Temat interpretacji

Skutki podatkowe umorzenia na rzecz spadkobiercy odsetek od pożyczki

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 kwietnia 2019 r. (data wpływu 11 kwietnia 2019 r.), uzupełnionym pismem (data wpływu 13 maja 2019 r.), pismem z dnia 8 maja 2019 r. (data wpływu 14 maja 2019 r.) oraz pismem z dnia 16 maja 2019 r. (data wpływu 16 maja 2019 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia na rzecz spadkobiercy odsetek od pożyczki jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 kwietnia 2019 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych umorzenia na rzecz spadkobiercy odsetek od pożyczki.

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900), w związku z powyższym pismem z dnia 29 kwietnia 2019 r., Nr 0113-KDIPT2-2.4011.246.2019.1.KR, wezwano Wnioskodawcę, na podstawie art. 169 § 1 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłane zostało w dniu 29 kwietnia 2019 r. (skutecznie doręczone w dniu 2 maja 2019 r.). Pismem (data wpływu 13 maja 2019 r.) uzupełniono ww. wniosek o potwierdzenie dokonania opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Następnie w dniu 14 maja 2019 r. (nadano w dniu 9 maja 2019 r.) wpłynęło uzupełnienie wniosku. Pismem z dnia 16 maja 2016 r. (data wpływu 16 maja 2019 r.) uzupełniono ww. wniosek poprzez skorygowanie treści złożonego wniosku i jego uzupełnienia.

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 24 maja 2013 r. Wnioskodawca odziedziczył po zmarłej babce, dług z tytułu umowy pożyczki, która została zawarta w 2006 r. Wnioskodawca dowiedział się w 2017 r., że babka zaciągnęła pożyczkę w kwocie 20 000 zł. Wobec braku spłaty pożyczki przez zmarłą babkę został wydany wyrok w dniu 25 kwietnia 2008 r., na rzecz pierwotnego wierzyciela, czyli SKOK. W dniu 11 grudnia 2014 r. wierzytelność z tego wyroku została przeniesiona na rzecz X. Z X została zawarta ugoda w marcu 2018 r. przez Wnioskodawcę, który poprzez dziedziczenie został zobowiązany do spłaty tego długu. Na skutek tej ugody Wnioskodawca spłacił należność główną w wysokości 19 632 zł 39 gr, oraz odsetki od pożyczki w wysokości 33 293 zł 86 gr. Zaś umorzeniu uległy odsetki ustawowe w wysokości 28 130 zł. Odsetki ustawowe w wysokości 28 130 zł. powstały na podstawie wyroku z dnia 25 kwietnia 2008 r., które nie stanowiły odsetek stricte kredytowych. Te odsetki, o które chodzi w wypadku Wnioskodawcy, umorzone po zmarłej babce, nie były odsetkami wymagalnymi i związanymi z harmonogramem spłat pożyczki, lecz odsetkami ustawowymi wynikającymi z opóźnienia, które wynikło na skutek śmierci zmarłej babki. Te odsetki były odsetkami wymienionymi w wyroku. Kwota umorzenia w wysokości 28 130 zł była kwotą umorzenia od odsetek, to jest takich, które powstały po wydanym wyroku.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że otrzymał On informację PIT-11 za 2018 r. od X. W informacji został wymieniony przychód z art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dlatego wniosek o interpretację dotyczy art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż zdaniem Wnioskodawcy X nieprawidłowo zakwalifikowało umorzenie odsetek. Ugoda została zawarta w marcu 2018 r. W ugodzie umorzenie odsetek dotyczyło odsetek ustawowych. Wnioskodawca wskazał, że odpowiedź na pytanie Organu czy umorzenie przez X naliczonych odsetek od kredytu nastąpiło w dniu zawarcia z ww. X umowy ugody czy może w dniu spłaty kwoty głównej kredytu? powinno udzielić X, ponieważ strona została zobowiązana i tak do spłaty kwoty w wysokości 52 926 zł 25 gr, co też uczyniła w wymaganym terminie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy kwota umorzenia odsetek, stanowiących umorzenie odsetek ustawowych, nie wymagalnych, powstałych na skutek wyroku sądowego od należności stanowiącej dług spadkowy w postaci niespłaconej pożyczki, stanowi pozostały przychód, o którym mowa w art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota umorzenia odsetek, stanowiących umorzenie odsetek ustawowych, niewymagalnych, powstałych na skutek wyroku sądowego od należności stanowiącej dług spadkowy w postaci niespłaconej pożyczki, nie stanowi pozostałego przychodu, o którym mowa w art. 20 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z wymienionym przepisem za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Zgodnie z treścią tego przepisu umorzone odsetki ustawowe od należności stanowiącej dług spadkowy w ramach zawarcia ugody pozasądowej nie zostały wymienione w tym przepisie. Umorzonych odsetek ustawowych, niewymagalnych, stanowiących dług spadkowy nie można również zaliczyć do kategorii nieodpłatnych świadczeń, albowiem odsetki te nie były wymagalne, a zatem nie zostały one zaliczone przez Wierzyciela do jakiejkolwiek kategorii przychodu. Ponadto w rozpatrywanej sprawie podatnik nie zaciągnął pożyczki, ani kredytu. A zatem nie otrzymał pierwotnego świadczenia od wierzyciela czyli kredytu, podatnik nie zobowiązał się do spłaty odsetek wobec wierzyciela, a zatem dokonane przez wierzyciela umorzenie nie stanowiło dla podatnika jakiegokolwiek świadczenia zwrotnego. Umorzenie to stanowiło zwykłą ulgę. Umorzenie w tym wypadku stanowiło ulgę w spłacie zadłużenia i nie rodziło po stronie podatnika żadnego przysporzenia, podatnik w żaden sposób nie został wzbogacony, gdyż płacił cudzy dług.

Wnioskodawca podkreślił, że umorzenie w tym wypadku stanowiło ulgę, a ulgi nie stanowią nieodpłatnych świadczeń, od których pobiera się podatek. Gdyby tak było, to od umorzenia odsetek od zaległości podatkowych również pobierano by podatek, a tak nie ma. Dodatkowo Wnioskodawca wskazał, że Jego babka zaciągnęła dług w 2008 r. Babka zmarła w 2009 r, a Wnioskodawca do 2013 r. lub nawet 2014 r. nie wiedział nic o tym długu, ani o tym, że jest wyrok sądowy na zaciągniętą pożyczkę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w 2013 r. Wnioskodawca odziedziczył po zmarłej babce, dług z tytułu umowy pożyczki, którą babka zawarła w 2006 r. Wobec braku spłaty pożyczki przez zmarłą babkę został wydany w 2008 r. wyrok na rzecz pierwotnego wierzyciela SKOK. W 2014 r. wierzytelność z tego wyroku została przeniesiona na rzecz X. Wnioskodawca, który poprzez dziedziczenie został zobowiązany do spłaty tego długu zawarł w 2018 r. z X ugodę. Na skutek tej ugody Wnioskodawca spłacił należność główną w oraz odsetki od pożyczki. Zaś umorzeniu uległy odsetki ustawowe. Odsetki ustawowe powstały na podstawie wyroku z 2008 r., które nie stanowiły odsetek stricte kredytowych. Nie były odsetkami wymagalnymi i związanymi z harmonogramem spłat pożyczki, lecz odsetkami ustawowymi wynikającymi z opóźnienia, które wynikło na skutek śmierci babki. Wnioskodawca otrzymał informację PIT-11 za 2018 r. od X.

W treści art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zostały określone źródła przychodów, gdzie w pkt 9 wymienia się inne źródła.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem przysporzeniem majątkowym i przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 9 ust. 1) są nie tylko aktywa, które ulegają zwiększeniu u podatnika, ale także zmniejszenie jego pasywów.

W myśl art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania w szczególności, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy. Oznacza to, że przychodem z innych źródeł będzie każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy, otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne, czy częściowo odpłatne. Podkreślić należy, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjęto, że pojęcie to obejmuje wszelkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te zdarzenia gospodarcze i prawne, których skutkiem jest nieodpłatne, a więc niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (por. uchwała NSA z dnia 16 października 2006 r., sygn. akt II FPS 1/06, wyrok NSA z dnia 27 listopada 2008 r., sygn. akt II FSK 1184/07).

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia spadek, zatem należy odwołać się do uregulowań prawnych zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, z późn. zm.). Stosownie do art. 922 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, chyba że są ściśle związane z osobą zmarłego lub przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Bezspornie umowa kredytu (pożyczki) nie należy do żadnego ze wskazanych w art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego wyjątków. Wobec czego, w świetle ogólnej reguły, wynikające z niej zadłużenie, jest obowiązkiem (długiem) przechodzącym na spadkobierców. Zaznaczyć przy tym należy, iż art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego, wyraża tzw. zasadę sukcesji uniwersalnej, co oznacza, że następcy prawni wstępują w dokładnie taką samą sytuację prawną i faktyczną, która istniała w chwili śmierci spadkodawcy. Dotyczy to zasadniczo każdego stosunku prawnego, w jakim pozostawała zmarła osoba, w tym również umów obligacyjnych, czyli m.in. umowy pożyczki czy kredytu.

Jednym ze skutków wejścia spadkobiercy w ogół praw i obowiązków majątkowych spadkodawcy jest powstanie po jego stronie odpowiedzialności za zobowiązania, których podmiotem był zmarły. W przytoczonym kontekście odpowiedzialność ta będzie rozumiana jako normatywna możliwość zaspokojenia się wierzyciela z majątku dłużnika w drodze postępowania egzekucyjnego, a zatem polega ona na tym, że wierzyciel spadkowy (tj. osoba, która była wierzycielem w stosunku do spadkodawcy) ma możliwość skierowania do majątku spadkobiercy egzekucji na wypadek, gdyby ten nie spełnił dobrowolnie ciążącego na nim obowiązku świadczenia.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa (art. 508 Kodeksu cywilnego). Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).

W kwestii zawarcia ugody należy stwierdzić, że jest ona jako jeden z typów umowy regulowana przepisami Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 917 Kodeksu cywilnego przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.

Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody. W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.

Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2018 r., poz. 2187, z późn. zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej jest obojętne podatkowo. Przychód po stronie osoby zobowiązanej do jego spłaty pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem osiąga ona konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych przez kredytobiorcę. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty kredytu wraz z odsetkami określone są w umowie kredytu. Zmiana wysokości odsetek od kredytu w stosunku do pierwotnej umowy kredytu mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od kredytu za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale wyłącznie takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

W myśl art. 720 Kodeksu cywilnego, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie pożyczki są obojętne podatkowo. Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia pożyczki lub jej części, wtedy bowiem dłużnik osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód).

Odmiennie należy traktować odsetki, które są opłatą za korzystanie ze środków finansowych pożyczkodawcy. Wysokość odsetek (w sposób niebudzący wątpliwości, co do wysokości), jak i zasady oraz terminy spłaty pożyczki wraz z odsetkami określone są w umowie pożyczki. Zmiana wysokości odsetek od pożyczki w stosunku do pierwotnej umowy pożyczki mieści się w zasadzie swobody kształtowania umów i nie wywołuje skutków podatkowych. Dotyczy to zarówno odsetek od pożyczki za okres przypadający po zmianie warunków naliczania odsetek, jak również za okres przed zmianą warunków umowy, ale wyłącznie takich, których w dniu zmiany wysokości odsetek termin płatności jeszcze nie nastąpił (odsetek należnych, ale niewymagalnych).

Natomiast umorzenie niezapłaconych odsetek od kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, których termin płatności upłynął jest przysporzeniem, skutkującym powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu. Dotyczy to zarówno odsetek skapitalizowanych (które de facto po skapitalizowaniu stają się kwotą długu), jak i odsetek wymagalnych, czyli takich, których w myśl postanowień umowy kredytu (pożyczki) termin płatności upłynął. Świadczeniobiorca osiąga bowiem korzyść majątkową o konkretnym wymiarze, gdyż zmniejsza się zobowiązanie jakie musiałby zapłacić gdyby nie umorzenie. Stąd też umorzenie odsetek stanowić będzie zawsze realne przysporzenie w majątku.

W przypadku odsetek naliczanych od nieterminowo regulowanych zobowiązań wynikających z umowy należy rozpatrywać je w zależności od treści umowy i szczegółowego określenia sposobu ich naliczania. Jeżeli umowa kredytowa jednoznacznie określa zasady naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat rat kredytu (pożyczki) i wiąże nimi strony umowy, wówczas odsetki te należy traktować w sposób analogiczny jak odsetki wymagalne. Natomiast, jeżeli umowa kredytowa (pożyczki) daje wierzycielowi jednostronne prawo, z którego może skorzystać lub nie, do naliczania podwyższonych odsetek od nieterminowych spłat kredytów (pożyczek) wówczas odstąpienie przez wierzyciela od naliczania takich odsetek nie stanowi przysporzenia dla kredytobiorcy (pożyczkobiorcy).

Zgodnie z art. 359 § 1 Kodeksu cywilnego, odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy wynika to z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych (art. 359 § 2 ww. Kodeksu).

Stosownie do art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481 § 2 ww. Kodeksu).

Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy (art. 482 § 1 Kodeksu cywilnego).

W przedstawionym stanie faktycznym, na podstawie zawartej w 2018 r. przez Wnioskodawcę (spadkobiercę zmarłej) ugody, wierzyciel (X) umorzył należności z tytułu odsetek ustawowych wynikających z opóźnienia od zobowiązania z tytułu pożyczki, należnych od spadkobiercy zmarłej - Wnioskodawcy, który był zobowiązany do zapłaty odsetek od długu jako następca prawny, ze względu na fakt objęcia tych długów odpowiedzialnością za długi spadkowe. Powyższe odsetki powstały na podstawie wyroku sądu, a więc wierzyciel występował z roszczeniem o ich zasądzenie przez sąd.

Poczynione przez Wnioskodawcę w związku z zawartą ugodą ustępstwo w postaci spłaty należności głównej i odsetek od pożyczki w zamian za zwolnienie (umorzenie) przez wierzyciela z zapłaty reszty zobowiązania (odsetek wynikających z opóźnienia), jest wynikiem odpowiedzialności za dług spadkowy przez spadkodawcę, bowiem nie mając takiego statusu nie mógłby zawrzeć wspomnianej ugody (porozumienia).

W rezultacie stwierdzić należy, że umorzenie odsetek (zwolnienie z części długu) w określonej w ugodzie wysokości, zawartej między wierzycielem a dłużnikiem oznacza otrzymanie przez dłużnika nieodpłatnego świadczenia, które jest przychodem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym umorzenie przez wierzyciela odsetek wynikających z opóźnienia, stanowi dla Wnioskodawcy świadczenie nieodpłatne, gdyż na skutek jego otrzymania nie został uszczuplony majątek Wnioskodawcy. Do uszczuplenia takiego doszłoby, gdyby nie umorzenie tych należności (odsetek).

Zatem, w sytuacji przedstawionej we wniosku, w której Wnioskodawca (będący spadkobiercą) na podstawie ugody spłacił kapitał i odsetki związane z zaciągniętą pożyczką przez spadkodawcę, w zamian za umorzenie pozostałej części, tj. odsetek wynikających z opóźnienia, uzyskał nieodpłatne świadczenie, którego wartość odpowiada kwocie umorzonego zobowiązania.

Dla celów podatkowych przyjmuje się bowiem, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Mając na uwadze powyższe przepisy prawa oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że umorzona kwota odsetek wynikających z opóźnienia stanowi dla Wnioskodawcy jako spadkobiercy przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. Z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż po stronie Wnioskodawcy, który zobowiązany był do spłaty pożyczki wraz z odsetkami powstało realne przysporzenie majątkowe w wyniku umorzenia przez wierzyciela części zobowiązania (odsetek wynikających z opóźnienia). U Wnioskodawcy nastąpiło zmniejszenie zobowiązania pieniężnego nie musiał bowiem ponosić wydatków, które na Nim ciążyły skutkiem czego jest wystąpienie po Jego stronie określonej korzyści.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Podkreślić należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Stanowisko

nieprawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej