Czy odszkodowanie z tytułu ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, polegające na braku możliwości prowadzenia jakiejkolwiek działalności tak rolni... - Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 19.07.2012, sygn. ITPB1/415-413/12/AD, Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

Temat interpretacji

Czy odszkodowanie z tytułu ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, polegające na braku możliwości prowadzenia jakiejkolwiek działalności tak rolniczej jak i pozarolniczej ze względu na umiejscowione na terenie działki odpowietrzników gazociągu podlega opodatkowaniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 11 kwietnia 2012 r. (data wpływu 16 kwietnia 2012 r.), uzupełnione pismem z dnia 12 lipca 2012 r. (data wpływu 16 lipca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej odszkodowania - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 kwietnia 2012 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania wypłaconego na podstawie ugody sądowej odszkodowania.

Wskazany wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z powyższym, pismem z dnia 5 lipca 2012 r. znak ITPB1/415-412/12-2/AD na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h tej ustawy, wezwano Pana do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania. Wniosek uzupełniony został pismem z dnia 12 lipca 2012 r. (data wpływu 16 lipca 2012 r.).

W przedmiotowym wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości niezabudowanej, która wchodzi w skład jego gospodarstwa rolnego. Przedmiotowa działka została zakupiona w 2001 r., zaś w 2005 r. Wnioskodawca zwrócił się do urzędu gminy o ustalenie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu polegające na budowie budynku mieszkalnego oraz budynku usługowo-warsztatowego na terenie działki. Wnioskodawca otrzymał odmowę ustalenia warunków zabudowy, ze względu na umiejscowienie na terenie działki gazociągu przebiegającego przez działkę po skosie od strony drogi publicznej, a także ze względu na utworzony obszar kontrolowany w którym umiejscowione są wahacze dla kontroli nieszczelności gazociągu. Zgodnie z mapą Starostwa oraz z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2001 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe (Dz. U. Nr 97, poz. 1055) przez działkę przechodzi rurociąg o średnicy 200 mm, a wielkość strefy kontrolowanej wynosi 6 m z każdej strony od osi gazociągu. W związku z tym Wnioskodawca zwrócił się do Spółki Gazownictwa Sp. z o.o., która jest właścicielem gazociągu przebiegającego przez jego działkę o odszkodowanie za ograniczenie w korzystaniu z przedmiotowej nieruchomości. W tym celu złożył Pan pozew do Sądu o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości oraz za utracone korzyści. W dniu 12 maja 2010 r. została zawarta ugoda na podstawie, której otrzymał Pan za okres od dnia 28 lutego 2001 r. do dnia 12 maja 2010 r. odszkodowanie w kwocie 110.000 zł z tytułu umiejscowienia na terenie Pana działki gazociągu oraz specjalnego obszaru kontrolowanego, w którym umiejscowione są wahacze dla kontroli nieszczelności gazu. Wypłacone odszkodowanie w całości dotyczyło szkody rzeczywistej. W przedmiotowej sprawie w wyniku zrealizowanej inwestycji nastąpiło trwałe ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, a więc zawężenie granic własności i tym samym ściśnienie władztwa nad nieruchomością, w wyniku czego doszło do trwałego obniżenia wartości nieruchomości. Posadowienie gazociągu na nieruchomości wiąże się z ograniczeniem własności nieruchomości przez uniemożliwienie korzystania z działki zgodnie z jej społeczno-gospodarczym przeznaczeniem, tj. wyłączeniem znacznej powierzchni nieruchomości spod jakiejkolwiek zabudowy oraz inwestycji, czy też prowadzenia upraw rolnych (w tym wybudowaniem budynku usługowo-warsztatowego, jak również wprowadzenia kombajnu w celu przyorania upraw rolnych), ze względu na możliwość uszkodzenia odpowietrzników gazociągu oraz samej rury gazociągowej, co powoduje znaczne zmniejszenie wartości nieruchomości i stanowi rzeczywisty uszczerbek w Pana majątku. Gazociąg nakłada na Pana obowiązek umożliwienia wkraczania na nieruchomość przedstawicieli przedsiębiorstwa przesyłowego w celach konserwatorskich w razie remontu, awarii, którzy muszą mieć stały dostępno gazociągu. Linia przesyłowa ulokowana jest na działce w taki sposób, że faktycznie należy przyjąć, iż przedsiębiorstwo przesyłowe korzysta z większej powierzchni nieruchomości, niż ta na której jest gazociąg wraz ze strefą kontrolną, gdyż ta część działki, która nie styka się z urządzeniami a tylko ze strefą ochronną i tak jest bezużyteczna. Wartość szkody spowodowanej utratą możliwości swobodnej, zgodnie z prawem zabudowy działki, zmianę możliwej do zabudowania powierzchni i kształtu działki stanowi odszkodowanie z tytułu rzeczywistego uszczerbku w posiadanym majątku jakiego Pan doznał w związku z bezprawnymi działaniami przedsiębiorstwa przesyłowego. Jak podkreśla się w wyrokach Sądu Najwyższego (..) znoszenie stanu faktycznego ukształtowanego przebiegiem urządzeń, wynikającego z trwałego ukształtowania stanu faktycznego zakłada trwały charakter obowiązku. Ograniczenie własności nieruchomości będzie tak długo trwało, jak długo dane urządzenie przesyłowe będzie potrzebne do celów, które spowodowały jego zainstalowanie. Jest to trwałe ograniczenie zakresu uprawnień, właściciel nieruchomości nie może bowiem żądać ich usunięcia przez okres, w którym będą gospodarczo użyteczne. Podkreśla Pan, że gazociąg wysokiego ciśnienia zaliczany jest do przedsięwzięć mogących w znaczący sposób oddziaływać na środowisko i stanowiących potencjalne zagrożenie środowiska w przypadku wystąpienia awarii np. uszkodzenie, rozszczelnienie instalacji, co powoduje zagrożenie wybuchem, zapalenia, zatrucia. Dla takich inwestycji według przepisów odrębnych konieczne jest sporządzenie obligatoryjne raportu o oddziaływaniu na środowisko, o czym stanowi rozporządzenie RM z 2004 r. Rurociągi transportujące niebezpieczne substancje mogą potencjalnie stworzyć poważne ryzyko, bowiem uwolnienia palących i toksycznych materiałów można zainicjować zdarzenia awaryjne o katastroficznych efektach. Zasądzone należności jak wyżej wykazano mają charakter odszkodowania, wynikają bowiem z bezprawnego zachowania przedsiębiorstwa przesyłowego w postaci zainstalowania urządzeń przesyłowych, powodujących starty w Pana majątku, co wyczerpuje znamiona wystąpienia szkody rzeczywistej. Korzystanie z gruntu przez Spółkę nie nastąpiło na podstawie jakiegokolwiek tytułu prawnego na podstawie, którego strony mogłyby określić wzajemne obowiązki. Jest to czyn niezgodny z prawem i nie może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. W wyroku z dnia 1 stycznia 1999 r. sygn. akt . Naczelny Sąd Administracyjny przyjmuje, że w przypadku budowy obiektów budowlanych na gruncie, do którego inwestor nie ma tytułu prawnego, właściciel gruntów może dochodzić swych żądań odszkodowawczych od inwestora. Jeżeli mianowicie art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, że odszkodowanie przysługuje również za szkody powstałe wskutek zdarzeń, o których mowa w art. 120 i 124-126, to niewątpliwie przepis ten obejmuje obowiązkiem odszkodowawczym także przypadki wyrządzenia szkody w następstwie wykonywania uprawnień ograniczających władcze uprawnienia właścicieli nieruchomości. Zgodnie z uchwałą SN z dnia 10 listopada 2005 r. sygn. akt .., zainstalowanie przewodów i urządzeń na gruncie z natury nieusuwalne jako stanowiące część infrastruktury technicznej i przedsiębiorstwa przesyłowego, jeżeli nie powoduje degradacji gruntu albo nie niweczy jego dotychczasowego przeznaczenia, z reguły oznacza obniżenie walorów użytkowych gruntu, co dla właściciela jest równoznaczne z uszczerbkiem majątkowym. Jak podkreśla się w wyrokach SN z dnia 8 czerwca 2005 r. sygn. akt , Lex Nr. oraz .. znoszenie stanu faktycznego ukształtowanego przebiegiem urządzeń, wynikającego z trwałego ukształtowania stanu faktycznego zakładało trwały charakter obowiązku. Ograniczenie własności nieruchomości będzie w każdym przypadku tak długo trwało, jak długo dane urządzenie przesyłowe będzie potrzebne do celów, które spowodowały jego zainstalowanie. Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach jest rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania rzeczą i wynikłe z tego tytułu szkody. Należności są odszkodowaniem, wynikają bowiem z bezprawnego zachowania w postaci zainstalowania urządzeń przesyłowych inwestycji celu publicznego. Jak wynika z wielu orzeczeń sądowych bezprawność działania rodzi prawo do odszkodowania orzeczenie NSA sygn. akt ... Sąd stwierdził również, iż nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym czy przybiera ono cechy odszkodowania czy też nie. Jeszcze raz podkreśla Pan, iż otrzymał na podstawie ugody zawartej przed sądem kwotę pieniężną wyłącznie tytułem odszkodowania za ograniczenie korzystania z przedmiotowej nieruchomości. Odszkodowanie ma wyrównać Panu stratę w majątku, a nie przyczynić się do jego przyrostu. W zamian za mienie w postaci nieruchomości niezgodnie z prawem wykorzystywanej i utracenie możliwości zabudowy i spadek wartości nieruchomości zmniejszenie wartości Pana aktywów, obecnie do majątku Pana wejdą pieniądze z wypłaconej kwoty odszkodowania. In fine, jeden element majątku zastępowany jest przez inny element (utracona wartość nieruchomości przez wypłaconą zasądzoną wyrokiem sądowym kwotę pieniężną). Wypłacona zgodnie z powołanym na wstępie wyrokiem Sądu kwota pieniężna nie prowadzi zatem do wzbogacenia, ale do odwrócenia ujemnych skutków w masie majątkowej. Wskutek doznanej straty szkody majątkowej spowodowanej utratą wartości działki stał się Pan uboższy, a zasądzona wyrokiem kwota pieniężna stanowi naprawienie szkody z tytułu bezprawnego zawładnięcia gruntem, pozostającym jego własnością i powstałego w związku z tym rzeczywistego uszczerbku w posiadanym stanie majątku. Podaje Pan, iż zwolnienie wynikające z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obejmuje swoim zakresem jedynie odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą. W przedmiotowej sprawie szkodą rzeczywistą jest obniżenie wartości nieruchomości oraz obniżenie walorów użytkowych. Reasumując, odszkodowanie wypłacone na podstawie ugody sądowej z tytułu obniżenia wartości nieruchomości dotyczy straty - rzeczywistego uszczerbku w posiadanym przez Pana majątku, a więc szkody rzeczywistej jakiej Pan doznał jako właściciel. Zatem uznać należy, iż podlega ono zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pogląd ten podziela także Dyrektor Izby Skarbowej, który dał temu wyraz w swoich interpretacjach podatkowych (..)

Nadto podaje Pan również, iż na podstawie ugody została także utworzona służebność przesyłu pomiędzy Panem a Spółką.

Jednocześnie podkreśla Pan, że wystąpienie szkody zostało potwierdzone przez ugodę sądową zawartą w dniu 12 maja 2010 r. między Panem a Spółką Gazownictwa Sp. z o.o., w której treści wskazano, że pozwana Spółka Gazownictwa Sp. z o.o. zapłaci powodowi (Panu) tytułem odszkodowania za ograniczenie korzystania przez pozwaną, w okresie od 28 lutego 2001 r. do 12 maja 2010 r. z jego nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Przedstawiając własne stanowisko Wnioskodawca wskazuje, iż w doktrynie pojęcie szkody obejmuje uszczerbek, jakiego w swych dobrach lub interesach doznała określona osoba, jeśli są to dobra lub interesy prawnie chronione (). Dodatkowo wskazuje, iż autor warunkuje uznanie uszczerbku za szkodę w znaczeniu prawnym od tego, by poszkodowany został tym uszczerbkiem dotknięty wbrew swojej woli. Ponadto wskazuje, że za szkodę należy uznać uszczerbek w dobrach poszkodowanego, polegający na różnicy między stanem tych dóbr, powstałym wskutek zdarzenia szkodzącego a stanem, jaki by istniał, gdyby nie zaszło to zdarzenie" (vide: , prawo zobowiązań część ogólna, System prawa prywatnego, Tom VI", dr hab. .. red., .., s. 77, za wyrokiem SN z dnia 11 lipca 1957 r. , uchwała SN z dnia 22 listopada 1963 r. sygn..; uchwała SN składu siedmiu sędziów z dnia 12 lipca 1968 r. sygn. .

Podaje Pan, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są "inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono".

Przepis ten wskazuje, że zwolnienie obejmuje wszystkie rodzaje odszkodowań przyznane podatnikowi na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarcząstanowiących dodatkową korzyść, którą podatnik mógłby osiągnąć, gdyby szkody nie wyrządzono.

Z przepisu powyższego wynika zatem, że jeżeli chodzi o odszkodowania, uzyskiwane w oparciu o ugodę, to ze zwolnienia podatkowego korzystają co do zasady odszkodowania przewidziane w ugodach sądowych, a więc nie w ugodach zawieranych poza postępowaniem sądowym (przed jego wszczęciem), uzyskiwane przez osoby nie będące przedsiębiorcami i tylko w zakresie pokrywającym ponoszone przez te osoby rzeczywiste straty, np. wynikające z uszkodzenia składników majątkowych (por. wyrok NSA z dnia 12 maja 2000 r.. ). Ponadto przepis ten ma charakter katalogu otwartego, odszkodowań niepodlegających opodatkowaniu, jeżeli odszkodowanie spełnia określone w ustawie warunki.

W przedmiotowej sprawie na terenie Pana nieruchomości znajduje się wkopany w ziemię gazociąg wysokiego ciśnienia do przesyłu gazu, co oznacza, że jego prawo własności zostało w znacznym stopniu ograniczone przez poczynienie inwestycji użytku publicznego na jego nieruchomości. Zgodnie z art. 140 K.c. w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno - gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą".

W przedmiotowej sprawie, przez fakt zainstalowania na Pana nieruchomości gazociągu wysokiego ciśnienia oraz wahaczy dla kontroli nieszczelności gazociągu wraz ze strefą ochronną, rozciągającą się na kilka metrów z każdej strony gazociągu, nie jest możliwe wykonywanie przez niego pełni praw wynikających z prawa własności.

Zgodnie z paremią manifestum non eget probatione oczywistym jest fakt, iż po utworzeniu gazociągu wysokociśnieniowego, a także strefy kontrolowanej nie ma żadnej możliwości ograniczenia szkodliwego oddziaływania na środowisko, a w szczególności na nieruchomość (działkę Pana), na której znajduje się gazociąg.

Strefa kontrolowana polega na ustanowieniu na określonym obszarze specjalnego reżimu prawnego służącego realizacji celów instytucji strefy ochronnej, a więc albo ochrony obiektu, albo ochrony przed obiektem. W żaden sposób nie może Pan korzystać z pasa działki, na którym znajduje się gazociąg oraz specjalna strefa ochronna.

Wynika z tego, iż nie może Pan korzystać z przedmiotowej nieruchomości w sposób pełnoprawny, tzn. nie może w pobliżu gazociągu oraz w strefie ochronnej zasiać trawy, posadzić drzewa, utworzyć oczka wodnego w celach rekreacyjnych, czy też nie ma możliwości przyorania słomy, co wiąże się z wprowadzeniem kombajnu do zbiorów zboża. De facto odzwierciedleniem takiego ograniczenia jest także istotny spadek wartości przedmiotowej nieruchomości, gdyż występujące na niej istotne ograniczenia w zakresie prowadzenia produkcji tak rolnej jak i pozarolniczej, a także wyłączenie możliwości wybudowania budynków na przedmiotowej nieruchomości, ze względu na istnienie gazociągu wysokiego ciśnienia wraz ze specjalną strefa kontrolowaną, w której znajdują się wahacze dla kontroli nieszczelności gazociągu nie dają możliwości pełnej eksploatacji przedmiotowej działki. Wskazać należy, iż nikt od Pana nie kupi działki, z której nie można w pełni korzystać a przede wszystkim nie można wybudować domu, czy też prowadzić działalności tak rolniczej jak i pozarolniczej. Powyższe, bardzo znaczące ograniczenie wykonywania prawa własności przez Pana oraz każdego innego właściciela nieruchomości powoduje, że wartość nieruchomości zmniejszyła się w stosunku do jej pierwotnej wartości. W odszkodowaniu przyznanym Panu ma miejsce restytucja wartości majątku, co oznacza, że odszkodowanie z tego tytułu jest dla majątku podatnika neutralne. W związku z tym odszkodowanie to nie jest związane z korzyściami przyszłymi niepewnymi (lucrum cessans), tylko ze stratą rzeczywistą (damnum emergens). Potwierdzeniem stanowiska Pana jest interpretacja podatkowa, Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 27 września 2010 r., ., w której stwierdził, że odszkodowanie wypłacone na podstawie ugody sądowej z tytułu obniżenia wartości nieruchomości dotyczy straty - rzeczywistego uszczerbku w posiadanym majątku, a więc szkody rzeczywistej jakiej doznał właściciel. Zatem uznać należy, iż podlega ono zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych". Reasumując, zdaniem Pana odszkodowanie z tytułu przywrócenia majątku Pana do stanu sprzed wyrządzenia mu szkody nie może stanowić przychodu, czyli przysporzenia majątku, co implikuje konieczność zwolnienia takiego odszkodowania z opodatkowania, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konkluzji zasadnym wydaje się przywołanie wyroku NSA z dnia 7 listopada 2003 r. sygn. , w którym Sąd stwierdził, że każde odszkodowanie otrzymane na podstawie przepisów prawa rangi ustawowej, o ile nie znalazło się w katalogu wyłączeń z art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego.

W wyroku tym Sąd dał wyraz stanowisku, że restytucja majątku nie będzie stanowiła dla Skarżącego przychodu, co oznacza, że podlega ona zwolnieniu.

Biorąc pod uwagę wielokrotnie wskazywanie przez Krajową Informację Podatkową stanowisko, iż wyroki sądów administracyjnych wiążą tylko w danej ściśle określonej podmiotowo i przedmiotowo sprawie. Wskazuje Pan, iż jest to nieprawidłowe rozumowanie, gdyż zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 czerwca 2011 r. sygn. cyt: Istota mocy wiążącej prawomocnego orzeczenia sądu wyraża się bowiem w tym, że także inne sądy muszą brać pod uwagę fakt istnienia i treść prawomocnego orzeczenia sądu. Moc wiążąca orzeczenia określona w art. 170 p.p.s.a. w odniesieniu do sądów oznacza więc, że podmioty te muszą przyjmować, iż dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak stwierdzono w prawomocnym orzeczeniu. Zatem w kolejnym postępowaniu, w którym pojawia się dana kwestia, nie może być ona już ponownie badana".

Ponadto należy wskazać, iż na przedmiotowej nieruchomości ustanowiona służebności przesyłu jest ciężarem przedmiotowej nieruchomości w stosunku do aktualnego dysponenta siecią, ponieważ następuje tu utrata wartości, bo chcąc odzyskać wartość danego gruntu należałoby przenieść nitkę gazociągu w inne miejsce a to jest niemożliwe.

Służebność przesyłu jest ograniczonym prawem rzeczowym na nieruchomości, polegającym na tym, że przedsiębiorca, który zamierza wybudować, lub który jest właścicielem określonych urządzeń, może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, oczywiście w ramach funkcjonalności wspomnianych urządzeń.

Służebność przesyłu można opisać jako swojego rodzaju ciężar, który musi znosić właściciel nieruchomości obciążonej tym prawem rzeczowym. W przypadku, kiedy zmieni się właściciel przedsiębiorstwa funkcjonalnie związanego z urządzeniami przesyłu, wtedy służebność przesyłu przechodzi na niego. Tak samo jest z nabywcą tych urządzeń. Z kolei samo istnienie służebności przesyłu rozciąga się w czasie tak długo, jak długo istnieje właściwe dla niego przedsiębiorstwo. Jeśli dojdzie do jego likwidacji, służebność wygasa. Oczywiście należy tu zastrzec wyjątek, że w przypadku likwidacji danej działalności przesyłowej nie dojdzie do wygaśnięcia służebności, jeśli dojdzie do zbycia urządzeń przesyłowych w ręce innego przedsiębiorcy.

In fine należy stwierdzić, iż przez ograniczenia w sposobie korzystania z nieruchomości a także przez znaczną utratę wartości doznał Pan szkody rzeczywistej. Odszkodowanie na mocy ugody zawartej przed Sądem w pełni korzysta ze zwolnienia zawartego w art. art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Na gruncie wykładni stosowanej w prawie podatkowym przyjęło się, że przez określenie "inne" rozumie się odszkodowania, których wprost nie wymieniono w katalogu zwolnień podatkowych. Będą to przede wszystkim inne zwolnienia niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jednakże koniecznym jest aby to inne odszkodowanie otrzymane zostało na mocy wyroku lub ugody sądowej.

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, iż odszkodowania otrzymane przez podatników na podstawie ugód sądowych są, co do zasady, zwolnione od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia, wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Stosownie do art. 361 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.):

zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła - § 1,

w powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia, umowy naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono - § 2.

Szkoda rozpatrywana jest jako uszczerbek o charakterze majątkowym, który może mieć w świetle tego przepisu postać dwojaką. Może obejmować stratę, jakiej doznaje mienie poszkodowanego wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy, niż był dotychczas, tzw. szkoda rzeczywista, ponadto może obejmować utratę korzyści, jakiej poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Odszkodowanie natomiast ma przywrócić sytuację majątkową poszkodowanego do takiej, w jakiej znajdowałby się, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Funkcja odszkodowania polega na wyrównaniu, a nie na polepszeniu pozycji majątkowej poszkodowanego.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż jako właściciel nieruchomości niezabudowanej, która wchodzi w skład gospodarstwa rolnego, ze względu na umiejscowienie na terenie działki gazociągu przebiegającego przez działkę po skosie od strony drogi publicznej, a także ze względu na utworzony obszar kontrolowany w którym umiejscowione są wahacze dla kontroli nieszczelności gazociągu wystąpił Pan z pozwem do Sądu przeciwko spółce gazownictwa o odszkodowanie za bezumowne korzystanie z jego nieruchomości oraz za utracone korzyści. W dniu 12 maja 2010 r. została zwarta ugoda na podstawie, której otrzymał Pan odszkodowanie. Podaje Pan, iż wypłacone odszkodowanie w całości dotyczyło szkody rzeczywistej, gdyż w wyniku zrealizowanej inwestycji nastąpiło trwałe ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, tj. zawężenie granic własności i tym samym ściśnienie władztwa nad nieruchomością, w wyniku czego doszło do trwałego obniżenia wartości nieruchomości. Posadowienie gazociągu na nieruchomości wiąże się z ograniczeniem własności nieruchomości przez uniemożliwienie korzystania z działki zgodnie z jej społeczno-gospodarczym przeznaczeniem, tj. wyłączeniem znacznej powierzchni nieruchomości spod jakiejkolwiek zabudowy oraz inwestycji, czy też prowadzenia upraw rolnych (w tym wybudowaniem budynku usługowo-warsztatowego, jak również wprowadzenia kombajnu w celu przyorania upraw rolnych), ze względu na możliwość uszkodzenia odpowietrzników gazociągu oraz samej rury gazociągowej, co powoduje znaczne zmniejszenie wartości nieruchomości i stanowi rzeczywisty uszczerbek w Pana majątku.

Zatem biorąc pod uwagę wyżej powołane przepisy oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, iż wypłacone Panu na podstawie ugody sądowej odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W przedmiotowej sprawie bowiem należy uwzględnić zawarte w opisie stanu faktycznego stwierdzenie, że obniżenie wartości nieruchomości oraz obniżenie jej walorów użytkowych, z tytułu którego otrzymał Pan odszkodowanie jest szkodą rzeczywistą.

Jednocześnie wskazać należy, iż procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku nie prowadzi postępowania dowodowego. Zastosowanie zwolnienia z opodatkowania leży w interesie podatnika, więc to po jego stronie spoczywa obowiązek wykazania, iż spełnia przesłanki do zwolnienia, czy to w postępowaniu prowadzonym w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, czy też w postępowaniu podatkowym. Tym samym w niniejszej interpretacji oparto się na przedstawionym przez Pana stanie faktycznym. Jeżeli przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Pana w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 80-219 80-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF 4 MB

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy

Źródło: INFOR

Newsletter

Drukuj

Skopiuj link

Zgłoś błąd na stronie