Temat interpretacji

Czy zasądzone na rzecz wnioskodawcy - osoby fizycznej, w oparciu o art. 160 k.p.a., wyrokami sądów obu instancji (tj. wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 26 stycznia 2010 r. i wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 6 grudnia 2011 r.) i wypłacone w styczniu 2012 r. odszkodowanie za utracone prawo własności budynku i prawo użytkowania wieczystego gruntu położonego pod budynkiem, jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych, stosownie do zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt. 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 03.02.2012 r. (data wpływu 06.02.2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia od opodatkowania otrzymanego odszkodowania za utratę prawa do nieruchomości:

• jest prawidłowe w części dotyczącej korzystania ze zwolnienia od opodatkowania otrzymanego odszkodowania,
• jest nieprawidłowe w pozostałej części.

UZASADNIENIE

W dniu 06.02.2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia od opodatkowania otrzymanego odszkodowania za utratę prawa do nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Na rzecz wnioskodawcy - osoby fizycznej, będącej podatnikiem, wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 26 stycznia 2010 r. zostało zasądzone odszkodowanie z tytułu utraconego prawa własności budynku i prawa użytkowania wieczystego znajdującego się pod tym budynkiem gruntu nieruchomości położonej w W. Następnie ww. wyrok Sądu Okręgowego został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 6 grudnia 2011 r.

Podstawą prawną zasądzonego odszkodowania był art. 160 kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie z art. 160 § 1 k.p.a. stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie.

Zasądzone odszkodowanie zostało wypłacone w styczniu 2012 r. Odszkodowanie nie zostało otrzymane przez wnioskodawcę - osobę fizyczną w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Ponadto otrzymane przez wnioskodawcę - osobę fizyczna odszkodowanie nie dotyczyło korzyści, które wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, albowiem było odszkodowaniem za poniesioną szkodę rzeczywistą (damnum emergens).

Wskazana wyżej nieruchomość, której dotyczyły otrzymane przez wnioskodawcę odszkodowanie, była objęta działaniem przepisów dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279) i wskutek bezprawnych działań organów władzy publicznej została zadysponowana na rzecz osób trzecich w taki sposób, iż niemożliwy był jej zwrot następcy prawnemu byłych właścicieli (tj. wnioskodawcy) stosownie do przepisów ww. dekretu.

Bezprawne zadysponowanie przedmiotową nieruchomością nastąpiło bowiem w drodze decyzji organów władzy publicznej, które wywołały nieodwracalne skutki prawne w postaci ostatecznej utraty własności budynku i w konsekwencji oddania w użytkowanie wieczyste gruntu i sprzedaży Istniejącego na nim budynku na rzecz osób trzecich korzystających z ochrony przewidzianej rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Następnie właściwe organy nadzorcze stwierdziły nieważność oraz wydanie z naruszeniem prawa, bezprawnych decyzji organów władzy publicznej (o których mowa w zdaniu poprzedzającym), które wyrządziły szkodę w majątku wnioskodawcy.

Jak już zostało to wskazane powyżej, w konsekwencji przeprowadzonego przed sądem powszechnym postępowania odszkodowawczego, wnioskodawca otrzymał, zasądzone w oparciu o przepis art. 160 k.p.a. odszkodowanie za poniesioną szkodę w postaci utraty prawa własności budynku i prawa użytkowania wieczystego położonego pod budynkiem gruntu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zasądzone na rzecz wnioskodawcy - osoby fizycznej, w oparciu o art. 160 k.p.a., wyrokami sądów obu instancji (tj. wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 26 stycznia 2010 r. i wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 6 grudnia 2011 r.) i wypłacone w styczniu 2012 r. odszkodowanie za utracone prawo własności budynku i prawo użytkowania wieczystego gruntu położonego pod budynkiem, jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych, stosownie do zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt. 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy,

W opinii wnioskodawcy zasądzone na rzecz osoby fizycznej na podstawie art. 160 k.p.a. wyrokami sądów obu instancji (tj. wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 26 stycznia 2010 r. i wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 6 grudnia 2011 r.) i wypłacone w styczniu 2012 r. odszkodowanie za utracone prawo własności budynku i prawo użytkowania wieczystego gruntu położonego pod budynkiem, jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych, z uwagi na fakt iż tak określone odszkodowanie jest objęte zwolnieniem przedmiotowym przewidzianym przepisem art. 21 ust. 1 pkt. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z art. art. 21 ust. 1 pkt. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie.

Jednocześnie należy zaznaczyć, iż odszkodowanie nie zostało otrzymane przez wnioskodawcę - osobę fizyczną w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Otrzymane przez wnioskodawcę - osobę fizyczną odszkodowanie nie dotyczyło również korzyści, które wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, albowiem było odszkodowaniem za poniesioną szkodę rzeczywistą (damnum emergens).

Mając na uwadze powyższe zasadnym jest stwierdzeniem, iż zasądzone na rzecz wnioskodawcy - osoby fizycznej, w oparciu o przepis art. 160 k.p.a., wyrokami sądów obu instancji (tj. wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 26 stycznia 2010 r. i wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 6 grudnia 2011 r.) i wypłacone w styczniu 2012 r. odszkodowanie za utracone prawo własności budynku i prawo użytkowania wieczystego gruntu położonego pod budynkiem jest wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych, na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt. 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe w części dotyczącej zwolnienia od opodatkowania otrzymanego odszkodowania oraz za nieprawidłowe w pozostałej części.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W myśl art. 160 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) stronie, która poniosła szkodę na skutek wydania decyzji z naruszeniem przepisu art. 156 § 1 Kodeksu albo stwierdzenia nieważności takiej decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę, chyba że ponosi ona winę za powstanie okoliczności wymienionych w tym przepisie. Natomiast zgodnie z art. 160 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego do odszkodowań stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego, z wyłączeniem art. 418 tego Kodeksu.

Odszkodowanie przysługuje od organu, który wydał decyzję z naruszeniem przepisu art. 156 § 1, chyba że winę za powstanie okoliczności wymienionych w ww. przepisie ponosi inna strona postępowania dotyczącego tej decyzji; w tym ostatnim przypadku roszczenie o odszkodowanie służy w stosunku do strony winnej powstania tych okoliczności, o czym stanowi art. 160 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego. Jednocześnie zgodnie z § 4 tego artykułu o odszkodowaniu przysługującym od organu wymienionego w § 1 orzeka organ administracji publicznej, który stwierdził nieważność decyzji z powodu naruszenia przepisu art. 156 § 1 albo stwierdził - w myśl art. 158 § 2 - że decyzja została wydana z naruszeniem przepisu art. 156 § 1. Dochodzenie odszkodowania od strony winnej powstania okoliczności wymienionych w art. 156 § 1 następuje w postępowaniu przed sądem powszechnym.

Przepis art. 160 został jednakże uchylony z dniem 01 września 2004 r. przez art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 162, poz. 1692). Jednocześnie na mocy art. 5 ww. nowelizacji stosuje się go w tych sprawach, w których decyzja nieważnościową (art. 156 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego) stała się ostateczna przed dniem 01 września 2004 r. Natomiast wydanie w tym trybie decyzji po tej dacie skutkuje objęciem wniosku odszkodowawczego regulacją art. 417¹ § 2 Kodeksu cywilnego, a zatem jego rozpoznanie następuje przed sądem powszechnym.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawcy, jako następcy prawnemu (osoby fizycznej) byłych właścicieli, zostało zasądzone odszkodowanie z tytułu utraconego prawa własności budynku i prawa użytkowania wieczystego znajdującego się pod tym budynkiem gruntu nieruchomości. Wskazana nieruchomość była objęta działaniem przepisów dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy. Podstawą prawną zasądzonego odszkodowania był art. 160 kodeksu postępowania administracyjnego. Zasądzone odszkodowanie zostało wypłacone w styczniu 2012 r. na mocy wyroku Sądu Apelacyjnego z grudnia 2011 r.

Właściwe organy nadzorcze stwierdziły nieważność oraz wydanie z naruszeniem prawa, bezprawnych decyzji organów władzy publicznej, które wyrządziły szkodę w majątku Wnioskodawcy.

W myśl w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Jak wynika z powyższego przepisu zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. To oznacza, że zwolnieniem nie są objęte wszystkie odszkodowania, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu kategorii odszkodowań.

W niniejszej sprawie istotne jest, że przepis art. 160 Kodeksu postępowania administracyjnego, na podstawie którego orzeczono o odszkodowaniu jest przepisem, który określa zasady ustalania odszkodowania. Z wniosku nie wynika również, że zachodzi jakakolwiek przesłanka negatywna wskazana w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a)-g) ustawy. Skoro tak, to odszkodowanie wypłacone na podstawie art. 160 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, za poniesioną rzeczywistą szkodę z tytułu sprzedaży z naruszeniem prawa przejętej na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości gruntowej, korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, wypłacone Wnioskodawcy na podstawie przepisu art. 160 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego w styczniu 2012 r. odszkodowanie na mocy wyroku Sądu Apelacyjnego z grudnia 2011 r., korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, jednakże na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy, a nie jak wskazał Wnioskodawca art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy. Z tego powodu stanowisko Wnioskodawcy należało uznać w tej części za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

Wniosek ORD-IN

Treść w pliku PDF

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie