Wkładu Uzupełniającego lub (ii) otrzymaniem wynagrodzenia z tytułu umorzenia jednostek FCPE, po stronie Wnioskodawcy nie powstanie w trakcie roku obowiązek uiszczenia zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 40 Ustawy PIT.

Zgodnie z art. 40 Ustawy PIT, podatnicy o których mowa w art. 31, 33, 34 i 35, jeżeli osiągają inne dochody, od których płatnicy nie mają obowiązku poboru zaliczek na podatek, są obowiązani wpłacać zaliczki na podatek od tych dochodów według zasad określonych w art. 44 ust. 3a Ustawy PIT.

Zgodnie z art. 8 Ordynacji podatkowej, płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Przepisami podatkowymi wymienionymi w art. 40 Ustawy PIT, na podstawie których płatnicy są obowiązani do obliczenia i pobrania zaliczki są art. 31, 33, 34 i 35 Ustawy PIT. W konsekwencji, płatnikami dokonującymi wypłat podatnikom, o których mowa w art. 40 Ustawy PIT mogą być:

1. zakłady pracy od wypłacanych przychodów ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego, czy z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej w spółdzielniach pracy (art. 31 Ustawy PIT);
2. rolnicze spółdzielnie produkcyjne do wypłat z tytułu dniówek obrachunkowych, udziału w dochodzie podzielnym spółdzielni, a także uzyskiwanych od spółdzielni przez te osoby zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego (art. 33 Ustawy PIT);
3. organy rentowe od wypłacanych przez te organy emerytur i rent, świadczeń przedemerytalnych i zasiłków przedemerytalnych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, zasiłków pieniężnych z ubezpieczeni społecznego, rent strukturalnych oraz rent socjalnych (art. 34 Ustawy PIT);
4. osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłaty emerytur i rent z zagranicy od wypłacanych przez nie emerytur i rent (art. 35 ust. 1 pkt 1 Ustawy PIT);
5. jednostki organizacyjne uczelni, placówki naukowe, zakłady pracy oraz inne jednostki organizacyjne od wypłacanych przez nie stypendiów (art. 35 ust. 1 pkt 2 Ustawy PIT);
6. organy zatrudnienia od świadczeń wypłacanych z Funduszu Pracy (art. 35 ust. 1 pkt 3 Ustawy PIT);
7. wojewódzkie urzędy pracy od świadczeń wypłacanych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (art. 35 ust. 1 pkt 3a Ustawy PIT);
8. areszty śledcze oraz zakłady karne od należności za pracę przypadającej tymczasowo aresztowanym oraz skazanym (art. 35 ust. 1 pkt 4 Ustawy PIT);
9. spółdzielnie od oprocentowania wkładów pieniężnych członków spółdzielni, zaliczonego w ciężar kosztów spółdzielni (art. 35 ust. 1 pkt 5 Ustawy PIT);
10. oddziały Wojskowej Agencji Mieszkaniowej od wypłacanych żołnierzom świadczeń pieniężnych wynikających z przepisów ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (art. 35 ust. 1 pkt 6 Ustawy PIT);
11. centrum integracji społecznej od wypłacanych świadczeń integracyjnych i motywacyjnej premii integracyjnej, przyznanych na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2011 r. Nr 43, poz. 226 i Nr 205, poz. 1211) (art. 35 ust. 1 pkt 7 Ustawy PIT);
12. podmiot przyjmujący na praktykę absolwencką od świadczeń pieniężnych wypłacanych z tytułu odbywania praktyk absolwenckich, o których mowa w ustawie z dnia 17 lipca 2009 r. o praktykach absolwenckich (art. 35 ust. 1 pkt 8 Ustawy PIT).

Z zestawienia ww. przepisów wynika więc, że podatnicy, o których mowa w art. 40 Ustawy PIT (w szczególności pracownicy, członkowie spółdzielni zajmujących się produkcją rolną, emeryci i renciści, w tym otrzymujący emerytury i renty z zagranicy, stypendyści) obowiązani są do samodzielnej wpłaty zaliczek na podatek dochodowy wyłącznie w przypadku uzyskania dochodu za pośrednictwem płatników, o których mowa w art. 31, 33, 34 i 35 w zw. z art. 40 Ustawy PIT, tj. w szczególności w przypadku otrzymania przychodu w odniesieniu do którego nie pobrano zaliczek na podatek od pracodawców, spółdzielni zajmujących się produkcją rolną, organów rentowych, banków dokonujących wypłat emerytur i rent z zagranicy, jednostek organizacyjnych uczelni, placówek naukowych.

Powyższy pogląd znajduje potwierdzenie w interpretacjach podatkowych. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 6 czerwca 2014 r., Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wskazał, że: ( ..) Uregulowanie zawarte w ww. przepisie dotyczy sytuacji, gdy podatnicy wymienieni w art. 31, 33, 34 i 35 ustawy (m.in. pracownicy, członkowie spółdzielni zajmujących się produkcją rolną, emeryci i renciści, w tym otrzymujący emerytury i renty z zagranicy, stypendyści) otrzymują od płatników wymienionych w tych przepisach (m. in. od pracodawców, spółdzielni zajmujących się produkcją rolną, organów rentowych, banków dokonujących wypłat emerytur i rent z zagranicy, jednostek organizacyjnych uczelni, placówek naukowych) przychody, od których płatnik nie ma obowiązku poboru zaliczki na podatek (...).

Tymczasem przychód z tytułu otrzymania akcji Spółki przyznanych Wnioskodawcy w ramach Wkładu Uzupełniającego lub z tytułu odpłatnego zbycia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE w celu ich umorzenia, zostanie wypłacony Wnioskodawcy przez podmiot niebędący płatnikiem, o którym mowa w art. 40 Ustawy PIT. Spółka przyznająca akcje Spółki w ramach Wkładu Uzupełniającego, czy Fundusz FCPE wypłacając Wnioskodawcy dochód ze zbycia jednostek uczestnictwa nie będą bowiem działały w charakterze płatnika, o którym mowa w art. 40 Ustawy PIT. Innymi słowy, ww. przychód (dochód) nie zostanie Wnioskodawcy wypłacony przez płatnika, o którym mowa w art. 40 Ustawy PIT, w szczególności nie zostanie on wypłacony przez pracodawcę, organ rentowy, czy placówkę naukową. W konsekwencji, z tytułu otrzymania ww. przychodu z tytułu akcji Spółki w ramach Wkładu Uzupełniającego, czy dochodu z umorzenia jednostek uczestnictwa w Funduszu FCPE, Wnioskodawca nie będzie obowiązany do samodzielnej wpłaty zaliczek na podstawie art. 40 Ustawy PIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

W związku z tym, że stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie pytania nr 2 uznano za prawidłowe, to odpowiedź na pytanie nr 3 jest bezprzedmiotowa.

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Tutejszy Organ podatkowy wskazuje, że jeżeli przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe różnić się będzie od zdarzenia przyszłego, które wystąpi w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego zdarzenia.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w , po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi