Temat interpretacji

Opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowania uzyskanego za przejęcie działek pod drogę publiczną.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 15 stycznia 2019 r. (data wpływu 18 stycznia 2019 r.), uzupełnionym pismem (data wpływu 13 lutego 2019 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 stycznia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3, 14b § 4 oraz 14f § 1 Ordynacji podatkowej, pismem z dnia 6 lutego 2019 r. nr 0112-KDIL3-2.4011.17.2019.1.AK Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 6 lutego 2019 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 8 lutego 2019 r.), zaś w dniu 13 lutego 2019 r. Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Gmina Miejska stał się właścicielem gruntu (działek) z mocy prawa na podstawie decyzji podziałowych o gospodarce nieruchomościami i wywłaszczeniu z dnia 8 października 1991 r. oraz z dnia 22 sierpnia 1994 r.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowana wskazała, że w dniu 28 grudnia 2018 r. Wnioskodawczyni otrzymała porozumienie w sprawie odszkodowania za działki, przejęte pod drogę publiczną. W tym samym dniu, tj. 28 grudnia 2018 r. Zainteresowana otrzymała kwotę odszkodowania w wysokości 32 300,00 zł przekazaną na wskazane konto bankowe.

Wnioskodawczyni została współwłaścicielką nieruchomości (działek) przejętych pod drogę publiczną przez Gminę Miejską w drodze spadkobrania, po zmarłym w dniu 23 sierpnia 1982 r. ojcu decyzja sądu dnia 12 stycznia 1983 r.

Przedmiotowa nieruchomość została odziedziczona w 1/4 części.

W związku z powyższym opisem w uzupełnieniu wniosku sformułowano następujące pytanie.

Czy otrzymane odszkodowanie za działki przejęte pod drogę publiczną podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, sprawa została przedawniona - działki pod drogę publiczną zostały przejęte przez miasto w latach dziewięćdziesiątych (1991 i 1994) decyzje podziałowe nieruchomości zostały dołączone wraz z pismem z dnia 15 stycznia 2019 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednym ze źródeł przychodów są wskazane w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy inne źródła.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 cyt. ustawy: za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania w szczególności wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten należy zakwalifikować do źródła przychodu wymienionego w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy inne źródła. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego. Jednak należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Treść zacytowanego przepisu wskazuje, że podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest uzyskanie przychodu, między innymi z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Należy mieć również na względzie, że zwolnienie przewidziane w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione zostają następujące warunki:

• nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,
• cena nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

Zatem w przypadku, gdy spełniony zostanie tylko jeden z warunków albo żaden z nich nie zostanie spełniony, wówczas uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia.

Z treści złożonego wniosku wynika, że decyzjami z dnia 8 października 1991 r. oraz 22 sierpnia 1994 r. został zatwierdzony podział nieruchomości stanowiącej współwłasność Wnioskodawczyni. W decyzjach tych organ stwierdził, że działki zostały wydzielone z przeznaczeniem pod drogę publiczną i z tego tytułu przejdą za odszkodowaniem na rzecz gminy. W dniu 28 grudnia 2018 r. Wnioskodawczyni zostało wypłacone odszkodowanie w kwocie 32 300,00 zł. Udział w dzielonej nieruchomości Wnioskodawczyni nabyła w drodze spadkobrania po zmarłym w 1982 r. ojcu.

W związku z tym powstała wątpliwość dotycząca skutków podatkowych otrzymania ww. odszkodowania.

Przypomnienia wymaga, że podstawą wypłaty przedmiotowego odszkodowania jest wywłaszczenie nieruchomości pod drogi publiczne.

Zauważyć należy, że zasady ograniczania i pozbawiania praw do nieruchomości oraz przekazywania nieruchomości na cele publiczne zostały uregulowane ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2018 r., poz. 2204, z późn. zm.)., która zastąpiła wcześniej obowiązującą do dnia 31 grudnia 1997 r. ustawę z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. 1991 r., nr 30, poz. 127).

W związku z powyższym, w celu wyjaśnienia kwestii budzącej wątpliwość Wnioskodawczyni konieczne jest odwołanie się w pierwszej kolejności do przepisów ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, a więc przepisów, na podstawie których grunty stanowiące współwłasność Wnioskodawczyni zostały przejęte przez Gminę Miejską.

Na podstawie art. 10 ust. 1 ww. ustawy podział nieruchomości może nastąpić, jeżeli jest zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego.

Podział nieruchomości następuje na podstawie decyzji rejonowego organu rządowej administracji ogólnej, zatwierdzającej projekt podziału (art. 10 ust. 3 ustawy).

Zgodnie natomiast z art. 10 ust. 5 wspomnianej ustawy grunty wydzielone pod budowę ulic z nieruchomości objętej na wniosek właściciela podziałem przechodzą na własność gminy z dniem, w którym decyzja lub orzeczenie o podziale stały się ostateczne lub prawomocne, za odszkodowaniem ustalonym według zasad obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości.

Wywłaszczenie nieruchomości następuje za odszkodowaniem. Odszkodowanie wypłaca się jednorazowo (art. 55 ust. 1 ustawy).

W myśl art. 56 ww. ustawy odszkodowanie powinno odpowiadać wartości wywłaszczonej nieruchomości. Przy ustalaniu odszkodowania za grunty rolne lub leśne uwzględnia się ich położenie, wartość bonitacyjną, stopień wyposażenia w urządzenia techniczne służące produkcji rolniczej lub leśnej oraz melioracje. Przy ustalaniu odszkodowania za grunty nie wymienione w ust. 2 uwzględnia się ich położenie i stopień wyposażenia w urządzenia komunalne. W razie potrzeby, ustalenie odszkodowania następuje po zasięgnięciu opinii biegłych lub innych osób, o których mowa w art. 38 ust. 1.

Jak już wyżej zauważono przepisy tej ustawy przestały obowiązywać wraz z wejściem w życie ustawy o gospodarce nieruchomościami, w którym to akcie prawnym zawarte są również przepisy (w treści zbliżonej do wyżej przytoczonych), dotyczące wydzielenia działek pod drogi publiczne i wypłaty z tego tytułu odszkodowania.

Zatem aby ustalić, czy w przedmiotowej sprawie została spełniona podstawowa przesłanka warunkująca możliwość zastosowania zwolnienia z opodatkowania, a więc czy odszkodowanie uzyskane przez Wnioskodawczynię w 2018 r. zostało wypłacone stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami, należy dokonać analizy przepisów tego aktu prawnego.

Zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, celami publicznymi są m.in. wydzielanie gruntów pod drogi publiczne, drogi rowerowe i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji.

Na podstawie przepisu art. 98 ust. 1 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami, działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe &− z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis ten stosuje się także do nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek użytkownika wieczystego, z tym że prawo użytkowania wieczystego działek gruntu wydzielonych pod drogi publiczne wygasa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości (art. 98 ust. 3 ustawy).

Z treści wniosku wynika, że przedmiotowa nieruchomość została przejęta na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy współwłaścicielką nieruchomości a organem administracyjnym, skutkiem czego było uzgodnienie przez strony wysokości odszkodowania, o którym mowa ww. ust. 1 wypłaconego Wnioskodawczyni, w związku z wydzieleniem i przejęciem przez gminę działek pod drogi publiczne.

Odnosząc obowiązujące unormowania prawne do przedstawionego stanu faktycznego stwierdzić należy, że wypłacone Wnioskodawczyni w 2018 r. odszkodowanie na podstawie przepisów ustawy o gospodarce gruntami stanowi dla niej przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy jednak zwrócić uwagę, że Wnioskodawczyni uzyskała przychód w postaci odszkodowania, w związku z przejściem gruntu przeznaczonego na drogi publiczne na rzecz organów administracji na podstawie przepisów ww. ustaw o gospodarce gruntami, został zatem spełniony jeden z warunków uprawniających do skorzystania ze zwolnienia na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy.

Ponadto udział w dzielonej nieruchomości został nabyty w drodze spadkobrania. Oznacza to, że nabycie miało charakter nieodpłatny i nie wystąpiła sytuacja, w której cena nabycia nieruchomości była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania, ponieważ w ogóle nie wystąpiła cena nabycia. Tym samym nie została spełniona przesłanka wyłączająca zastosowanie omawianego zwolnienia przedmiotowego.

Wobec powyższego odszkodowanie, które otrzymała Wnioskodawczyni, korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył obowiązek uiszczenia podatku dochodowego z tytułu otrzymanego odszkodowania.

Stanowisko Wnioskodawczyni uznano za prawidłowe, jednakże nie z uwagi na fakt, że sprawa została przedawniona, jak wskazała we wniosku Zainteresowana, ale z uwagi na spełnienie przesłanek uprawniających Zainteresowaną do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia na podstawie ww. przepisu art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

Stanowisko

prawidłowe

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej