Temat interpretacji

Działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz art. 13 pkt 6, art. 41 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), w odpowiedzi na pisemny wniosek płatnika - Sądu Rejonowego - z dnia 25.05.2005 r. złożony do tut. organu podatkowego w dniu 27.05.2005 r. o interpretację zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Sanoku, po wnikliwej analizie własnego stanowiska wnioskodawcy oraz obowiązujących przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, postanawia uznać stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe.

W dniu 27.05.2005 r. wpłynął do tut. organu podatkowego pisemny wniosek płatnika o interpretację zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w jego indywidualnej sprawie, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa, albo postępowanie przed sądem administracyjnym. Wnioskodawca pyta czy płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych od adwokatów i od biegłych sądowych (wystawiających faktury VAT) pozostaje nadal Sąd, czy też obowiązek naliczenia i odprowadzenia ww. podatku przejmuje wystawiający fakturę VAT (adwokat lub biegły sądowy), czy w przypadku naliczania podatku dochodowego przez Sąd należy uwzględnić zryczałtowane koszty uzyskania przychodu od kwoty brutto pomniejszonej o wysokość podatku VAT. Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że Sąd Rejonowy dokonuje wypłaty należności dla adwokatów z tytułu świadczenia pomocy prawnej z urzędu oraz biegłym sądowym w oparciu o zawierane umowy zlecenia. Zdaniem wnioskodawcy z chwilą otrzymania od adwokata bądź biegłego oświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej, a następnie faktury VAT, Sąd przestaje być płatnikiem podatku dochodowego, dlatego też nie ma obowiązku potrącania zaliczki na podatek dochodowy i wypłaca wynagrodzenie brutto.

Po wnikliwej analizie przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego oraz własnego stanowiska w sprawie, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Sanoku postanawia uznać stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 8 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Stosownie do przepisów art. 13 pkt 6 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 Nr 14, poz. 176 ze zm.) za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w punkcie 9.

W świetle powyższego należności wypłacane adwokatom w oparciu o zawierane umowy zlecenia za udzielenie pomocy prawnej z urzędu oraz biegłym sądowym za zlecone im czynności należy kwalifikować do przychodów, o których mowa w powołanym wyżej art. 13 pkt 6 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Należy podkreślić, iż na gruncie prawa podatkowego nie ma przeszkód, aby osoby prowadzące działalność gospodarczą równocześnie wykonywały na zlecenie sądów i prokuratury określone czynności i osiągały z tego tytułu przychody, o których mowa w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Konsekwencją takiej klasyfikacji przychodów jest spoczywający na Sądach dokonujących wypłaty przedmiotowych kwot obowiązek płatnika określony w art. 41 ust. 1 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tej regulacji osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności osobom określonym w art. 3 ust. 1, z tytułu działalności określonej w art. 13 pkt 2 i 4 - 9 oraz art. 18, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19 % należności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 (...). Dodać należy, iż złożenie przez adwokata lub biegłego sądowego oświadczenia, iż wykonywane czynności wchodzą w zakres prowadzonej przez nich działalności gospodarczej nie zwalnia Sądu z obowiązku pobrania zaliczki od wypłaconych należności. Przewidujący taką możliwość przepis art. 41 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie tylko do przychodów z art. 13 pkt 2 i 8, a wykonywane czynności na zlecenie Sądu przez biegłego czy adwokata zakwalifikowane zostały przez ustawodawcę do art. 13 pkt 6.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera specjalnej definicji przychodu z działalności wykonywanej osobiście, tak jak ma to miejsce w przypadku przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 14). Natomiast ogólna definicja przychodu zawarta w art. 11 ustawy nie zawiera regulacji prawnej wyłączającej z podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym podatku od towarów i usług, ani też przeciwstawnej, zabraniającej pomniejszenia podstawy opodatkowania o podatek od towarów i usług. Zgodnie bowiem, z art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Kwota tego podatku nie jest jednak kwotą faktycznie otrzymaną, czy postawioną do dyspozycji podatnika. Podatek od towarów i usług jest bowiem - ze swej istoty - podatkiem pośrednim, którego ciężar ekonomiczny spoczywa na konsumentach. Podatnik podatku VAT jest co do zasady - w myśl art. 103 ust. 1 ustawy z dnia 11.032004 r. o podatku od towarów i usług - obowiązany, bez wezwania naczelnika urzędu skarbowego, do obliczania i wpłacania podatku za okresy miesięczne w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy, na rachunek urzędu skarbowego (...). Zgodnie natomiast z art. 155 cytowanej ustawy o podatku od towarów i usług, w przypadkach nieuregulowanych w odrębnych przepisach, do przychodów opodatkowanych podatkiem dochodowym od osób fizycznych nie zalicza się należnego podatku od towarów i usług oraz zwróconej różnicy podatku od towarów i usług.

Biorąc zatem pod uwagę dyrektywy systemowe, które opierają się na założeniu, że poszczególne normy prawne stanowią składnik spójnego systemu prawnego, w sytuacji, gdy uzyskujący przychody z samodzielnie wykonywanej działalności określonej w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest podatnikiem podatku od towarów i usług, powinien obliczać kwotę przychodu bez uwzględnienia należnego podatku od towarów i usług, czyli w sposób analogiczny, jak w przypadku przychodów osiąganych z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Reasumując, w stosunku do osób wykonujących czynności adwokata z urzędu lub biegłego sądowego, którzy wykonują usługi na zlecenie Sądu w oparciu o zawartą umowę zlecenie Sąd Rejonowy nadal pozostaje płatnikiem, wobec czego ma obowiązek naliczenia oraz potrącenia 19-procentowej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, przy czym przychód brutto należy pomniejszyć o kwotę podatku VAT wynikającą z przedłożonej przez adwokata lub biegłego sądowego faktury. Od tak ustalonego przychodu dla celów podatku dochodowego należy dokonać pomniejszenia o składki na ubezpieczenie społeczne potrącone przez płatnika oraz o zryczałtowane koszty uzyskania przychodu określone w art. 22 ust. 9, a następnie o dalsze pomniejszenia określone w art. 41 ust. 1a.

Niniejsze postanowienie dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie złożenia wniosku. Zgodnie z art. 14b § 1 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa, niniejsza interpretacja nie jest wiążąca dla wnioskodawcy, jeżeli jednak wnioskodawca zastosuje się do niej, organ nie może wydać decyzji określającej lub ustalającej jego zobowiązanie podatkowe bez zmiany albo uchylenia niniejszego postanowienia, jeżeli taka decyzja była by niezgodna z interpretacją zawartą w tym postanowieniu. Niniejsza interpretacja - zgodnie z art. 14b § 2 ww. ustawy - jest wiążąca dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej właściwych dla wnioskodawcy i może zostać zmieniona albo uchylona wyłącznie w drodze decyzji.