Temat interpretacji

Czy w związku ze sprzedażą mieszkania, dochód uzyskany z tej sprzedaży podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a jeżeli tak, to w jakiej części i w jakiej wysokości?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201) oraz § 5 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia16 grudnia 2016 r. (data wpływu 22 grudnia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 grudnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 25 lipca 2003 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyła mieszkanie od Spółki .... z o.o. Mieszkanie zostało nabyte na prawach ustawowej majątkowej wspólności małżeńskiej za kwotę 3 426 zł 83 gr (włącznie z opłatami) pochodzącą z ich wspólnego majątku. W czasie trwania małżeństwa Wnioskodawczyni i Jej mąż nie zawierali umów znoszących wspólność majątkową małżeńską. Mieszkanie i jego wyposażenie było w zasadzie jedynym majątkiem Wnioskodawczyni i Jej męża. Po długiej chorobie, w dniu 2 lutego 2012 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni.

W dniu 1 sierpnia 2013 r. postanowieniem Sądu Rejonowego , sygn. akt ., Wnioskodawczyni została jedyną spadkobierczynią po mężu, a tym samym jedyną właścicielką mieszkania. Z czasem i Ona zaczęła poważnie chorować, stwierdzono u Niej raka piersi, najpierw prawej, później lewej, a do tego również poważną chorobę serca.

Wnioskodawczyni ma 81 lat, Jej stan zdrowia nie pozwala na przebywanie bez opieki, a kosztowne leczenie dodatkowo zmusiło Ją do szybkiej sprzedaży mieszkania. W dniu 17 listopada 2016 r. aktem notarialnym Wnioskodawczyni dokonała sprzedaży mieszkania za cenę 70 000 zł. Z czego opłaciła prowizję dla biura nieruchomości w kwocie 1 722 zł. Po sprzedaży mieszkania przeprowadziła się do córki, z którą wspólnie zamieszkuje w mieszkaniu komunalnym.

Środki ze sprzedaży mieszkania Wnioskodawczyni zamierza przeznaczyć przede wszystkim na pokrycie kosztów leczenia i codzienne życie. Nieszczęśliwie los sprawił, że ze względu na śmierć męża i chorobę, sprzedaż mieszkania była dla Niej koniecznością.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku ze sprzedażą mieszkania, dochód uzyskany z tej sprzedaży podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a jeżeli tak, to w jakiej części i w jakiej wysokości?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w Jej przypadku zbycie mieszkania nie nastąpiło w ramach działalności gospodarczej, a pomiędzy datą nabycia a datą sprzedaży minęło ponad 5 lat. Data sprzedaży mieszkania określona jest w akcie notarialnym i jest to dzień 17 listopada 2016 r. Natomiast datą nabycia mieszkania zgodnie z aktem notarialnym jest dzień 25 lipca 2003 r., kiedy to wraz z mężem dokonała zakupu mieszkania na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej. Mieszkanie stanowiło ich wspólny majątek, o który dbali razem, a po śmierci męża odpowiedzialność za ten majątek spadła na Nią. Wnioskodawczyni zauważa, że gdyby żył mąż i stanęliby przed decyzją sprzedaży mieszkania, to na dzień 17 listopada 2016 r. nie miałby dla nich zastosowania art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ mieszkanie nabyli 13 lat przed jego sprzedażą. Ponieważ wspólność małżeńska jest szczególnym rodzajem współwłasności (zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym & Dział III Rozdział I & współwłasność bezudziałowa różni się od współwłasności ułamkowej tym, że nie można w niej określić ilości udziałów każdego ze współwłaścicieli) i ze względu na ten szczególny ustrój majątkowy nie można ustalić, jaki udział w przedmiotowym mieszkaniu nabył każdy ze współmałżonków. To konsekwencją tego jest fakt, że zarówno Wnioskodawczyni jak i Jej mąż nabyli to mieszkanie w całości w 2003 r. Natomiast śmierć męża nie zmienia daty nabycia i pozostaje nią 25 lipca 2003 r., kiedy to zgodnie z prawem w ramach wspólności majątkowej i ze wspólnego majątku, zakupili przedmiotowe mieszkanie. Zdaniem Wnioskodawczyni, nie można dwa razy nabyć tego samego mieszkania.

W podobnych sprawach również wyroki sądowe prezentują takie samo stanowisko. Naczelny Sąd Administracyjny . w wyroku z 8 grudnia 2011 r. (sygn. akt .) uzasadnia, że: Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie ma możliwości określenia w jakiej części nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. przez małżonków nabywających razem tą nieruchomość, a pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej z art. 31 ustawy z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.). Nie jest też możliwe nabycie w określonym udziale nieruchomości przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wadliwy jest pogląd, zgodnie z którym, w wyniku śmierci jednego z małżonków znajdującego się w ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej z art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, drugi małżonek nabywa w drodze spadku po pierwszym małżonku, po raz drugi, udział w tej samej nieruchomości, ponieważ, z uwagi na istotę wspólności majątkowej małżeńskiej, nie było możliwe wyodrębnienie przypadającego każdemu z małżonków udziału w nieruchomości już podczas pierwotnego, wspólnego jej nabycia. Konsekwencją powyższych uchybień był błąd organów podatkowych polegający na niewłaściwym zastosowaniu art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. Wspólność małżeńska jest szczególnym rodzajem współwłasności i spotyka się poglądy, że trafniejsze jest używanie dla jej określenia terminu, zamiast współwłasność łączna wspólność małżeńska. Jest to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej, to znaczy obejmuje cały zbiór praw majątkowych takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności. Naczelny Sąd Administracyjny wskazuje, że współwłasność łączna, w tym wypadku wspólność majątkowa, różni się od ułamkowej tym, że nie można w niej określić ilości udziałów każdego współwłaściciela. Obu współwłaścicielom przysługuje pełne prawo do całej masy majątkowej w niej zawartej i dlatego, żaden ze współwłaścicieli nie może korzystać z praw własności przez cały czas trwania współwłasności łącznej.

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 29 lipca 2015 r. (sygn. akt I SA/Łd 569/15): Nie stanowi nabycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. nabycia w drodze spadku po współmałżonku, nieruchomości zakupionej do majątku wspólnego w ramach ustawowej wspólności małżeńskiej. Konsekwentnie w tym przypadku nie można przyjąć, że pięcioletni termin o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f., biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze otwarcia spadku. Skutkiem tego brak jest możliwości opodatkowania jej zbycia po upływie 5 lat.

Wnioskodawczyni podaje, że w podobnych kwestiach orzekały również m.in.: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 25 maja 2016 r. (sygn. akt I SA/Gl 1445/15), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 24 lutego 2016 r. (sygn. akt I SA/Sz 51/16), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z dnia 29 października 2015 r. (sygn. akt I SA/Ol 484/15), Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 26 stycznia 2012 r. (sygn. akt I SA/Wr 1474/11) i wszystkie wydały wyroki na korzyść podatnika, interpretując nabycie jako datę faktycznego zakupu mieszkania oraz podkreślając instytucję wspólności majątkowej jako niepodzielną i bezudziałową własność obojga małżonków, co z kolei sprawia, że śmierć jednego z nich nie jest podstawą do zmiany daty nabycia i opodatkowania podatkiem dochodowym.

Również Rzecznik Praw Obywatelskich w piśmie z dnia 12 kwietnia 2014 r., opodatkowanie po ponownym nabyciu w ramach otwarcia spadku uważa za krzywdzące, ponieważ w szeregu przypadkach, stosowanie art. 10 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.f. przez organy podatkowe, dotyczy osób zbywających majątek nabyty wiele lat wcześniej do majątku wspólnego, które następnie nabywają go w wyniku nie swoich działań, lecz losowego zdarzenia, jakim jest śmierć współmałżonka i pozostają w przekonaniu, że z tego tytułu nie muszą uiszczać podatku dochodowego. Rzecznik Praw Obywatelskich stwierdza, że organy podatkowe powinny respektować stanowisko, w szczególności NSA, który uznał za błędną wykładnię prawa prowadzącą do opodatkowania osób starszych dokonujących zbycia nieruchomości przed upływem 5-Ietniego okresu licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zmarł współmałżonek.

Zarówno Wnioskodawczyni jak i Jej mąż mieli pełne prawo do dysponowania mieszkaniem, oboje ponosili na nie nakłady ze wspólnego majątku i w całości za nie odpowiadali, a śmierć Jej męża nie zmieniła Jej prawa do własności.

W świetle powyższego, zdaniem Wnioskodawczyni, nie można uznać, że z chwilą śmierci męża nabyła udział we własności tego mieszkania, ponieważ w Jej ocenie nie jest możliwe powtórne nabycie czegoś co nabyła już wcześniej w całości w 2003 r. aktem notarialnym, a czynność taka jest prawnie niemożliwa. Zatem, datą nabycia w całości przedmiotowego mieszkania jest 2003 r. Ponieważ pomiędzy końcem roku, w którym Wnioskodawczyni nabyła mieszkanie w drodze aktu notarialnego (2003 r.), a datą jego sprzedaży (2016 r.) upłynęło ponad 5 lat, dochód uzyskany z jego sprzedaży nie jest źródłem przychodu opodatkowanego zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podsumowując swoje stanowisko, Wnioskodawczyni stwierdziła, że fakt sprzedaży przez Nią mieszkania nie stanowi podstawy do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ zostało ono nabyte w ramach ustawowej wspólności małżeńskiej, a od momentu nabycia do sprzedaży minęło 13 lat.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów

jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.

Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany ze zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 25 lipca 2003 r. Wnioskodawczyni wraz z mężem nabyli mieszkanie od Spółki z o.o. Mieszkanie zostało nabyte na prawach ustawowej majątkowej wspólności małżeńskiej za kwotę 3 426 zł 83 gr (włącznie z opłatami) pochodzącą z ich wspólnego majątku. W czasie trwania małżeństwa Wnioskodawczyni i Jej mąż nie zawierali umów znoszących wspólność majątkową małżeńską. Po długiej chorobie, w dniu 2 lutego 2012 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni. W dniu 1 sierpnia 2013 r. postanowieniem Sądu Rejonowego Wnioskodawczyni została jedyną spadkobierczynią po mężu, a tym samym jedyną właścicielką mieszkania. W dniu 17 listopada 2016 r. aktem notarialnym Wnioskodawczyni dokonała sprzedaży mieszkania za cenę 70 000 zł, z czego opłaciła prowizję dla biura nieruchomości w kwocie 1 722 zł. Wnioskodawczyni po sprzedaży ww. lokalu mieszkalnego przeprowadziła się do córki, z którą wspólnie zamieszkuje w mieszkaniu komunalnym. Środki ze sprzedaży lokalu mieszkalnego Wnioskodawczyni zamierza przeznaczyć przede wszystkim na pokrycie kosztów leczenia i codzienne życie.

W świetle powyższego, aby zatem ustalić czy w przedmiotowej sprawie dokonana przez Wnioskodawczynię sprzedaż nieruchomości podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy ustalić, od jakiego momentu liczy się bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w powołanym art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy.

W przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości oraz praw istotne znaczenie ma ustalenie daty ich nabycia.

W celu ustalenia momentu (daty) nabycia nieruchomości lub jej części oraz udziału w nieruchomości przez Wnioskodawczynię należy odnieść się do przepisów prawa cywilnego dotyczących nabycia spadku oraz regulujących stosunki majątkowe małżeńskie.

Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r., poz. 788, z późn. zm.), z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

Ustrój wspólności ustawowej, obejmujący dorobek obojga małżonków, ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością (art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Ustawowy ustrój majątkowy między małżonkami ustaje m.in. z chwilą śmierci jednego z małżonków. Natomiast w myśl art. 50^&¹ ww. Kodeksu, w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej. Ustrój wspólności majątkowej będący współwłasnością łączną trwa zatem tak długo, jak długo trwa małżeństwo. Z chwilą ustania wspólności, np. w wyniku śmierci jednego ze współmałżonków, dochodzi do przekształcenia współwłasności łącznej, a udział każdego z małżonków w majątku wspólnym według domniemania jest równy udziałowi drugiego współmałżonka.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.), prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. W myśl art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci spadkodawcy decyduje, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o nabyciu spadku lub poświadczenie dziedziczenia dokonane przez notariusza potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia. Istotny zatem dla podatku dochodowego jest dzień otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy.

Z powyższego wynika, że spadkobraniu podlega udział we współwłasności łącznej zmarłego małżonka w majątku wspólnym, a prawo do spadkobrania tego udziału przysługuje nie tylko jego małżonkowi, ale także np. jego zstępnym. Stąd nie można twierdzić, że w momencie nabycia nieruchomości do majątku wspólnego małżonków podczas trwania małżeństwa, każdy z małżonków nabywa całą nieruchomość.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że nabycie przez Wnioskodawczynię przedmiotowej nieruchomości nastąpiło w następujących datach i w różny sposób:

• w dniu 25 lipca 2003 r. udział w nieruchomości nabyty w trakcie trwania związku małżeńskiego na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej;

• w dniu 2 lutego 2012 r. udział w nieruchomości nabyty w drodze spadku po zmarłym w tym dniu małżonku.

Zaaprobowanie poglądu Wnioskodawczyni, zgodnie z którym cały udział w nieruchomości nabyła Ona w dacie pierwotnego nabycia (tj. zakupu) przez obojga małżonków oznaczałoby, że stanowił on Jej wyłączną własność, a to z kolei oznaczałoby, że nie mogłaby dziedziczyć po małżonku, gdyż to Wnioskodawczyni a nie wspólnie małżonkom, przysługiwało ww. prawo. Wysnucie takiego wniosku stoi w sprzeczności z całokształtem regulacji dotyczących majątkowej wspólności ustawowej oraz dziedziczenia i oznaczałoby przyjęcie tezy, że śmierć małżonka będącego w ustawowej wspólności majątkowej nie ma żadnego wpływu na przysługujące mu za życia prawa majątkowe, gdyż te w pełnym zakresie przysługują pozostającemu przy życiu małżonkowi, jako że prawa te zostały nabyte przez nich wspólnie na własność, a nie na współwłasność. Współwłasność w tym także współwłasność łączna oznacza, że własność przysługuje obojgu małżonkom. Ustaje ona jednak z chwilą śmierci jednego z małżonków. Przepis art. 50^&¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przesądza o tym, że udział w majątku wspólnym każdego z małżonków w razie ustania wspólności oraz braku zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej wynosi po 1/2. To ten właśnie majątek podlega dziedziczeniu, a więc nabyciu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W omawianej sprawie Wnioskodawczyni nabyła go w chwili śmierci małżonka, tj. 2 lutego 2012 r. Dopiero od tej daty & Wnioskodawczyni przysługiwał pozostały udział (1/2) prawa do nieruchomości (lokalu mieszkalnego).

Oznacza to, że przychód ze sprzedaży dokonanej w dniu 17 listopada 2016 r. nieruchomości (lokalu mieszkalnego) w części odpowiadającej udziałowi nabytemu w trakcie trwania małżeństwa, nie podlega w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym z uwagi na fakt, że od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie udziału przez Wnioskodawczynię upłynął pięcioletni okres czasu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i tym samym sprzedaż tego udziału nie stanowi źródła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast z uwagi na fakt, że Wnioskodawczyni w spadku po małżonku nabyła udział w ww. nieruchomości w dacie śmierci spadkodawcy, czyli w dniu 2 lutego 2012 r., to przychód ze sprzedaży tego udziału stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 30e ust. 1 i art. 45 ust. 4 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku i jest płatny w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie.

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw. Przy czym przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej (art. 19 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie z art. 19 ust. 3 ww. ustawy, wartość rynkową, o której mowa w ust. 1, rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia. Natomiast, jeżeli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie odpłatnego zbycia znacznie odbiega od wartości rynkowej nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający (art. 19 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn (art. 22 ust. 6d ww. ustawy).

Wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6c i 6d, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e ww. ustawy).

Zgodnie z art. 30e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.

Na mocy art. 30e ust. 5 tej ustawy, dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł.

Podkreślić bowiem należy, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

W przypadku niewypełnienia warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę; odsetki nalicza się od następnego dnia po upływie terminu płatności, o którym mowa w art. 45 ust. 4 pkt 4, do dnia zapłaty podatku włącznie (art. 30e ust. 7 ww. ustawy).

Reasumując, przychód uzyskany z dokonanej w dniu 17 listopada 2016 r. sprzedaży nieruchomości (lokalu mieszkalnego) w odniesieniu do udziału nabytego przez Wnioskodawczynię w 2012 r. w drodze spadku, stanowi przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z którego dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach określonych w art. 30e ww. ustawy, ponieważ nie upłynęło 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie.

Natomiast odpłatne zbycie nieruchomości w odniesieniu do udziału nabytego w 2003 r., w czasie trwania związku małżeńskiego, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym z uwagi na upływ pięcioletniego okresu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo, odnosząc się do powołanych we wniosku wyroków sądowych, tutejszy Organ zaznacza, że przeanalizował rozstrzygnięcia w nich zawarte. Jednak, pomimo, że orzeczenia kształtują linię wykładni obowiązującego prawa, dotyczą wyłącznie konkretnych spraw, w danym stanie faktycznym. Powołane we wniosku orzeczenia zapadły w indywidualnych sprawach i w świetle art. 87 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.), nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa.

Niemniej jednak należy zauważyć, że w sprawie będącej przedmiotem wniosku sądy administracyjne nie prezentują jednolitej linii orzeczniczej. Przykładem są chociażby orzeczenia potwierdzające prawidłowość poglądu Organu interpretacyjnego, przykładowo wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 25 maja 2016 r., sygn. akt I SA/Gl 1445/15 (na który powołuje się Wnioskodawczyni we własnym stanowisku), wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 5 października 2016 r., sygn. akt I SA/Lu 249/16, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 3 marca 2015 r., sygn. akt I SA/Gl 879/14, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 15 września 2015 r., sygn. akt I SA/Kr 1193/15, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 14 grudnia 2015 r., sygn. akt I SA/Wr 1565/15, jak również wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 stycznia 2016 r., sygn. akt II FSK 2319/13.

Odnosząc się natomiast do przywołanego przez Skarżącą w skardze wystąpienia Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Finansów w kwestii opodatkowania zbycia po śmierci współmałżonka nieruchomości należącej wcześniej do majątku wspólnego przed upływem okresu 5-letniego, zauważyć należy, że Minister Finansów udzielił odpowiedzi na to wystąpienie w dniu 15 maja 2013 r. Minister Finansów nie podzielił wątpliwości Rzecznika Praw Obywatelskich, wskazał bowiem, że małżonkowie mają prawo do całej nieruchomości objętej ustrojem ustawowej wspólności małżeńskiej, jednak żadne z nich nie jest jej wyłącznym właścicielem. Minister Finansów podkreślił, że wspólność majątkowa małżeńska jest współwłasnością łączną tylko w czasie trwania małżeństwa, natomiast z chwilą śmierci jednego z małżonków majątek objęty wspólnością ustawową przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych. Małżonek zmarłego, który nabył w spadku nieruchomość, zwolniony jest od podatku od spadków i darowizn. Natomiast, w przypadku sprzedaży tej nieruchomości zobowiązany jest do zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu, jeżeli do sprzedaży dojdzie w okresie 5 lat, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przy odpłatnym zbyciu ten pięcioletni okres liczony będzie odrębnie dla części nieruchomości nabytej wspólnie z nieżyjącym małżonkiem i odrębnie dla części nabytej w drodze spadku po nim. Potwierdzając stanowisko organów podatkowych co do powstania przychodu u wdów i wdowców Minister Finansów wskazał równocześnie, że w trudnych sytuacjach życiowych podatnik może zwrócić się z wnioskiem do właściwego miejscowo naczelnika urzędu skarbowego o przyznanie ulgi w spłacie zobowiązania podatkowego lub zaległości podatkowej.

Jednocześnie Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201) jest sam przepis prawa.

Zatem, tutejszy Organ informuje, że ewentualne przeliczenia, jakich należałoby dokonać, aby ustalić kwotę dochodu do opodatkowania nie należą do kompetencji tutejszego Organu. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego. Natomiast prawidłowość, bądź nieprawidłowość wyliczeń podlega weryfikacji przez właściwy organ podatkowy w toku, np. postępowania kontrolnego, postępowania podatkowego, czy też czynności sprawdzających. W związku z powyższym, tutejszy Organ nie może na podstawie podanych we wniosku przez Wnioskodawczynię informacji dokonywać wyliczenia podstawy opodatkowania. Organ wskazał natomiast Wnioskodawczyni w jaki sposób ma wyliczyć podstawę opodatkowania, zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego .., po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi