Temat interpretacji

Czy przychód uzyskany przez Wnioskodawcę z tytułu odszkodowania należnego mu w związku z przejęciem przez Skarb Państwa albo jednostkę samorządu terytorialnego stanowiącej własność Wnioskodawcy nieruchomości na potrzeby realizacji inwestycji drogowej będzie zwolniony od podatku dochodowego od osób fizycznych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 18 marca 2016 r. (data wpływu 29 marca 2016 r.) uzupełnione pismem z dnia 24 maja 2016 r. (data nadania 25 maja 2016 r., data wpływu 30 maja 2016 r.) na wezwanie z dnia 18 maja 2016 r. (data nadania 19 maja 2016 r., data doręczenia 24 maja 2016 r.) Nr IPPB4/4511-393/16-2/AK, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania otrzymanego z tytułu zajęcia nieruchomości na potrzeby realizacji inwestycji drogowej jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 marca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania otrzymanego z tytułu zajęcia nieruchomości na potrzeby realizacji inwestycji drogowej.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 18 maja 2016 r. Nr IPPB4/4511-393/16-2/AK (data nadania 19 maja 2016 r., data doręczenia 24 maja 2016 r.), wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia braków formalnych wniosku.

Pismem z dnia 24 maja 2016 r. (data nadania 25 maja 2016 r., data wpływu 30 maja 2016 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem usługowo-mieszkalnym. Przedmiotowa nieruchomość nabyta została przez Wnioskodawcę w dniu 6 maja 2005 r. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i podlegała amortyzacji. Wnioskodawca dnia 10 lutego 2016 r. otrzymał informację od Wojewody o wszczęciu postępowania administracyjnego prowadzonego w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach postępowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 2031, powoływanej dalej jako Specustawa drogowa). W ramach powołanego postępowania nieruchomość Wnioskodawcy (a więc zarówno grunt, jak też budynek) ma znajdować się w pasie drogowym, a wobec tego - ma zostać przejęta w całości pod planowaną inwestycję.

Przedmiotowe odszkodowanie nie zostało jeszcze wypłacone. Wnioskodawca otrzymał informację o wszczęciu postępowania prowadzonego w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach postępowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 2031), która przewiduje również możliwość przyznania odszkodowania za przejętą przez Skarb Państwa albo jednostkę samorządu terytorialnego na potrzeby realizacji inwestycji drogowej nieruchomość, wobec czego należy założyć, że przedmiotowe odszkodowanie przyznane będzie właśnie na podstawie powołanej ustawy.

Jako, że Wnioskodawca nie otrzymał jeszcze odszkodowania, nie sposób określić jaka będzie jego wysokość. Wskazać można jedynie, że stosownie do art. 12 ust. 5 powołanej wyżej ustawy, do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w jej ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami. Ta zaś w art. 128 ust. 1 wskazuje, że: Wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy przychód uzyskany przez Wnioskodawcę z tytułu odszkodowania należnego mu w związku z przejęciem przez Skarb Państwa albo jednostkę samorządu terytorialnego stanowiącej własność Wnioskodawcy nieruchomości na potrzeby realizacji inwestycji drogowej będzie zwolniony od podatku dochodowego od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy.

W ocenie Wnioskodawcy przychód uzyskany przezeń z tytułu odszkodowania należnego mu w związku z przejęciem przez Skarb Państwa albo jednostkę samorządu terytorialnego stanowiącej własność Wnioskodawcy nieruchomości na potrzeby realizacji inwestycji drogowej będzie zwolniony od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Uzasadniając powyższe, Wnioskodawca wskazuje, że stosownie do art. 11f ust. 1 pkt 6 Specustawy drogowej: Decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego, z tym, że zgodnie z art. 12 ust. 4 tegoż aktu Nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych - z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Dodatkowo, art. 12 ust. 4a Specustawy drogowej przewiduje, że decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w art. 12 ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, z tym, że zgodnie z ust. 5 powołanego przepisu - do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami.

Jak z kolei przewiduje art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o PIT: wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

W świetle powyższego, z dniem w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanie się ostateczna - wówczas, gdy będzie ona wskazywać m.in. nieruchomość Wnioskodawcy jako tę, która ma się stać własnością Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego - skutkować ona będzie odjęciem własności rzeczonej nieruchomości po stronie Wnioskodawcy i przyznaniem jej Skarbowi Państwa albo odpowiedniej jednostce samorządu terytorialnego. Wywłaszczenie skutkować będzie jednocześnie wydaniem w trybie stosowanych z mocy odesłania zawartego w art. 12 ust. 5 Specustawy drogowej przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami - decyzji o przyznaniu Wnioskodawcy odszkodowania, co sytuuje omawiany stan faktyczny w ramach zakreślonych przez art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o PIT.

Ponieważ zaś Wnioskodawca nabył przedmiotową w sprawie nieruchomości ponad 2 lata przed dniem wydania decyzji wywłaszczeniowej oraz decyzji o przyznaniu mu odszkodowania (decyzje te wydane będą bowiem najwcześniej w 2016 r., podczas gdy Wnioskodawca nabył rzeczoną nieruchomość w 2005 r.), nie będą zachodzić przesłanki negatywne, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 in fine ustawy o PIT.

W konsekwencji, wobec wypełnienia przesłanek objętych hipotezą art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o PIT - przy jednoczesnym braku zajścia okoliczności wykluczających zastosowanie zwolnienia - przychód uzyskany przez Wnioskodawcę z tytułu odszkodowania podlegać będzie w całości zwolnieniu od podatku dochodowego, które wynika z cytowanego przepisu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści tego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast w świetle art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą oraz przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej składników majątku będących:

1. środkami trwałymi,
2. składnikami majątku, o których mowa w art. 22d ust. 1, z wyłączeniem składników, których wartość początkowa ustalona zgodnie z art. 22g nie przekracza 1.500 zł,
3. wartościami niematerialnymi i prawnymi,

ujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym także przychody z odpłatnego zbycia składników majątku wymienionych w lit. b), spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego lub udziału w takim prawie nieujętych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 14 ust. 2 pkt 12 ww. ustawy, przychodem z działalności gospodarczej są również otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem usługowo-mieszkalnym, położonej w Nadarzynie. Przedmiotowa nieruchomość nabyta została przez Wnioskodawcę w dniu 6 maja 2005 r. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i podlegała amortyzacji. Wnioskodawca dnia 10 lutego 2016 r. otrzymał informację od Wojewody Mazowieckiego o wszczęciu postępowania administracyjnego prowadzonego w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach postępowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. W ramach powołanego postępowania nieruchomość Wnioskodawcy (a więc zarówno grunt, jak też budynek) ma znajdować się w pasie drogowym, a wobec tego - ma zostać przejęta w całości pod planowaną inwestycję.

Przedmiotowe odszkodowanie nie zostało jeszcze wypłacone. Wnioskodawca otrzymał informację o wszczęciu postępowania prowadzonego w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach postępowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, która przewiduje również możliwość przyznania odszkodowania za przejętą przez Skarb Państwa albo jednostkę samorządu terytorialnego na potrzeby realizacji inwestycji drogowej nieruchomość, wobec czego należy założyć, że przedmiotowe odszkodowanie przyznane będzie właśnie na podstawie powołanej ustawy.

Jako, że Wnioskodawca nie otrzymał jeszcze odszkodowania, nie sposób określić jaka będzie jego wysokość.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłaconego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Zatem zwolnienie przewidziane w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie będzie przysługiwało, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

• nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,
• cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

W przypadku, gdy spełniony zostanie tylko jeden z warunków albo nie zostanie spełniony żaden z nich, uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

Zwolnienie o jakim mowa w ww. przepisie odwołuje się do instytucji regulowanych przez ustawę o obrocie nieruchomościami z uwagi na towarzyszący im charakter przymusu ze strony organów administracji dotyczący pozbawienia prawa własności dotychczasowego właściciela.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 2031), ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 460, z późn. zm.), zwanych dalej drogami, a także organy właściwe w tych sprawach.

Stosownie do treści art. 11a ust. 1 ww. ustawy wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

W myśl art. 11b ust. 1 ww. ustawy, właściwy zarządca drogi składa wniosek, o którym mowa w art. 11a ust. 1, po uzyskaniu opinii właściwych miejscowo zarządu województwa, zarządu powiatu oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Zgodnie z treścią art. 11f ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl natomiast art. 12 ust. 4 wskazanej ustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,
2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych,

z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Natomiast decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej - art. 12 ust. 4a powyższej ustawy. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe - art. 12 ust. 4f tejże ustawy.

Istotne znaczenie dla ustalenia skutków podatkowych otrzymania ww. odszkodowania ma treść art. 12 ust. 5 ww. ustawy, który stanowi, że do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.

W myśl postanowień art. 23 ww. ustawy w sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale (tj. rozdziale 3 - Nabywanie nieruchomości pod drogi) stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wymieniona jest w art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2015 r., poz. 1774, z późn. zm.), jako ustawa w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami. Jednocześnie w tym samym przepisie zaznaczono, że ustawa o gospodarce nieruchomościami nie narusza innych ustaw w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami.

Należy wskazać, że w ustawie o gospodarce nieruchomościami w Dziale III - Wykonywanie, ograniczanie lub pozbawianie praw do nieruchomości (rozdział 5), a także w dziale IV, uregulowano kwestie związane z ustaleniem wysokości i wypłatą odszkodowania.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca dnia 10 lutego 2016 r. otrzymał informację od Wojewody Mazowieckiego o wszczęciu postępowania administracyjnego prowadzonego w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach postępowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.

Jak wynika z powołanego wcześniej art. 2 pkt 11 ustawy o gospodarce nieruchomościami, wszczęcie i przeprowadzenie wywłaszczenia w oparciu o ustawę o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych należy do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Wnioskodawca nabył nieruchomość w dniu 6 maja 2005 r., a więc nastąpiło ono w okresie przekraczającym 2 lata przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego. Tym samym należy uznać, że pierwszy warunek wyłączający możliwość skorzystania ze zwolnienia nie został spełniony. Podkreślić należy, że w przypadku, gdy spełniony zostanie tylko jeden z warunków jak to ma miejsce w rozpatrywanej sprawie albo żaden z nich, wówczas uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

W związku z powyższym należy stwierdzić, że odszkodowanie, które zostanie wypłacone Wnioskodawcy za wywłaszczoną nieruchomość, którą nabył w 2005 r., będzie korzystać ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w konsekwencji nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie