Temat interpretacji

Wnoszący zapytanie przedstawił stan faktyczny, z którego wynika, że spółka "S." posiada niezapłacone wierzytelności wobec upadłej S. z tytułu sprzedaży dokonanej w roku 2000 i 2001. Wierzytelności te zostały przez spółkę zgłoszone do masy upadłości spółdzielni oraz uznane przez sędziego komisarza. Postanowieniem Sądu Rejonowego we W. z dnia 30.09.2004 r., sygn. akt VU 9/01, stwierdzono ukończenie postępowania upadłościowego S. Z pisemnej informacji uzyskanej od syndyka masy upadłości wynika także, że wierzytelności spółki ujęte zostały w kat. VI i nie zostaną zaspokojone. Spółka informuje także, że przedmiotowe wierzytelności ujęte zostały uprzednio, tj. w 2000 r. i 2001 r. jako przychody należne. Stanowisko wnoszącego zapytanie jest następujące - kwoty dotyczące przychodu należnego oraz podatku VAT stanowią koszty uzyskania przychodu w odniesieniu do aktualnych udziałowców spółki.

Zasadą określoną w ustawie z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) jest, iż wierzytelności odpisane jako nieściągalne nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Istnieje jednak możliwość zaliczenia nieodzyskanej należności w poczet kosztów uzyskania przychodów w przypadku wymienionym w art. 23 ust. 1 pkt 20 ww. ustawy po spełnieniu określonych warunków. Przepis ten stanowi, że do kosztów uzyskania przychodów można zaliczyć wierzytelności nieściągalne, jeżeli są spełnione dwa warunki:

1. wierzytelność była uprzednio na podstawie art. 14 ww. ustawy zarachowana jako przychód należny,
2. nieściągalność tych należności została udokumentowana lub uprawdopodobniona w sposób przewidziany w ww. ustawie.

Za przychód należny z pozarolniczej działalności gospodarczej, zgodnie z art. 14 ust. 1 powołanej ustawy, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Sposoby udokumentowania nieściągalności wierzytelności określa art. 23 ust. 2 ustawy. W myśl tego przepisu nieściągalność wierzytelności może być udokumentowana:

1. postanowieniem nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2. postanowieniem sądu o:
   - oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek masy nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego,
   - umorzeniu postępowania upadłościowego z wyżej podanego powodu,
   - ukończeniu postępowania upadłościowego, albo
3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidziane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Z ww. przepisu wynika, że aby zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalne podatnik musi ich nieściągalność udokumentować w jednej z form wymienionych w tym przepisie. Ponadto szczególną uwagę należy zwrócić na art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy, ponieważ zgodnie z tym przepisem wierzytelności odpisane jako przedawnione nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów. W świetle kodeksu cywilnego wierzytelności przedawnione są to takie wierzytelności, które nie mogą być egzekwowane od dłużnika z uwagi na upływ określonego czasu.

Rozstrzygając kwestię czy istnieje możliwość zaliczenia w koszty uzyskania przychodu i ewentualnie, jakie kwoty mogą być zaliczone jako nieściągalne wierzytelności do kosztów oraz przyjmując, że są to wierzytelności nieprzedawnione, stanowisko tut. organu jest następujące.

Z pisma przedłożonego przez spółkę "S." wynika, że wierzytelność została zarachowana na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy jako przychód należny, zaś nieściągalność tej wierzytelności została udowodniona poprzez udokumentowanie tego faktu datowanym na dzień 30.09.2004 r. postanowieniem o ukończeniu postępowania upadłościowego wobec S. wydanym przez Sąd Rejonowy. Zatem za koszt uzyskania przychodu uznane mogą być wierzytelności nieściągalne uprzednio zarachowane jako przychody należne w kwocie 22.950,82 zł.

W odpowiedzi na pytanie, czy do kosztów uzyskania przychodów z tytułu nieściągalnych wierzytelności można zaliczyć podatek od towarów i usług należy powołać treść cytowanego wyżej art. 14 ust. 1 oraz art. 23 ust. 1 pkt 20 ww. ustawy. Zgodnie z treścią art. 14 ust. 1 ustawy u podatników dokonujących sprzedaży towarów usług opodatkowanych podatkiem od towarów przychodów usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Brak podstaw prawnych do zarachowania podatku od towarów i usług jako przychodu należnego wyklucza, w świetle art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy, uznanie wartości tego podatku za koszt uzyskania przychodu.

Kwestie rozliczania kosztów uzyskania przychodów w spółce jawnej uregulowane zostały w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych - art. 8 ww. ustawy. W przypadku spółki niebędącej osobą prawną podatnikami tego podatku są wspólnicy, a nie spółka. W świetle tego przepisu przychody z udziału w spółce osobowej podlegają opodatkowaniu u każdego podatnika proporcjonalnie do jego udziału w zysku. Udział w zysku określa się na podstawie umowy spółki. Wskazane zasady dotyczące ustalania przychodów wspólnika stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat zgodnie z art. 8 ust. 2 ww. ustawy. Wobec tego zmiana udziałów i udziałowców spółki jawnej nie stanowi przeszkody do uwzględnienia jako kosztu uzyskania przychodu wierzytelności uznanych jako nieściągalne u obecnych wspólników zgodnie z ich obecnymi udziałami .

Reasumując, do kosztów uzyskania przychodów należy zaliczyć wyłącznie nieściągalne wierzytelności, które zostały zaliczone wcześniej jako przychody należne, tj. w kwotach netto bez podatku VAT, pod warunkiem, że nie nastąpiło ich przedawnienie.

Wobec tego stanowisko wspólników jest nieprawidłowe w części dotyczącej uznania za koszty uzyskania przychodów podatku VAT. W pozostałych zakresie stanowisko jest poprawne.